Harun

Peygamber Hārūn ⓘ
هارون
İslami hat sanatında Harun'un adı
Öncül	Musa
Halef	Daud (muhtemelen)
Akrabalar	Musa (erkek kardeş)

İslam'da Hārūn ibn ʿImrān (Arapça: هارون ابن عمران, lit. 'Amram oğlu Harun'), Allah'ın (Allah) bir peygamberi ve elçisi ve Musa peygamberin ağabeyidir. Kardeşi ile birlikte İsrailoğulları'na Mısır'dan Çıkış'ı tebliğ etmiştir. ⓘ

Harun (İbranice: אַהֲרֹן‎, romanize: ’Ahărōn; Arapça: هارون, romanize: Haārũn), Musa'nın ağabeyi olan Yahudi kâhin ve din büyüğü. ⓘ

Kur'an anlatımı

Kur'an Harun'a hem ismen hem de isimsiz olarak çok sayıda atıfta bulunur. Onun İbrahim'in soyundan geldiğini söyler ve hem onun hem de Musa'nın Firavun'u Allah'ın cezası konusunda uyarmak için birlikte gönderildiklerini açıkça belirtir. Ayrıca, Musa'nın daha önce Harun'la birlikte kendi hizmetini güçlendirmesi için Allah'a dua ettiğini ve Harun'un da bir peygamber olduğu için Musa'ya yardım ettiğini ve konuşma ve söylem konularında çok güzel konuştuğunu ekler. Kur'an, hem Musa'nın hem de Harun'un Mısır'da İsrailoğulları için meskenler inşa etmek ve bu evleri Allah için ibadet yerlerine dönüştürmekle görevlendirildiklerini ekler. ⓘ

Kur'an'da anlatıldığı şekliyle Altın Buzağı olayı Harun'u olumlu bir şekilde resmeder. Kur'an, Musa Sina Dağı'ndayken Harun'a kırk gün boyunca İsrail'in liderliğinin emanet edildiğini söyler. Harun'un, Harun tarafından değil, 'Es-Samiri' adında kötü bir adam tarafından inşa edilen Altın Buzağı'ya tapılmasını engellemek için elinden geleni yaptığını ekler. Musa Sina Dağı'ndan döndüğünde, puta tapılmasına izin verdiği için Harun'u azarlamış, Harun da putun yapımında hiçbir rolü olmadığı halde kendisini suçlamaması için Musa'ya yalvarmıştır. Kur'an daha sonra Musa'nın burada İsrail'in günahlarına ağıt yaktığını ve sadece kendisi ve Harun üzerinde gücü olduğunu söylediğini ekler. ⓘ

Harun daha sonra Kur'an'da "açık bir otoriteye" sahip ve "doğru yola iletilmiş" biri olarak anılır. Ayrıca Harun'un anısının kendisinden sonra gelen insanlara bırakıldığını ve kardeşiyle birlikte Allah tarafından kutsandığını da ekler Kur'an ayrıca insanların İsa'nın annesine Meryem (Arapça: مـريـم, Meryem) "Harun'un kız kardeşi" olarak adlandırdıklarını söyler. Müslüman âlimler bu "Harun "un tarihsel kişiliği açısından tam olarak kim olduğu konusunda tartışmış, bazıları bunun Çıkış'taki Harun'a bir gönderme olduğunu söylemiştir, "kız kardeş" teriminin iki figür arasında sadece mecazi ya da ruhani bir bağa işaret ettiğini, Meryem'in Harun'un rahiplik soyundan geldiği düşünüldüğünde bunun daha da belirginleştiğini belirtirken, diğerleri bunun Mesih zamanında yaşayan "Harun" adında başka bir doğru adam olduğunu düşünmektedir. Çoğu akademisyen ilk bakış açısını kabul etmiş ve Meryem'i ruhani olarak Harun'un gerçek kız kardeşi, adaşı Miryam (Arapça: مـريم, İbranice: מִרְיָם) ile ilişkilendirmiştir. Kuran ayrıca, yüzyıllar sonra Tabut (Arapça: تـابـوت, Ahit Sandığı) İsrail'e geri döndüğünde, içinde "Musa'nın ailesinden ve Harun'un ailesinden emanetler" bulunduğunu anlatır. ⓘ

