İnguşetya

İnguşetya Cumhuriyeti ⓘ
Cumhuriyet
Республика Ингушетия
Diğer transkripsiyon(lar)
- İnguş	Гӏалгӏай Мохк
Bayrak Arma
Marş: ГӀалгӀайчен гимн Ġalġayçen gimn "İnguşetya Devlet Marşı"
Koordinatlar: 43°12′N 44°58′E
Ülke	Rusya
Federal Bölge	Kuzey Kafkasyalı
Ekonomik bölge	Kuzey Kafkasya
Sermaye	Magas
Hükümet
- Vücut	Halk Meclisi (Parlamento)
- Kafa	Mahmud-Ali Kalimatov
Alan
- Toplam	3,628 km2 (1,401 sq mi)
- Rütbe	81.
Nüfus  (2010 Nüfus Sayımı)
- Toplam	412,529
- Tahmin  (Ocak 2014)	453,000
- Rütbe	75.
- Yoğunluk	110/km2 (290/q mi)
- Kentsel	38.3%
- Kırsal	61.7%
Saat dilimi	UTC+ ()
ISO 3166 kodu	RU-IN
Plakalar	06
Resmi diller	Rusça; İnguşça
Web sitesi	http://www.ingushetia.ru/

İnguşetya (/ɪŋɡʊˈʃɛtiə/; Rusça: Ингуше́тия), resmi adıyla İnguşetya Cumhuriyeti (Rusça: Респу́блика Ингуше́тия; İnguşça: Гӏалгӏай Мохк), Doğu Avrupa'nın Kuzey Kafkasya bölgesinde yer alan bir Rusya cumhuriyetidir. Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi'nin bir parçası olan cumhuriyet, güneyinde Gürcistan ülkesiyle; doğusunda ve batısında Rusya'ya bağlı Kuzey Osetya-Alanya ve Çeçenistan cumhuriyetleriyle; kuzeyinde ise Stavropol Krai ile kara sınırı paylaşmaktadır. ⓘ

Başkenti Magas şehridir. Yüzölçümü 3,628 km kare olan cumhuriyet, Rusya'nın federal konuları arasında en küçük olanıdır. Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin ikiye bölünmesinin ardından 4 Haziran 1992 tarihinde kurulmuştur. Cumhuriyet, Nakh kökenli bir halk olan yerli İnguşlara ev sahipliği yapmaktadır. 2010 Nüfus Sayımı itibariyle nüfusu 412,529'dur. Alternatif bir tahmine göre 2021 yılında İnguşetya'da 330.000'den fazla insan yoktu. ⓘ

Büyük ölçüde Kuzey Kafkasya'daki isyan nedeniyle İnguşetya, Rusya'nın en yoksul ve en istikrarsız bölgelerinden biri olmaya devam etmektedir. Son yıllarda şiddet olayları azalmış olsa da komşu Çeçenistan'daki isyan zaman zaman İnguşetya'ya da sıçramıştır. İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre 2008 yılında cumhuriyet, yolsuzluk, bir dizi yüksek profilli suç (hükümet güvenlik güçleri tarafından sivillerin kaçırılması ve öldürülmesi dahil), hükümet karşıtı protestolar, asker ve subaylara yönelik saldırılar, Rus ordusunun aşırılıkları ve kötüleşen insan hakları durumu nedeniyle istikrarsızlaştı. Rus medyasına göre, İnguşetya Rusya'da en düşük alkol tüketimine sahiptir. ⓘ

Etimoloji

İnguşetya adı, 23 Şubat 1944 sürgününden, diğer adıyla "Mercimek" operasyonundan sonra 1944 yılında Tarskoye olarak değiştirilen ve Kuzey Osetya'ya nakledilen eski Anguş köyünden gelmektedir. ⓘ

Kafkasya'ya özgü bir milliyet grubu olan İnguşlar çoğunlukla İnguşetya'da yaşamaktadır. Kendilerini Ghalghai olarak adlandırırlar (İnguşça'dan: Ghala ("kale" veya "şehir") ve ghai ("sakinler" veya "vatandaşlar"). Dilbilimci Johanna Nichols'a göre İnguşlar, Çeçence'den farklı olan ancak İnguş halkının pasif iki dilliliği nedeniyle aynı dil grubuna yerleştirilen İnguş dilini konuşmaktadır. İnguşlar geleneksel olarak klan sistemine ve yazılı olmayan hukuka dayanan sınıfsız bir toplumdur (bugün İnguşetya'da yaklaşık 350 klan yaşamaktadır). Her klan ve her klan üyesi eşit olarak görülür. Kafkasya'daki komşu ulusların (Çeçenler dahil) aksine, İnguşların hiçbir zaman sosyal üstleri ya da altları olmamıştır. İnguşlar/İnguşetya aşağıdaki isimlerle de bilinirlerdi: Gelia (Amerikalı haritacı J. H. Colton, Strabo), Tschetschna (Alman coğrafyacılar Joseph Grassl ve Joseph Meyer), Ghalghai/Gelgai (öz), Nakh (öz, "halk" anlamına gelir), Vainakh (öz, "halkımız" anlamına gelir), Kist (Gürcüce), Gergar (öz), Dzurdzuk (Gürcüce), Ghlighvi (Gürcüce), Angushtini (Rusça), Machaloni (Oset), İnguş Makhaloni veya Makhloi (Çeçen tarihçi Khalid Oshayev'e göre), Orstkhoi (öz), Nart-Orstkhoi (öz), Galash (öz), Tsori (öz), Dzheirakhoi (öz), Khamhoi (öz), Metshal (öz), Fyappi (öz) ve Nyasareth (öz) olarak adlandırılan Çeçen dağlılar. Bu isimler bugünkü İnguş nüfusunu oluşturan farklı Vainakh kabilelerini temsil etmektedir. İnguşların tarihi Çeçenlerinkiyle yakından ilişkilidir. Bizanslı ve Gürcü misyonerler İnguşları kısmen Hıristiyanlaştırmış olsa da Hıristiyanlık Moğol istilaları nedeniyle zayıflamıştır. Başta Tkhaba-Yerdy ve Albe-Yerd olmak üzere birkaç kilisenin kalıntıları İnguşetya'da bulunabilir. İnguşlar 18.-19. yüzyıl boyunca kademeli olarak İslam'a geçmiştir. Kartli'li Vakhushti 1745 yılında Anguşti köyü sakinlerinin Sünni Müslümanlar olduğunu yazmıştır. ⓘ

İnguşetya nüfusunun kökeni

XI. Yüzyıl Gürcü kronik yazarı Leonti Mroveli’ye göre, Kafkas kelimesi Vaynahların atası Kavkas'tan türetilmiştir. Ilia Devlet Üniversitesi’nden Profesör George Anchabadze’ye göre “Vaynahlar, Kafkaslar’ın kadim yerli halklarıdır. Leonti Mroveli tarafından çizilen genolojik tabloya göre, Vaynahların efsanevi atasının ‘Kavkas’ olması; antik Gürcü kaynaklarında rastlanan etnik isimlerden birisi olan ‘Kavkasian / Kafkasyalılar’ın, Çeçen ve İnguşların atalarına işaret ediyor olması açısından dikkate değerdir. Yukarıdan da anlaşılacağı gibi, Vaynahlar, en azından ismen, Gürcü tarih geleneğinde tüm Kafkasyalılar içerisinde (Kafkasya - Kavkalar - Kavkasyalılar) en ‘Kafkas’ halk olarak sunulur.” Sovyet-Rus antropolog ve bilim insanları Marr, Mounak, Munchaev, Dyakonov, Krupnov ve Melikashvilli “İnguşlar arasında Kafkasyalı türü, diğer tüm Kuzey Kafkasya uluslarından daha iyi korunur” yazdılar. Profesör Debets de İnguş Kafkasyalı türünün, Kafkaslar arasında en Kafkasyalı olduğunu onaylar. Science Magazine'de yer alan bir makalede Bernice Wuethrich, Amerikalı dilbilimci Dr. Johanna Nichols’un “Kafkasya bölgesindeki modern insanları Bereketli Hilal'in eski çiftçilerine bağlamak için dili kullandığını” ve araştırmasında “bölgenin çiftçilerinin proto Nah-Dağıstanlılar olduğunu” öne sürdüğünü belirtir. Nichols’un şu sözlerini de aktarır: “Batı Medeniyeti'ni meydana getiren kültürel ve dilsel topluluğun doğrudan devamlılığına dair sahip olduğumuz en yakın şey Nah-Dağıstan dilleridir.” ⓘ

İnguşlar %89 J2 dünyada bilinen en yüksek frekans Y-DNA ve J2 ile yakından ilişkilidir. İnguşlar Berektli Hilal'den göç etmiştir. İnguşların ataları Mezopotamya'dan göç ederek Kafkas Sıradağları'na gelmiş ve buraya yerleşmiştir. Aynı zamanda İnguşlar'da genlerinde Çeçenlerden dolayı Urartu kalıntıları vardır ki zaten Urartu Mezopotamya birbirine yakındır. ⓘ

İnguşetya nüfusunun genetiği

İnguşlar, dünyada bilinen en yüksek frekans olan J2 Y-DNA'sının %89'una sahiptir ve J2, Bereketli Hilal ile yakından ilişkilidir. ⓘ

İnguşların mitokondriyal DNA'sı diğer Kafkas popülasyonlarından ve dünyanın geri kalanından farklıdır. "Kafkasya popülasyonları, burada analiz edilen sekiz Alu ekleme polimorfizmi için ortalama olarak diğer [Dünya] popülasyonlarından daha az değişkenlik göstermektedir. Ortalama heterozigotluk Sahul hariç dünyanın diğer bölgelerinden daha azdır. Kafkasya'da İnguşlar diğer popülasyonlardan çok daha düşük değişkenlik seviyelerine sahiptir. İnguşlar ayrıca diğer Kafkasya popülasyonları ile karşılaştırıldığında alışılmadık mtDNA varyasyon modelleri göstermiştir (Nasidze ve Stoneking, sunulmuştur); bu da İnguş popülasyon tarihinin ya da İnguşların bu özel örneğinin bazı özelliklerinin hem mtDNA hem de Alu ekleme lokuslarındaki farklı genetik varyasyon modellerinden sorumlu olması gerektiğini göstermektedir." ⓘ

Tarihçe

Tarih Öncesi

1855 Atlas Türkiye ve Kuzey Kafkasya Haritası. Harita, ABD Kongresi'nin isteği üzerine Amerikalı haritacı J.H.Colton tarafından çizilmiştir. Haritada Gelia, Lesgistan ve Dağıstan sağ üst köşede gösterilmiştir. ⓘ

Vakhushti Bagrationi'nin Rusça haritası üç İnguş toplumunu açıkça göstermektedir: Kisti (Kist), Tsurtsuki (Dzurdzuki), Ghligvi (Gligvi) bir ülkenin parçaları olarak ve Çeçenler (Chachans) İnguşlarla ortak sınırı olmayan Dağıstan'ın bir parçası olarak ⓘ

