Afrodizyak
Afrodizyak, cinsel isteği, cinsel çekiciliği, cinsel hazzı veya cinsel davranışı artıran bir maddedir. Maddeler çeşitli bitkiler, baharatlar, gıdalar ve sentetik kimyasallar arasında değişir. Bu nedenle, kimyasal özelliklerine göre sınıflandırılabilirler (yani, doğal ve doğal olmayan maddeler). Esrar veya kokain gibi doğal afrodizyaklar ayrıca bitki bazlı ve bitki bazlı olmayan maddeler olarak sınıflandırılır. Ekstazi veya metamfetamin gibi doğal olmayan afrodizyaklar ise doğal bir maddeyi taklit etmek için üretilenler olarak sınıflandırılır. Afrodizyaklar ayrıca etki türlerine göre de sınıflandırılabilir (yani psikolojik veya fizyolojik). Bufotenin gibi halüsinojenik özellikler içeren afrodizyakların kişi üzerinde cinsel isteği ve cinsel hazzı artırabilecek psikolojik etkileri vardır. Yohimbin gibi düz kas gevşetici özellikler içeren afrodizyakların kişi üzerinde hormon seviyelerini etkileyebilen ve kan akışını artırabilen fizyolojik etkileri vardır. ⓘ
Sadece kişinin davranışını etkileyen maddeler plasebo etkisine açıktır. Afrodizyakların neden işe yaradığına dair tartışmalarda plasebo etkisini görmek yaygındır; plasebo etkisini savunanlar, bireylerin maddenin etkinliğine inanmak istediklerini söylemektedir. Afrodizyakların geliştirmeyi amaçladığı alanları engelleyen diğer maddeler anafrodizyak olarak sınıflandırılır. ⓘ
Hem erkekler hem de kadınlar afrodizyakların kullanımından faydalanabilir, ancak özellikleri östrojen seviyelerinden ziyade testosteron seviyelerini artırma eğiliminde olduğundan erkeklere daha fazla odaklanırlar. Bu kısmen afrodizyakların yalnızca erkeklere odaklanan tarihsel bağlamından kaynaklanmaktadır. Afrodizyakların kadınların cinsel işlevlerine nasıl yardımcı olabileceğini anlamaya sadece son zamanlarda dikkat edilmiştir. Buna ek olarak, erkek ve kadınların uygun cinsel davranışlarındaki kültürel etki de araştırma boşluğunda rol oynamaktadır. ⓘ
Afrodizyak veya aşk ilacı, tüketildiğinde libidoyu arttıran bir maddedir. Afrodizyaklar, doğurganlık sorunlarını veya ereksiyon bozukluğu gibi ikincil cinsel işlev bozukluklarını ele alan maddelerden farklıdır. ⓘ
Bu adlandırma Yunan mitolojisinde aşk ve güzellik tanrıçası olan Afrodit'ten gelir. Yunanca aphrodisiakon (ἀφροδισιακόν), "afrodite ait" manasındadır. ⓘ
Tarihçe
Bu isim Yunanca ἀφροδισιακόν, afrodizyakon, yani "cinsel, afrodizyak", Yunan aşk tanrıçası afrodizyos'tan, yani "Afrodit'e ait" kelimesinden gelmektedir. İnsanlık tarihi boyunca yiyecek, içecek ve davranışlar seksi daha ulaşılabilir ve/veya zevkli hale getirme konusunda ün kazanmıştır. Bununla birlikte, tarihsel ve bilimsel açıdan bakıldığında, iddia edilen sonuçlar esas olarak kullanıcılarının bunların etkili olacağına dair inançlarından kaynaklanmış olabilir (plasebo etkisi). Benzer şekilde, birçok ilacın libidoyu tutarsız veya idiyopatik yollarla etkilediği bildirilmektedir: kişinin durumuna bağlı olarak genel cinsel arzuyu artırma veya azaltma. Örneğin, Bupropion (Wellbutrin), libidoyu azaltıcı etkileri olan ve birlikte reçete edilen diğer antidepresanlara karşı koyabilen bir antidepresan olarak bilinmektedir. Ancak Wellbutrin, libidoyu yalnızca ilgili ilaçlar tarafından zaten bozulmuş olduğu özel durumlarda artırdığı için, genellikle afrodizyak olarak sınıflandırılmaz. ⓘ