Ölüm

Taberî, Harun'un doğal nedenlerle öldüğünü bildirir: "Onlar [Musa ve Harun] uykuya daldıklarında ölüm Harun'u aldı. O öldüğünde ev götürüldü, ağaç yok oldu ve yatak göğe kaldırıldı". Musa, Harun olmadan İsrailoğulları'nın yanına döndüğünde, onlar Musa'nın Harun'a olan sevgilerini kıskandığı için Harun'u öldürdüğüne inanmaya başlarlar. Ancak Musa şöyle cevap verir: "O benim kardeşimdi. Onu öldüreceğimi mi sanıyorsunuz?" diye cevap verir. Shorter Encyclopedia of Islam'da belirtildiği gibi, Musa takipçilerinin inancını yeniden kazanmak için iki rekat namaz kılar. Tanrı Musa'nın dualarına Harun'un yatağını gökten yere indirerek cevap verir, böylece İsrailoğulları Harun'un doğal nedenlerle öldüğü gerçeğine tanık olabilirler. ⓘ

Harun'un Mezarı

Ürdün, Petra yakınlarındaki Jabal Hārūn'da Harun'a ait olduğu varsayılan mezarın üzerine 14. yüzyılda inşa edilmiş bir türbe ⓘ

Bir İslami geleneğe göre, Harun'un mezarı Ürdün'de Petra yakınlarındaki Cebel Harun'da (Arapça: جَـبـل هَـارون, Harun Dağı) bulunurken, başka bir gelenek onu Sina'ya yerleştirir. ⓘ

Deniz seviyesinden 1,350.0 m (4,429.1 feet) yükseklikte bulunan Cebel Hârûn, bölgedeki en yüksek zirve ve yerel halk için büyük bir kutsiyete sahip bir yerdir. Petra ve çevresindeki çoğu bölgeden görülebilen beyaz kubbesiyle 14. yüzyıldan kalma bir Memlük camisi burada bulunmaktadır. ⓘ

Muhammed'in zamanında Harun

Muhammed birçok sözünde Harun'dan bahseder. Mi'rac olayında, göklere mucizevi yükselişinde, Muhammed'in beşinci gökte Harun'la karşılaştığı söylenir. İbn Hişam'ın da aralarında bulunduğu eski bilginlere göre Muhammed, Harun'la cennette karşılaştığında onun güzelliğinden özellikle bahsetmiştir. Martin Lings, Muhammed biyografisinde, Muhammed'in diğer peygamberleri cennetteki ihtişamları içinde gördüğünde duyduğu şaşkınlıktan bahseder:

Yusuf hakkında, yüzünün dolunay halindeki ayın ihtişamına sahip olduğunu ve kendisine var olan tüm güzelliğin yarısından daha azının bahşedilmediğini söylemiştir. Yine de bu, Muhammed'in kardeşlerine olan hayretini azaltmadı ve özellikle Harun'un muhteşem güzelliğinden bahsetti. ⓘ

Harun, Muhammed tarafından Ali'ye benzetilerek de anılmıştır. Muhammed, Ali'yi ailesine bakması için bırakmıştı, ancak zamanın ikiyüzlüleri, peygamberin Ali'yi bir yük olarak gördüğü ve onun varlığından kurtulduğu için rahatladığı söylentisini yaymaya başladılar. Bu kötü sataşmayı duyunca üzülen Ali, Muhammed'e yerel halkın ne söylediğini anlattı. Peygamber cevap olarak şöyle dedi: "Onlar yalan söylüyorlar, ben sana arkamda bıraktıklarım için kalmanı emrettim. Şimdi dön ve beni ailemde ve kendi ailende temsil et. Ey Ali, Harun'un Musa'ya olduğu gibi senin de bana olmana razı değil misin, benden sonra peygamber yoktur." ⓘ