Çömlek: üç kulplu eski bir İnguş kabı. Yan kulplar düğümleri bağlamak için kullanılırdı ve kabın kendisi bir operatörün tek eliyle su dökmesi için iyi dengelenmiştir. İnguşetya'nın Dzheirakhovski bölgesi. ⓘ

Koorkhars (MÖ 600 - MS 1800'ler) geleneksel bir İnguş kadın baş örtüsüdür (saçlar "boynuzların" içine konur), miğferle yastık olarak kullanılmak üzere tek "boynuz" veya barış zamanında mücevherlerle kaplı çift "boynuz" olarak gelir. ⓘ

İnguşların İslam öncesi inançları. Tkhabya-Yerd Tapınağı (2000 Tapınağı) başlangıçta kübik kiklopik bir yığma yapıydı ve Hıristiyanlığın İnguşetya'da yayılması sırasında yeniden inşa edildi. Yeniden inşa edilen duvar, giriş tarafında gösterilen daha küçük taşlarla yapılmıştır. ⓘ

İnguş erkek savaşçı miğferi. ⓘ

Tipik İnguş ortaçağ kalesi. Kulelerin ve duvarların çoğu 19. ve 20. yüzyıllarda Rus ordusu tarafından yıkılmıştır. ⓘ

MÖ 10.000-8000

Bernice Wuethrich'in "Peering Into the Past, With Words" başlıklı makalesine göre Johanna Nichols, dilbilimsel kanıtların Nakh halkının atalarının, tarımın, koyun ve sığır yetiştiriciliğinin keşfedildiği Bereketli Hilal'den Kafkasya'nın yamaçlarına göç ettiğini gösterdiğini belirtmiştir. Nichols şöyle demiştir: "Nah-Dağıstan dilleri, Batı uygarlığını doğuran kültürel ve dilsel topluluğun doğrudan devamına sahip olduğumuz en yakın şeydir." Utah Üniversitesi'nden antropolog Henry Harpending, Nichols'un araştırmalarından çok etkilenmiş. ⓘ

MÖ 6000-4000

Neolitik dönem. Çömlekçilik bölgede bilinmektedir. Modern zamanlarda keşfedilen Ali-Yurt ve Magas yakınlarındaki eski yerleşimlerde taştan yapılmış aletler bulunmuştur: taş baltalar, cilalı taşlar, taş bıçaklar, üzerlerine delikler açılmış taşlar, kil kaplar vb. Ovalarda kil tuğladan yapılmış yerleşimler keşfedilmiştir. Dağlarda, bazıları MÖ 8000 yılına tarihlenen duvarlarla çevrili taştan yapılmış yerleşimler keşfedilmiştir. ⓘ

MÖ 4000-3000

Tekerleğin icadı (MÖ 3000), ata binme, metal işleri (bakır, altın, gümüş, demir) tabaklar, zırhlar, hançerler, bıçaklar, ok uçları. Eserler Nasare-Cort, Muzhichi, Ja-E-Bortz (Surkha-khi olarak da bilinir), Abbey-Gove (Nazran veya Nasare olarak da bilinir) yakınlarında bulunmuştur. ⓘ

M.Ö. 20

Strabon ilk olarak Kafkasya'nın merkezindeki bir ulustan bahsederken Geli ya da Galgai'den bahseder. O.W. Wahl 1875 yılında "The Land of the Czar" adlı kitabının 239. sayfasında "Strabon'un bahsettiği bu iki görüş sonuçta aynı noktaya varmaktadır; çünkü Legi modern Lesghi'dir ve Geli İnguş kabilesi Galgai'dir ve Keraunian Dağları Beştau'ya kadar Kafkasya'nın kuzey sıradağlarıdır" demiştir. Gelia'nın İnguş olduğuna dair aynı açıklama 1843 yılında Alman profesör Karl Koch tarafından "Reise durch Russland nach dem kaukasischen Isthmus" adlı kitabının 489. sayfasında yapılmıştır. Jacobus Van Wijk Roelandszoon, Jacobus van Wijk (Roelandszoon) 1821 yılında "Algemeen aardrijkskundig woordenboek volgens de nieuwste staatkundige veranderingen, en de laatste, beste en zekerste berigten" sayfa 1050'de Gelli veya Gelad'ın Zonaras tarafından bahsedilen İnguş halkı olduğundan bahsetmektedir. ⓘ

900 REKLAM - 1200 REKLAM

Kafkasya'nın merkezindeki krallık Alania ve Asil Alania (Rusçada Царственные Аланы olarak bilinir) olarak ikiye ayrılır. Alman bilim adamı Peter Simon Pallas, İnguş halkının (Kist) Alania'nın doğrudan torunları olduğuna inanıyordu. ⓘ

MS 1239

Alania'nın başkenti Maghas'ın (her iki isim de sadece Müslüman Araplardan bilinmektedir) ve Kuzey Kafkasya dağlılarının, uluslarının ve kabilelerinin Alan konfederasyonunun Batu Han (bir Moğol lideri ve Cengiz Han'ın torunu) tarafından yok edilmesi "Magas, 1239 yılının başında Batu Han'ın orduları tarafından yok edildi. Tarihsel olarak Magas, şu anda İnguşetya'nın yeni başkentinin inşa edildiği yaklaşık aynı yerde bulunuyordu" - D.V.Zayats ⓘ

1300 REKLAM - 1400 REKLAM

Alanlar, Tamerlan, Tokhtamysh arasındaki savaş ve Terek Nehri Savaşı. Alan kabileleri dağları işgalcilerden koruyan kaleler, şatolar ve savunma duvarları inşa eder. Ova kabilelerinin bir kısmı Moğollar tarafından işgal edilir. Moğollara karşı isyan başlar. "Moğol döneminde bölgenin bir haritası bize Vainakh hakkında neden fazla bir şey yazılmadığına dair bir ipucu veriyor - çünkü bu haritada Çeçenistan-İnguşetya bölgesi basitçe 'yönetilemez' olarak işaretlenmiş. Kuzeye ya da güneye hareket eden orduların büyük çoğunluğu dağlardan geçmek ve nihai hedeflerine mümkün olduğunca çabuk varmak isteyeceklerinden, iki geçit arasındaki halkları nispeten rahat bırakacaklarından bu şaşırtıcı değildir." - Schaefer, Robert W. "Insurgency in Chechnya and the North Caucasus: Gazavat'tan Cihat'a" s. 51. 1991 yılında Ürdünlü tarihçi Abdul-Ghani Khassan, Alania'nın Çeçenistan ve İnguşetya'da olduğunu iddia eden eski Arapça yazılardan fotokopi ve Alania'nın Nokhcho kabilesinden olduğunu iddia eden Alanyalı tarihçi Azdin Vazzar'ın (1395-1460) belgesini sundu. ⓘ

MS 1558

Rusların Kafkasya'yı fethi. 1558 Kabardey Temryuk elçilerini Moskova'ya göndererek Korkunç İvan'dan İnguş kabilelerine karşı yardım talep eder. Korkunç İvan Temryuk'un kızı Çerkes (Kabardin) çariçesi Maria Temryukovna ile evlenir. İnatçı Vainakh savunucularına karşı genişleyen Rus Çarlığı için Orta Kafkasya'da zemin kazanmak amacıyla ittifak kuruldu. ⓘ

MS 1562

Ortak Rus, Kabardey ve Nogay kuvvetleri İnguşlara saldırır. Rus kaynaklarına göre bu savaşta 164 İnguş yerleşimi tamamen yok edildi. İnguşetya ovası Rusya ve Kabardey müttefikleri tarafından işgal edildi. ⓘ

Kafkas Savaşı'nda İnguşetya ve Terek Kazakları Okrugu'nun bir parçası

XVIII. yüzyılda İnguşlar çoğunlukla putperest ve Hıristiyan'dı, bazı Müslüman azınlıklar da vardı. 1588'den itibaren bazı Çeçen toplulukları Rusya'ya katıldı (ru) (ru). 1785 yılında Çeçen lider Şeyh Mansur Rusya'ya karşı isyan başlattı. Çeçen ve Dağıstanlı güçlerini toplar ve kendi köylerinin daimi ordusu tarafından yağmalanmasından korktuğu için İnguş Karabulak yerleşimlerine karşı saldırı emrini verir. Ancak İnguşlar Mansur'u yener ve Mansur geri çekilmek zorunda kalır. Rus tarihçiler İnguşların Rusya'nın bir parçası olmak için gönüllü olduklarını iddia ederler. Bu sonuç çoğunlukla 13 Haziran 1810'da General-Binbaşı Delpotso ve 2 İnguş klanının temsilcileri tarafından imzalanan belgeye dayanmaktadır. Diğer klanlar Rus fethine karşı direndi. 1811 yılında Alman asıllı Rus elçisi Moritz von Engelhardt, Çar'ın isteği üzerine dağlık İnguşetya'yı ziyaret etti ve İnguş halkına Çar'dan birçok fayda vaat ederek Rusya'ya katılmalarını teklif etti. İnguş halkının temsilcisi bu teklifi şu cevapla reddetti: "Şapkamın üstünde sadece gökyüzünü görüyorum". Bu karşılaşma daha sonra Goethe tarafından "Freisinn" adlı eserinde kullanılacaktır. 29 Haziran 1832'de Rus baron Rozen, kont Çernişev'e yazdığı 42 numaralı mektupta "bu ayın 23'ünde sekiz Ghalghai (İnguş) köyünü yok ettim. Ayın 24'ünde Targim yakınlarında dokuz köyü daha yok ettim." 12 Kasım 1836'ya gelindiğinde (560 sayılı mektup), Dzheirkah, Kist ve Ghalghai dağlık bölgelerinin geçici olarak fethedildiğini iddia ediyordu. 1829 yılında İmam Şamil Rusya'ya karşı isyanı başlatır. Dağıstan ve Çeçenistan'ı fetheder ve ardından İnguş halkını İslam'a döndürmek ve böylece stratejik bir müttefik kazanmak umuduyla İnguşetya'ya saldırır. İnguşlar İmam Şamil kuvvetlerini o zaman ve daha sonra 1858'de İnguşetya'yı ele geçirmek için iki kez daha denediğinde yener. İki güçlü rakip ve onların müttefikleri ile savaşa kilitlenen İnguş kuvvetleri yok edildi. Oset müttefiklerinin yardımıyla İnguşlarla savaşan Rus subay Fedor Tornau'ya göre İnguşların en fazla altı yüz savaşçısı vardı. Ancak İnguşetya'daki Rus fethi son derece zordu ve Rus kuvvetleri kolonizasyon yöntemine güvenmeye başladı: yerel nüfusun yok edilmesi ve bölgenin Kazak ve Oset sadıklarıyla yeniden doldurulması. İnguş topraklarının Ruslar ve Osetler tarafından kolonileştirilmesi 19. yüzyılın ortalarında başladı. Rus General Evdokimov ve Oset Albay Kundukhov 'Opis no. 436' da "İnguş topraklarının kolonileştirilmesinin sonucunun başarılı olduğunu" "memnuniyetle bildirdiler":

• İnguş köyü Ghazhien-Yurt'un adı 1847'de Stanitsa Assinovskaya olarak değiştirildi.
• İnguş köyü Ebarg-Yurt'un adı 1847'de Stanitsa Troitskaya olarak değiştirildi.
• İnguş kasabası Dibir-Ghala'nın adı 1847'de Stanitsa Sleptsovskaya olarak değiştirildi.
• İnguş köyü Magomet-Khite'nin adı 1847'de Stanitsa Voznesenskaya olarak değiştirildi.
• İnguş köyü Akhi-Yurt'un adı 1859'da Stanitsa Sunzhenskaya olarak değiştirildi.
• İnguş köyü Onguşt'un adı 1859'da Stanitsa Tarskaya olarak değiştirildi.
• İnguş kasabası Ildır-Ghala'nın adı 1859'da Stanitsa Karabulakskaya olarak değiştirildi.
• İnguş köyü Alkhaste'nin adı 1860 yılında Stanitsa Feldmarshalskaya olarak değiştirildi.
• İnguş köyü Tauzen-Yurt'un adı 1861 yılında Stanitsa Vorontsov-Dashkov olarak değiştirildi.
• İnguş köyü Sholkhi'nin adı 1867'de Khutor Tarski olarak değiştirildi.