Çin, Hint, Mısır, Roma ve Yunan kültürleri gibi eski uygarlıklar, bazı maddelerin cinsel istek, cinsel zevk ve/veya cinsel davranışı iyileştirmenin anahtarı olabileceğine inanıyordu. Bu önemliydi çünkü bazı erkekler erektil disfonksiyondan muzdaripti ve üreyemiyordu. Eşlerini hamile bırakamayan ve büyük ailelere baba olamayan erkekler başarısız olarak görülürken, bunu yapabilenlere saygı duyuluyordu. Bu nedenle bir uyarıcıya ihtiyaç vardı. Bu durumdan muzdarip olmayan diğerleri de performans arttırıcıları arzuluyordu. Kullanımları ne olursa olsun, bu maddeler popülerlik kazandı ve nesilden nesile aktarılan bilgilerle belgelenmeye başladı. Hindu kültürleri, performans arttırıcılardan, içeriklerinden ve kullanım ipuçlarından bahseden MÖ 2000 ila 1000 yıllarına tarihlenen şiirler yazdı. Çin kültürleri MÖ 2697 ila 2595 yılları arasına tarihlenen metinler yazmıştır. Roma ve Çin kültürleri hayvan cinsel organlarının afrodizyak özelliklerine olan inançlarını belgelemiş, Mısırlılar ise erektil disfonksiyon tedavisi için ipuçları yazmışlardır. Post-klasik Batı Afrika'da, Timbuktu El Yazmalarından Erkeklere Kadınlarıyla Cinsel İlişki Kurma Konusunda Tavsiyeler başlıklı bir cilt, afrodizyaklar ve kısırlık ilaçları konusunda bir rehber görevi görmüştür. Erkeklere eşlerini "geri kazanma" konusunda tavsiyelerde bulunuyordu. Hammer'a göre, "Batı'da kadın cinselliğinin neredeyse hiç tanınmadığı bir dönemde, bir tür orgazm rehberi olan bu el yazması, her iki tarafın da cinsel hazzı en üst düzeye çıkarması için ipuçları sunuyordu." ⓘ
Ambrien, Bufo kurbağası, yohimbin, azgın keçi otu, ginseng, alkol ve yiyecekler bu metinler boyunca afrodizyak nitelikler içerdiği kaydedilmiştir. Afrodizyak olarak çok sayıda bitki, özüt veya üretilmiş hormon önerilmiş olsa da, bunların kullanımının etkinliği veya uzun vadeli güvenliği konusunda çok az sayıda yüksek kaliteli klinik kanıt bulunmaktadır. ⓘ
Türleri
Ambrien
Ambrien ispermeçet balinalarının bağırsaklarında bulunur. Arap kültürlerinde yaygın olarak baş ağrısı için rahatlatıcı ilaç veya performans arttırıcı olarak kullanılır. Ambrien'in kimyasal yapısının sadece hayvan çalışmalarında cinsel istek ve cinsel davranışı tetikleyen testosteron seviyelerini artırdığı gösterilmiştir. İnsanlar üzerindeki etkilerini bilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. ⓘ
Bufotenin
Bufotenin, Bufo kurbağalarının derisinde ve bezlerinde bulunur. Batı Hint ve Çin kültürlerinde yaygın olarak kullanılır. Batı Hint kültürleri bunu 'Aşk Taşı' adı verilen bir afrodizyak olarak kullanır. Çin kültürleri bufotenin'i Chan su adı verilen kalp ilacı olarak kullanmaktadır. Araştırmalar, kalp atış hızı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabileceğini göstermektedir. ⓘ
Yohimbin
Yohimbin, Batı Afrika'daki yohim ağaçlarının kabuğunda bulunan ve bu nedenle bitki bazlı bir maddedir. Geleneksel olarak Batı Afrika kültürlerinde kullanılmış olup, kabuğu kaynatılır ve elde edilen su, etkileri cinsel arzuyu artırmada kanıtlanmış faydalar gösterene kadar içilirdi. Şu anda Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanmıştır ve Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da cinsel işlev bozukluğu için reçete edilebilir. Reçetesiz satılan sağlık ürünlerinde de bulunur. Yohimbinin kimyasal yapısı, bir adrenerjik reseptör engelleyici içeren bir indol alkaloiddir. Bu bloker, merkezi sinir sistemini, otonom sinir sistemini ve erkeklere fizyolojik konularda yardımcı olan ve psikojenik erektil disfonksiyonu tedavi eden penis dokusunu ve vasküler düz kas hücrelerini etkiler. Bilinen yan etkileri mide bulantısı, anksiyete, düzensiz kalp atışları ve huzursuzluktur. ⓘ
