Turgutlu

Turgutlu ⓘ
Bölge
Turgutlu'da merkez park
Turgutlu'nun Türkiye içindeki konumu.
Turgutlu Turgutlu'nun Konumu
Koordinatlar: 38°30′N 27°42′E
Ülke	Türkiye
Bölge	Ege
İl	Manisa
Alan
- Bölge	472,86 km2 (182,57 sq mi)
Yükseklik	68 m (223 ft)
Nüfus  (2012)
- Kentsel	122,383
- Bölge	146,087
- Bölge yoğunluğu	310/km2 (800/sq mi)
Saat dilimi	UTC+2 (EET)
- Yaz (DST)	UTC+3 (EEST)
Posta kodu	45400
Alan kodu(ları)	236
Plaka	45
Web sitesi	www.turgutlu.gov.tr

Turgutlu, Kasaba (Cassaba veya Casaba) olarak da bilinir, Türkiye'nin Ege bölgesinde Manisa iline bağlı bir şehir ve ilçedir. 2009 nüfus sayımına göre ilçe nüfusu 140.753'tür; 115.930'u şehirde yaşamaktadır. İlçe, 68 m (²23 ft) yükseklikte 473 km2 (183 sq mi) bir alanı kaplamaktadır. İlçe, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde Manisa il merkezinden sonra en kalabalık ve ikinci en kalabalık ilçe merkezidir. ⓘ

Adı, var oldukları dönemde Karaman Beyliği'ne ana desteği sağladıkları kaydedilen ve tarihi kayıtlarda 18. yüzyıl İran'ı kadar geç bir dönemde önemli bir siyasi varlık olarak bahsedilen "Turgutlu" (ayrıca "Turgut" veya "Turgutoğlu" olarak da geçer) Türk aşiretinin adından türemiştir. Turgutlu bölgesine yerleşmelerinin 15. yüzyılda, Karamanoğulları'nın yıkımıyla sonuçlanan Osmanlı'nın Anadolu'yu birleştirmesiyle aynı zamanda gerçekleştiği düşünülmektedir. Yakınlardaki Manisa'nın Osmanlı şehzadelerinin eğitim gördüğü merkez olması, aşireti bu kez Osmanlı hanedanıyla ilişkilerinde bir kez daha ihmal edilemez bir konuma yerleştirmiş olmalıdır. ⓘ

Kavunlar için kullanılan Casaba terimi, verimli bir alüvyon ovasının ortasında yer alan ve yakındaki İzmir üzerinden dış pazarlara erişimi olan önemli bir bölgesel ticaret merkezi ve merkezi olduğu 18.-19. yüzyıl geçmişinin bir yankısı olarak şehrin adından türemiştir. ⓘ

Turgutlu (eski adı: Kasaba) Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde bulunan Manisa ilinin ilçelerinden biridir. Turgutlu; doğusunda Ahmetli, batısında Manisa, Kemalpaşa, kuzeyinde Saruhanlı, güneyinde Ödemiş ve Bayındır ilçeleri ile çevrilidir. Ege Denizi'nin 55 km doğusunda olup, denizden yüksekliği 78 metredir. Yüzölçümü 530 km'dir. ⓘ

Genel özellikler

İlçede kendi belediyeleri olan iki belde (Urganlı ve Derbent) ile 37 köy ve dokuz köy bağlısı veya mezra bulunmaktadır. Turgutlu merkezin yıllık nüfus artış hızı yüzde 2,41, ilçe genelinin ise yüzde 1,8 olup, Manisa il merkezinin hemen ardından gelmektedir. Turgutlu merkezi, idari olarak bağlı olduğu Manisa'ya sadece 31 km, uluslararası liman merkezi İzmir'e ise 50 km mesafededir. Her ikisi de derin ve köklü bir geçmişe sahip olan bu iki metropol merkeze yakınlığı, kurulduğu 15. yüzyıldan itibaren Turgutlu'nun kaderini belirlemiştir. Bugün, İzmir'in Kemalpaşa ilçesindeki yoğun sanayi faaliyetleri, Türkiye'nin önde gelen toprak sanayi merkezlerinden biri olarak ünlenen Turgutlu'da da önemli yansımalar bulmaktadır. ⓘ

Turgutlu ilçesinde 44 ilköğretim okulu ve 14 ortaöğretim okulu bulunmakta, bu okullarda 1.189 öğretmen ve 28.767 öğrenci eğitim görmektedir. İlçe merkezinde Celal Bayar Üniversitesi'ne bağlı bir yüksek meslek okulu da bulunmaktadır. Turgutlu merkezdeki devlet hastanesi 250 yatak kapasitesine sahiptir ve ayrıca on bir sağlık ocağı vardır ve bunların hepsi 135'i doktor olmak üzere 370 kişilik bir sağlık çalışanı kadrosuna karşılık gelmektedir. ⓘ