Tevrat'a göre Harun'un hayatından kesitler

Peygamber atanması ve Firavunla mücadele

RAB Musa'ya "Ağabeyin Harun var ya!", "Bilirim, o iyi konuşur. "Bak, seni firavuna karşı Tanrı gibi yaptım" dedi, "Ağabeyin Harun senin peygamberin olacak. (Mısır'dan Çıkış) Harun değneğini Firavunla görevlilerinin önüne attı. Her biri değneğini attı, değnekler yılan oldu. Ancak Harun'un değneği onların değneklerini yuttu. Harun Firavunla görevlilerin gözü önünde değneğini kaldırıp ırmağın sularına vurdu. Bütün sular kana dönüştü. İnsanlarda ve hayvanlarda irinli çıbanlar çıktı. Mısır'da yerin bütün tozu sivrisineğe dönüştü. Böylece Harun elini Mısır'ın suları üzerine uzattı; kurbağalar çıkıp Mısır'ı kapladı. Firavun Musa'yla Harun'u çağırtıp, "RAB'be dua edin, benim ve halkımın üzerinden kurbağaları uzaklaştırsın" dedi, "O zaman halkınızı salıvereceğim." ⓘ

Ancak Firavun ülkenin rahatladığını görünce, inatçılık etti. Büyücüler Firavuna, "Bu işte Tanrı'nın parmağı var." dediler. Firavun "Kalkın!" dedi, "Siz ve İsrailliler halkımın arasından çıkıp gidin, istediğiniz gibi RAB'be tapın. (Çıkış) ⓘ

Çölde yaşananlar

Harun'un kız kardeşi Peygamber Miryam tefini eline aldı, bütün kadınlar teflerle, oynayarak onu izlediler. Çölde hepsi Musa'yla Harun'a yakınmaya başladı. Musa Harun'a, "Bütün İsrail topluluğuna söyle, RAB'bin huzuruna gelsinler" dedi, "Çünkü RAB söylendiklerini duydu." RAB, "Aşağı inip Harun'u getir" dedi, "Ama kâhinlerle halk huzuruma gelmek için sınırı geçmesinler. Yoksa onları şiddetle cezalandırırım. (Çıkış: 15-19) ⓘ

Kâhinliği

Harun'un oğullarına mintanlar, kuşaklar, görkem ve saygınlık kazandıracak başlıklar yap. Bu giysileri ağabeyin Harun'a ve oğullarına giydir; sonra bana kâhinlik etmeleri için onları meshedip ata ve kutsal kıl. "Bir boğa ile iki kusursuz koç al. Koçu sen kes. Sunağın üzerindeki kanı ve mesh yağını Harun'la oğullarının ve giysilerinin üzerine serp. Böylece Harun'la oğulları ve giysileri kutsal kılınmış olacak. Harun'la oğullarının atanması için kesilen koçun sallanmış olan döşüyle bağış olarak sunulan budunu bana ayır". (Çıkış 29) ⓘ

Kâhinlik kuralları

• RAB'bin huzuruna yaklaştıkları için ölen Harun'un iki oğlunun ölümünden sonra RAB Musa'ya şöyle dedi: "Ağabeyin Harun'a de ki, perdenin arkasındaki En Kutsal Yer'e ikide bir girmesin, Antlaşma Sandığı'nın üzerindeki Bağışlanma Kapağı'na yaklaşmasın. Yoksa ölür. Çünkü ben kapağın üstünde, bulut içinde görünüyorum.
• RAB Musa'ya şöyle dedi: "Harun soyundan gelen kâhinlere de ki, 'Kâhinlerden hiçbiri yakın akrabası olan annesi, babası, oğlu, kızı ve kardeşi dışında, halkından birinin ölüsüyle kendini kirletmesin.
• Harun'a de ki, 'Soyundan gelecek kuşaklar boyunca kusurlu olan hiç kimse yiyecek sunusu sunmak üzere Tanrısı'na yaklaşmasın.
• Ve Harun'la oğullarına ait olacak. Onu kutsal bir yerde yiyecekler. Çünkü çok kutsaldır. RAB için yakılan sunulardan onların sürekli bir payı olacak."
• Kâhinlik görevini sürdürmek üzere Harun'la oğullarını görevlendir. Kutsal yere onlardan başka her kim yaklaşırsa öldürülecektir."
• Levililer'in sayısını aşanlardan bedel olarak alınan parayı Harun'la oğullarına ver." ⓘ

