İskeçe

Xanthi Ξάνθη ⓘ
İskeçe'nin eski kenti
Xanthi
Koordinatlar: 41°8′N 24°53′E
Ülke	Yunanistan
Coğrafi bölge	Trakya
İdari bölge	Doğu Makedonya ve Trakya
Bölgesel birim	Xanthi
Hükümet
- Belediye Başkanı	Emmanouil Tsepelis (Yeni Demokrasi)
Alan
- Belediye	495,1 km2 (191,2 sq mi)
- Belediye birimi	153,1 km2 (59,1 sq mi)
Yükseklik	43 m (141 ft)
Nüfus  (2011)
- Belediye	65,133
- Belediye yoğunluğu	130/km2 (340/sq mi)
- Belediye birimi	63,083
- Belediye birim yoğunluğu	410/km2 (1.100/q mi)
Topluluk
- Nüfus	56,122 (2011)
Saat dilimi	UTC+2 (EET)
- Yaz (DST)	UTC+3 (EEST)
Posta kodu	671 00
Alan kodu(ları)	2541
Araç kaydı	AH
Web sitesi	www.cityofxanthi.gr

Ksanthi (Yunanca: Ξάνθη, Xánthi, [ˈksanθi]), Yunanistan'ın kuzeydoğusunda, Batı Trakya bölgesinde bir şehirdir. Doğu Makedonya ve Trakya bölgesinin Ksanthi bölgesel biriminin başkentidir. ⓘ

Rodop dağlarının eteklerinde amfitiyatro şeklinde kurulmuş olan şehir, Kosynthos Nehri tarafından eski ve modern şehrin bulunduğu batı kısmı ve zengin bir doğal çevreye sahip olan doğu kısmı olarak ikiye ayrılmıştır. "İskeçe'nin Eski Kenti", Bizans döneminden kalma birçok Yunan kilisesini, 18. ve 19. yüzyıllardan kalma Yunan tüccarların neoklasik konakları ve Osmanlı döneminden kalma camilerle birleştiren kendine özgü mimarisiyle tüm Yunanistan'da tanınmaktadır. İskeçe'deki diğer önemli yerler arasında Abdera Arkeoloji Müzesi ve Yunan Halk Sanatları Müzesi bulunmaktadır. ⓘ

İskeçe, Yunanistan genelinde (özellikle Makedonya ve Trakya) kent ekonomisinde önemli bir role sahip olan yıllık bahar karnavalı (Yunanca: καρναβάλι) ile ünlüdür. Karnaval programına Yunanistan'ın dört bir yanından 40'ın üzerinde kültür derneği katılmaktadır. Dönem boyunca gerçekleşen şenlikler arasında konserler, tiyatro oyunları, müzik ve dans geceleri, sergiler, bir bisiklet etkinliği, sokaklarda oyunlar ve eski geleneklerin yeniden canlandırılması yer almaktadır. ⓘ

İskeçe veya Ksanti (Yunanca: Ξάνθη Xanthi, [ksanθi]), Yunanistan'ın kuzeyinde, Batı Trakya'da, aynı adı taşıyan ilin (nomos) merkezi olan kenttir. ⓘ

İsim

Adının kökenine ilişkin iki teori vardır: efsaneye göre ya Oceanus ve Tethys'in bir kızından ya da bölgeyi yöneten Amazonlardan biri olan Xanthi'den almıştır. ⓘ

İskeçe, Türkçe'de "İskeçe", Bulgarca'da ise "Скеча" (Skecha) veya "Ксанти" (Ksanti) olarak bilinmektedir. ⓘ

Tarihçe

Ksanthi bazen coğrafyacı Strabon tarafından MÖ 1. yüzyılda bahsedilen antik Ksantheia kenti ile özdeşleştirilir, ancak başka hiçbir antik tarihçi tarafından bahsedilmemiştir. Küçük bir köy olarak başlamış ve Trakya tarihinin baskınlar, felaketler, etnik çatışmalar, iç savaşlar gibi tüm çalkantılı dönemlerini yaşamıştır. İskeçe bölgesinin nüfusu neredeyse sıfıra inmişti, çünkü bölge MS 3. yüzyılda insansızlaştırılmış ve 1361 yılında Osmanlılar bölgeyi fethettiğinde neredeyse her şey yok edilmişti. Bu nedenle Osmanlılar Küçük Asya'nın içlerinden yerleşimciler getirerek Genisea'yı (Γενισέα) kurmuş, Oraio (Ωραίο) ve Ksanthi ise ağırlıklı olarak Yunan ve Hıristiyan merkezleri olarak kalmıştır. ⓘ