Azgın keçi otu
Azgın keçi otu (Epimedii herba) Çin halk tıbbında kullanılmaktadır. Tıbbi durumları tedavi etmek ve cinsel istek, cinsel zevk ve/veya cinsel davranışı iyileştirmek için yararlı olduğu düşünülmüştür. Azgın keçi otu, bir flavanol glikozit olan icariin içerir. ⓘ
Alkol
Alkol, merkezi sinir sistemi depresanı olarak etkisi nedeniyle bir afrodizyak olarak ilişkilendirilmiştir. Depresanlar disinhibisyon yoluyla cinsel isteği ve cinsel davranışı artırabilir. Alkol insanları hem fizyolojik hem de psikolojik olarak etkiler ve bu nedenle insanların afrodizyak etkilerini (yani afrodizyak nitelikleri veya beklenti etkisi) tam olarak nasıl deneyimlediklerini belirlemek zordur. Orta miktarlarda alınan alkol cinsel istekte olumlu bir artışa neden olabilirken, daha büyük miktarlar cinsel hazza ulaşmada zorluklarla ilişkilidir. Kronik alkol tüketimi cinsel işlev bozukluğu ile ilişkilidir. ⓘ
Marijuana
Marihuana raporları karışıktır, kullanıcıların yarısı cinsel istek ve cinsel hazda artış olduğunu iddia ederken diğer yarısı herhangi bir etki olmadığını bildirmektedir. Tüketim, bireysel duyarlılık ve muhtemelen marihuana türü sonuçları etkileyen bilinen faktörlerdir. ⓘ
Yiyecek
.jpg)
Birçok kültür cinsel arzuyu artırmanın bir kaynağı olarak gıdaya yönelmiştir; ancak gıdalardaki afrodizyak niteliklerin incelenmesinde önemli araştırmalar eksiktir. İddiaların çoğu yukarıda bahsedilen plasebo etkisine bağlanabilir. Yanlış inanışlar, bu gıdaların erkek ve kadın cinsel organlarıyla (örneğin havuç, muz, istiridye ve benzerleri) ilgili görsel görünümleri etrafında dönmektedir. Diğer inanışlar ise hayvan cinsel organlarının tüketilmesi ve özelliklerinin emilmesi düşüncesinden kaynaklanmaktadır (örneğin Jamaika'da inek morinası çorbası veya Filipinler'de balut). Kore böceği Çin, Kore ve Güneydoğu Asya'da canlı olarak ya da jelatin formunda yenen popüler bir afrodizyaktır. Denizden doğan Afrodit'in hikayesi, bireylerin deniz ürünlerinin bir başka afrodizyak kaynağı olduğuna inanmalarının bir başka nedenidir. Uçucu yağlar içeren gıdaların cinsel isteği, cinsel hazzı ve/veya cinsel davranışı iyileştirme kabiliyetleri çok az kabul görmüştür çünkü bu yağlar idrar yolundan salındığında tahriş edicidir. Çikolatanın, tüketen kadınlarda tüketmeyenlere göre cinsel isteği artırdığı bildirilmiştir. Karanfil ve adaçayının afrodizyak nitelikler gösterdiği bildirilmiştir ancak etkileri henüz belirlenmemiştir. ⓘ
Ginseng
Ginseng, Panax cinsinin herhangi bir üyesinin köküdür. Ginseng'in aktif bileşenleri ginsenosidler ve saponin glikozitlerdir. Ginsengi işlemenin üç farklı yolu vardır. Taze ginseng dört yıllık büyüme döneminde kesilir, beyaz ginseng dört ila altı yıllık büyüme döneminde kesilir ve kırmızı ginseng altı yıllık büyüme döneminde kesilir, kurutulur ve buharda pişirilir. Kırmızı ginsengin üçü arasında en etkili afrodizyak olduğu bildirilmiştir. Bilinen yan etkileri arasında hafif gastrointestinal rahatsızlık bulunmaktadır. ⓘ
Maca, bazen "Peru ginsengi" olarak adlandırılan (ancak Panax ile yakından ilişkili olmayan) bir Peru bitkisidir. Cinsel performansı artırmak için tonik olarak kullanılmıştır. ⓘ
Sentetik
.svg)
