Kantura
Kantura İbrahim'in eşlerinden üçüncüsü olduğu düşünülen kadın. ⓘ
Tevrat'ta adı Keturah olarak geçer. Hadîslerde de yer bulmuştur. Aslında o hadislerde geçen Kantura'nın İbrahim'in eşi olduğu belirtilmemiştir. Hadislerde Kanturaoğulları'nın Doğu'da olduğu, bir gün gelip İslam hakimiyetini Araplar'dan söküp alacağı anlatılır. Ama bu Kanturaoğulları'nın kim olduğu ile ilgili bilgi verilmez. Daha sonraki yüzyıllarda Türk yazarlar, Kantura'yı Tevrat'ta da adı geçen Keturah ve Kanturaoğolları'nı da Türkler olarak yorumlamışlardır. ⓘ
Bu düşünceye göre, İbrahim'in eşi Sare'den olma İshak'ı yanına (Babil yakınları) almış, diğer eşi Hacer'den (Hagar) olma İsmail'i Mekke'ye (eski adı Bekke) bırakıp Sare'nin yanına dönmüştür. Diğer eşi veya bir rivayete göre cariyesi olan Kantura'dan olma birkaç oğlunu da Tevrat'ta anlatıldığı üzere çok uzak ve kurak bir yerlere göndermiştir. O oğulları İbrahim'e gidip ağlayarak kendilerini o kurak ve uzak beldelere göndermemesini istemişler, ancak İbrahim bunun kendisine Allah tarafından emredildiğini anlatarak onları göndermiştir. ⓘ
Türk yazarlarına göre bu kişiler Orta Asya'ya gidip yerleşmişler ve oradaki Hunlar'ın arasında çoğaldıklarına inanılıyor. ⓘ
Kantura adının kökeni ve Kantura'nın etnik kökeni de tartışmalıdır. Bu ismin Türkçeden geldiği ve Prototürkçe bir kelimenin söyleyiş farkıyla oluştuğu düşüncesi doğruysa Kantura da zaten bir Türk olmalıdır. Zaten Tevrat'taki inanışa göre, İbrahim'in evlendiği üç kadından biri Sare'dir ki bu Sami ırka mensup olup onun oğlu kendi memleketine yerleştirilmiştir. Hacer Mısırlı yani Hami olup o da o bölgeye yakın olan Mekke'ye yönlendirilmiştir. Kantura ise Yafes oğullarından, ve oğulları kendi coğrafyalarına gönderilmiştir. ⓘ
Süryani tarihçi Malatyalı Ebu'l Ferec'in bir eserinde İbrahim peygamberin Türk padişahının kızı Kantura ile evlendiği yazılmaktadır. Yine Kazanlı Mehmet Murad Remzi'nin Telfik'ül-ahbar eserinin 1908 Orenbourg baskısının birinci cildine göre Kantura ismi Han-ı Turan yani günümüz Türkçesiyle Turan hakanının bozulmuş şeklidir. ⓘ
| Keturah ⓘ | |
|---|---|
İbrahim'in eşleri ve oğulları, Keturah altı oğluyla birlikte en sağda duruyor. 1630 Venedik Haggadah'ından. | |
| Evren içi bilgiler | |
| Eş | Abraham |
| Çocuklar | Zimran (oğul) Jokshan (oğul) Medan (oğul) Midyan (oğul) İshbak (oğul) Shuah (oğul) |
| Akrabalar | Sheba (torun) Dedan (torun) Ephah (torun) Epher (torun) Enoch (torun) Abida (torun) Eldaah (torun) |
Keturah (İbranice: קְטוּרָה, Qəṭūrā, muhtemelen "tütsü" anlamına gelir; Arapça: قطورة) İncil patriği İbrahim'in eşi ve cariyesiydi. Yaratılış Kitabı'na göre İbrahim, ilk karısı Sara'nın ölümünden sonra Keturah ile evlenmiştir. İbrahim ve Keturah'ın altı oğlu olmuştur. ⓘ
İbranice Kutsal Kitap'ın modern yorumcularından biri Keturah'ı "Tevrat'ta en çok göz ardı edilen önemli kişi" olarak nitelendirmiştir. Ortaçağ Yahudi yorumcusu Raşi ve önceki bazı haham yorumcular, Keturah'ın Hacer'le aynı kişi olduğuna dair geleneksel bir inanca sahiptir, ancak bu fikir İncil metninde bulunamaz. ⓘ
İbrahim ve ilgili karakterlerle ilgili İncil gelenekleri arkeologlar tarafından genellikle tarih dışı olarak kabul edilir. ⓘ
Keturah için kaynaklar
