Sibernetik

Geri besleme döngüsüne sahip bir sibernetik sistemin prensip şeması ⓘ

Sibernetik, düzenleyici ve amaca yönelik sistemlerle ilgilenen geniş kapsamlı bir alandır. Sibernetiğin temel kavramı döngüsel nedensellik veya geribildirimdir; eylemlerin gözlemlenen sonuçları, belirli koşulların sürdürülmesini veya bozulmasını destekleyecek şekilde daha ileri eylemler için girdi olarak alınır. Sibernetik adını, dümencinin değişen bir ortamda dümenini sürekli olarak gözlemlediği etkiye göre ayarlayarak sabit bir rota tutturduğu bir gemi dümeni örneği olan dairesel nedensellikten alır. Dairesel nedensel geribildirimin diğer örnekleri arasında şunlar yer alır: termostatlar gibi teknolojik cihazlar (bir ısıtıcının eyleminin sıcaklıktaki ölçülen değişikliklere yanıt verdiği ve odanın sıcaklığını belirli bir aralıkta düzenlediği); sinir sistemi aracılığıyla istemli hareketin koordinasyonu gibi biyolojik örnekler; ve konuşma gibi sosyal etkileşim süreçleri. Sibernetik, ekolojik, teknolojik, biyolojik, bilişsel ve sosyal sistemler de dahil olmak üzere ve tasarım, öğrenme, yönetme, konuşma ve sibernetik pratiğinin kendisi gibi pratik faaliyetler bağlamında somutlaştırılmış olsalar da yönlendirme gibi geri bildirim süreçleriyle ilgilenir. Sibernetiğin disiplinler ötesi ve "antidisipliner" karakteri, bir dizi başka alanla kesiştiği ve hem geniş bir etkiye hem de farklı yorumlara sahip olduğu anlamına gelmektedir. ⓘ

Sibernetiğin kökenleri 1940'larda antropoloji, matematik, nörobilim, psikoloji ve mühendislik gibi çok sayıda alan arasındaki alışverişe dayanır. İlk gelişmeler Macy Konferansları ve Ratio Club gibi toplantılar aracılığıyla pekiştirilmiştir. 1950'ler ve 1960'larda en belirgin halini alan sibernetik, diğerlerinin yanı sıra bilgisayar, yapay zeka, bilişsel bilim, karmaşıklık bilimi ve robotik gibi alanların öncüsüdür. Paralel olarak geliştirilen sistem bilimi ile yakından ilişkilidir. İlk odak noktaları arasında amaçlı davranış, sinir ağları, heterarşi, bilgi teorisi ve kendi kendini organize eden sistemler yer almıştır. Sibernetik geliştikçe, tasarım, aile terapisi, yönetim ve organizasyon, pedagoji, sosyoloji ve yaratıcı sanatlar gibi alanlardaki çalışmaları da içerecek şekilde kapsamı genişlemiştir. Aynı zamanda, döngüsel nedensellikten kaynaklanan sorular bilim felsefesi, etik ve yapısalcı yaklaşımlarla ilişkili olarak araştırılırken, sibernetik karşı-kültürel hareketlerle de ilişkilendirilmiştir. Dolayısıyla çağdaş sibernetik, sibernetikçilerin teknik, bilimsel, felsefi, yaratıcı ve eleştirel yaklaşımları çeşitli şekillerde benimsemesi ve birleştirmesiyle kapsam ve odak açısından büyük farklılıklar göstermektedir. ⓘ

Sibernetik (Yunanca kybernétes: "dümenci") veya güdüm bilimi; canlı ve cansız tüm karmaşık sistemlerin denetlenmesi ve yönetilmesini inceleyen bilim dalıdır. ⓘ

Sibernetik, düzenli sistemlerin, bu sistemlerin yapılarının, limitlerinin ve sistemin imkânlarının araştırılmasına ilişkin disiplinlerarası bir yaklaşımı içerir. Sibernetiğin konu aldığı sistemler mekanik, fiziksel, biyolojik, düşünsel ve sosyal olabilir. ⓘ

Basit bir geribildirim döngüsü ⓘ

Sibernetik yaklaşım eylemin çevresinde yol açtığı değişimlerin sistem içinde geribildirim yolu ile yansıtıldığı, kapalı sinyal döngüsü içeren sistemlere uygulanır. Sibernetik sistemlerin geribildirimler sayesinde değişime uğraması, “dairesel nedensellik” ilişkisi olarak tanımlanır. ⓘ