Kafkas Savaşı'nın sonunda İmam Şamil'in çok sayıda kayıp vermesinin ardından Ruslar ve Çeçenler güçlerini birleştirir. Eski Çeçen isyancılar ve onların adamları Rus saflarına katıldı. 3 Kasım 1858 General Evdokimov, Çeçenistan'ın eski isyancı komutanlarından Naib Saib-Dulla Gekhinski'ye (Saadulla Ospanov) Assa ve Fortanga nehirleri yakınlarındaki İnguş yerleşimlerine saldırmasını ve yok etmesini emretti (emir N1896): Dattikh, Meredzhi, Aseri, Shagot-Koch ve diğerleri. Kayıplardan sonra, kalan İnguş klanları çoğunlukla yeraltı direnişine başvurdu. Ruslar, İnguş köyü Zaur'un yerine Vladikavkaz ("Kafkasya'nın hükümdarı") kalesini inşa ettiler. Rus General Aleksey Petrovich Yermolov, Rus Çarı'na yazdığı bir mektupta "Rusya'nın İnguşlar gibi militarist bir ulusu yabancılaştırması büyük bir hata olur" dedi. Rusya'nın Kafkasya'daki savaşı kazanabilmesi için İnguş ve Çeçenlerin ayrılmasını öneriyordu. General Ermolov'un Lanski'ye yazdığı (12 Ocak 1827 tarihli) ve İnguşların zorla Hıristiyanlaştırılmasının imkânsızlığını anlatan bir başka mektupta Yermolov şöyle yazıyordu: "Dağlılar arasında en cesur ve militarist olan bu ulusun yabancılaştırılmasına izin verilemez..." İnguşetya'daki son organize isyan ("Nazran ayaklanması" olarak adlandırılan) 1858'de 5,000 İnguş'un savaşa başladığı ancak üstün Rus kuvvetlerine yenildiği zaman meydana geldi. İsyan Birinci Rus-Kafkas Savaşı'nın sonunu işaret ediyordu. Aynı yıl Rus Çarı, "Müslümanların Müslüman yöneticiler altında yaşaması gerektiğini" iddia ederek İnguş ve Çeçenlerin Türkiye ve Orta Doğu'ya göçünü teşvik etti. Görünüşe göre Osetler ve Kazaklar için toprakları özgürleştirmek istiyordu. Bazı İnguşlar Orta Doğu'daki ıssız bölgelere sürgün edildi ve burada birçoğu öldü. Geri kalanlar ise asimile edildi. İnguşların %80'inin 1865'te Orta Doğu'ya gitmek üzere İnguşetya'yı terk ettiği tahmin edilmektedir. ⓘ

1917'deki Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler İnguşlara, kolonizasyon sırasında ilhak edilen köy ve kasabaların İnguşlara geri verileceği sözünü verdi. İnguşetya, eski ezeli düşmanlar olan General Denikin ve İnguş direnişçiler arasında büyük bir savaş alanı haline gelir. General Denikin anılarında şöyle yazmaktadır: "İnguş halkı sayıca en az, en kaynaşmış ve en güçlü savaşçı örgüttür. Özünde Kuzey Kafkasya'nın en büyük hakimi onlardı. Görünüşün ahlakı uzun zaman önce Rus coğrafya ders kitaplarında tanımlanmıştı, "başlıca meslek - hayvancılık ve hırsızlık ..." Bu ikisinden sonuncusu toplumda özel bir sanata dönüştü. Siyasi istekler de aynı eğilimden gelmektedir. İnguşlar Sovyet rejiminin paralı askerleri, onu destekliyorlar ama kendi eyaletlerinde yayılmasına izin vermiyorlar. Aynı zamanda Türkiye ile ilişki kurmaya çalıştılar ve Türklerden Elisavetpol'den, Almanya'dan ise Tiflis'ten yardım istediler. Ağustos ayında Kazaklar ve Osetler Vladikavkaz'ı ele geçirdiğinde, İnguşlar müdahale ederek Terek Sovyet Komiserler Kurulu'nu kurtardılar, ancak şehri yağmaladılar ve devlet bankası ile darphaneyi ele geçirdiler. Tüm komşuları soydular: Kazaklar ve Osetler toprak sıkıntısı nedeniyle "tarihi hataları düzeltmek" adına, Bolşevikler hizmetleri karşılığında, Vladikavkaz halkı çaresizlikleri nedeniyle ve Kabardinler de alışkanlıklarından dolayı. Herkes onlardan nefret ediyordu ve "zanaatlarını" birlik içinde, iyi organize olarak, büyük bir şekilde yaptılar ve Kafkasya'nın en zengin kabilesi haline geldiler." ⓘ

Kuzey Kafkasya'nın Dağlık Cumhuriyeti'nin bir parçası olan İnguşetya

21 Aralık 1917'de İnguşetya, Çeçenistan ve Dağıstan Rusya'dan bağımsızlıklarını ilan ederek "Kuzey Kafkasya Birleşik Dağlıları" (Kuzey Kafkasya Dağlı Cumhuriyeti olarak da bilinir) adında tek bir devlet kurdular ve bu devlet Merkezi Güçler (Almanya, Avusturya-Macaristan ve Türkiye), Gürcistan ve (1918'de Rusya'dan bağımsızlığını ilan eden) Azerbaycan tarafından bağımsız bir devlet olarak tanındı. Örneğin Anna Zelkina, Mayıs 1918'de bağımsızlığı tanıyan ilk ülkenin Türkiye olduğunu yazmaktadır:

Kuzey Kafkasya Birinci Kongresi, Kuzey Kafkasya Özgür Devleti Geçici Hükümeti'ni (SeveroKavkazskoye Svobodnoye Gosudarstvo) kurdu ve Mayıs 1918'de Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti. Bunu tanıyan tek ülke Türkiye oldu.

Daha sonra Almanya ve diğerleri de bu tanımayı takip etti. P. Kosok'a göre:

Azerbaidzhan ve Ermenistan (28 Mayıs 1918). Daha sonra her üç devlet de Türkiye ile bağımsız antlaşmalar imzaladı ve Türkiye de benzer şekilde Kuzey Kafkasya'nın bağımsızlığını tanıdı ve 8 Haziran 1918'de bir dostluk antlaşması imzaladı. Ardından Alman Olağanüstü Delegasyonu Başkanı General von Lossov ile Kuzey Kafkasya Dışişleri Bakanı Bammat arasında bir diplomatik nota teatisi gerçekleşti ve bu da Kuzey Kafkasya'nın bağımsızlığının Almanya tarafından fiilen tanınmasıyla sonuçlandı. ⓘ

İngiliz Savaş Ofisi'ne göre Almanlar İnguşetya'da askeri üs kurmaya çalıştı.

...İnguş topraklarında Alman alaylarının varlığını güvence altına almak amacıyla Alman Komutanlığı'na başvurdular. İnguşlar, herhangi bir yabancı silahlı gücün Terek bölgesine girme girişiminin İnguşlar tarafından kendilerine yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceğini ve İnguşların tüm güçleriyle bu tür girişimlere karşı koyacaklarını ilan ederler. ⓘ

Yeni devletin başkenti Temir-Han-Şura'ya (Dağıstan) taşındı. Devletin ilk başbakanı Çeçenlerin önde gelen devlet adamlarından Tapa Çermoyev seçildi; ikinci başbakan ise İnguş devlet adamı Vassan-Girey Dzhabagiev'di ve aynı zamanda 1917 Anayasası'nın da yazarıydı. 1920'de üçüncü bir dönem için yeniden seçildi. 1921'de Ruslar ülkeye saldırıp işgal ettiler ve ülkeyi zorla Sovyet devletiyle birleştirdiler. Kafkas bağımsızlık savaşı devam etti ve hükümet sürgüne gitti. ⓘ

1931 itibarıyla İnguş Özerk Oblastı toprakları ⓘ

Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin parçası olarak İnguşetya

Kazak General Andrei Shkuro kitabında şöyle yazıyor:

İnguşetya tümüyle Bolşevikti. Kafkasların fethinden bu yana; bağımsızlıklarını çaresizce savunan, cesur ve özgürlüğüne düşkün İnguşlar, kısmen yok edilmişti kısmen de çorak dağlara sürülmüştü. Terek Kazakları, İnguşların kendilerine ait bereketli topraklara yerleştirilmiş ve Kazaklar köylerini İnguşetya'yı kesen kama üzerine kurmuşlardı. Ekmeklerini dürüst bir şekilde kazanma fırsatından mahrum kalan İnguşlar, Kazak topraklarında yaptıkları soygun ve baskınlarla yaşamışlardı. Barış zamanında bile İnguş sınırındaki Terek Kazakları tarlaya tüfeksiz gidemezdi. Silahlar ateşlenmeden ve kan dökmeden bir gün bile geçmezdi. Kazakları baskı unsuru olarak gören, Kazak topraklarını hala kendilerinin sayan İnguşlar, onlardan acımasızca intikam alıyordu. İlişki tamamen uzlaşmaz şekilde kurulmuştu; daha fazla bir arada yaşamak düşünülemezdi. Ya İnguşları tamamen yok etmek ya da Kazakları eski İnguş topraklarından çıkarıp, toprakları eski sahiplerine iade etmek gerekiyordu. Bolşevikler, Kuzey Kafkasya'yı işgal ettikten sonra, Vladikavkaz'daki dört Terek köyünün İnguş ve Kazak temsilcilerinden oluşan bir kongre düzenlediler ve ikincisine bir ay içinde taşınmalarını emrettiler.