Turgutlu ilçesi, yüzde elli altı ile Manisa ili ilçeleri arasında en yüksek tarım arazisi oranına sahip ilçe olup, toplamda yirmi bin hektara yakın bir alanı kaplayan orman arazileri de kayda değer büyüklüktedir. ⓘ

Sanayi

1920'lerden itibaren sıfırdan yeniden inşa edilen modern Turgutlu, verimli bir tarım sektörünün yanı sıra 1926 yılında kurulan Sanayi Odası bünyesinde yapılandırılmış önemli bir sanayi üssüdür. Türkiye'nin en önde gelen konserve (özellikle sebze ve meyve) üreticilerinden biri olan Tukaş'ın üretim tesislerine ve motorlu araç devi BMC'nin Türkiye şubesi olan ve esas olarak ticari araçlar, kamyonlar ve otobüslerde faaliyet gösteren BMC'ye (Türkiye) ev sahipliği yapmaktadır. Kentin sanayi sektörü, çeşitli alanlarda faaliyet gösteren çok sayıda küçük ve orta ölçekli işletme ile tarımsal üretim kadar yüksek bir dinamizm sergilemektedir. Seramik duvar ve yer karoları, sırlı ve teknik porselen karo üretiminde uzmanlaşmış Türkiye'nin önde gelen karo üreticilerinden Seramiksan'ın üretim tesisleri de Turgutlu'da bulunmaktadır. ⓘ

Turgutlu yakınlarındaki Çal Dağı'nda yığın liçi yöntemiyle nikel lateritlerinin deneysel madenciliği 2005 yılında European Nickel PLC'nin bir Türk iştiraki tarafından başlatılmıştır. Rezervlerin %1,13 nikel ve %0,08 kobalt içeriğiyle 33 milyon ton cevher olduğu tahmin edilmektedir. Geliştirilmesi planlanan nikel madeni ve işleme tesisi, Türkiye'nin Ege Bölgesi'ndeki en önemli yatırımlardan biri olma potansiyeli ile bölge ekonomisini derinden etkileyebilir. ⓘ

Turgutlu hakkında daha fazla bilgi için http://turgutlulu.com web sitesini ziyaret edebilirsiniz. ⓘ

Tarihçe

İzmir-Kasaba Demiryolu

Kasaba, 18. yüzyıldan beri önemli bir bölgesel ticaret merkezi ve aktarma merkeziydi. Kasaba, 1863 yılında İzmir'den yapımına başlanan ve 1866 yılında Kasaba'ya ulaşan 93 km. Yapımına 1863 yılında İzmir'den başlanan İzmir Kasaba Demiryolu 1866 yılında Kasaba'ya ulaşmıştır. Bu demiryolu, o dönemde Osmanlı İmparatorluğu toprakları içinde başlayan üçüncü ve bugünkü Türkiye toprakları içinde tamamlanan ilk demiryoluydu. ⓘ

İnşa edilen hat, İzmir'den doğuya doğru yaklaşık elli kilometre uzunluğundaki Turgutlu'ya doğrudan bir güzergâh boyunca döşenmek yerine, İzmir'den önce kuzeybatıya, kuruluşuna büyük katkıda bulunduğu Karşıyaka banliyösüne doğru ilerleyen ve Menemen'den itibaren sadece doğuya doğru kıvrılan, eski sancağı ve bugünkü Manisa vilayet merkezini geçerek Turgutlu'ya kuzeyden bağlanan geniş bir yay çizmiştir. İzmir'den Turgutlu'ya giden doğrudan yol üzerindeki Nif Dağı ile Sipylus Dağı arasındaki Belkahve Geçidi'nin o dönemde bir demiryolu için çok zor olduğu düşünülmüş olmalıdır. Bu demiryolu daha sonra doğuya doğru genişletilerek toplam uzunluğu yedi yüz kilometreyi aşmış, ancak işletmeci şirket Smyrna Cassaba adını korumuştur. Bu isim altındaki ilk imtiyaz, şirketi kuran ve hattı inşa eden Edward Price adlı yerel kökenli bir İngiliz girişimciye verildi ve 1893 yılında hattı genişleten Fransız-Belçikalı Compagnie Internationale des Wagons-Lits grubuna satıldı. Hat, 1920'lerde Türkiye'nin demiryollarına ilişkin başlatılan genel bir hamle çerçevesinde 1934 yılında genç Türkiye Cumhuriyeti tarafından kamulaştırıldı. ⓘ

