Libido

Libido, Sigmund Freud tarafından ortaya atılan, insanın ana sorun kaynağı olarak görünen, bastırılmış duyguları insan benliğinde ateşleyen terimdir. TDK sözlükte "İnsanın davranışlarının temelini oluşturan cinsel içgüdü" olarak tanımlanır. Freud, diğer uzmanların insana yaşama gücünü veren enerji demesine rağmen libidonun zararlı olduğunu kanıtlamıştır. Libido düşürücü de buradan icat olmuştur. ⓘ

Daha teknik olarak tanımıyla Carl Jung tarafından bulunmuştur. Genel olarak libido, özgür yaratım ya da psişik olarak bireysel gelişimi ileri iten enerjidir. ⓘ

Freud'a göre libido içgüdüsel enerjidir. Uygarlaşma davranışının uzlaşılması ile çatışma hâlindedir. Toplumsal konforun getirdiği libidoyu kontrol etme ihtiyacı olarak tanımlanır. Bu toplumsallık ile bireysellik arasındaki huzursuzluk ve gerilimi yönetir. Bu rahatsızlığı, huzursuzluğu "Freud neurosis (nevroz, sinirce)" olarak isimlendirmiştir. Böylece libido dönüşüme uğramak zorunda kalır. Sosyal alanda kullanılacağı bir alana yöneltilerek yüceltilir. ⓘ

Libido, yaratıcı hayatı teşvik edebilir. İnsanlık için doğal yol seksle gerçekleşmesidir. Bununla birlikte derin bilinçaltı seviyelerinde iki seviye birleşebilir bunun sonucunda seksüel çekim ve seksüel dürtü için evrimsel koşullarda sonuçlar verebilir. Bu koşulların kullanımı libidonun karşıt anlamlı sözcüğü olan destrudo'yu oluşturur (İnsanın içindeki ölüm, yıkım, kendi kendini yıkım/yok etme içgüdüsü). Freud, insan yaşamını iki temel dinamik arasındaki savaşın oynandığı tiyatro olarak görmüş: yaşama içgüdüsü (eros) ve ölüm içgüdüsü (thanatos). Freud, daha çok yaşam içgüdüsü ile uğraşmıştır. ⓘ

Libido (/lɪˈbiːdoʊ/; halk dilinde: cinsel dürtü) bir kişinin genel cinsel dürtüsü veya cinsel aktivite arzusudur. Libido biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerden etkilenir. Biyolojik olarak, seks hormonları ve nükleus akumbens üzerinde etkili olan ilişkili nörotransmiterler (sırasıyla öncelikle testosteron ve dopamin) insanlarda libidoyu düzenler. İş ve aile gibi sosyal faktörler ile kişilik ve stres gibi iç psikolojik faktörler libidoyu etkileyebilir. Libido ayrıca tıbbi durumlardan, ilaçlardan, yaşam tarzı ve ilişki sorunlarından ve yaştan (örn. ergenlik) da etkilenebilir. Aşırı sık cinsel dürtüleri olan veya cinsel dürtüleri aniden artan bir kişi hiperseksüalite yaşıyor olabilir, bunun tersi durum ise hiposeksüalitedir. Psikanalitik teoride libido, özellikle cinsel içgüdüyle ilişkili, ancak diğer içgüdüsel arzu ve dürtülerde de mevcut olan psişik dürtü veya enerjidir. ⓘ

Bir kişi seks arzusuna sahip olabilir, ancak bu arzuyu gerçekleştirme fırsatına sahip olmayabilir veya kişisel, ahlaki veya dini nedenlerle bu dürtüyü gerçekleştirmekten kaçınabilir. Psikolojik olarak, bir kişinin dürtüsü bastırılabilir veya yüceltilebilir. Tersine, bir kişi gerçek bir arzu duymadan cinsel faaliyette bulunabilir. Stres, hastalık, hamilelik ve diğerleri de dahil olmak üzere birçok faktör insanın cinsel dürtüsünü etkiler. 2001 yılında yapılan bir inceleme, ortalama olarak erkeklerin kadınlardan daha fazla seks arzusuna sahip olduğunu ortaya koymuştur. ⓘ

