Falanjizm

Falange Española de las JONS logosu ⓘ

Falangizm (İspanyolca: falangismo) İspanya'da Falange olarak bilinen iki siyasi partinin siyasi ideolojisiydi: önce Falange Española de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista (FE de las JONS) ve daha sonra Falange Española Tradicionalista y de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista (FET y de las JONS). Falangizmin faşizm ile ilişkisi tartışmalıdır, zira bazı tarihçiler Falange'ın ilk yıllarındaki faşist eğilimlerine dayanarak onu faşist bir hareket olarak görürken, diğerleri onun Frankocu İspanya'da otoriter muhafazakar bir siyasi harekete dönüşmesine odaklanmaktadır. ⓘ

Orijinal Falangist parti FE de las JONS, 1937 yılında Francisco Franco'nun Birleşme Kararnamesinin ardından Karlistlerle birleşerek FET y de las JONS'u oluşturdu. Bu yeni Falange'ın tüm Milliyetçi siyasi grupları kapsaması ve Franco İspanyası'nın tek siyasi partisi haline gelmesi amaçlanıyordu. Bu birleşmeye Manuel Hedilla gibi bazı orijinal Falangistler karşı çıktı. ⓘ

Falangizm, İspanya'nın Roma Katolik dini kimliğine güçlü bir vurgu yapsa da, Katolik Kilisesi'nin İspanyol toplumu üzerindeki doğrudan etkisi konusunda bazı seküler görüşlere sahiptir, çünkü Falangist ideolojinin ilkelerinden biri devletin ulus üzerinde en yüksek otoriteye sahip olması gerektiğini savunur. Falanjizm toplumda tam otorite, hiyerarşi ve düzen ihtiyacını vurgular. Faşizm gibi Falangizm de anti-komünist, anti-demokratik ve anti-liberaldir. ⓘ

Falange'ın orijinal manifestosu olan "Falange'ın Yirmi Altı Maddelik Programı", Falangizm'in İspanya'nın birliğini ve bölgesel ayrılıkçılığın ortadan kaldırılmasını, Falange liderliğinde bir diktatörlüğün kurulmasını, İspanya'yı yeniden canlandırmak için siyasi şiddetin bir araç olarak kullanılmasını ve İspanyol İmparatorluğu'nun yeniden canlanmasını ve gelişmesini desteklediğini ve tüm bunların faşizmle ortak özellikleri olduğunu ilan etti. Manifesto ayrıca ulusal sendikalist bir ekonomi çağrısında bulunuyor ve tarım reformlarını, endüstriyel genişlemeyi ve tefeciliği önlemek için kredi olanaklarının kamulaştırılması dışında özel mülkiyete saygıyı savunuyordu. ⓘ

İspanyol Falange ve dünyanın dört bir yanındaki Hispanik devletlerdeki bağlı kuruluşları, dünyanın dört bir yanındaki Hispanik toplumların hem kültürel hem de ekonomik birliğini savunan ve hispanidad olarak bilinen bir panhispanizm biçimini destekledi. ⓘ

Falangizm hem siyasi sola hem de sağa "düşmanları" olarak saldırmış, kendisini ne sol ne de sağ olarak değil, senkretik bir üçüncü pozisyon olarak ilan etmiştir. Falangizm'i inceleyen akademik kaynaklar onu siyasi yelpazenin en sağına yerleştirmektedir. ⓘ

Falanj bayrağı ⓘ

Falanjizm, 1933 yılında José Antonio Primo de Rivera tarafından İspanya'yı ele geçirmeye çalışan İspanyol komünistlere karşı geliştirilen, en çok Francisco Franco tarafından uygulanmış otoriter-kralcı faşist ideolojidir. ⓘ