Kazaklardan arındırmanın bir parçası olarak 1920-21’de çok sayıda Kazak sürüldü ve topraklarına el kondu. Kısmen modern İnguşetya toprakları üzerinde 1920’de kurulan Sunzha Kazak Bölgesi 1929’da feshedildi. Sovyetler, kolektifleştirme ve dekulakizasyon yoluyla kalan İnguş mülklerine el koydu ve Çeçenya ile İnguşetya'yı Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak birleştirdi. II. Dünya Savaşı sırasında İnguş gençleri Sovyet ordusuna askere alındı. Ağustos 1942’de, Rostov-On-Don’dan Mozdok’a 560 km’yi -günde neredeyse 17 km- otuz üç günde alarak Nazi kuvvetleri, Kuzey Kafkasya’nın yarısını ele geçirdiler (Kafkasya Muharebesi). Mozdok’tan Malgobek’e 20 km’lik mesafeyi de yine aynı 33 günde -günde aşağı yukarı 600 m- geçebildikten sonra Ordzhonikidze (günümüzde Vladikavkaz) ve 23 Şubat 1944 soykırımından önce ağırlıklı olarak İnguş nüfusunun yaşadığı bir yer olan Malgobek’te durduruldular. Malgobek için savaş o kadar yoğundu ki, sonunda Almanlar geri çekilene kadar bu küçük kasaba dört kere el değiştirmişti. Sovyet askeri gazetesi Red Star'a göre İnguşlar, Kabardino-Balkarya’daki Alman vahşetini haber aldıktan sonra Almanlara karşı cihad (gazavat) ilan etmişlerdi. Stalin, güneyde Türkiye üzerinden SSCB’nin genişlemesini planlıyordu ve Müslüman Çeçen-İnguşlar bunun için bir tehdit haline gelebilirdi. Şubat 1944'te II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, Sovyet ordusu ve NKVD, Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne akın etti. Manevralar, güney bölgesinin askeri tatbikatları olarak maskelendi. ⓘ

1944 Soykırımı

Dünya Savaşı, 1942 Kuzey Kafkasya Savaşı, Çeçen-İnguş ÖSSC'de Ordzhonikidze'den (Vladikavkaz) Malgobek'e kadar olan cephe hattı.

İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1942 yılında Alman kuvvetleri Kuzey Kafkasya'ya girdi. Almanlar üç hafta boyunca Kuzey Kafkasya'nın yarısından fazlasını ele geçirdiler. Sadece iki Çeçen-İnguş şehrinde durduruldular: Malgobek ve Ordzhonikidze (diğer adıyla "Vladikavkaz") Çeçen-İnguş ASSR yerlilerinin kahramanca direnişiyle durduruldu. Sovyet propagandası Çeçenleri ve İnguşları "hain" olarak gösteriyordu. 23 Şubat 1944'te İnguşlar ve Çeçenler haksız yere Nazilerle işbirliği yapmakla suçlandı ve İnguş ve Çeçen nüfusun tamamı, erkeklerinin çoğu cephede savaşırken Sovyet lideri Joseph Stalin'in emriyle Mercimek Operasyonu kapsamında Kazakistan, Özbekistan ve Sibirya'ya sürüldü. Sürgünün ilk aşaması, kaçışları önlemek için sürgün edilenlerin üzerinde üç adet hafif makineli tüfek yuvası bulunan bölmelerle özel olarak modifiye edilmiş, Amerikan malı Studebaker kamyonlarla gerçekleştirilmiştir. Amerikalı tarihçi Norman Naimark şöyle yazıyor:

Askerler köylüleri ve kasabalıları bir araya getirip kamyonlara yüklüyor - sürgün edilenlerin çoğu kamyonların Studebaker olduğunu ve İran sınırından Lend-Lease ile yeni getirildiğini hatırlıyor - ve önceden belirlenen demiryolu merkezlerine teslim ediyorlardı. ...Taşınamayanlar kurşuna dizildi. ...[Birkaç] savaşçı bir yana, Çeçen ve İnguş uluslarının tamamı, 496.460 kişi, anavatanlarından sürüldü.

Sürgün edilenler demiryolu istasyonlarında toplandı ve ikinci aşamada büyükbaş hayvan vagonlarına aktarıldı. Nüfusun %30 kadarı yolculuk sırasında ya da sürgünün ilk yılında hayatını kaybetti. Prag Watchdog, "sürgünün ilk yıllarında Çeçen ve İnguşların yaklaşık yarısının açlık, soğuk ve hastalıktan öldüğünü" iddia etmektedir. Sürgün, 2004 yılında Avrupa Parlamentosu tarafından soykırım olarak sınıflandırılmıştır. Sürgünden sonra İnguşların Sovyetlere karşı direnişi yeniden yükselir. Sürgünden kaçanlar, sürgün sırasında dağlarda olan çobanlar güçlerini birleştirir ve İnguşetya'daki Rus güçlerine sürekli saldıran isyancı gruplar oluşturur. Başlıca isyancı gruplar Akhmed Khuchbarov, Tsitskiev kardeşler ve İnguş kadın keskin nişancı Laisat Baisarova tarafından yönetiliyordu. Erkek İnguş isyancılardan sonuncusu 1977 yılında KGB subayları tarafından öldürülürken, kadın keskin nişancı Laisat Baisarova hiçbir zaman yakalanamadı ya da öldürülmedi. Çeçen ve İnguş filolojisi konusunda uzman Amerikalı profesör Johanna Nichols, sürgünün ardındaki teoriyi ortaya koydu:

1944 yılında Çeçen ve İnguşlar, Karaçay-Balkar, Kırım Tatarları ve diğer milletlerle birlikte topluca Kazakistan ve Sibirya'ya sürüldüklerinde, nüfuslarının en az dörtte birini ve belki de yarısını yolda kaybettiklerinde, milliyetlerin kendileri ortadan kaldırıldı ve toprakları yeniden iskân edildi. (Bunun nedeni, hiçbir zaman açıklığa kavuşturulmamış olsa da, Stalin'in Türkiye'ye yapılması düşünülen bir saldırıda tüm Müslümanları ana istila yollarından temizlemek istemesi gibi görünüyor). ⓘ

ABD'nin hibe ettiği ve sürgünde kullanılan Studebaker kamyonlar ⓘ

Nazilerin, Kuzey Kafkasya'da harekatları ⓘ

Orta Asya'dan dönüşten sonra

13 yıllık sürgünün ardından İnguşların Çeçen-İnguşetya'ya dönmelerine izin verildi (ancak Ordzhonikidze a.k.a. "Vladikavkaz" veya Prigorodny Bölgesi'ne değil). İnguşetya topraklarının çoğuna Osetler yerleştirilmiş ve bölgenin bir kısmı Kuzey Osetya'ya devredilmişti. Geri dönen İnguşlar Osetlerin büyük düşmanlığıyla karşılaştı. İnguşlar evlerini Osetlerden ve Ruslardan geri satın almak zorunda kaldılar. Bu zorluklar ve adaletsizlikler 16 Ocak 1973'te Grozni'de barışçıl bir İnguş protestosuna yol açtı ve bu protesto Sovyet birlikleri tarafından bastırıldı. 1989'da İnguşlar, baskılara maruz kalan diğer halklarla birlikte resmi olarak rehabilite edildi. ⓘ

Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti dahil; SSCB'nin son döneminde, Kafkaslar'da idari yapılanma ⓘ

Post-Sovyet Dönem - Rusya Federasyonu'nun bir parçası olarak İnguşetya

1991 yılında Çeçenler, Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ni kurmak için Sovyetler Birliği'nden bağımsızlıklarını ilan ettiklerinde, İnguşlar, Çeçen-İnguş Cumhuriyeti'nden ayrılmayı seçti. Böylece 1992’de Osetya ile anlaşmazlıklarını barışçıl bir şekilde çözmeye çalışmak üzere İnguşlar, yeni oluşturulan Rusya Federasyonu’na katıldılar. Ayrıca, sadakatleri hatırına, Rusların, topraklarını iade edeceklerini umuyorlardı. ⓘ

1992'deki etnik temizlik

Ancak Kuzey Osetya'da Oset milliyetçileri (Helsinki İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre) tarafından yönetilen etnik gerilimler, Ekim-Kasım 1992'de Oset-İnguş çatışmasında şiddetin patlak vermesine yol açtı ve İnguş nüfusuna yönelik bir başka etnik temizlik başladı. Basında çıkan haberlere göre İnguş rehineler 1992 yılında Beslan lisesinin spor salonunda tutuldu. Rehinelerin hepsi aynı spor salonunda tutuldu ve yiyecek ve sudan mahrum bırakıldı; en az bir yeni doğmuş bebek ve birkaç düzine erkek İnguş rehine infaz edildi. 2004'te olası bir misilleme olarak Çeçen ve İnguş militanlar Beslan lisesinde 500'den fazla Oset rehin aldı. Bu bina 1992 yılında Oset militanların yüzlerce İnguşu rehin aldığı binayla aynı binaydı). Kuzey Osetya'nın Prigorodny Bölgesi'nde 60,000'den fazla İnguş sivil evlerinden zorla çıkarıldı. Çatışmanın bir sonucu olarak, Afganistan Savaşı'ndan madalyalı bir savaş kahramanı olan Rus yanlısı general Ruslan Aushev, çatışmanın yayılmasını durdurmak için Rus hükümeti tarafından İnguşetya'nın ilk cumhurbaşkanı olarak atandı. Onun yönetimi altında kısmi istikrar geri geldi. ⓘ

Birinci ve İkinci Çeçen Savaşları

Birinci Çeçen Savaşı 1994’te başladığında, her iki çatışmadan İnguşetya’ya kaçan mülteci sayısı ikiye katlandı. BM’ye göre, her bir İnguşetya vatandaşı için, Osetya ya da Çeçenya’dan bir mülteci geldi. Bu akın, Aushev’in başarısından sonra, çökmekte olan ekonomi için sorunluydu. 1999’da başlayan İkinci Rus-Çeçen Savaşı daha fazla mülteci ve ızdırap getirdi. (2000 yılında zirve yaptığı noktada, Çeçenya’dan 240000, Kuzey Osetya’dan 60000 mülteci vardı.) 2001’de Aushev başkanlıktan ayrılmaya zorlandı ve yerine eski bir KGB generali olan Murat Zyazikov geçti. Onun yönetimi altında durum daha da kötüleşti. İnsan hakları gözlemcilerine göre birçok genç İnguş erkek, Rus ve Oset ölüm mangaları tarafından kaçırıldı. İnguş dağları İnguş vatandaşlarına kapatıldı. İnguşetya'daki isyancı saldırılarının sayısı, özellikle Rus güvenlik güçlerinin sayısı üçe katlandıktan sonra arttı. Örneğin, bir Rus haber ajansına göre, İnguşetya'daki bir etnik-Rus öğretmen, iki etnik-Rus ve etnik-Oset asker tarafından öldürüldü; bu cinayeti çözen İnguş polis dedektifi Issa Merzhoev, katili teşhis ettikten kısa bir süre sonra “bilinmeyen” saldırganlar tarafından vurularak öldürüldü. 24 Mart 2008'de bir aracın infilak etmesi sonucu en az dört kişi yaralandı. Bu aylarda hızla yükselen şiddet olaylarında yerel polis ve güvenlik güçleri hedef alındı. Ocak 2008’de, isyancıların bir dizi saldırı hazırlığında olduğu bilgisini alan Rusya Federal Güvenlik Servisi, İnguşetya’da terörle mücadele operasyonu başlattı. 2008 yılı Ağustos ayının başlarında, arkadan Rusya Federasyonu’nun da dahil olacağı; Gürcistan-Güney Osetya Savaşı patlak verdi. Savaşın başlamasıyla, İnguş sivillere “bilinmeyen” güçlerce uygulanan saldırı ve kaçırmalar son buldu. Rus kuvvetlerinin çoğu Kuzey ve Güney Osetya'ya transfer edildi. 31 Ağustos 2008’de İnguş muhalefetinin başı ve ingushetiya.ru web sitesinin sahibi Magomed Yevloyev, Rus güvenlik güçleri tarafından öldürüldü. Tanınmayan muhalif oluşum İnguşetya Halk Parlamentosu Mekhk-Kkhel, Rus yarı özerk cumhuriyetinin bağımsızlığının tanınması çağrısında bulunmadan kısa bir süre önce, muhalif aktivist Magomed Khazbiyev, "Avrupa veya Amerika'dan bizi Rusya'dan ayırmasını istemeliyiz" beyanında bulundu. ⓘ