Sibernetiğin ele aldığı kavramlar arasında öğrenme, bilişsellik, sosyal kontrol, belirme, iletişim, verimlilik ve tesir yer almaktadır. Çeşitli bilim alanlarından farklı olarak, sibernetik bu kavramları özgün organizma ya da cihaz bağlamında soyutlayarak ele alır. ⓘ

Sibernetiğin etkilediği ya da sibernetikten etkilenen çalışma alanları arasında oyun teorisi, sistem teorisi (sibernetiğin matematiksel karşılığı), algısal kontrol teorisi, sosyoloji, psikoloji (özellikle nöropsikoloji, davranışsal psikoloji, bilişsel psikoloji alanlarında), felsefe ve mimarlık yer almaktadır. ⓘ

Sibernetik terimi ilk olarak Fransız matematikçi ve fizikçi André-Marie Ampère tarafından kullanılmıştır. Terim, Amperè’nin 1834 yılında yönetim bilimlerini konu alan Fransızca: Essai sur la philosophie isimli eserinde yer almıştır. Terim güncel anlamını Norbert Wiener’in 1948 tarihli Sibernetik ya da hayvan ve makinelerde kontrol ve iletişim isimli kitabı ile edinmiştir. ⓘ

Modern sibernetiğin kurucuları arasında gösterilen Amerikalı matematikçi ve felsefeci Norbert Wiener, sibernetiği insan ve hayvanlarda kontrol ve iletişimi konu alan çalışma alanı olarak tanımlamıştır. ⓘ

Genel bakış

Tanımlar

Sibernetik, "kavramsal temelinin zenginliğini" yansıtan çeşitli şekillerde tanımlanmıştır. En iyi bilinen tanımlardan biri, sibernetiği "hayvan ve makinede kontrol ve iletişim" ile ilgili olarak nitelendiren Norbert Wiener'in tanımıdır. Bir diğer erken dönem tanımı ise sibernetiğin "biyolojik ve sosyal sistemlerdeki döngüsel nedensel ve geri besleme mekanizmalarının" incelenmesi olarak anlaşıldığı Macy sibernetik konferanslarıdır. Margaret Mead sibernetiğin rolünü "birçok disiplinin üyelerinin birbirleriyle herkesin anlayabileceği bir dilde kolayca iletişim kurmasını mümkün kılan disiplinler arası bir düşünce biçimi" olarak vurgulamıştır. ⓘ

Diğer tanımlar arasında şunlar yer almaktadır: "yönetme sanatı veya yönetim bilimi" (André-Marie Ampère); "dümencilik sanatı" (Ross Ashby); "kontrol için kullanmak üzere bilgi alma, depolama ve işleme yeteneğine sahip herhangi bir yapıdaki sistemlerin incelenmesi" (Andrey Kolmogorov); "matematiğin kontrol, tekrarlanabilirlik ve bilgi sorunlarıyla ilgilenen, formlara ve bunları birbirine bağlayan örüntülere odaklanan bir dalı" (Gregory Bateson); "verimli çalışmayı sağlama sanatı" (Louis Couffignal); "etkili organizasyon sanatı." (Stafford Beer); "savunulabilir metaforları manipüle etme bilimi veya sanatı; nasıl inşa edilebileceklerini ve varlıklarının bir sonucu olarak nelerin çıkarılabileceğini göstermek" (Gordon Pask); "kısıtlamalar ve olasılıklar dünyasında denge yaratma sanatı" (Ernst von Glasersfeld); "anlama bilimi ve sanatı" (Humberto Maturana); "ebedi basmakalıplığın tüm geçici gerçekliğini tedavi etme yeteneği" (Herbert Brun); "düşünme biçimleri hakkında bir düşünme biçimi (ki bunlardan biridir)" (Larry Richards); ⓘ

Etimoloji

Basit geri besleme modeli. Negatif geri besleme için AB < 0. ⓘ

Sibernetik kelimesi Yunanca κυβερνητική (kybernētikḗ) kelimesinden gelmektedir ve "yönetim" anlamına gelmektedir, κυβερνάω (kybernáō) ile ilgili olan her şey, ikincisi "dümen, seyir veya yönetim" anlamına gelir, dolayısıyla "hükümet" anlamına gelen κυβέρνησις (kybérnēsis) hükümettir, κυβερνήτης (kybernḗtēs) ise "geminin" valisi, pilotu veya "dümencisidir". ⓘ