Bileşenler

Milliyetçilik ve ırkçılık

İspanya İç Savaşı sırasında Falange ve Carlistler Portekiz'in İspanya'ya katılmasını desteklediler ve 1937'de birleşmelerinden doğan yeni Falange bunu yapmaya devam etti. Falange ayrıca hem Karlistler ile birleşmeden önce hem de sonra Cebelitarık'ın İspanya'ya katılmasını savundu. Varlığının ilk yıllarında Falange, Portekiz'i İspanya'nın bir eyaleti olarak gösteren İspanya haritaları üretti. Carlistler, Carlist bir İspanya'nın Cebelitarık ve Portekiz'i geri alacağını belirttiler. İç savaştan sonra Falange'ın bazı radikal üyeleri Portekiz ile yeniden birleşme ve Fransız Pireneleri'ndeki eski İspanyol topraklarının ilhakı çağrısında bulundu. İkinci Dünya Savaşı sırasında Franco, 26 Mayıs 1942'de Almanya ile yaptığı bir bildiride Portekiz'in İspanya'nın bir parçası haline getirilmesi gerektiğini ilan etti. ⓘ

İspanya'daki Falanjistlerin bazıları ırkçılığı ve ırkçı politikaları desteklemiş, ırkları hem gerçek hem de farklı güçleri, zayıflıkları ve bunlarla ayrılmaz bir şekilde elde edilen eşlik eden kültürleri olan varlıklar olarak görmüştür. Bununla birlikte, Naziler gibi diğer ırkçıların aksine, Falangizm ırksal saflık konusunda endişeli değildir ve "her ırkın belirli bir kültürel öneme sahip olduğunu" iddia ederek ve İspanyol ırkı ile diğer ırkların karışmasının "etik olarak gelişmiş, ahlaki olarak sağlam, ruhsal olarak dinç" bir "İspanyol üst kastı" ürettiğini iddia ederek diğer ırkları aşağı olmakla suçlamaz. İspanyol ırkının biyolojik olarak yenilenmesinden ziyade İspanyol Katolik ruhani yenilenmesinin gerekliliğini savunmuştur. Bazıları yine de patojenik ajanların neden olduğu fiziksel ve psikolojik hasarı ortadan kaldırmak için tasarlanan öjeniği desteklemiştir. Falanjizm, fiziksel ve ahlaki açıdan ideal vatandaşlar arasında doğurganlık oranının artmasını teşvik etmek için doğum politikalarını desteklemiştir ve halen de desteklemektedir. İspanyol Ginesi'ndeki bölüm Emancipados'un saflarına katılmasına izin verdi. 1938 yılında Santa Isabel, Fernando Póo, şimdiki adıyla Malabo, Ekvator Ginesi'nde yerli Falanjistlerden oluşan iki birim ve Avrupalılardan oluşan dört birim vardı. 1959 yılında Kadın Bölümü, Gineli kadınları bağımsızlığa hazırlamak için eğitimlerini genişletti. ⓘ

Francisco Franco ve Ramón Serrano Suñer 1940 yılında Heinrich Himmler ve Karl Wolff gibi diğer önde gelen Nazilerle birlikte ⓘ

Franco, İspanya'nın Vizigotik mirasını överek, Vizigotların Germen kabilesinin İspanyollara "ulusal kanun ve düzen sevgisini" verdiğini söyledi. Franco'nun Falanjist rejiminin ilk yıllarında rejim Nazi Almanya'sına hayranlık duymuş ve İspanyol arkeologlara İspanyolların özellikle Vizigotik mirasları yoluyla Aryan ırkının bir parçası olduklarını göstermeye çalışmıştır. ⓘ

Falange Española'nın kurucusu José Antonio Primo de Rivera, siyasi meseleler dışında "Yahudi sorununu" ele almaya pek ilgi duymuyordu. Falange'ın pozisyonu, o dönemde İspanya'daki Yahudi cemaatinin küçük olması ve güçlü bir antisemitizmin gelişmesini desteklememesi gerçeğinden etkilenmiştir. Primo de Rivera İspanya'daki "Yahudi sorununun" çözümünü basit olarak görüyordu: Yahudilerin Katolikliğe geçmesi. Bununla birlikte, Yahudiler arasında algılanan siyasi eğilimler konusunda, işçi sınıfları üzerindeki Yahudi-Marksist etkiler konusunda uyarıda bulundu. Falanjist günlük gazete Arriba, "Yahudi-Masonik Enternasyonal'in insanlığın başına bela olan iki büyük kötülüğün yaratıcısı olduğunu iddia etti: kapitalizm ve Marksizm". Primo de Rivera, 1935 yılında Falangistlerin Yahudilere ait SEPU mağazalarına saldırmasını onayladı. ⓘ