Cinsel arzular genellikle insanlarda yakın ilişkilerin oluşmasında ve sürdürülmesinde önemli bir faktördür. Cinsel istek eksikliği veya kaybı ilişkileri olumsuz etkileyebilir. Cinsel bir ilişkide herhangi bir partnerin cinsel arzularında meydana gelen değişiklikler, devam etmesi ve çözülmemesi halinde, ilişkide sorunlara neden olabilir. Bir partnerin sadakatsizliği, partnerin değişen cinsel arzularının mevcut ilişki içinde artık tatmin edilemediğinin bir göstergesi olabilir. Sorunlar, partnerler arasındaki cinsel arzuların eşitsizliğinden veya partnerler arasında cinsel ihtiyaçlar ve tercihler konusunda zayıf iletişimden kaynaklanabilir. ⓘ

Seks arzusu için sağlıklı bir seviyenin ne olduğuna dair yaygın olarak kabul edilen bir ölçü yoktur. Bazı insanlar her gün ya da günde birden fazla seks yapmak ister; bazıları ise yılda bir kez ya da hiç. Bununla birlikte, bir süre cinsel aktivite arzusu olmayan bir kişi hipoaktif cinsel istek bozukluğu yaşıyor olabilir veya aseksüel olabilir. ⓘ

Psikolojik perspektifler

Psikanaliz

Sigmund Freud ⓘ

Terimin modern kullanımının yaratıcısı olarak kabul edilen Sigmund Freud libidoyu "'aşk' sözcüğü altında toplanabilecek her şeyle ilgili olan içgüdülerin niceliksel büyüklüğü olarak kabul edilen enerji" olarak tanımlamıştır. Freud'un id adını verdiği, ruhun kesinlikle bilinçdışı yapısında bulunan içgüdüsel enerji ya da güçtür. Ayrıca bunun açlık, güç istenci ve benzerlerine benzediğini açıklamış ve bunun tüm insanlarda doğuştan var olan temel bir içgüdü olduğunda ısrar etmiştir. ⓘ

Freud, libidonun farklı erojen bölgelere odaklandığı bir dizi gelişimsel evre fikrini geliştirmiştir - önce oral evre (bir bebeğin emzirmeden aldığı zevkle örneklendirilmiştir), sonra anal evre (yeni yürümeye başlayan bir çocuğun bağırsaklarını kontrol etmekten aldığı zevkle örneklendirilmiştir), sonra fallik evre, libidonun uykuda olduğu bir latans evresi ve ergenlikte genital evrede yeniden ortaya çıkması. (Karl Abraham daha sonra hem oral hem de anal aşamalara alt bölümler ekleyecektir). ⓘ

Freud, bu libidinal dürtülerin, ruhsal yapıda süperego tarafından temsil edilen medeni davranış kurallarıyla çatışabileceğine dikkat çekmiştir. Bireyde gerilim ve rahatsızlığa yol açan, karşılanmamış ve çoğunlukla bilinçdışı olan bu ihtiyaçların psişik enerjisini başka biçimlere dağıtmak için ego savunmalarının kullanılmasına neden olan, topluma uyma ve libidoyu kontrol etme ihtiyacıdır. Ego savunmalarının aşırı kullanımı nevrozla sonuçlanır. Psikanalizin temel amaçlarından biri idin dürtülerini bilince çıkararak bunların doğrudan karşılanmasını sağlamak ve böylece hastanın ego savunmalarına olan bağımlılığını azaltmaktır. ⓘ