Fransız fizikçi ve matematikçi André-Marie Ampère "cybernetique" kelimesini ilk kez 1834 tarihli Essai sur la philosophie des sciences adlı makalesinde sivil yönetim bilimini tanımlamak için kullanmıştır. Bu terim Norbert Wiener tarafından Sibernetik adlı kitabında hayvan ve makinelerdeki kontrol ve iletişim çalışmalarını tanımlamak için kullanılmıştır. Kitapta şöyle demektedir: "Sibernetik terimi 1947 yazından daha eskiye dayanmasa da, alanın gelişiminin daha önceki dönemlerine atıfta bulunmak için kullanmayı uygun bulacağız." ⓘ

Yakından ilişkili alanlar

Sistem bilimi, sistem teorisi ve sistem düşüncesi

Sibernetik bazen sistem bilimi, sistem teorisi ve sistem düşüncesi bağlamında anlaşılır. ⓘ

Sibernetikten etkilenen sistem yaklaşımları şunları içerir:

• Stafford Beer'in çalışmalarından elde edilen Uygulanabilir Sistem Modelini içeren eleştirel sistem düşüncesi.
• Sibernetikçiler Ranulph Glanville, Klaus Krippendorff ve Paul Pangaro'nun çalışmalarından yararlanan sistemik tasarım.
• Nedensel geri bildirim döngüleri kavramına dayanan sistem dinamikleri. ⓘ

Kesişen diğer alanlar

Sibernetiğin geniş kapsamı ve disiplin normlarını aşma eğilimi, kendi sınırlarının zaman içinde değiştiği ve tanımlanmasının zor olabileceği anlamına gelir. Birçok alanın kökeni kısmen ya da tamamen sibernetikte yapılan çalışmalara dayanır ya da sibernetik geliştirildiğinde kısmen sibernetiğin içine çekilmiştir. Bunlar arasında şunlar sayılabilir:

• Yapay zeka
• Biyonik
• Bilişsel bilim
• Kontrol teorisi
• Karmaşıklık bilimi
• Bilgisayar bilimi
• Bilgi teorisi
• Robotik ⓘ

Anahtar kavramlar

Sibernetikteki anahtar kavramlar şunlardır: ⓘ

Ayrım

George Spencer Brown'ın Biçim Yasaları, Francisco Varela ve Louis Kauffman'ın çalışmaları da dahil olmak üzere sibernetik alanında etkili olmuştur. ⓘ

Özbiçim

Özbiçim kavramı, kararlı bir biçim üreten kendi kendine referans veren bir sistemin örneğidir. Heinz von Foerster'in çalışmalarında önemli bir rol oynar ve "ikinci dereceden sibernetik ile ayrılmaz bir şekilde bağlantılıdır". ⓘ

Geri bildirim ve döngüsel nedensellik

Geri bildirim, bir sistemin çıktılarının aynı sistem için yeni girdiler olarak alındığı bir süreçtir. ⓘ

Önemli alt alanlar ve teoriler

Sibernetiğin önemli alt alanları ve teorileri şunlardır: ⓘ

Çifte bağ teorisi

İkili bağlar, devam eden ilişkilerde iki veya daha fazla taraf arasındaki etkileşimde, farklı mantıksal seviyelerdeki mesajlar arasında bir çelişkinin olduğu, duygusal tehdit içeren ancak durumdan geri çekilme olasılığı olmayan ve sorunu ifade etmenin bir yolu olmayan bir durum yaratan kalıplardır. Teori ilk olarak 1950'lerde Gregory Bateson ve meslektaşları tarafından şizofreninin kökenleri ile ilgili olarak tanımlanmış olsa da, diğer birçok sosyal bağlamın da karakteristiğidir. ⓘ

Enaktivizm

Sibernetik, Francisco Varela'nın çalışmaları aracılığıyla bilişsel bilime enaktif yaklaşımla ilişkilendirilmiştir. ⓘ