Keturah'tan İbranice İncil'in iki bölümünde bahsedilir: Yaratılış Kitabı'nda ve ayrıca Tarihler'in Birinci Kitabı'nda. Ayrıca, 1. yüzyılda yaşamış Romalı-Yahudi tarihçi Josephus'un Antiquities of the Jews adlı eserinde, Talmud'da, Midraş'ta, Tevrat üzerine Targum'da, Genesis Rabbah'ta ve Yahudi teolog ve filozofların diğer çeşitli yazılarında da Keturah'tan bahsedilmektedir. ⓘ
Louis Feldman şöyle demiştir: "Josephus, Yahudi olmayan üretken polymath Alexander Polyhistor'un kanıtlarını kaydeder, o da tarihçi Cleodemus Malchus'tan alıntı yaparak İbrahim'in Keturah'tan olan oğullarından ikisinin Herakles'in Afrika seferine katıldığını ve şüphesiz en büyük Yunan kahramanı olan Herakles'in bunlardan birinin kızıyla evlendiğini belirtir." ⓘ
Keturah'ın İbrahim'le İlişkisi
Keturah Yaratılış'ta İbrahim'in "başka bir karısı" olarak geçer (İbranice: אִשָּה Çeviri: 'išāh Çeviri: kadın, eş). Birinci Tarihler'de İbrahim'in "cariyesi" olarak adlandırılır (İbranice: פִּילֶגֶשׁ Çeviren: pilegeš Çeviren: cariye). ⓘ
Yaratılış 25:1-6'nın Yaratılış Rabbah'ındaki tartışması, Haham Prens Yahuda'nın Hacer'in İbrahim'e döndüğünü ve adının Keturah olarak değiştirildiğini savunan ifadelerini içerir. Yeni adının (Keturah İbranice'de tütsü anlamına gelir) tütsünün hoş kokusuna atıfta bulunduğu söylenir -İbrahim'den uzak kaldığı süre boyunca işlediği yanlışlardan dönmesini sembolize eder. Birinci Tarihler'de Keturah'tan İbrahim'in cariyesi (tekil olarak) olarak bahsedildiği için, bazı bilginler Keturah'ın Midraş ve Filistin Targumim'inde Hacer'le özdeşleştirilmesinin nedeninin bu olduğu sonucuna varmışlardır. Keturah isminin alternatif bir yorumu da ("bağlamak" ya da "süslemek" anlamına gelen Aramice bir köke dayanır) Yaratılış Rabbah'ında Hacer'in İbrahim'den ayrıldığı zamandan geri dönene kadar başka kimseyle cinsel ilişkiye girmediğini öne sürmek için aktarılır. Keturah'ın Hacer olduğu teorisi 11. yüzyıl bilgini Raşi tarafından da desteklenmiştir. ⓘ
Kutsal Kitap uzmanı Richard Elliott Friedman, Keturah'ın Hacer'le özdeşleştirilmesini "metinde ... hiçbir dayanağı olmayan" "eski bir haham fikri" olarak reddeder ve ayrıca bu fikrin İbn Ezra, Nahmanides ve Rashbam gibi geleneksel yorumcular tarafından reddedildiğini belirtir. Jubilees Kitabı da Keturah ve Hacer'in iki farklı kişi olduğu sonucunu, İbrahim'in Keturah ile evlenmeden önce Hacer'in ölümünü beklediğini belirterek desteklemektedir. ⓘ
Torunlar
Keturah İbrahim'e altı oğul doğurdu: Zimran, Yokshan, Medan, Midyan, İşbak ve Şuah. Tekvin ve Birinci Tarihler'de yedi torununun adı da geçer (Şeba, Dedan, Efah, Efer, Hanok, Abida ve Eldaah). Yaratılış Kitabı, İbrahim'in onlara hediyeler verip Doğu'ya gönderdiğini ve Sara'nın oğlu İshak'ı birincil varisi yaptığını kaydeder. Keturah'ın oğullarının İsrail'in güneyinde ve doğusunda yaşayan Arap kabilelerini temsil ettiği söylenir (Yaratılış 25:1-6). Yahudi yazarlar Josephus ve Cleodemus Malchus'a göre, Pön halkı İbrahim ve Keturah'ın torunu Epher'in soyundan geliyordu. ⓘ
Afrikalı yazar Olaudah Equiano'ya göre, 18. yüzyıl İngiliz ilahiyatçısı John Gill, Afrika halkının İbrahim ve Keturah'ın soyundan geldiğine inanıyordu. ⓘ
Bahai yazar John Able'a göre Bahailer, kurucuları Bahaullah'ın "hem İbrahim ve Sara'dan hem de ayrı ayrı İbrahim ve Keturah'tan olmak üzere iki kez soyundan geldiğini" düşünürler. ⓘ
Soyağaçları
- Nuh'un oğlu Sam'dan İbrahim'e
- İbrahim'in, eşleri Hacer (İsmail dahil) ve Ketura'dan doğan nesli ⓘ