Freud libidoyu birey içinde bir dizi gelişimsel aşamadan geçerken görmüştür. Bu farklı aşamaların taleplerine yeterince uyum sağlanamaması, libidinal enerjinin bu aşamalarda 'barajlanmasına' veya sabitlenmesine neden olarak yetişkinlikte belirli patolojik karakter özellikleri üretebilir. Bu nedenle Freud için psikopatolojik birey olgunlaşmamış bir bireydi ve psikanalizin amacı bu saplantıları bilinçli farkındalığa getirmekti, böylece libido enerjisi serbest kalacak ve bir tür yapıcı yüceltmede bilinçli kullanım için hazır olacaktı. ⓘ

Kelime, Freud'un öğrencisi psikanalist Edoardo Weiss tarafından üretilmiş ve ilk olarak 1935 tarihli "imago" dergisindeki "Todestrieb und Masochimus" başlıklı makalesinde kullanmıştır. Freud, 1880 ve 1900 arasındaki yıllarını, yoğun psişik bunalımda, büyük yalnızlık ve muhteşem yaratıcı melankolisi ile geçirdi. Freud daha Paris'teyken, hem Charcot'nun kişiliğinin getirdiği büyük şok, hem de Paris kentindeki kültür şokunu yaşamıştı. Viyana'ya döndüğünde kriz öncesi kriz diye tanımlanan çeşitli psikosomatik reaksiyonlar göstermeye başlamıştı: kalp bölgesinde lokalize olan sancılar, taşikardi, kronik kabızlık, solunum bozukluğu, uykusuzluk ve ölüm isteği gibi. 1893 yılında psişik yapısı iyice çözülme dönemine gelir. Bununla yeni bir kriz başlar. Kendisine sigarayı bırakması önerilir, fakat kabul etmez. "Sigarayı bırakarak mutlu yaşayacağıma, sigarayla birlikte mutsuz da olsa keyifli yaşayayım" diye sözler. Freud yine bu dönemde, 1894 yılının Haziran ayında, sonradan psikanalizin temel kavramlarından biri olan libido tanımını ilk kez kullanır. ⓘ

Bazı psikanalistler, (Federn) aynı içgüdüyü "mortido" kelimesiyle tanımlamıştır. ⓘ

Analitik psikoloji

İsviçreli psikiyatrist Carl Gustav Jung'a göre libido, cinsel arzuyla sınırlı olmayan psişik enerjinin bütünü olarak tanımlanmaktadır. Jung'un "Libido Kavramı" adlı kitabında belirttiği gibi, "[libido] ahlaki ya da başka türlü herhangi bir otorite tarafından kontrol edilmeyen bir arzu ya da dürtüyü ifade eder. Libido doğal haliyle iştahtır. Genetik açıdan bakıldığında, libidonun özünü oluşturan açlık, susuzluk, uyku ve seks gibi bedensel ihtiyaçlar ve duygusal durumlar ya da duygulanımlardır." Dualite (karşıtlık), Jung'un kendisini yalnızca semboller aracılığıyla ifade ettiğini ileri sürdüğü psişenin enerjisini (veya libidosunu) yaratır: "Yaşam sürecinde kendini gösteren ve öznel olarak çaba ve arzu olarak algılanan enerjidir." (Ellenberger, 697) Bu semboller psikanaliz sürecinde libidonun içeriğini somutlaştıran "fantezi-imgeler" olarak ortaya çıkabilir, aksi takdirde belirli bir formdan yoksundur. Genel olarak psişik bir özlem, hareket, yer değiştirme ve yapılanma olarak düşünülen arzu, analiz yoluyla kavranan tanımlanabilir biçimlerde kendini gösterir. ⓘ

Daha dar bir şekilde tanımlandığında libido, bireyin cinsel faaliyette bulunma dürtüsünü de ifade eder ve zıttı mortido veya destrudo olarak adlandırılan yıkım gücüdür. ⓘ