Radikal yapılandırmacılık

Radikal yapılandırmacılık, ilk olarak Ernst von Glasersfeld tarafından geliştirilen bir epistemoloji yaklaşımıdır. İkinci dereceden sibernetik ile yakından ilişkilidir. ⓘ

İkinci dereceden sibernetik

Sibernetiğin sibernetiği olarak da bilinen ikinci dereceden sibernetik, sibernetiğin kendine özyinelemeli uygulaması ve sibernetiğin böyle bir eleştiriye göre uygulanmasıdır. Sibernetiğin aile terapisi, sosyal bilimler, yaratıcı sanatlar, tasarım araştırmaları ve felsefe ile ilişkili olarak geliştiği görülmüştür. Margaret Mead, Heinz von Foerster, Biyolojik Bilgisayar Laboratuvarı ve Amerikan Sibernetik Derneği ile ilişkilidir. ⓘ

Tarihçe

Öncüller

Ctesibius'un su saati, 17. yüzyıl Fransız mimarı Claude Perrault tarafından görselleştirilmiştir ⓘ

Sibernetik kelimesi ilk olarak Platon tarafından Cumhuriyet'te ve Alcibiades'te insanların yönetimini ifade etmek için "kendi kendini yönetme çalışması" bağlamında kullanılmıştır. 'Cybernétique' kelimesi de 1834 yılında fizikçi André-Marie Ampère (1775-1836) tarafından insan bilgisine ilişkin sınıflandırma sisteminde yönetim bilimlerini ifade etmek için kullanılmıştır. ⓘ

İlk yapay otomatik düzenleyici sistem, mekanikçi Ktesibios tarafından icat edilen bir su saatiydi; mekanizmayı çalıştırmak için kullanmadan önce bir hazneye su döken bir tanka dayanan bu saat, haznesindeki suyun seviyesini izlemek ve haznedeki su seviyesini sabit tutmak için suyun akış hızını buna göre ayarlamak için koni şeklinde bir şamandıra kullanıyordu. Bu, geri bildirim ile mekanizmanın kontrolleri arasında hiçbir dış müdahale gerektirmeyen ilk yapay gerçek otomatik kendi kendini düzenleyen cihazdı. Ktesibios ve İskenderiyeli Hero, Bizanslı Philo ve Su Song gibi başkaları tarafından inşa edilen cihazlar, sibernetik ilkelerin iş başındaki ilk örnekleridir. ⓘ

James Watt ⓘ

18. yüzyılın sonlarında James Watt'ın buhar makinesi, motorun hızını kontrol etmek için santrifüjlü bir geri besleme valfi olan bir regülatör (1775-1800) ile donatılmıştı. 1868 yılında James Clerk Maxwell, kendi kendini düzenleyen cihazların prensiplerini ilk tartışan ve geliştirenlerden biri olan regülatörler üzerine teorik bir makale yayınladı. Jakob von Uexküll, hayvan davranışlarını ve genel olarak anlamın kökenlerini açıklamak için işlevsel döngü (Funktionskreis) modeli aracılığıyla geri bildirim mekanizmasını uygulamıştır. Elektronik kontrol sistemleri, Bell Telephone Laboratories mühendisi Harold S. Black'in 1927'de amplifikatörleri kontrol etmek için negatif geri besleme kullanma çalışmasıyla ortaya çıkmıştır. 1935 yılında Rus fizyolog P. K. Anokhin, geri besleme ("back afferentation") kavramının incelendiği bir kitap yayınlamıştır. ⓘ

Diğer öncüler şunlardır: Kenneth Craik ve Ștefan Odobleja. ⓘ

Temeller

Norbert Wiener ⓘ

Düzenleyici süreçlerin incelenmesi ve matematiksel modellemesi devam eden bir araştırma çabası haline geldi ve 1943 yılında iki önemli makale yayınlandı: Arturo Rosenblueth, Norbert Wiener ve Julian Bigelow tarafından yazılan ve Arturo Rosenblueth'in Meksika'da canlı organizmalar üzerinde yaptığı araştırmaya dayanan "Davranış, Amaç ve Teleoloji" ve Warren McCulloch ve Walter Pitts tarafından yazılan "Sinirsel Faaliyete İçkin Fikirlerin Mantıksal Hesaplaması". 1940'ların başında John von Neumann sibernetik dünyasına benzersiz ve alışılmadık bir katkıda bulundu: von Neumann hücresel otomatları ve bunların mantıksal devamı olan von Neumann Evrensel Yapıcısı. Bu aldatıcı derecede basit düşünce deneylerinin sonucu, sibernetiğin temel bir kavram olarak benimsediği kendini kopyalama kavramıydı. ⓘ