Harun'un altın buzağısı

Halk Musa'nın dağdan inmediğini, geciktiğini görünce, Harun'un çevresine toplandı. Ona, "Kalk, bize öncülük edecek bir ilah yap" dediler. ⓘ

Harun, "Karılarınızın, oğullarınızın, kızlarınızın kulağındaki altın küpeleri çıkarıp bana getirin" dedi, herkes kulağındaki küpeyi çıkarıp Harun'a getirdi. Harun altınları topladı, oymacı aletiyle buzağı biçiminde dökme bir put yaptı. Halk, "Ey İsrailliler, sizi Mısır'dan çıkaran Tanrınız budur!" dedi. RAB halkı cezalandırdı. Çünkü Harun'a buzağı yaptırmışlardı. (Çıkış 32) ⓘ

Sunular, ayrıcalıklar ve isyan

Kuşaklarınız boyunca yılda bir kez günahları bağışlatmak için sunulan sununun kanıyla sunağı arındıracak. 'Tahıl sunusu yasası şudur: Harun'un oğulları onu sunağın önünde RAB'be sunacaklar. Harun soyundan gelen her erkek ondan yiyebilir. RAB için yakılan sunularda onların kuşaklar boyunca sonsuza dek payları olacak. Sunulara her dokunan kutsal sayılacak.' ⓘ

Zeytinyağıyla yoğrulmuş ya da kuru tahıl sunuları da Harunoğulları'na aittir. Aralarında eşit olarak bölüşülecektir.' " Kâhin yağı sunağın üzerinde yakacak, ama döş Harun'la oğullarının olacak. Harunoğulları arasında esenlik sunusunun kanını ve yağını kim sunuyorsa, sağ but onun payı olacak. (Levililer) ⓘ

Korah ve yanındakiler "Çok ileri gittiniz!" dediler, "Bütün topluluk, topluluğun her bireyi kutsaldır ve RAB onların arasındadır. Öyleyse neden kendinizi RAB'bin topluluğundan üstün görüyorsunuz?" ⓘ

Ey Korah, senin ve yandaşlarının böyle toplanması RAB'be karşı gelmektir. Harun kim ki, ona dil uzatıyorsunuz?" Korah bütün topluluğu Musa'yla Harun'un karşısında Buluşma Çadırı'nın giriş bölümünde toplayınca, RAB'bin görkemi bütün topluluğa göründü. ⓘ

RAB, Musa'yla Harun'a, "Bu topluluğun arasından ayrılın da onları bir anda yok edeyim" dedi. ⓘ

Musa'yla Harun yüzüstü yere kapanarak, "Ey Tanrı, bütün insan ruhlarının Tanrısı!" dediler, "Bir kişi günah işledi diye bütün topluluğa mı öfkeleneceksin?" Böylece Kâhin Elazar, yanarak ölen adamların ……… ⓘ

Ertesi gün bütün İsrail topluluğu Musa'yla Harun'a söylenmeye başladı. "RAB'bin halkını siz öldürdünüz" diyorlardı. RAB Musa'ya, "Bu topluluğun arasından ayrılın da onları birden yok edeyim" dedi. ⓘ

Halkın arasında öldürücü hastalık başlamıştı. Harun buhur sunarak topluluğun günahını bağışlattı. (Sayılar) ⓘ

Üç kardeşin peygamberliği

Amram'ın karısı Mısır'da doğan, Levi soyundan gelme Yokevet'ti. Amram'a Harun'u, Musa'yı ve kızkardeşleri Miryam'ı doğurdu. ⓘ

Sana öncülük etsinler diye Musa'yı, Harun'u, Miryam'ı ben gönderdim. (Mika 6:4) ⓘ

Hor Dağı'nda öldüğünde Harun 123 yaşındaydı. ⓘ