Libidoyu etkileyen faktörler

Endojen bileşikler

Libido öncelikle mezolimbik dopamin yolundaki (ventral tegmental alan ve nükleus akumbens) aktivite tarafından yönetilir. Sonuç olarak, dopamin nörotransmisyonunu modüle eden dopamin ve ilgili eser aminler (öncelikle fenetilamin) libidonun düzenlenmesinde kritik bir rol oynar. ⓘ

Bu yoldaki aktiviteyi modüle ederek veya bu yol üzerinde hareket ederek cinsel dürtüyü etkileyen diğer nörotransmiterler, nöropeptitler ve seks hormonları şunları içerir:

• Testosteron (doğrudan ilişkili) - ve diğer androjenler
• Östrojen (doğrudan ilişkili) - ve ilgili kadın cinsiyet hormonları
• Progesteron (ters korelasyonlu)
• Oksitosin (doğrudan ilişkili)
• Serotonin (ters korelasyonlu)
• Norepinefrin (doğrudan ilişkili)
• Asetilkolin ⓘ

Cinsiyet hormonu seviyeleri ve adet döngüsü

Bir kadının seks arzusu adet döngüsüyle ilişkilidir ve birçok kadın, normalde yumurtlamadan iki gün önce ve yumurtlamadan iki gün sonrasına kadar olan en yüksek doğurganlık dönemi olan yumurtlamadan hemen önceki birkaç gün içinde artan bir cinsel istek yaşar. Bu döngü, adet döngüsü sırasında bir kadının testosteron seviyelerindeki değişikliklerle ilişkilendirilmiştir. Gabrielle Lichterman'a göre, testosteron seviyeleri bir kadının sekse olan ilgisi üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Ona göre, testosteron seviyeleri bir kadının adet döngüsünün yaklaşık 24. gününden bir sonraki döngünün yaklaşık 14. günündeki yumurtlamaya kadar kademeli olarak yükselir ve bu süre zarfında kadının seks arzusu sürekli olarak artar. 13. gün genellikle testosteron seviyelerinin en yüksek olduğu gündür. Yumurtlamayı takip eden haftada testosteron seviyesi en düşük seviyededir ve sonuç olarak kadınlar sekse daha az ilgi duyacaktır. ⓘ

Ayrıca, yumurtlamayı takip eden hafta boyunca progesteron seviyeleri artar ve bu da kadının orgazma ulaşmada zorluk yaşamasına neden olur. Adet döngüsünün son günleri sabit bir testosteron seviyesi ile işaretlenmiş olsa da, sinir uçlarını uyaran ve bir kadının uyarılmış hissetmesini sağlayan rahim zarının kalınlaşmasının bir sonucu olarak kadınların libidosu artabilir. Ayrıca, bu günlerde östrojen seviyeleri düşerek doğal kayganlığın azalmasına neden olur. ⓘ

Bazı uzmanlar bu teoriye katılmasa da, menopoz hala çoğunluk tarafından kadınlarda cinsel isteğin azalmasına neden olabilecek bir faktör olarak kabul edilmektedir. Menopozda östrojen seviyeleri düşer ve bu genellikle sekse olan ilginin azalmasına ve seksi ağrılı hale getiren vajinal kuruluğa neden olur. Bununla birlikte, menopozda testosteron seviyeleri artar ve bu nedenle bazı kadınlar libido artışı gibi ters bir etki yaşayabilir. ⓘ

Psikolojik ve sosyal faktörler

Bazı psikolojik veya sosyal faktörler seks arzusunu azaltabilir. Bu faktörler arasında mahremiyet veya yakınlık eksikliği, stres veya yorgunluk, dikkat dağınıklığı veya depresyon yer alabilir. Yüksek ses seviyelerine veya parlak ışığa uzun süre maruz kalmak gibi çevresel stres de libidoyu etkileyebilir. Diğer nedenler arasında cinsel istismar, saldırı, travma veya ihmal deneyimi, beden imajı sorunları ve cinsel aktivitede bulunma endişesi yer alır. ⓘ