Sibernetiğin temelleri, 1946 ve 1953 yılları arasında Josiah Macy, Jr. Vakfı tarafından finanse edilen bir dizi disiplinler arası konferans aracılığıyla geliştirilmiştir. Vakfı tarafından 1946 ve 1953 yılları arasında finanse edilmiştir. McCulloch'un başkanlığını yaptığı konferansların katılımcıları arasında Ross Ashby, Gregory Bateson, Heinz von Foerster, Margaret Mead, John von Neumann ve Norbert Wiener vardı. ⓘ

Wiener, 1947 baharında Nancy'de (Fransa, ABD ve İngiltere ile birlikte erken sibernetiğin önemli coğrafi merkezlerinden biriydi) düzenlenen harmonik analiz konulu bir kongreye davet edildi; etkinlik Bourbaki ve matematikçi Szolem Mandelbrojt tarafından organize edilmişti. Wiener, Fransa'da kaldığı bu süre zarfında, Brown hareketi ve telekomünikasyon mühendisliği çalışmalarında bulunan uygulamalı matematiğin bu bölümünün birleştirici karakteri üzerine bir makale yazma teklifi aldı. Ertesi yaz, Amerika Birleşik Devletleri'ne döndüğünde Wiener, "teleolojik mekanizmalar" çalışmasını ifade etmek için icat edilen sibernetik neolojizmini bilimsel teorisine dahil etmeye karar verdi: Sibernetik adlı kitabıyla popüler hale geldi: Or Control and Communication in the Animal and the Machine (Hayvan ve Makinede Kontrol ve İletişim) adlı kitabıyla popülerleşti. İngiltere'de bu, Ratio Club'ın odak noktası haline geldi. Wiener 1950'de çok satan The Human Use of Human Beings (İnsanın İnsanı Kullanması) adlı kitabında otomatik sistemler (düzenlenmiş bir buhar makinesi gibi) ile insan kurumları arasında analojiler kurarak sibernetiğin sosyal sonuçlarını popülerleştirdi: Sibernetik ve Toplum (Houghton-Mifflin). 1954 yılında yayınlanan Qian Xuesen'in "Mühendislik Sibernetiği" adlı çalışması, Sibernetiğin mühendislik kavramlarını, bugüne kadar tarihsel olarak anlatılan teorik Sibernetik anlayışından ayırarak bilimin temelini oluşturmuştur. ⓘ

Urbana-Champaign'deki Illinois Üniversitesi'nde Heinz von Foerster yönetimindeki Biyolojik Bilgisayar Laboratuarı, 1958'den başlayarak yaklaşık 20 yıl boyunca sibernetik araştırmaların önemli bir merkezi olmuştur. ⓘ

Sovyetler Birliği'nde Sibernetik

Sovyetler Birliği'nde sibernetik başlangıçta "emperyalist gericilerin" "sahte bilimi" ve "ideolojik silahı" olarak görülmüş (Sovyet Felsefe Sözlüğü, 1954) ve daha sonra sibernetiğin dar bir biçimi olarak eleştirilmiştir. 1950'lerin ortalarından sonlarına doğru Viktor Glushkov ve diğerleri alanın itibarını kurtardı. Sovyet sibernetiği, Batı'da bilgisayar bilimi olarak bilinen alanın büyük bir kısmını bünyesinde barındırıyordu. ⓘ

Gerçek zamanlı planlı bir ekonomi için kendi kendini düzenleyen kontrol sistemlerinin tasarımı 1960'larda ekonomist Oskar Lange, sibernetikçi Viktor Glushkov ve diğer Sovyet sibernetikçiler tarafından araştırıldı. ⓘ

Yapay zekadan ayrıldı

Yapay zeka (YZ), 1956 yılında Dartmouth atölyesinde ayrı bir disiplin olarak kurulmuştur. Bazı huzursuz birlikteliklerden sonra, YZ finansman ve önem kazandı. Sonuç olarak, yapay sinir ağlarının incelenmesi gibi sibernetik bilimler önemsizleşti; disiplin sosyal bilimler ve terapi dünyasına kaydı. ⓘ