İskeçe, doğusundaki Gümülcine ve daha doğusundaki Dedeağaç illeri ile birlikte Yunanistan'da Türklerin en yoğun olarak bulundukları bölgelerden biridir. Drama Köprüsü isimli türküye adını veren Drama Şehri de bu bölgeye komşudur. ⓘ

Orta Çağ

Ksanthi (Ξάνθη) ya da Xanthia (Ξάνθεια) olarak bilinen kentin kökeni belirsizdir; Bizans döneminde zengin bir kaleydi ancak daha sonra Osmanlıların Eskije olarak bilinen bir kolonisi haline geldi. Ksanthi ilk olarak 879 yılında kaydedilmiştir (Ksantheia Piskoposu Georgios'un Dördüncü Konstantinopolis Konsili'nde yer aldığı bildirilmektedir). 13. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar bölgenin en önemli şehriydi. Orta Çağ'dan kalma üç manastır bulunmaktadır: Pammegiston, Taxiarchon ve Panagia Archangeliotisa, ancak yazılı kayıtlar artık kayıp olan birkaç manastıra daha işaret etmektedir. Ksanthi 1327 yılında Andronikos II Palaiologos'un seferinde yer almıştır. ⓘ

Erken modern dönem

Mitropoleos Meydanı'ndaki Kilise ⓘ

1715 yılına gelindiğinde, İskeçe ve Genisea tütün kalitesiyle ün kazanmıştır. Birçok yabancı gezgin bölgeyi gezmiş ve yerel halkın hem yaşamını hem de mücadelelerini anlatmıştır. Avrupa çapında yapılan tütün ticareti İskeçe'yi refah dolu bir sürece soktu. George Demetriou, 1821 Yunan Devrimi sırasında İskeçe bölgesinde aktifti. Mart ve Nisan 1829'da iki deprem şehri yerle bir etti, ancak şehrin yeniden inşasının hemen başlamasıyla daha sonraki gelişmelerde belirleyici bir rol oynadı. 1870 yılında Genisea şehri yanmış ve böylece tüm kurumlar ve hizmetler, o dönemde yaklaşık 10.000 nüfusa sahip olan İskeçe'ye aktarılmıştır. 1891 yılında şehrin yakınlarına bir demiryolu hattı kurulurken, ekonomik gelişme okulların ve derneklerin kurulmasına yol açmıştır. Osmanlı yönetiminin son dönemlerinde 1912 yılına kadar şehir idari olarak Edirne Vilayeti'ne bağlı Gümülcine Sancağı'nda yer almıştır. ⓘ

Balkan Savaşları

Birinci Balkan Savaşı sırasında İskeçe, Bulgar ordusu tarafından 8 Kasım 1912'de Osmanlılardan alınmıştır. İkinci Balkan Savaşı'nda Yunan ordusu Temmuz 1913'te burayı ele geçirdi. Ancak Bükreş Antlaşması ile İskeçe, Batı Trakya ile birlikte Bulgaristan'a bırakıldı (burada Скеча Skecha olarak da adlandırıldı) ve I. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Bulgaristan'ın bir parçası olarak kaldı. Bu savaşta Bulgarların yenilgisinin ardından Batı Trakya Müttefiklerin yönetimine geçti ve 4 Ekim 1919'da Georgios Leonardopoulos komutasındaki Yunan ordusu şehre girdi. Bu tarih bugün İskeçe'de kurtuluşun yıldönümü olarak kutlanmaktadır. İskeçeli olan Teğmen Gavriel Ladas, kente giren ilk Yunan birliklerine komuta etmiştir. Ladas 1959'dan 1964'e kadar İskeçe'nin belediye başkanlığını yapmıştır. ⓘ

İkinci Dünya Savaşı

İkinci Dünya Savaşı sırasında İskeçe'deki Yunan Halk Kurtuluş Ordusu gerillaları ⓘ