Kasaba 1868 yılında kaza (ilçe merkezi) haline getirilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında Kasaba, nüfusu on bini aşan büyük bir kasabaydı. G. Sotiriadis (1918) ve S. Anagiostopoulou (1997) gibi kaynaklar, 1910'larda Kasaba'nın otuz beş bin nahiye ve on dört bin civarında merkez kasaba nüfusu içinde ortalama altıda bir oranında, 3500 ila 6000 arasında bir Rum nüfusa sahip olduğunu kaydetmektedir. ⓘ

Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Turgutlu

Turgutlu 29 Mayıs 1919 ile 7 Eylül 1922 tarihleri arasında Yunan işgali altında kalmıştır. Kasabanın aldığı en acı darbe, 5 Eylül 1922'de geri çekilen Yunan ordusu tarafından çıkarılan ve iki gün boyunca süren yangında toplam 6328 binadan 6127'sinin, tarihi Paşa Camii'nin ve kasaba kütüphanesinde muhafaza edilen 20000 el yazması kitabın yanı sıra (sayılabilen cesetlere göre) en az bin insanın hayatını kaybetmesi olmuştur. Bir başka tarihi eser olan Hacı Zeynel Camii'nin ve çevresindeki küçük yerleşimin ayakta kalması yerel olarak hala ilahi bir müdahale olarak yorumlanmaktadır. Bazı kaynaklara göre, geri çekilen Yunan ordusu savaşın son aşamasında Anadolu'dan kaçarken yakıp yıkma politikası izlemiştir. Konsolos Park'ın bir raporuna göre, çeşitli zulümlerin eşlik ettiği organize operasyonlar sonucunda kasabadaki binaların %90'ı yıkılmıştır. ⓘ

Turgutlu, Sultan II. Murat döneminde Dalbahçe Köyü çevresine yerleşen Turgud Aşireti tarafından kurulmuş ve zamanla ovaya inerek bugünkü yerini almıştır. Yunanların, İzmir'i işgalinden 10 gün sonra da Turgutlu'yu işgal edilmiştir. Bu tarihten, 7 Eylül 1922 yılına kadar ilçe işgal altında kalmıştır. Kurtuluş savaşı sonrası Yunan askeri ilçeden çekilirken Bozkurt ve Küllük mahalleleri hariç tüm mahallelerini yakmıştır. ⓘ

Turgutlu'dan önemli kişiler

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin eski (Ağustos 2006'ya kadar) Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök Turgutluludur. ⓘ

Daha çok Ladino halk şarkıları ve Sefarad Yahudi müziği düzenlemeleriyle tanınan Yahudi besteci Alberto Hemsi (1898 - 1975) 1898 yılında Turgutlu'da doğmuştur. ⓘ

Bu alandaki ilk akademik araştırma olan doktora çalışmasında Enerji Sektörü ile karşılaştırarak Gayrimenkul Sektörü için ilk Proje Yönetim modelini geliştiren Dr. Bilge Sönmezer; 1983 yılında Turgutlu Ülkü İlkokulu'ndan mezun oldu. ⓘ

İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Mimarlık Fakültesi eski Dekanı Prof. Dr. Hakkı Önel, Turgutlu / Kasaba (diğer adıyla "Cassaba" veya "Casaba") doğumludur. YTÜ'de 30 yılı aşkın bir süre ders vermiş olan Sönmez, 10 Kasım 2013 tarihi itibariyle Turgutlu'da huzur içinde yatmaktadır. ⓘ

Daha çok öykü ve şiirleriyle tanınan Türk yazar Hüsnü Sönmezer 1943 yılında Turgutlu'da doğdu ve 20 yılı aşkın bir süre Turgutlu Endüstri Meslek Lisesi'nde İç Mekan Tasarımı ve Mobilya dersleri verdi. ⓘ

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır ⓘ
1940	41.853	22.932	18.921
1945	42.923	22.713	20.210
1950	48.444	24.916	23.528
1955	54.469	27.300	27.169
1960	63.461	31.459	32.002
1965	71.970	35.674	36.296
1970	80.050	40.986	39.064
1975	88.362	47.009	41.353
1980	96.798	55.396	41.402
1985	108.441	65.740	42.701
1990	100.697	73.634	27.063
2000	121.020	93.727	27.293
2007	135.830	111.166	24.664
2008	139.897	114.483	25.414
2009	140.753	115.930	24.823
2010	141.962	117.632	24.330
2011	143.990	119.985	24.005
2012	146.087	122.383	23.704
2013	148.130	148.130	veri yok
2014	150.460	150.460	veri yok
2015	153.687	153.687	veri yok
2016	156.567	156.567	veri yok
2017	160.183	160.183	veri yok
2018	163.223	163.223	veri yok
2019	166.418	166.418	veri yok
2020	169.882	169.882	veri yok