TSSB'li bireyler kendilerini azalmış cinsel istekle bulabilirler. Zevk almak için mücadele etmenin yanı sıra güven sorunları yaşayan TSSB'li birçok kişi, TSSB'li kişilerde cinsel arzuyu engellediği gösterilen savunmasızlık, öfke ve kızgınlık duyguları ve duygusal kapanmalar yaşar. Cinsel işlevlerde ortaya çıkan sorunlar nedeniyle travma mağdurlarında cinsel dürtüde azalma da görülebilir. Kadınlar için, tedavinin cinsel işlevi iyileştirebileceği ve böylece cinsel arzunun geri kazanılmasına yardımcı olabileceği bulunmuştur. Depresyon ve libido düşüşü sıklıkla aynı zamana denk gelir ve cinsel dürtüdeki azalma depresyonun belirtilerinden biridir. Depresyonda olanlar genellikle libidodaki düşüşün diğer semptomlardan daha geniş kapsamlı ve daha belirgin olduğunu bildirmektedir. Buna ek olarak, depresyondaki kişiler cinsel dürtülerindeki azalmayı bildirme konusunda genellikle isteksizdirler; bu durum genellikle kültürel/toplumsal değerlerle normalleştirilir ya da doktorun bu konuda bilgi vermemesinden kaynaklanır. ⓘ

Fiziksel faktörler

Libidoyu etkileyebilecek fiziksel faktörler arasında hipotiroidizm gibi endokrin sorunları, bazı reçeteli ilaçların etkisi (örneğin flutamid) ve diğer çeşitli yaşam tarzı faktörlerinin yanı sıra kişinin partnerinin çekiciliği ve biyolojik uygunluğu yer alır. ⓘ

Erkeklerde boşalma sıklığı, libidoyu destekleyen bir hormon olan serum testosteron seviyelerini etkiler. Yaşları 21-45 arasında değişen 28 erkek üzerinde yapılan bir çalışmada, biri hariç hepsinin boşalmadan uzak durduğu 7. günde serum testosteron seviyesinin zirve yaptığı (başlangıç seviyesinin %145,7'si [%117,8-%197,3]) görülmüştür. ⓘ

Anemi, dönem boyunca demir kaybına bağlı olarak kadınlarda libido eksikliğinin bir nedenidir. ⓘ

Sigara, alkol kullanım bozukluğu ve bazı ilaçların kullanımı da libidonun azalmasına yol açabilir. Ayrıca, uzmanlar egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak, alkol tüketimini azaltmak veya reçeteli ilaçlar kullanmak gibi çeşitli yaşam tarzı değişikliklerinin kişinin cinsel arzusunu artırmaya yardımcı olabileceğini önermektedir. ⓘ

İlaçlar

Bazı insanlar anafrodizyak kullanarak libidolarını kasıtlı olarak azaltmaya çalışırlar. Dopaminerjik psikostimülanlar gibi afrodizyaklar libidoyu artırabilen bir ilaç sınıfıdır. Öte yandan, libido azalması da genellikle iyatrojeniktir ve hormonal kontrasepsiyon, SSRI'lar ve diğer antidepresanlar, antipsikotikler, opioidler, beta blokerler ve İzotretinoin gibi birçok ilaçtan kaynaklanabilir. ⓘ