18 Ekim 2008’de,Nazran yakınlarında bir Rus askeri konvoyu, el bombalı ve makineli tüfekli saldırıya uğradı. Yerel Müslüman ayrılıkçıların suçlandığı pusuya ilişkin resmi Rus raporları, iki askerin öldürüldüğünü ve en az yedi askerin yaralandığını bildirdi. Muhalif İnguş kaynaklarından gelen raporlar, kırk ila elli kadar Rus askerinin öldürüldüğünü ileri sürdü. ⓘ

30 Ekim 2008'de Zyazikov görevinden alındı (kendi isteğiyle istifa ettiğini ileri sürdü). Ertesi gün Yunus-Bek Yevkurov, Dmitry Medvedev tarafından başkanlığa aday gösterildi ve İnguşetya Halk Meclisi tarafından başkan olarak onaylandı (daha sonra Başkan unvanı Baş olarak değiştirildi). Bu hamle, önde gelen Rus siyasi partileri ve İnguş muhalefeti tarafından desteklendi. Yevkurov'un yönetimi altında, İnguşetya çok daha sakin görünüyordu. Polislere yönelik saldırılar yüzde 40 ve adam kaçırmalar yüzde 80 azalmıştı. 26 Haziran 2019'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Yunus-bek Yevkurov'un istifasının ardından Kalimatov'u İnguşetya Cumhuriyeti’nin başına vekaleten atadı. Yevkurov’un istifası, 2018’de imzalanan Çeçenya-İnguşetya Sınır Anlaşması’nın ardından başlayan uzun protesto gösterileri sonucu geldi. ⓘ

İnguşetya'nın hak iddia ettiği ve 1944 öncesi kendisine ait olan Prigorodny Rayonu. İnguş isminin kökeni olan Angusht köyü de bu bölgededir. ⓘ

Askeri tarih

Profesör Johanna Nichols'a göre, tüm kayıtlı tarih ve yeniden inşa edilebilen tarih öncesi dönemde, İnguş halkı savunma dışında hiçbir zaman savaşa girmemiştir. MÖ 3. ve 2. yüzyıllarda İber kralları Pharnavaz, oğlu Saurmag ve İnguş halkının akrabaları Leonti Mroveli, Kartli işgaline karşı İberya'yı savunmak için İnguş halkından askeri yardım aldı. ⓘ

Birinci Dünya Savaşı sırasında, Vahşi Tümen'e bağlı bir İnguş alayından 500 süvari Alman Demir Tümeni'ne saldırdı. Rus İmparatoru Nicholas II, 1915 yılında Rus-Alman cephesindeki Brusilov atılımı sırasında İnguş ve Çeçen alaylarının performansını değerlendirerek Tersky bölgesi Genel Valisi Fleisher'e bir telgraf yazdı:

İnguş alayı Alman "Demir Tümeni "nin üzerine bir çığ gibi atladı. Hemen ardından Çeçen alayı tarafından desteklendi. Rus tarihi, Preobrazhensky alayımızın tarihi de dahil olmak üzere, ağır toplarla donanmış bir düşman kuvvetine saldıran tek bir atlı süvari örneği bilmemektedir: 4,5 bin ölü, 3,5 bin esir, 2,5 bin yaralı. Bir buçuk saatten kısa bir süre içinde, müttefiklerimizin en iyi ordularında korku uyandıran "Demir Tümen" ortadan kalktı. Şahsım, kraliyet sarayı ve tüm Rus ordusu adına, kahramanlıklarıyla Alman ordularının yok edilmesinin yolunu açan Kafkasya'nın cesur evlatlarının babalarına, annelerine, kız kardeşlerine, eşlerine ve gelinlerine en içten selamlarımızı gönderiyoruz. Rusya kahramanların önünde saygıyla eğilmektedir ve onları asla unutmayacaktır. Kardeşçe selamlarımı sunarım, Nicholas II, 25 Ağustos 1915. ⓘ

1941 yılında Almanlar SSCB'ye saldırdığında, tüm Rus cephesi günde 40 km geri çekiliyordu. Brest Kalesi'nin 6.500 savunucusundan 6.000 Sovyet askeri teslim oldu. 500 asker İnguş ve Çeçen kökenli yeni askerlerdi. Savunmacılar Almanlara karşı bir aydan fazla bir süre kaleyi ellerinde tuttular ve hatta kaleden birkaç saldırı düzenlemeyi başardılar. Son savunmacının adı uzun süre bilinmedi; belgelerinde Barkhanoyev adında bir adam olarak tanımlanıyordu. Yıllar sonra resmi kayıtlar bu kişinin İnguş köyü Yandare'den Umatgirei Barkhanoyev olduğunu ortaya çıkardı. Yakın zamanda, Litvanya vatandaşı ve eski bir Waffen SS subayı olan Stankus Antanas'ın anıları İnguşetya'da yayınlandı. Antanas, Temmuz 1941'de alayına kalede kalan Sovyet askerlerinin "işini bitirme" emri verildiğini hatırlıyor. Naziler hiçbir savunmacının sağ kalmadığına karar verdiğinde, bir SS generali askerlerini kaleyi ele geçirdikleri için madalya ile ödüllendirmek üzere tören alanında sıraya dizmiş. Sonra, kalenin yeraltı sığınağından bir Kızıl Ordu subayı çıktı:

Yaraları nedeniyle kördü ve sol kolunu öne uzatarak yürüyordu. Sağ eli bir silah kılıfının üzerindeydi. Üzerinde yırtık pırtık bir üniforma vardı ama başı dik bir şekilde tören alanında yürüyordu. Tüm bölük bu manzara karşısında şok olmuştu. Bir top mermisi deliğine yaklaşırken yüzünü batıya çevirdi. Alman general aniden Brest Kalesi'nin bu son savunucusunu selamladı ve diğer subaylar da onu takip etti. Kızıl Ordu subayı bir tabanca çekti ve kendini başından vurdu. Yüzü Almanya'ya dönük bir şekilde yere yığıldı. Tören alanını derin bir iç çekiş kapladı. Hepimiz bu cesur adama hayranlık içinde 'donup kalmıştık'. ⓘ

1994-96 yıllarında İnguş gönüllüler Birinci Çeçen Savaşı'nda Çeçenlerin yanında savaştı. Birkaç olay dışında (İnguş sivillerin Rus askerleri tarafından öldürülmesi dahil) İnguşetya, Başkan Ruslan Aushev'in izlediği kararlı şiddet karşıtı politika sayesinde büyük ölçüde savaşın dışında tutuldu. ⓘ

Bu durum İkinci Çeçen Savaşı'nın başlamasından sonra ve özellikle de Murat Zyazikov'un 2002'de İnguşetya'nın Rusya tarafından atanan ikinci cumhurbaşkanı olmasından sonra değişti. Askeri bir konvoyun imha edildiği çatışmanın ilk büyük isyancı saldırısı Mayıs 2000'de meydana geldi ve 19 askerin ölümüne neden oldu. Haziran 2004'teki Nazran baskınında Çeçen ve İnguş isyancılar İnguşetya'daki hükümet binalarına ve askeri üslere saldırarak en az 90 İnguş'un ve bilinmeyen sayıda Rus askerinin ölümüne neden oldu. Bunların arasında Cumhuriyetin içişleri bakan vekili Abukar Kostoyev, yardımcısı Zyaudin Kotiyev de vardı. Moskova, 2007 yazından bu yana isyancıların saldırılarındaki keskin artışa yanıt olarak 25,000 MVD ve FSB askeri daha göndererek İnguşetya'daki özel kuvvetlerin sayısını üç katına çıkardı. ⓘ

Sivil kargaşa

Ünlü İnguş isyancılar. Sol üstte: İnguş keskin nişancı Laisat Baisarova. Sol alt: Sulom-beck Sagopshinski. Sağda: Akhmed Khuchbarov. ⓘ