Daha fazla gelişme ve yeni yönler

1970'lerde, başta biyoloji olmak üzere birçok alanda yeni sibernetikçiler ortaya çıkmıştır. Jean-Pierre Dupuy'a (1986) göre Maturana, Varela ve Atlan'ın fikirleri "moleküler biyolojinin dayandığı programın sibernetik metaforlarının canlı varlığın özerkliği anlayışını imkansız kıldığını fark etti. Sonuç olarak bu düşünürler, insanoğlunun doğada keşfettiği organizasyonlara -kendi icat etmediği organizasyonlara- daha uygun yeni bir sibernetik icat etmeye yöneldiler". Ancak 1980'ler boyunca bu yeni sibernetiğin özelliklerinin toplumsal örgütlenme biçimlerine uygulanıp uygulanamayacağı sorusu tartıĢmaya açık kalmıĢtır. ⓘ

Harries-Jones'a (1988) göre 1980'lerde "yeni sibernetik, selefinden farklı olarak, özerk siyasi aktörlerin ve alt grupların etkileĢimiyle ve siyasi bir topluluğun yapısını üreten ve yeniden üreten öznelerin pratik ve düĢünümsel bilinciyle ilgilenmektedir. Baskın bir düşünce, hem siyasi bilincin ifadesi hem de sistemlerin kendi üzerlerine inşa edilme biçimleri açısından siyasi eylemin yinelenebilirliği ya da kendi kendini referans almasıdır". ⓘ

Bailey'e (1994) göre, o dönemde Felix Geyer ve Hans van der Zouwen tarafından ele alınan yeni sibernetiğin bir özelliği de "bilgiyi çevreyle etkileşim halinde olan bir birey tarafından inşa edilmiş ve yeniden yapılandırılmış olarak görmesidir. Bu, bilimi gözlemciye bağımlı olarak görerek bilime epistemolojik bir temel sağlar. Yeni sibernetiğin bir diğer özelliği de mikro-makro uçurumunu kapatmaya yönelik katkısıdır. Yani, bireyi toplumla ilişkilendirir". Belirtilen bir diğer özellik de "klasik sibernetikten yeni sibernetiğe geçişin klasik sorunlardan yeni sorunlara geçişi içermesidir. Düşüncedeki bu değişimler, diğerlerinin yanı sıra, (a) yönlendirilen sisteme yapılan vurgudan yönlendirmeyi yapan sisteme ve yönlendirme kararlarını yönlendiren faktöre yapılan vurguya geçişi; ve (b) birbirlerini yönlendirmeye çalışan çeşitli sistemler arasındaki iletişime yapılan yeni vurguyu içermektedir". ⓘ

Oyun teorisi (grup etkileşiminin analizi), evrimde geri bildirim sistemleri ve metamalzemeler (kendilerini oluşturan atomların Newton özelliklerinin ötesinde özelliklere sahip malzemelerin incelenmesi) gibi ilgili alanlar tarafından sibernetiğin gerçek odağı olan kontrol ve ortaya çıkan davranış sistemlerine yönelik son çabalar, bu alana olan ilginin yeniden canlanmasına yol açmıştır. ⓘ

Pratik ve uygulama

Sibernetiğin disiplinler ötesi kökenleri çok çeşitli uygulamalara, yaklaşımlara ve ilişkilendirmelere yol açmıştır. ⓘ

Doğa bilimleri ve teknolojide

Biyoloji

Grey Walter, Warren McCulloch ve Arturo Rosenblueth gibi birçok erken sibernetikçi nörofizyoloji alanında çalışmıştır. Bu, sibernetik geliştikçe odak noktası olmaya devam etmiştir. ⓘ

Sibernetiğin biyolojideki diğer uygulamaları arasında fizikçi George Gamow'un Scientific American'daki "Canlı hücrede bilgi aktarımı" adlı makalesi ve biyologlar Jacques Monod ve François Jacob'un 1960'larda gen düzenleyici ağlara ilişkin ilk teorilerini formüle etmek için sibernetiği bir dil olarak kullanmaları sayılabilir. ⓘ