İzotretinoin ve birçok SSRI, bu ilaçları kullananlar depresyonlarında iyileşme gösterdikten ve kullanımı bıraktıktan sonra bile libido ve diğer cinsel işlevlerde uzun süreli bir azalmaya neden olabilir. Birçok çalışma, bupropion (Wellbutrin), trazodon (Desyrel) ve nefazodon (Serzone) haricinde, antidepresanların genellikle libido azalmasına yol açacağını göstermiştir. Tipik olarak libido azalmasına yol açan SSRI'lar fluoksetin (Prozac), paroksetin (Paxil), fluvoksamin (Luvox), sitalopram (Celexa) ve sertralindir (Zoloft). Bazı antidepresan kullanıcıları, yeterli bir cinsel dürtüyü sürdürme umuduyla dozajlarını azaltmayı denemişlerdir. Diğer kullanıcılar ise depresyonla ilişkili libido sorunlarını çözmek için psikoterapiye kaydolmayı denemektedir. Bununla birlikte, bu terapinin etkinliği karışıktır ve birçok kişi cinsel dürtü üzerinde hiç etkisi olmadığını veya çok az etkisi olduğunu bildirmiştir. ⓘ

Testosteron, insanlarda libidoyu kontrol eden hormonlardan biridir. Yeni araştırmalar, oral kontraseptif haplar (östrojen ve progesterona birlikte dayanan) gibi hormonal kontrasepsiyon yöntemlerinin, seks hormonu bağlayıcı globulin (SHBG) seviyelerini yükselterek kadınlarda düşük libidoya neden olduğunu göstermektedir. SHBG, testosteron da dahil olmak üzere seks hormonlarına bağlanarak onları kullanılamaz hale getirir. Araştırmalar, hormonal bir doğum kontrol yöntemi sonlandırıldıktan sonra bile SHBG seviyelerinin yüksek kaldığını ve bu fenomenin ne zaman azalacağını tahmin etmek için güvenilir bir veri bulunmadığını göstermektedir. ⓘ

Oral kontraseptifler kullanıcılarda androjen seviyelerini düşürür ve androjen seviyelerinin düşmesi genellikle cinsel istekte azalmaya yol açar. Bununla birlikte, oral kontraseptif kullanımının tipik olarak kadınlarda libido azalması ile bir bağlantısı olmadığı gösterilmiştir. Birçok çalışma, oral kontraseptif kullanımının libidoda küçük bir artış veya azalma ile ilişkili olduğunu ve çoğu kullanıcının sabit bir cinsel dürtü bildirdiğini göstermiştir. ⓘ

Yaşın etkileri

Erkekler cinsel dürtülerinin zirvesine ergenlik yıllarında, kadınlar ise otuzlu yaşlarında ulaşır. Testosteron hormonundaki artış ergenlik çağındaki erkeklerde ani ve aşırı bir cinsel dürtüye neden olur ve bu dürtü 15-16 yaşlarında zirveye ulaşır, ardından yaşam boyu yavaşça düşer. Buna karşılık, bir kadının libidosu ergenlik döneminde yavaşça artar ve otuzlu yaşların ortalarında zirveye ulaşır. Bir kişinin cinsel dürtüsünü etkileyen gerçek testosteron ve östrojen seviyeleri önemli ölçüde değişir. ⓘ

Bazı erkek ve kız çocukları 10-12 yaşlarında romantik veya cinsel ilgilerini ifade etmeye başlarlar. Romantik duyguların cinsel olması gerekmez, daha çok bir başkasına duyulan çekim ve arzuyla ilişkilidir. Ergenlik öncesi yaşlardaki (11-12 yaş) kız ve erkek çocukların en az %25'i "seks hakkında çok düşündüklerini" bildirmektedir. Ancak ergenliğin ilk yıllarında (13-14 yaş), erkeklerin cinsel fanteziler kurma olasılığı kızlardan çok daha yüksektir. Ayrıca, erkeklerin bu yaşlarda cinsel ilişkiye ilgi duyduklarını bildirme olasılıkları kızlara göre çok daha yüksektir. Gençler arasında mastürbasyon yaygındır ve toplumdaki yaygınlığı genellikle 20'li yaşların sonlarına ve 30'lu yaşların başlarına kadar artmaktadır. Erkek çocuklar genellikle daha erken mastürbasyon yapmaya başlar; 10 yaş civarında %10'dan azı, 11-12 yaşlarında yaklaşık yarısı ve 13-14 yaşlarında önemli bir çoğunluğu mastürbasyon yapar. Bu, 13 yaşından önce neredeyse hiç mastürbasyon yapmayan ve 13-14 yaşlarında sadece yaklaşık %20'si mastürbasyon yapan kızlarla keskin bir tezat oluşturmaktadır. ⓘ