İspanyol Falange ve onun Hispanik bağlı kuruluşları, dünya çapındaki Hispanik halkların kültürel, ekonomik ve ırksal birliğini "hispanidad" içinde teşvik etmiştir. İspanya'nın önderliğinde İspanyolca konuşan devletlerden oluşan bir devletler topluluğu ya da federasyon oluşturma önerileri ile Hispanik halkları birleştirmeye çalışmıştır. ⓘ

Ekonomi

Falange lideri José Antonio Primo de Rivera hem kapitalizme hem de komünizme alternatif olarak ulusal sendikalizmi savundu ⓘ

Falangizm, burjuva veya proleter toplumlar gibi bireysel sınıf temelli toplumlara karşı çıkarken ulusal, sınıflar üstü bir toplumu destekler. Falangizm sınıf çatışmasına karşıdır. José Antonio Primo de Rivera "Devletin iki ilke üzerine kurulduğunu, bunların birleşik ulusa hizmet ve sınıfların işbirliği olduğunu" ilan etmiştir. ⓘ

Başlangıçta İspanya'da Primo de Rivera tarafından desteklenen Falanjizm, hem kapitalizmi hem de komünizmi reddeden "ulusal sendikalist" bir ekonomiyi savunuyordu. Primo de Rivera kapitalizmi, burjuvazinin elinde işçileri "burjuva üretim mekanizmasının insanlıktan çıkmış bir dişlisine" dönüştüren bireyci bir ekonomi olmakla ve devlet sosyalist ekonomilerini de "üretimin kontrolünü devlete devrederek bireyi köleleştirmekle" suçlamıştır. ⓘ

Falange'ın orijinal manifestosu olan "Yirmi Yedi Nokta", ekonomik faaliyetleri karşılıklı olarak örgütlemek ve kontrol etmek için hem işçilerden hem de işverenlerden oluşan ulusal sendikalar kuran ulusal sendikalist bir ekonomi yaratmak için sosyal bir devrim çağrısında bulunuyordu. Ayrıca tarım reformunu, endüstriyel genişlemeyi ve kapitalist tefeciliği önlemek için kredi olanaklarının kamulaştırılması dışında özel mülkiyete saygıyı savunuyordu. Manifesto ayrıca çalışanlar tarafından yapılan grevlerin ve işverenler tarafından yapılan lokavtların yasadışı eylemler olarak suç sayılmasını desteklerken, ücretlerin belirlenmesi konusunda devletin yargı yetkisini destekleyerek sosyal demokrat politikaları yansıtıyordu. ⓘ

Orijinal Falange'ın 1937'de Frankocu İspanya'nın tek siyasi partisi olarak hizmet edecek yeni Falange'ı (FET y de las JONS) oluşturmak üzere Karlistlerle birleşmesinden sonra, sonuçta iç savaşın Milliyetçi tarafındaki çeşitli siyasi grupların tümü için bir "eritme potası" olarak tasarlanmış bir Falange ortaya çıktı. "Liberal kapitalizme ve Marksist materyalizme eşit mesafede duran bir ekonomik orta yol "u desteklediğini ilan etti. Özel girişim ve mülkiyet en etkili üretim aracı olarak kabul edildi, ancak sahiplere ve yöneticilere bu üretimi kamu yararı için geliştirme sorumluluğu verildi. Aynı zamanda, ekonominin, korunması garanti altına alınan özel mülkiyete dayanmaya devam edeceği açıkça belirtilirken, devletin yalnızca özel girişim başarısız olduğunda veya "ulusun çıkarları gerektirdiğinde" ekonomik girişimlerde bulunması öngörülüyordu. Ekim 1937'de Falange'ın yeni lideri Raimundo Fernández-Cuesta ulusal sendikalizmin kapitalizmle tamamen uyumlu olduğunu ilan ederek Falangist olmayan sağdan övgü aldı. ⓘ