• 1800'ler-1860'lar: Rus işgaline karşı isyan.
• 1860'lar-1890'lar: İnguş abreklerinin Gürcistan Askeri Otoyolu ve Mozdok'a baskınları.
• 1890s-1917: Çeçen abrek Zelimkhan Gushmazukaev ve İnguş abrek Sulom-beck Sagopshinski yönetimindeki İnguş direnişinin isyanı, Rusya'nın İnguşetya genel valisi Albay Mitnik'in İnguş direniş savaşçısı Buzurtanov tarafından idam edilmesi.
• 1917-1920s: İnguş direniş savaşçılarının birleşik Rus Beyaz Muhafızlarına, Kazaklara, Osetlere ve general Denikin kuvvetlerine karşı ayaklanması.
• 1920'ler-1930'lar: İnguş halkının Komünistlere karşı ayaklanması, İnguşetya'nın Komünist lideri Çernoglaz'ın İnguş isyancı Uzhakhov tarafından idam edilmesi. İnguşetya Komünist Partisi lideri İvanov'un İnguş isyancılar tarafından idam edilmesi.
• 1944-1977: İnguş isyancılar İnguş ulusunun sürgününün intikamını alıyor. Çok sayıda Rus ordu birliği ve NKVD, KGB subayı öldürüldü.
• 1992: Oset-İnguş çatışması. Çatışma operasyonlarında İnguş isyancılar, daha sonra Çeçenlere devredilen veya çatışma sona erdikten sonra Rus ordusuna geri verilen zırhlıları ele geçirdi.
• 1994: Nazran. İnguş siviller Rus ordusunu durdurdu, zırhlıları ters çevirdi, Rus-Çeçen savaşında Çeçenistan'a gitmekte olan askeri kamyonları yaktı. İnguş isyancıların elinden ilk Rus kayıpları bildirildi.
• 1994-1996: İnguş isyancılar Grozni'yi savundu ve Çeçen tarafındaki savaş operasyonlarına katıldı.
• 1999-2006: İnguş isyancılar Çeçen isyancılara katıldı, bağımsızlık savaşı cihada dönüştü.
• 13 Temmuz 2001: İnguş halkı, Rus askerlerinin kiliseyi umumi tuvalet haline getirmesinin ardından tarihi Hıristiyan İnguş kilisesi Tkhaba-Yerdy'nin "kirletilmesini ve saygısızlığını" protesto etti. İnguşlar Müslüman olmalarına rağmen Hıristiyan geçmişlerine büyük saygı duyuyorlar.
• 15 Eylül 2003: İnguş isyancılar bombalı kamyon kullanarak Maghas'taki FSB karargahına saldırdı. Çeçen Cumhuriyeti'nde FSB'yi denetleyen üst düzey subay da dahil olmak üzere onlarca Rus FSB subayı öldürüldü. Birkaç katlı karargah binası ağır hasar gördü.
• 6 Nisan 2004: İnguş isyancılar Rusya'nın atadığı İnguşetya Cumhurbaşkanı Murat Zyazikov'a saldırdı. Konvoyuna bomba yüklü bir aracın çarpması sonucu yaralandı.
• 22 Haziran 2004: Çeçen ve İnguş isyancılar İnguşetya'daki Rus birliklerine baskın düzenledi. Yüzlerce Rus askeri öldürüldü.
• 31 Ağustos 2008: Magomed Yevloyev'in infazı İnguş muhalif, gazeteci, avukat, işadamı ve İnguşetya'daki Rus rejimini son derece eleştirmesiyle bilinen Ingushetiya.ru haber sitesinin sahibi. Şakağından vuruldu. Ölümünden sonra ödüllendirildi ve adı Bayeux, Fransa ve Washington D.C., Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Gazeteciler Anıtlarında taşa kazındı.
• 30 Eylül 2008: Bir intihar bombacısı İnguşetya'nın en üst düzey polis yetkilisi Ruslan Meiriyev'in konvoyuna saldırdı.
• 10 Haziran 2009: Keskin nişancılar bölge yüksek mahkemesi başyargıç yardımcısı Aza Gazgireyeva'yı çocuklarını okula bıraktığı sırada öldürdü. Rus haber ajansları müfettişlerin Gazgireyeva'nın 2004 yılında Çeçen savaşçılar tarafından İnguş polis güçlerine düzenlenen saldırının soruşturulmasındaki rolü nedeniyle öldürülmüş olabileceğini söylediklerini aktardı.
• 13 Haziran 2009: Eski başbakan yardımcısı Beşir Auşev, bölgenin ana kenti Nazran'daki evinin kapısında arabasından inerken iki silahlı kişi tarafından otomatik silahlarla tarandı.
• 22 Haziran 2009: İnguşetya'nın Rusya tarafından atanan cumhurbaşkanı Yunus-Bek Yevkurov, cumhurbaşkanının konvoyu geçerken bir intihar bombacısının patlayıcı yüklü bir aracı patlatması sonucu ağır yaralandı. Saldırıda üç koruma görevlisi de öldü.
• 12 Ağustos 2009: Silahlı kişiler İnşaat Bakanı Ruslan Amerkhanov'u İnguşların başkenti Magas'taki ofisinde öldürdü.
• 17 Ağustos 2009: Bir intihar bombacısı patlayıcı dolu bir kamyonu MVD polis üssüne sürdükten sonra 21 İnguş polisini ve Nazran'da görev yapan bilinmeyen sayıda Rus İçişleri Bakanlığı askerini öldürdü.
• 25 Ekim 2009: İnguş işadamı, muhalif ve Rus rejiminin İnguşetya'daki politikalarını yüksek sesle eleştiren Maksharip Aushev'in infazı. Vücudunda 60'tan fazla kurşun deliği vardı. ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından 2009 yılında ölümünden sonra ödüllendirildi.
• 5 Nisan 2010: Karabulak kasabasında bir intihar bombacısı üç polis memurunu yaraladı. Yaralanmaları sonucunda iki polis memuru hastanede hayatını kaybetti. Müfettişler olay yerine ulaştığında, başka bir bomba yüklü araç uzaktan kumandayla patlatıldı. İkinci patlamada kimse yaralanmadı.
• 24 Ocak 2011: Magomed Yevloyev (öldürülen İnguş muhalif gazeteci Magomed Yevloyev ile aynı ad ve soyadına sahip) adlı bir intihar bombacısı Rusya'nın Moskova kentindeki Domodedovo havaalanında 37 kişiyi öldürdü.
• 2012: İnguş isyancılar Suriye'de Esad, İran ve Rus danışmanlara karşı savaşa katılır ve bu savaş İnguş isyancılar tarafından büyük ölçüde Rusya ve İran dilini konuşan Osetlere karşı bir savaş olarak görülür. İsyancı İnguş komutanlar Oset-İnguş çatışmasının, Çeçenistan savaşlarının gazileri, Palanazh (Katsa) İnguş köyünden Daud Khalukhayev ve 1860'larda sürgün edilen İnguşların soyundan gelen Suriye doğumlu İnguş Walid Didigov'dur.
• 6 Haziran 2013: İnguş asi lider Ali "Maghas" Taziev'in, Rus askeri üslerinden birinde rehin tutulan akrabalarının Ruslar tarafından serbest bırakılacağı anlaşması üzerine 9 Haziran 2010 tarihinde İnguşetya'daki Rus güçlerine gönüllü olarak teslim olmasının ardından yakalanarak Rostov-On-Don bölgesel Rus mahkemesinde yargılanması.
• 27 Ağustos 2013: İnguşetya Emniyet Müdürü Akhmet Kotiev ve korumasının İnguş isyancılar tarafından infaz edilmesi. Kotiev, Magomed Yevloyev suikastına aktif olarak katılmıştı.
• 10 Aralık 2013: Suikaste kurban giden Magomed Yevloyev'in yakın arkadaşı olan İnguş muhalif lider Magomed Khazbiev, Ukrayna'daki Euromaidan'a katılarak orada Rusya karşıtı kampanyaya katıldı ve ardından ailesi Rusya'da tehdit ve tacize uğradı. İnternet sitesinde şöyle yazıyor: "Putin'in kölelerinin ailemi taciz etmesi hiçbir anlam ifade etmiyor, eğer [Ruslar] durmamı istiyorsanız Magomed Yevloyev ve Makhsharip Aushev gibi beni de öldürmelisiniz".
• 2 Şubat 2014: Rus FSB, Aralık 2013 ortasında dört Kuzey Kafkasyalı eğitmenin Ukrayna'da faaliyet gösterdiğini ve Ukraynalıları Rus çıkarlarına karşı sokak savaşlarına hazırladığını resmen teyit etti.
• 20 Nisan 2014: Ünlü İnguş insan hakları savunucusu İbrgim Lyanov, Kırım'ın Ukrayna'dan ayrılmasını örnek göstererek İnguşetya'nın Rusya'dan ayrılmak ve bağımsız bir devlet olmak istediğini belirtti.
• 24 Mayıs 2014: İnguş isyancı lideri Arthur Getagazhev, 4 isyancı ve 2 sivil Sagopshi köyünde Rus güçleri tarafından öldürüldü.
• 2 Temmuz 2014: İnguşetya'nın Rusya yanlısı Cumhurbaşkanı aylarca süren inkârın ardından nihayet İnguş isyancıların Ukrayna'da Rusya yanlısı güçlere karşı savaştığını kabul etti.
• 2 Temmuz 2014: İnguş isyancılar Rus zırhlı askeri konvoyuna saldırdı ve 1 asker öldü, 7 asker yaralandı.
• 6 Temmuz 2014: Rus özel kuvvetleri, Arthur Getagazhev'in cesedinin bulunduğu Nazran hastanesi morgunun yakınında bir pusu hazırladı. İstihbarat, İnguş isyancıların öldürülen liderin cesedini geri almaya çalışacağını bildirdi. İstihbarat doğruydu. Özgür Avrupa Radyosu (Kafkasya'da uzmanlaşmış bölüm), gün ortasında 2 İnguş isyancının pusuya saldırdığını, resmi olmayan kaynağa göre iki isyancının 40 saniyeden kısa bir süre içinde 7 kişiyi öldürdüğünü ve 4 Rus FSB ve spetsnaz subayını yaraladığını, ardından isyancıların olay yerinden zarar görmeden ayrıldığını bildirdi. İnguş polisinden adının açıklanmasını istemeyen bir kaynak, öldürülenlerin tam sayısının sadece FSB tarafından bilindiğini ancak kimsenin resmi olarak açıklamaya cesaret edemediğini söyledi. Kremlin yanlısı LifeNews'in yayınladığı videoya göre saldırı 19 saniyeden az sürdü.
• 17 Ocak 2015: Maghas. Batı karşıtı duyguların yükselişi. 20,000'den fazla İnguş vatandaşı Avrupa'nın Müslümanlara yönelik terörizmini protesto etti.
• 28 Şubat 2015: Rus muhalefet lideri Nemtsov'un ölümü Rus polisi tarafından İnguşetya ile ilişkilendirildi.
• 26 Mart 2019: İnguşetya'da binlerce kişi komşu Çeçenistan ile yapılan tartışmalı sınır anlaşmasını protesto etti, anlaşma kapsamında toprak takasını kınadı ve İnguşetya lideri Yunus-Bek Yevkurov'un istifa etmesi çağrısında bulundu.
• 25 Haziran 2019: Yunus-Bek Yevkurov, görevde geçirdiği yaklaşık 11 yılın ardından istifa ettiğini açıkladı. İnguşetya'nın fiilen aktif bir lideri yok. Sivil protestolar devam ediyor, İnguş halkı Rusya tarafından atanan seçimleri boykot ediyor. ⓘ

İdari bölünmeler

İnguşetya'nın idari bölümleri. ⓘ

• Cumhuriyetin yetkisi altındaki şehirler (2016 itibariyle):
  •   Magas (Магас) (başkent)
  •   Nazran (Назрань)
  •   Malgobek (Малгобек)
  •   Karabulak (Карабулак)
  •   Sunzha (Сунжа)
• İlçeler:
  •   Dzheyrakhsky (Джейрахский)
  •   Sunzhensky (Сунженский)
  •   Nazranovsky (Назрановский)
  •   Malgobeksky (Малгобекский) ⓘ

Demografik Bilgiler

İnguşetya Cumhuriyeti (yeşil renkte). ⓘ

Nüfus 412,529 (2010 Nüfus Sayımı); 467,294 (2002 Nüfus Sayımı). ⓘ

Kafkasya'ya özgü bir milliyet grubu olan İnguşlar çoğunlukla İnguşetya'da yaşamaktadır. Kendilerini Ghalghai olarak adlandırırlar (İnguşça'dan: Ghala ("kale" veya "şehir") ve ghai ("sakinler" veya "vatandaşlar")). İnguşlar, komşu Çeçence ile çok yüksek derecede karşılıklı anlaşılabilirliğe sahip olan İnguş dilini konuşurlar. ⓘ