60'lı ve 70'li yaşların başındaki insanlar genellikle sağlıklı bir cinsel dürtüyü korurlar, ancak bu durum 70'lerin başından ortalarına doğru azalmaya başlayabilir. Daha yaşlı yetişkinlerde genellikle azalan sağlık ve çevresel veya sosyal faktörler nedeniyle libido azalması görülür. Yaygın inanışın aksine, menopoz sonrası kadınlar genellikle cinsel isteklerinde artış olduğunu ve eşlerini tatmin etme isteklerinin arttığını bildirirler. Kadınlar genellikle aile sorumluluklarını, sağlıklarını, ilişki sorunlarını ve refahlarını cinsel arzularını engelleyen faktörler olarak bildirmektedir. Yaşlanan yetişkinler, bu konuda daha rahat olmaları, diğer sorumluluklardan kurtulmaları ve artan özgüvenleri nedeniyle yaşlılıkta sekse karşı genellikle daha olumlu tutumlara sahiptir. Olumsuz tutum sergileyenler ise genellikle ana nedenlerden biri olarak sağlığı göstermektedir. Yaşlanan yetişkinler ve cinsellik hakkındaki klişeler genellikle yaşlıları aseksüel varlıklar olarak görür ve bakıcıları ve tıp uzmanlarıyla cinsel ilgi hakkında konuşmaya çalıştıklarında onlara iyilik yapmaz. Batılı olmayan kültürler genellikle yaşlı kadınların libidolarının çok daha düşük olduğuna dair bir anlatıyı takip eder, dolayısıyla kadınlar için herhangi bir cinsel davranışı teşvik etmez. Huzurevlerinde ikamet etmenin sakinlerin libidoları üzerinde etkileri vardır. Bu evlerde seks gerçekleşir, ancak personel veya diğer sakinler tarafından teşvik edilmez. Mahremiyet eksikliği ve sakinlerin cinsiyet dengesizliği arzuyu azaltan ana faktörlerdir. Genel olarak, yaşlı yetişkinler için seks konusunda heyecanlı olmak, iyi sağlık, cinsel öz saygı ve cinsel olarak yetenekli bir partnere sahip olmak faktörler olabilir. ⓘ

Cinsel istek bozuklukları

Cinsel istek bozukluğu kadınlarda erkeklerden daha yaygındır ve kadınlar erkeklerden daha az sıklıkta ve daha az yoğun cinsel istek sergileme eğilimindedir. Cinsel istek eksikliği nedeniyle peniste erektil disfonksiyon meydana gelebilir, ancak bu ikisi karıştırılmamalıdır. Örneğin, yüksek dozda amfetamin veya metamfetamin aynı anda erektil disfonksiyona neden olabilir ve libidoyu önemli ölçüde artırabilir. Bununla birlikte, erkekler yaşlandıkça libidolarında bir düşüş de yaşayabilirler. ⓘ

Amerikan Tıp Derneği, birkaç milyon ABD'li kadının kadın cinsel uyarılma bozukluğuna sahip olduğunu tahmin etmektedir, ancak uyarılma arzu ile eş anlamlı değildir, bu nedenle bu bulgu libido tartışmasıyla sınırlı bir ilgiye sahiptir. Bazı uzmanlar, luteinleştirici hormon veya androjenik hormon eksikliği gibi bazı hormonal anormallikler nedeniyle kadınların düşük libido yaşayabileceğini iddia etmektedir, ancak bu teoriler hala tartışmalıdır. ⓘ