Popüler parti maddelerinin, cinsel hazzı artırıcı etkileri nedeniyle afrodizyak özellikler içerdiği kullanıcılar tarafından bildirilmiştir. Ecstasy kullanıcıları cinsel istek ve cinsel hazda artış olduğunu bildirmişlerdir; ancak her iki cinsiyette de orgazmda gecikmeler ve erkeklerde ereksiyon güçlükleri bildirilmiştir. Bir inhalant olan poppers, cinsel hazzın artmasıyla ilişkilendirilmiştir. Bilinen yan etkileri baş ağrısı, mide bulantısı ve geçici ereksiyon güçlükleridir. ⓘ
Fenetilaminler
Amfetamin, metilfenidat ve metamfetamin, özellikle cinsel hipereksitabilite ve hiperseksüalitenin ortaya çıkabileceği yüksek supraterapötik dozlarda libidoyu artırdığı ve potansiyel yan etkiler olarak sık veya uzun süreli ereksiyonlara neden olduğu bilinen fenetilamin türevleridir; ancak, bu ilaçları kullanan bazı kişilerde libido azalır. ⓘ
2C-B, Alman ilaç şirketi Drittewelle tarafından üretilen "Erox" ticari adı altında sözde afrodizyak olarak 5 mg'lık haplar halinde ticari olarak satılmıştır. ⓘ
Testosteron
Erkeklerde libido, başta testosteron olmak üzere seks hormonlarının seviyeleriyle bağlantılıdır. Nispeten düşük testosteron seviyelerine sahip bireylerde, özellikle menopoz sonrası kadınlarda veya 60 yaşın üzerindeki erkeklerde cinsel dürtüde azalma meydana geldiğinde, serum testosteron konsantrasyonlarını artırdığı iddia edilen diyet takviyeleri, sınırlı fayda sağlamasına rağmen libidoyu artırmak amacıyla kullanılmıştır. Sentetik oral testosteron ile uzun süreli tedavi kardiyovasküler hastalık riskinde artış ile ilişkilidir. ⓘ
Riskler
Bu maddeler kültürler arası birçok farklı ortamdan geldiğinden ve bu nedenle büyümesi ve çıkarılmasındaki farklılıklar nedeniyle sonuçları etkilediğinden sağlam kanıtlar elde etmek zordur. Aynı durum doğal olmayan maddeler için de geçerlidir çünkü tüketim ve bireysel duyarlılıktaki farklılıklar sonuçları etkileyebilir. Halk tıbbı ve kendi kendine reçete edilen yöntemler, yan etkileri tam olarak bilinmediğinden ve bu nedenle internette bu konuyu araştıran kişilere bildirilmediğinden potansiyel olarak zararlı olabilir. ⓘ
Popüler kültürde
Afrodizyağın icadı, aralarında Perfume: The Story of a Murderer, Spanish Fly, She'll Follow You Anywhere, Love Potion No. 9 ve A Serbian Film'in de bulunduğu bir dizi filme temel oluşturmuştur. Woody Allen'ın Everything You Always Wanted to Know About Sex* (*But Were Afraid to Ask) adlı filminin ilk bölümü "Do Aphrodisiacs Work?" adını taşıyor ve Allen'ı kraliçeyi baştan çıkarmaya çalışan bir saray soytarısı olarak gösteriyor. Danganronpa 3: The End of Hope's Peak High School'un "Despair Arc" bölümünde bir sınıfa afrodizyak verilmektedir. ⓘ
Afrodizyaklar ne işe yarar?
Afrodizyaklar; ⓘ
- Cinsel güdüyü
- Arzuyu (isteği)
- Zevki
- Performansı (cinsel gücü)
- Testosteron üretimini artırabilir. ⓘ
Afrodizyaklar genel anlamda sıhhatli bir beslenme programında bulunması ihtiyaç duyulan gıdalardan oluşur. Bu biçim beslenme alışkanlığına haiz insanların cinsel yaşamlarının da sıhhatli olması doğaldır. ⓘ
Sadece bilimsel veriler bilhassa afrodizyak olarak vurgulanan maddelerin tesir derecesini ölçmede yetersizdir. Ek olarak afrodizyaklar düşünülenin aksine ereksiyon (sertleşme) ve kısırlık sorunlarını çözmez; doğurganlığı arttırmaz. ⓘ
Afrodizyak içeren yiyecekler
- Hayvansal ürünler
- Kabuklu deniz ürünleri
- Kuruyemişler
- Baharatlı yiyecekler
- Naturel afrodizyak içecekler
- Kırmızı Ginseng
- Ginkgo biloba
- Maca
- Demir dikeni (tribulus)
- Yohimbe ⓘ