Hayati istatistikler

Kaynak: Rusya Federal Devlet İstatistik Servisi ⓘ

	Ortalama nüfus (× 1000)	Canlı doğumlar	Ölümler	Doğal değişim	Kaba doğum oranı (1000 başına)	Kaba ölüm hızı (1000 başına)	Doğal değişim (1000 başına)	Toplam doğurganlık oranı ⓘ
1995		6,889	1,867	5,022	25.3	6.8	18.4
1996		5,980	1,958	4,022	20.9	6.8	14.0
1997		6,055	1,957	4,098	20.6	6.7	14.0
1998		5,929	2,064	3,865	19.8	6.9	12.9
1999		6,624	1,953	4,671	20.6	6.1	14.6
2000		8,463	2,117	6,346	21.5	5.4	16.2
2001		8,753	1,875	6,878	19.4	4.2	15.3
2002		7,578	1,874	5,704	16.4	4.1	12.4
2003		7,059	1,785	5,274	15.3	3.9	11.4
2004		6,794	1,751	5,043	15.0	3.9	11.1
2005		6,777	1,821	4,956	15.2	4.1	11.1
2006		7,391	1,830	5,561	16.9	4.2	12.7
2007		8,284	1,625	6,659	19.3	3.8	15.5
2008		9,215	1,561	7,654	21.8	3.7	18.1
2009		9,572	1,877	7,695	22.9	4.5	18.4	2.51
2010		11,178	1,857	9,321	27.1	4.5	22.6	2.99
2011	414	11,408	1,705	9,703	27.0	4.0	23.0	2.94
2012	430	9,350	1,595	7,755	21.4	3.7	17.7	2.27
2013	442	9,498	1,568	7,930	21.2	3.5	17.7	2.23
2014	453	9,858	1,586	8,272	21.5	3.5	18.0	2.28
2015	463	8,647	1,557	7,090	18.5	3.3	15.2	1.97
2016	472	7,750	1,555	6,195	16.3	3.3	13.0	1.75
2017	480	7,890	1,554	6,336	16.3	3.2	13.1	1.77
2018	488	8,048	1,548	6,500	16.3	3.1	13.2	1.79
2019	497	8,252	1,529	6,723	16.4	3.0	13.4	1.83
2020	507	8,463	1,891	6,572	16.6	3.7	12.9	1.85
2021	513	8,480	2,194	6,286	16.3	4.2	12.1	1.87

Not: Toplam doğurganlık hızı 2009, 2010, 2011 kaynak: ⓘ

Yaşam beklentisi

İnguşetya'da ortalama yaşam süresi, Rusya Federasyonu'nun diğer federal bölgelerinden belirgin bir şekilde daha yüksektir. Bu yönüyle İnguşetya, Rusya'nın "mavi bölgesi" konumundadır. Pandemi öncesi 2019 yılında, İnguşetya'daki yaşam beklentisi, DSÖ'nün tahminine göre İsviçre'deki ile aynıydı - 83,4 yıl. ⓘ

Rusya'da 2021 yılı için doğumda beklenen erkek ve kadın yaşam sürelerinin karşılaştırıldığı interaktif grafik. Orijinal svg dosyasını ayrı bir pencerede açın ve vurgulamak için bir balonun üzerine gelin. ⓘ

Etnik gruplar

2010 Rusya Nüfus Sayımı'na (2010) göre etnik İnguşlar cumhuriyet nüfusunun %94,1'ini oluşturmaktadır. Diğer gruplar arasında Çeçenler (%4,6), Ruslar (%0,8) ve her biri toplam nüfusun %0,5'inden azını oluşturan bir dizi küçük grup yer almaktadır. ⓘ

Etnik gruplar Grup	1926 Nüfus Sayımı		1939 Nüfus Sayımı		1959 Nüfus Sayımı		1970 Nüfus Sayımı		1979 Nüfus Sayımı		1989 Nüfus Sayımı		2002 Nüfus Sayımı		2010 Nüfus Sayımı1 ⓘ
	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%
İngushes	47,280	61.6%	79,462	58.0%	44,634	40.6%	99,060	66.0%	113,889	74.2%	138,626	74.5%	361,057	77.3%	385,537	94.1%
Çeçenler	2,553	3.3%	7,746	5.7%	5,643	5.1%	8,724	5.8%	9,182	6.0%	19,195	10.3%	95,403	20.4%	18,765	4.6%
Ruslar	24,185	31.5%	43,389	31.7%	51,549	46.9%	37,258	24.8%	26,965	17.6%	24,641	13.2%	5,559	1.2%	3,321	0.8%
Ukraynalılar	1,501	2.0%	1,921	1.4%	1,763	1.6%	1,068	0.7%	687	0.4%	753	0.4%	189	0.0%	2,009	0.5%
Diğerleri	1,215	1.6%	4,549	3.3%	6,438	5.9%	3,978	2.7%	2,852	1.9%	2,781	1.5%	5,086	1.1%
1 2,897 kişi idari veri tabanlarından kaydedilmiş ve etnik köken beyan edememiştir. Bu gruptaki etnik kökenlerin oranının beyan edilen grupla aynı olduğu tahmin edilmektedir.

Baskın etnik grup İnguş'tur. İnguşetya, Rusya Federasyonu'ndaki Rus nüfusunun oranının en düşük olduğu idari birimdir. Rus nüfusunun çoğu, 20. yüzyılın ikinci yarısında İnguşetya'yı terk etti; diğer yandan 1990'larda ve 2000'lerin ilk yarısında, Çeçenya ve Kuzey Osetya'dan çok sayıda mülteci İnguşetya'ya geldi. ⓘ

Ethnic group	1926		1939		1959		1970		1979		1989		2002		2010 ⓘ
	Toplam	%	Toplam	%	Toplam	%	Toplam	%	Toplam	%	Toplam	%	Toplam	%	Toplam	%
İnguşlar	47.280	%61,6	79,462	%58	44.634	%40,6	99.060	%66	113.889	%74,2	138.626	%74,5	361.057	%77,3	385.537	%94,1
Çeçenler	2.553	%3,3	7.746	%5,7	5.643	%5,1	8.724	%5,8	9.182	%6	19.195	%10,3	95.403	%20,4	18,765	%4,6
Ruslar	24.185	%31,5	43.389	%31,7	51.549	%46,9	37.258	%24,8	26.965	%17,6	24.641	%13,2	5.559	%1,2	3.321	%0,8
Ukraynalılar	1.501	%2	1.921	%1,4	1.763	%1,6	1.068	%0,7	687	%0,4	753	%0,4	189	%0,0	2.009	%0,5
diğer	1.215	%1,6	4.549	%3,3	6.438	%5,9	3.978	%2,7	2.852	%1,9	2.781	%1,5	5.086	%1,1

Din

ⓘ

İnguşetya'da Din (2010)
İslam			96%
Hristiyanlık			2%
Ateizm			1%
Belirtilmemiş			1%

İnguşetya, Rusya'nın en dindar bölgelerinden biridir. İnguşlar ağırlıklı olarak Sünni İslam'ın Şafii mezhebine mensuptur ve genellikle iki geleneksel Sufi tarikatından biriyle ilişkilendirilen Sufizm'in güçlü etkisine sahiptir: İnguşetya'da Deni Arsanov'un kardeşliği tarafından temsil edilen Sufi tarikatı Nakşibendi ve Kunta-Haji Kishiev ile ilişkilendirilen tarikat Qadiriyyah. ⓘ

Nüfus

Sosyo-ekonomik şartların çetinliği ve yüksek nüfus yoğunluğuna rağmen, İnguşetya, Rusya'daki en yüksek nüfus artış oranlarından birine sahip. 1992'de ülkenin nüfusu 211 bin, 1998'de 313 bin iken 2020 yılında 507 bin kişiye ulaştı. ⓘ

2020 yılına ait Rosstat verilerine göre, ülkenin nüfusu 507.061 kişi. Nüfus yoğunluğu 162,36 kişi/km² ⓘ

Kent nüfusunun oranı % 55,64; kırsal nüfusun toplama oranı ise % 44,36'dır. ⓘ

Coğrafya

Kafkasya'nın topografik haritası. İnguşetya haritanın sağ orta kısmında yer almaktadır. ⓘ

İnguşetya, Kafkasya'nın kuzey yamaçlarında yer almaktadır. Yüzölçümü çeşitli kaynaklar tarafından 2,000 kilometrekare (770 sq mi) veya 3,600 kilometrekare (1,400 sq mi) olarak bildirilmektedir; raporlamadaki farklılık esas olarak Sunzhensky Bölgelerinin bazı kısımlarının dahil edilmesi veya hariç tutulmasından kaynaklanmaktadır. Cumhuriyet Kuzey Osetya-Alanya (SW/W/NW/N), Çeçenistan (NE/E/SE) ve Gürcistan (Mtskheta-Mtianeti) (güneye doğru) ile sınır komşusudur. En yüksek noktası Gora Shan'dır (4451 m). ⓘ

Kafkas Dağları'nın 150 kilometrelik (93 mil) bir bölümü cumhuriyet topraklarından geçer. ⓘ

İnguşetya, Kafkasya'nın kuzey yamaçlarında yer alır. Kısa mesafelerle de olsa, Terek ve Sunja nehirleri topraklarını sular. Kuzeyden güneye uzunluğu 144 km; batıdan doğuya 72 km’dir. Kuzey bölgeleri bozkır; güney ise vadi ve boğazlarla ayrılmış yükseltilerden oluşan dağlık arazidir. Kuzey bölgelerinde Sunja ve Alkhanchurt vadilerinin bir kısmı, orta bölgelerde ise Sunja ve Assa nehirlerinin vadileri bulunurken, ülkenin güney kısmı Kafkas Dağları tarafından işgal edilmiştir. En yüksek nokta Shan Dağı'dır (4451 m). Kafkas Dağları'nın ülkede kat ettiği mesafe 150 km'dir. ⓘ

Nehirler

Büyük nehirler şunlardır:

• Terek Nehri
• Assa Nehri
• Sunja Nehri ⓘ

Doğal kaynaklar

İnguşetya mermer, kereste, dolomit, alçı, kireçtaşı, çakıl, granit, kil, termal tıbbi su, nadir metaller, maden suyu, petrol (60 milyar tonun üzerinde) ve doğal gaz rezervleri bakımından zengindir. ⓘ

İklim

İnguşetya iklimi çoğunlukla karasaldır. Yazları step alanlar kuru ve güneşli, kışları soğuk ve yağışlı, dağlık iklimde ise Yazları sıcak kışları ise soğuk ve karlıdır. İnguşetya Kafkas Sıradağlarının ortasında olduğundan geçilemez ve ulaşılmaz bir bölgededir. Bu yüzden ulaşım yoktur. Dağlık alanlar tamamen karlıdır. Kışları -20 ile -30 arasındadır. ⓘ

• Ocak ayı ortalama sıcaklığı: -10 °C
• Temmuz ayı ortalama sıcaklığı: 21 °C
• Ortalama yıllık yağış: 450–650 mm
• Ortalama yıllık sıcaklık: +10 °C ⓘ

Politika

Sovyet devletinin dağılmasına kadar İnguşetya, Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Çeçen-İnguş ÖSSC'nin bir parçasıydı. 1920'lerin sonu - 1930'ların başında Sovyet yetkilileri Çeçen-İnguş birleşmesini "nesnel" ve "doğal" bir süreç olarak dayatmaya hevesliydi. Birleşmenin destekçisi olan Sovyet dilbilimci Nikolay Yakovlev, hem Çeçenler hem de İnguşlar için kapsayıcı bir "Veinakh" ("halkımız") adının kullanılmasını önerdi. Ona göre, Çeçenlerin ve İnguşların tek ve aynı cumhuriyet içinde hızla kentleşmesi ve yakınlaşması, ortak bir kültür ve dilin oluşmasını ve birleşik bir "Veinakh" halkının kurulmasını teşvik edebilirdi. ⓘ