Franco dönemi Falange, Mondragon Şirketi gibi kooperatiflerin gelişimini destekledi çünkü bu, Franco'nun kendi yönetimi sırasında İspanya'da sosyal sınıfların var olmadığı iddiasını destekliyordu. ⓘ

Falangizm katı bir şekilde anti-komünisttir. İspanyol Falange, İkinci Dünya Savaşı sırasında anti-komünizm adına Sovyetler Birliği'ne karşı İspanya'nın müdahalesini desteklemiş, bunun sonucunda İspanya Anti-Komintern Paktı'nı desteklemiş ve Sovyetler Birliği'ne karşı Alman savaş çabalarını desteklemek için Doğu Cephesi'nde Nazi Almanyası'nın yabancı lejyonlarına katılmak üzere gönüllüler göndermiştir. ⓘ

• İşçiyi ve işvereni bir araya getirip sınıf uzlaşmacılığını dayatan korporatist devlet, dikey sendikacılık.
• Ruhban karşıtı bir Katolik Hristiyanlık.
• Kastilya Köylülüğüne özel vurgu ile etnik milliyetçilik.
• İspanyol İmparatorluğu'nun tarihine yapılan vurgu ve sahiplenme.
• Faşizm, anti-komünizm ve anti-anarşizm. ⓘ

Cinsiyet rolleri

Sección Femenina gönüllüleri 1937 yılında ihtiyaç sahiplerine yiyecek dağıtmadan önce Roma selamı veriyor. ⓘ

İspanyol Falange'ı kadınlarla ilgili muhafazakar fikirleri ve kadınların hayattaki temel görevlerinin sevgi dolu bir anne ve itaatkar bir eş olmak olduğunu öngören katı cinsiyet rollerini destekledi. Bu politika, kadınlara genel oy hakkı tanıyan İkinci İspanya Cumhuriyeti'nin politikasına karşıydı. Sección Femenina, 'Kadın Bölümü' kadınlara iyi bir eş ve anne olmalarını öğütlüyor, ev ekonomisini öğretiyor ve Coros y Danzas, 'Korolar ve Danslar' topluluklarında İspanya'nın halk danslarını geliştiriyordu. Paradoksal bir şekilde, Kadın Bölümü, José Antonio'nun hiç evlenmemiş kız kardeşi Pilar gibi kadın liderlerinin aile hayatını teşvik ederken önemli kamusal roller üstlenmelerini sağladı. ⓘ

Falangist kuramcılar

• José Antonio Primo de Rivera
• Gabriele D'Annunzio
• Nimio de Anquin
• Álvaro Cunqueiro
• Ernesto Giménez Caballero
• Carlos Ibarguren
• Pedro Laín Entralgo
• Ramiro Ledesma Ramos
• Leopoldo Lugones
• Eugenio d'Ors
• Leopoldo Panero
• José María Pemán
• Onésimo Redondo
• Dionisio Ridruejo
• Luis Rosales
• Pedro Sainz Rodríguez
• Rafael Sánchez Mazas
• Gonzalo Torrente Ballester
• Antonio Tovar
• Samy Gemayel
• Bachir Gemayel
• Pierre Gemayel ⓘ

Falanjizmin sembolleri

• Katolik kralların sembolü olan boyunduruk ve oklar. (el yugo y las flechas)
• Sanayi işçilerinin sembolü olan mavi gömlek.
• Carlizm'in kırmızı beresi.
• Kırmızı-siyah-kırmızı renkli Falanj bayrağı.
• Cara al Sol marşı. ⓘ