8 Nisan 1941'de 164. Piyade Tümeni, Almanların Yunanistan'ı işgalinin ardından İskeçe'yi ele geçirdi ve Almanlar şehri, Türkiye sınırına yakın küçük bir Alman bölgesi dışında Strymonas'ın doğusundaki tüm bölgeyi işgal eden Bulgaristan'a devretti. Şehir, Bulgaristan'ın Belomorie eyaletinin idari merkezi oldu ve Bulgar İkinci Ordusu'nun karargahı olarak hizmet verdi. Bulgar işgali sırasında, İskeçe'den hem Hıristiyan hem de Müslüman 2.000'den fazla erkek Bulgaristan'a zorunlu çalışmaya gönderildi. 4 Mart 1943'te İskeçe Yahudileri Bulgarlar tarafından tutuklandı ve bir tütün deposuna hapsedildi. 18 ve 19 Mart tarihlerinde Polonya'daki Nazi toplama kamplarına sürgün edildiler. 550 kişilik bir cemaatten sadece altı Yahudi Holokost'tan sağ kurtuldu. Şehir, Bulgaristan'daki 9 Eylül darbesinin ardından Yunan Halk Kurtuluş Ordusu'na bağlı partizanların şehre girip savaşmadan kontrolü ele geçirmesiyle kurtarıldı. Ancak Bulgar ordusu Ekim 1944 sonuna kadar bölgede kalmış ve Müttefiklerin baskısıyla geri çekilmiştir. ⓘ

Bugün

Ksanthi Ortodoks Katedrali. ⓘ

Günümüzde İskeçe, tarih, gelenek ve görenekler açısından zengin ve ziyaretçiler için (çevre bölgeler de dahil olmak üzere) birçok cazibe merkezine sahip modern bir şehirdir. Binlerce rengin şehri olarak bilinen İskeçe, Gümülcine ve Dimetoka gibi Osmanlı döneminden kalma Türkçe konuşan büyük bir Müslüman nüfusa sahiptir. Doğu Makedonya ve Trakya'daki Müslüman nüfus Osmanlı döneminden kalmadır ve Yunan Makedonyası ve Girit'teki Türk ve Yunan Müslümanların aksine Lozan Antlaşması uyarınca 1922-23 Yunan-Türk nüfus mübadelesinden muaf tutulmuştur. 1972 yılında Yunan makamları, 1870 yılında Pomak Hacı Emin Ağa tarafından inşa edilen ve şehrin simgesi olan saat kulesini yıkmayı planlamıştır. Bu karar yerel Müslümanların protestolarına neden olmuş ve planlar iptal edilmiştir. ⓘ

Ulaşım

Karayolu Taşımacılığı

İskeçe'nin birkaç kilometre dışında yer alan Egnatia Otoyolu, İskeçe'yi Makedonya, Epir ve Trakya'nın geri kalanıyla birleştirmektedir. İskeçe Otobüs Terminali, Yunanistan'ın çeşitli şehirlerine günlük seferler düzenlemektedir. İskeçe, Selanik'e 206 km, Atina'ya 704 km, İstanbul'a 397 km ve Edirne'ye 236 km uzaklıktadır. 15 Ocak 2010 tarihinde, Yunanistan ve Bulgaristan arasındaki Agios Konstantinos sınır geçiş noktası, İskeçe'ye 51 km uzaklıkta, yakındaki Thermi köyünü Zlatograd kasabasına bağlayan bir geçiş noktası olarak hizmete açılmıştır. İskeçe'yi Bulgaristan'ın Rudozem kasabasına bağlayacak olan Egnatia Yolu'nun dikey sınır ötesi ekseni yapım aşamasındadır. ⓘ

Demiryolu Taşımacılığı

Ksanthi'nin dışında Selanik-Alexandroupoli hattı üzerinde bulunan Ksanthi tren istasyonu, Selanik ve Dedeağaç'a günlük seferler düzenlemektedir. ⓘ

Hava Taşımacılığı

İskeçe'de havaalanı bulunmamaktadır. Esas olarak 42 km uzaklıktaki Kavala Havaalanı ve ikincil olarak 112 km uzaklıktaki Dedeağaç Havaalanı tarafından hizmet verilmektedir. ⓘ

