Mürşit

Mürşit, Tasavvufta tabi olunan kâmil insan örneği. İslam tasavvuf ekollerinin hemen hemen tamamında müritlerini (tabiilerini ya da intisaplılarını) terbiye eden Kur'an ve Sünneti Seniyyeye ait ölçüleri hayata geçirerek bu ölçüleri nefsinde bizzat yaşayan ve bağlılarını Dinin esasları, Dini hayat, Tevhit, Marifetullah, konusunda terbiye ederek onları fenafillaha (Allahta Fani olmaya) eriştirmek için önderlik eden öğretmen (Kelime anlamı: irşad eden.) ⓘ

Mürşit, mürid için terbiye etmede üstlendiği rolden dolayı manevi baba sayılır. Hatta mürşide baba şeklinde de hitap edilir. Peygamber Muhammed'e de sahabenin baba olarak hitap etmesiyle ilgili manevi ve gerçek babayı ayırmak üzere olan bir Kur'an âyeti şöyledir: Ahzab Suresi: 40 - Muhammed, sizin adamlarınızdan hiçbirinin babası değildir. Ama Allah'ın Resulü ve peygamberlerin sonuncusudur. Allah her şeyi hakkıyle bilendir. ⓘ

Mürşitlere izafe edilen olağanüstü hâllerden (Kerametlerden) dolayı, halk arasında "Mürşit uçmaz, mürit uçurur" deyimi kullanılır. ⓘ

Mürşid (Arapça: مرشد) Arapça'da "rehber" veya "öğretmen" anlamına gelir, r-sh-d kökünden türetilmiştir ve temel anlamı dürüstlük sahibi, duyarlı, olgun olmaktır. Özellikle Sufizm'de manevi bir rehberi ifade eder. Bu terim Nakşibendiyye, Kādiriyye, Çiştiyye, Şâdiliyye ve Sühreverdiyye gibi Sufi tarikatlarında sıklıkla kullanılır. ⓘ

Tasavvuf yolu, bir öğrencinin (Mürid) manevi bir rehbere (mürşid) bağlılık yemini veya bey'at etmesiyle başlar. Kur'an-ı Kerim (48:10) bu başlatıcı bağlılık anlaşmasından bahsederken şöyle der: Şüphesiz sana biat edenler, Allah'tan başkasına biat etmemiş olurlar. Allah'ın eli onların ellerinin üstündedir. ⓘ

Mürşidin rolü müride Sufi yolunda manevi rehberlik etmek ve sözlü olarak talimat vermektir, ancak "yalnızca kendisi yolun sonuna ulaşmış olan kişi Arapça mürşit teriminin tam anlamıyla manevi bir rehberdir". ⓘ

Bir mürşit genellikle bir tarikata (manevi yollara) öğretmen olma yetkisine sahiptir. Herhangi bir tarikat veya silsilenin her seferinde ruhani tarikatın başı olan bir mürşidi vardır. Şeyh, halifelik yoluyla şeyh olarak bilinir: şeyhin müritlerinden birini halifesi olarak belirlediği süreç. ⓘ

Önemi

Tasavvufta, ilahi ışığın mürşidin kalbinden müridin kalbine aktarılması, diğer tüm bilgi kaynaklarını aşan ve doğrudan ilahi olana doğru ilerlemenin tek yoludur. Mürşid-i Kamil Akmal (İnsan-ı Kamil olarak da bilinir) kavramı çoğu tarikatta önemlidir. Bu kavram, varoluş öncesinden sonsuzluk öncesine kadar, yeryüzünde her zaman Tanrı'nın mükemmel tezahürü ve İslam peygamberi Muhammed'in ayak izleri olacak bir Kutup veya Evrensel İnsan kalacağını ifade eder. ⓘ