80'li yılların sonlarında, Sovyetler Birliği'ndeki ayrılıkçı eğilimlerle birlikte, 9-10 Eylül 1989'da Grozni'de İnguş Halkının İkinci Kongresi düzenlendi. Toplantı Sovyetler Birliği'nin üst düzey liderliğine yönelikti ve "İnguş halkının tarihi sınırları içinde özerkliğini, başkenti Ordzhonikidze şehrinin sağ yakasında bulunan İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ni yeniden tesis etme" talebini içeriyordu. İnguş Cumhuriyeti altı geleneksel İnguş bölgesinden (tartışmalı Prigorodny Bölgesi dahil) oluşacaktı. Rusya Federasyonu'nun yükselişi İnguşetyalılara istedikleri bağımsızlığı verdi. 1990'lar boyunca İnguşetya, eski bir Sovyet generali ve Afganistan'daki savaşın kahramanı olan seçilmiş cumhurbaşkanı Ruslan Aushev tarafından yönetildi. ⓘ

İnguşetya'da hükümet başkanı ve en yüksek yürütme makamı Baş'tır. ⓘ

Son başkanlar

• Ruslan Aushev 10 Kasım 1992 (7 Mart 1993'e kadar Cumhuriyet Başkanı) - 28 Aralık 2001
• Akhmed Malsagov (geçici): 28 Aralık 2001 - 23 Mayıs 2002
• Murat Zyazikov: 23 Mayıs 2002 - 30 Ekim 2008
• Yunus-Bek Yevkurov: 30 Ekim 2008 - 26 Haziran 2019
• Makhmud-Ali Kalimatov: 26 Haziran 2019-günümüz ⓘ

Son Hükümet Başkanları:

• Ruslan Tatiyev: 24 Mart 1993 - 5 Temmuz 1993
• Tamerlan Didigov: 5 Temmuz 1993 - 21 Mart 1994
• Mukharbek Didigov: 21 Mart 1994 - 9 Aralık 1996
• Belan Khamchiyev: 10 Aralık 1996 - 3 Ağustos 1998
• Magomed-Bashir Darsigov: 3 Ağustos 1998 - 24 Kasım 1999
• Akhmed Malsagov: 24 Kasım 1999 - 14 Haziran 2002
• Viktor Aleksentsev: 26 Ağustos 2002 - 3 Haziran 2003
• Timur Mogushkov: 3 Haziran 2003 - 30 Haziran 2005
• Ibragim Malsagov: 30 Haziran 2005 - 13 Mart 2008
• Kharun Dzeytov: 14 Mart 2008 - 12 Kasım 2008
• Rashid Gaysanov: 13 Kasım 2008 - 5 Ekim 2009
• Aleksey Vorobyov: 5 Ekim 2009 - 10 Mart 2010
• Musa Çiliyev: 21 Mart 2011 - 19 Eylül 2013
• Abubakar Malsagov: 19 Eylül 2013 - 18 Kasım 2016
• Ruslan Gagiyev: 18 Kasım 2016 - 9 Eylül 2018
• Zyalimkhan Yevloyev: 9 Eylül 2018 - 8 Eylül 2019
• Konstantin Surikov 9 Eylül 2019 - 27 Ocak 2020
• Vladimir Slastenin: 26 Mart 2020-günümüz

Cumhuriyetin parlamentosu, dört yıllık bir dönem için seçilen 34 milletvekilinden oluşan Halk Meclisidir. Halk Meclisi, Başkan tarafından yönetilir. 2022 yılı itibariyle Halk Meclisi Başkanı Vladimir Slastenin'dir. ⓘ

İnguşetya Anayasası 27 Şubat 1994 tarihinde kabul edilmiştir. ⓘ

İnguşetya, Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Örgütü'nün bir üyesidir. ⓘ

Başkent Aralık 2002'de Nazran'dan Magas'a taşınmıştır. ⓘ

En son seçim 2013 yılında yapılmıştır. ⓘ

Geçmiş “Baş”lar:

• Ruslan Aushev: 10/11/1992 - 28/12/2001
• Akhmed Malsagov: 28/12/2001 - 23/05/2002
• Murat Zyazikov: 23/05/2002 - 30/10/2008
• Yunus-Bek Yevkurov: 30/10/2008 - 26/06/2019
• Mahmud-Ali Kalimatov: 26/06/2019 - devam ediyor ⓘ

Ülkenin parlamentosu, beş yıllık bir dönem için seçilen 32 milletvekilinden oluşan Halk Meclisi’dir. 27 Eylül 2018’den bu yana Halk Meclisi Başkanı Magamet Cabrailoviç Yandiyev’dir. ⓘ

Ekonomi

İnguşetya'da bazı doğal kaynaklar bulunmaktadır: Achaluki'de maden suyu, Malgobek'te petrol ve doğal gaz, Dzheirakh'ta ormanlar, Galashki'de metaller. Yerel yönetim turizmi geliştirmeyi düşünmektedir; ancak cumhuriyetin kendi içindeki huzursuz durum ve bazı çatışma bölgelerinin yakınlığı nedeniyle bu sorunludur. Ancak İnguşetya, büyük ölçüde devam eden çatışma, yolsuzluk ve iç karışıklıklar nedeniyle Rusya'nın en yoksul cumhuriyetlerinden biri olmaya devam ediyor. İşsizliğin %53 civarında olduğu tahmin edilmektedir ve artan yoksulluk önemli bir sorundur. ⓘ

Eğitim

İnguşetya tarihinin ilk yükseköğretim kurumu olan İnguş Devlet Üniversitesi 1994 yılında Ordzhonikidzevskaya'da kurulmuştur. ⓘ

Önemli kişiler

• Musa Evloev, Greko-Romen güreşçi. İki kez dünya şampiyonu, Olimpiyat şampiyonu ve iki kez ulusal şampiyon olmuştur.
• Movsar Evloev, #10 Sırada UFC Tüy Sıklet
• Tamerlan Akhriev, seramik rotorlu motorun mucidi.
• İdris Bazorkin, yazar.
• Ruslan Aushev, piyade generali, SSCB kahramanı, İnguşetya'nın ilk cumhurbaşkanı.
• Rakhim Chakkhiev, boksör.
• İsmail Esmurziev, mühendis.
• Issa Kodzoev, yazar.
• Issa Kostoyev, seri katil Andrei Chikatilo'yu yakalayan polis memuru.
• Nazyr Mankiev, güreşçi.
• Murad Özdoev, İkinci Dünya Savaşı ası.
• Sulom-Beck Oskanov, Hava Kuvvetleri generali.
• Magomet Sagov, doktor, akademisyen (SSCB Bilimler Akademisi).
• İslam Timurziev, boksör.
• Sergej Garbariniev, boksör.
• Amurhan Yandiev, seri katil Andrei Chikatilo'yu yakalayan dedektif.
• Djemaldin Yandiev, şair.
• Tamara Yandieva, oyuncu, şarkıcı. ⓘ

Tarih

Tarih Öncesi Dönem

900 - 1200

Kafkasya’nın merkezindeki krallık, Alania ve Regal (Royal/Noble) Alania olarak ikiye ayrılır. Alman bilim adamı Peter Simon Pallas, İnguş halkının (Kist) doğrudan Alanialıların soyundan geldiğine inanıyordu. ⓘ

1558

Kafkasya’nın Rusya tarafından fethi. 1558’de Kabardalı Temryuk, İnguş kabilelerine karşı Korkunç İvan’dan yardım istemek üzere, elçilerini Moskova’ya gönderir. Korkunç İvan, Temryuk’un kızı Çerkes (Kabardin) çariçe Maria Temryukovna ile evlenir. İnatçı Vaynah müdafilerine karşı genişleyen Rusya Çarlığı’nın merkezi Kafkasya’da yer edinmesi için ittifak kuruldu. ⓘ

1700’ler

Stratejik Daryal Boğazı’na erişim sağlamak için yapılan birkaç girişimin ardından Rus kuvvetleri, Anguşt köyü yakınlarındaki savaşı kaybeder. Bu nedenle köyde yaşayan kabile ve tüm bir ulus İnguş olarak anılır. ⓘ

İdari Yapı

Rusya Federasyonu'nun Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi içerisinde İnguşetya Cumhuriyeti'nin konumu ⓘ

İnguşetya Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu'nun Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi'nde yer alır. ⓘ

Toplumsal Yapı

Toplumsal ilişkileri ve yapılarıyla, Çeçenler ile İnguşlar diğer Kafkasya halklarından farklılaşır. Frederik Coene yapıyı detaylarıyla anlatır: "En ilginç vaka, "teip"lerinin hala toplumun temel taşını oluşturduğu Çeçenler ve İnguşlar. Kendilerini baba soyundan ortak bir atayla özdeşleştiren klan-vari kabile toplulukları olan yaklaşık 150 "teip" vardır. Bu "teip"ler, genel güvenlik ve ekonomik sorunları çözmek için bölgesel olarak 13 "tukkhum"da gruplandırıldı. "Teip"ler "gary" (kol) ve daha sonra nek’i (aile) olarak alt gruplara ayrılır ve boyutları birkaç binden yüz bine kadar değişir. En büyükleri Benoy, Akkiy, Chinkho, Gendergenoy, Alleroy ve Ersenoy'dur. Yıllar içinde birçok gary ve hatta nek'i kendilerini teip statüsüne yükseltti ve sonuç olarak son iki yüzyılda teip sayısı beş kat arttı. "Teip" üzerinde etkisi olan önemli kararlar, en yaşlı ve en saygın kişilerden oluşan bir ihtiyar heyeti tarafından alınır. Toplumdaki yerlerini iyileştirmeye çalışan farklı "teip"ler arasında güçlü bir rekabet vardır ve bu da genellikle şiddetli gerilimlere yol açar. Sonuç olarak "teip"; üyelerini onu onurlandırmaya ve tevazu, terbiye, tertip, dürüstlük ve yardımseverlik gibi ahlaki kurallardan oluşan "o’zdangala"ya göre yaşamaya zorlar. Adamları savaşta cesaret gösterdiğinde ve tüm ahlaki kurallara uyduğunda bir "teip"in statüsü yükseltilebilir; tersi söz konusu olduğundaysa statüsü düşürülebilir. Herkes kendi "teip"i ile tanımlanır, böylece tek bir kişinin davranışı bütün "teip"in onur ve imajını yerle bir edebilirken; tek bir kişiye yapılan hakaret de, tüm "teip"i aşağılamış sayılabilir. Her "teip"in, çoğunda kule ya da dağ gibi sembolleri olan, kendi tarihi anavatanı vardır." ⓘ

Dil

Anayasa'ya göre İnguşetya Cumhuriyeti’nin iki resmi dili vardır: İnguşça ve Rusça. İnguş dili, kendisine uyarlanmış karakterleri ile Rusça'da kullanılan alfabeden farklı olmakla beraber, Kiril alfabesi kullanır. ⓘ

Başkent Magas ⓘ