Belediye

Ksanthi Belediyesi, 2011 yerel yönetim reformu kapsamında, aşağıdaki 2 eski belediyenin birleşmesiyle oluşmuş ve belediye birimi haline gelmiştir:

• Stavroupoli
• Xanthi ⓘ

Belediyenin yüzölçümü 495.118 km², belediye biriminin yüzölçümü ise 153.116 km²'dir. ⓘ

Topluluklar

Ksanthi belediye birimi Evmoiro, Kimmeria ve Ksanthi topluluklarına bölünmüştür. Bu topluluklar aşağıdaki yerleşim yerlerini içerir:

• Evmoiro
  • Kallithea
  • Lamprino
  • Lefki
  • Nea Morsini
  • Palaia Morsini
  • Petrochori
• Kimmeria
  • Gialisteri
  • Livadi
  • Pelekito
  • terk edilmiş Alikochori, Anthiro, Askyra, Eranos, Ketiki, Porta, Prioni ve Ydrochori köyleri
• Xanthi ⓘ

Ekonomi

Geleneksel olarak tütün işi, ticaret ve çiftçilik bölge sakinlerinin başlıca uğraşları olmuştur. Son yıllarda, özellikle "eski şehir festivalleri" döneminde turizm de artmıştır. ⓘ

Nüfus

Yıl	Nüfus ⓘ
1940	31,015
1951	27,283
1961	27,802
1971	27,040
1981	33,897
1991	38,808
2001	46,464
2011	56,122

1923 Yılında Batı Trakya Nüfusu ⓘ
Şehirler	Türk	Yunan	Bulgar	Yahudi	Ermeni
İskeçe	42.671	8.728	522	220	114

Eğitim

• Trakya Demokritos Üniversitesi

Mühendislik Fakültesi

• Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
• İnşaat Mühendisliği Bölümü
• Çevre Mühendisliği Bölümü
• Mimarlık Mühendisliği Bölümü
• Üretim Yönetimi Mühendisliği Bölümü ⓘ

Kültürel etkinlikler

Karnaval ve eski şehir festivalleri

Şehir zengin bir tarih, gelenek ve göreneklere sahiptir ve bölgenin kültür merkezidir. Aynı zamanda çok kültürlü bir şehir olarak kabul edilir ve "bin rengin şehri" olarak nitelendirilir. İskeçe Karnavalı çok popülerdir (her Şubat) ve Yunanistan'daki en popüler karnavallardan biridir, "eski şehir festivali" (Eylül başı) de aynı derecede ünlüdür. Ayrıca, İskeçe'nin pazarı ünlüdür ve her Cumartesi Emboriou Meydanı'nda gerçekleşir. Ayrıca Manos Hatzidakis festivali de dünya çapında ilgi görmektedir. ⓘ

İskeçe dağlarından manzara ⓘ

İskeçe’de eski evler ⓘ

Günümüzde İskeçe modern bir kent kimliğine sahip, zengin tarihi, doğası ve gelenekleriyle her yıl büyük miktarda yerli ve yabancı ziyaretçi kabul etmektedir. Her yıl Şubat sonu veya Mart başına doğru düzenlenen Karnaval ve Eylül başındaki eski kasaba festivali (Γιορτές Παλιάς Πόλης) görülmeye değer etkinlikler arasındalar. Ayrıca her cumartesi düzenlenen kent pazarı da ziyaret edilebilir. ⓘ

Müzeler

Folklor Müzesi ⓘ

• Ksanthi Folklor ve Tarih Müzesi
• İskeçe Metropoliti Kilise Müzesi
• Ksanthi Belediye Galerisi
• Doğa Tarihi Müzesi
• Trakya Sanatı ve Geleneğinin Temeli
• Yunan Kostüm Tarihi Müzesi
• Tütün Müzesi
• Manos Hadjidakis Evi ⓘ

Spor

Xanthi FC Arena ⓘ

• Xanthi FC, Yunanistan Süper Ligi'nde oynuyor
• Xanthi BC, Yunanistan A2 Ligi'nde oynadı
• Aspida Xanthi, futbol (Birinci Lig'de bir kez yer aldı) ve basketbol
• Orfeas Xanthi FC, futbol
• Orion Xanthi, basketbol ⓘ