Not 1: 1987 yılında Ahmetli ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır. ⓘ

Not 2: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır. ⓘ

İklim

ilçe, Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Kar yağışı ve don olayları nadiren görülmektedir. ⓘ

Turizm

İlçenin en önemli turistik tesisi Urganlı Kaplıcaları'dır. Urganlı Kaplıcaları, suları karbondioksitli ve bikarbonatlıdır. Sıcaklığı 50 ile 78 santigrat derece arasında değişmektedir. Karaca Ali Kanyonu, Küp yar ve Ovacık Yaylası ilçenin diğer turistlik bölgeleridir. İlçe yakınındaki Bozdağlar da, doğa yürüyüşleri için tercih edilen yerlerdendir. ⓘ

Eğitim

Üniversite Eğitimi:

• Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi
• Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksek Okulu ⓘ

Ortaöğretim Eğitimi

• Halil Kale Fen Lisesi
• Hasan Ferdi Turgutlu Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi
• İnci Üzmez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
• Niyazi Üzmez Anadolu Lisesi
• Selman Işılak Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
• Senem Aka Anadolu Lisesi
• Turgutlu Anadolu Lisesi
• Turgutlu Anadolu İmam-Hatip Lisesi
• Cahit Gönlübol Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
• Turgutlu Lisesi
• Şehit Anıl Barış Çetin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
• Urganlı Çok Programlı Anadolu Lisesi
• Zübeyde Hanım Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
• Şehit Suat Akıncı Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi ⓘ

Ulaşım

Turgutlu'nun Manisa'ya uzaklığı 30 km, İzmir'e uzaklığı ise 50 km'dir. İlçe merkezinin güneyinden E–23 (İzmir-Ankara) karayolu, kuzeyinden ise İzmir-Uşak-Afyon demiryolu geçmektedir. Demiryolunun İzmir'den Turgutlu'ya kadar olan 32 km'lik ilk kısmı 1863–1865 tarihleri arasında yapılmış, 1866’da işletmeye açılmıştır. 1873–1875 yılları arasında da 76 km daha yapılarak Alaşehir'e kadar uzatılmıştır. E–93 karayolu 2 geliş–2 gidiş olarak bölünmüş yoldur. Bütün köylerin yolu mevcut olup köy yollarının tamamı asfalt kaplamadır. Yollar her mevsim ulaşıma açıktır. ⓘ

• Turgutlu-Manisa: 30 km
• Turgutlu-İzmir: 50 km
• Turgutlu-İstanbul: 555 km
• Turgutlu-Ankara: 530 km
• Turgutlu-Samsun: 948 km
• Turgutlu-Trabzon: 1.284 km ⓘ

Ekonomi

İlçenin en önemli geçim kaynakları tarım ve sanayidir. Gediz Havzası'nda kurulu olan Turgutlu'da, çekirdeksiz üzüm, pamuk, tütün, domates, buğday, kiraz, şeftali, erik ve zeytin ziraatı yapılan başlıca ürünlerdir. Pamuk üretimi son dönemde yerini mısır üretimine bırakmıştır. Kapari, kekik gibi alternatif bitkilerin ekimi de son dönemde ziraati yapılan tarımsal faaliyet arasına girmiştir. Arpa üretimi, hayvanların yeşil ot ihtiyacını karşılamak için yapılmaktadır. İlçede konserve fabrikalarının etkisi ile domates, biber ve hıyar ekimi son dönemde artış göstermiştir. İlçedeki hayvancılık son zamanlarda gelişmeye başlamıştır. Hayvancılığın gelişmesine bağlı olarak silajlık mısır, fiğ, tritikale gibi bitkilerin ekimi de artmaktadır. ⓘ

Spor

İlçenin profesyonel futbol takımı Turgutluspor 1984 yılında Toprakspor ve Tukaşspor'un birleşmesiyle kurulmuştur. Takım, 2021-2022 sezonu itibarı ile TFF 2.LİG 'de mücadele etmektedir. Turgutlu'da çeşitli amatör küme takımlarının yanı sıra Turgutlu Belediyesi'nin bünyesinde kurulu Turgutlu belediyespor bulunmaktadır. Çeşitli branşlarda spor faaliyetlerinin bulunduğu Turgutlu Belediyespor'da başta voleybol, basketbol ve hentbol takımları da bulunmaktadır. Ayrıca Seramiksan SK bayan voleybol takımı, Sultanlar Liginde mücadele etmektedir. ⓘ