Ksanthi'den ünlü kişiler

• Manos Hadjidakis (1925-1994): Önemli Yunan besteci. Aynı adlı filmdeki Never on Sunday adlı şarkısıyla En İyi Özgün Şarkı Akademi Ödülü'nü kazanmıştır.
• Şerif Gören: Türk film yönetmeni. Cannes Film Festivali'nde 1982 Altın Palmiye ödülünü kazandı.
• Yanaki Paskalev (1863-1933): Bulgar devrimci, IMORO üyesi
• Başpiskopos Christodoulos (1939-2008): Rum Ortodoks Kilisesi eski Başpiskoposu
• Vasilis Torosidis: Olympiacos F.C. ve Yunanistan milli futbol takımının futbolcusu
• Lambros Papantoniou (Mandra, Xanthi 1945-Washington, ABD 2009): gazeteci, siyasi analist.
• Zafeiris Melas, çağdaş Yunan laïko şarkıcısı.
• Çiğdem Asafoğlu, Dostluk, Eşitlik ve Barış Partisi Genel Başkanı ⓘ

Uluslararası ilişkiler

İskeçe ile kardeştir:

• Smolyan, Bulgaristan
• Novi Beograd, Sırbistan
• Gifhorn, Aşağı Saksonya, Almanya
• Biga, Türkiye (2000'den beri)
• Bursa, Türkiye
• Adra, İspanya ⓘ

Galeri

• 

  Şehir dışındaki Nestos nehri

• 

  Rum Ortodoks Metropoliti

• 

  Bugün restore edilmiş bir müze olan eski tütün depoları

• 

  Eski konaklar

• 

  Eski şehir caddesi

• 

  Osmanlı dönemi köprüsü

• 

  İskeçe saat kulesi

• 

  National Bank of Greece binası

• 

  Eski şehir

• 

  Savaş Anıtı ⓘ

Etimoloji

Osmanlı kaynaklarında Eskice, İsketye ve İskete olarak da kaydedilen İskeçe isminin eski “Skeča”dan geldiği düşünülmektedir. Zira günümüzdeki İskeçe Pomakları skeča ismini kullanır. Xanthi adı da Strabon'un bahsetmiş olduğu antik “Xantheia” şehrinden gelmiştir. ⓘ

Tarih

Yunanistan Dönemi

I. Dünya Savaşı

I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi ile İskeçe, Bulgaristan ve Yunanistan arasındaki cephenin ortasında kaldı. Osmanlı'nın savaşa katılması ve Bulgaristan'ın hâkimiyetinin azalması ile birlikte bölgeyi Yunanistan'a bağlamayı amaçlayan, Yunanistan ve Fransa denetimli kuruluşlar etkinlik göstermeye başladılar. Yunanistan'ın diplomatik girişimler ile bağımsızlık çabalarını bastırdığı bölgede, İskeçe'nin de dâhil olduğu Batı Trakya'nın akıbetinin halkoyu ile belirlenmesine karar verildi. Mayıs 1920'de gerçekleşen halkoyu ile, Türk nüfusu ezici çoğunluğu elinde bulundurmasına rağmen, sonuç bölgenin Yunanistan'a bağlanması yönünde oldu. ⓘ

Millî Mücadele döneminin sona ermesi ve Lozan Anlaşması’nın imzalanması ile İskeçe Türk halkı nüfus mübadelesinden muaf tutuldu. ⓘ

II. Dünya Savaşı

İskeçe bir kez daha II. Dünya Savaşı'nda Bulgaristan tarafından işgal edildi. Bunu takip eden Yunan İç Savaşı boyunca da İskeçe halkı yerel mücadelelerde yer almaya devam etti. ⓘ

Yakın Dönem

Günümüzde ise, İskeçe'de Batı Trakya Türkleri'nin azınlık sorunları ve insan haklarının Yunanistan tarafından ihlallerine karşı siyasi mücadele sürmektedir. ⓘ

Tanınmış İskeçeliler

• Demokritos
• Manos Hacıdakis
• Mehmet Emin Aga (Müftü)
• Protagoras
• Şerif Gören
• Necla Nazır (Sanatçı)
• Salihoğlu Muzaffer Bey (Muzaffer Salihoğlu Gündüzlü Azınlık Ortaokul ve Lisesi Kurucusu) ⓘ