Tıp ve tıbbi teknoloji

Sibernetik, Tıp ve teknoloji disiplinlerinin kesişimi arasındaki bilim için genel bir referans olarak kullanılmıştır. Bu, Biyonik, Protez, Sinir ağı, Mikroçip implantları, Nöroprotez ve Beyin-bilgisayar arayüzü gibi bilimleri içerir. ⓘ

Diğer

• Dünya sistem biliminde. Jeosibernetik, örneğin insan kaynaklı küresel ısınma gibi gezegensel sorunlarla başa çıkmak için ekosfer ve antroposferin karmaşık birlikte evrimini incelemeyi ve kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Jeosibernetik, Dünya sistem analizine dinamik sistemler perspektifini uygular. Farklı sürdürülebilirlik paradigmalarını takip etmenin gezegensel sosyo-ekolojik sistemin birlikte evrimsel yörüngeleri üzerindeki etkilerini incelemek ve bu sistemdeki çekicileri, bunların istikrarını, esnekliğini ve ulaşılabilirliğini ortaya çıkarmak için teorik bir çerçeve sağlar. İklim sistemindeki devrilme noktaları, gezegensel sınırlar, insanlık için güvenli çalışma alanı gibi kavramlar ve jeomühendislik gibi Dünya sistemi dinamiklerini küresel ölçekte manipüle etmeye yönelik öneriler, jeosibernetik Dünya sistemi analizi dilinde çerçevelenmiştir.
• Fizikte. Sibernetik fizik, sibernetiği kullanarak fiziksel sistemleri incelemeye yönelik bir yaklaşımdır. ⓘ

Sosyal ve davranış bilimlerinde

Antropoloji

Sibernetik alanında çalışan antropologlar arasında Gregory Bateson, Margaret Mead, Mary Catherine Bateson ve Genevieve Bell bulunmaktadır. ⓘ

Psikoloji ve bilişsel bilim

Sibernetikten gelen kavramlar 1950'lerden itibaren psikolojiye yayılmıştır. Psikolojik teori, tersine çevirme teorisi, sibernetiğe dayanmaktadır ve araştırma ve uygulamanın temeli olmaya devam etmektedir. ⓘ

Sosyoloji

Sosyologlar, grup davranışını sibernetik merceğinden inceleyerek, akıllı çeteler ve isyanlar gibi spontane olayların nedenlerini ve toplulukların görgü kuralları gibi kuralları resmi tartışma olmaksızın fikir birliği ile nasıl geliştirdiklerini araştırabilirler. Duygu Kontrol Teorisi, rol davranışını, duyguları ve etiketleme teorisini, kültürel kategorilerle ilişkili duyguların homeostatik olarak sürdürülmesi açısından açıklar. ⓘ

Sosyal bilimlerde sibernetiği genelleştirilmiş bir toplum teorisine yükseltmek için şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı girişim Talcott Parsons tarafından yapılmıştır. Bu şekilde sibernetik, Parsons'ın AGIL paradigmasındaki temel hiyerarşiyi, yani eylem teorisinin düzenleyici sistem boyutunu oluşturur. Sosyolojideki bu ve diğer sibernetik modeller McClelland ve Fararo'nun editörlüğünü yaptığı bir kitapta incelenmiştir. ⓘ

Sosyoekonomik sürdürülebilirliğin tesisi ve sağlık

Sibernetik, değişen sosyoekonomik sistemlerin mekanizmalarını ve özellikle sürdürülebilirlik ve sağlık için çeşitli dönüşümlerin akıllıca ve verimli bir şekilde nasıl gerçekleştirilebileceğini araştırmak için uygulanmıştır. Bilimsel-sibernetik perspektiften bakıldığında, ekonomik faaliyetler, Dünya'nın doğal sistemini oluşturan dinamik, birbiriyle ilişkili ve birbirine bağımlı faaliyetler ağına gömülüdür. Karar verme ve insan faaliyetlerinin yönlendirilmesinde sibernetiğin yeni uygulamaları, modern ekolojik sorunların kontrolünü kolaylaştırabilir. ⓘ

Bir çalışma, 2020 itibariyle sosyosibernetik uygulamalarının karar desteği için yararlı tahminler sağlama yeteneklerinin sınırlı olduğunu öne sürmektedir. Bir çalışmaya göre, "Bilim insanları, aktivistler ve politika yapıcılar, daha yüksek çözünürlüklü iklim modellerini ve ilgili çeşitli konuların daha eksiksiz açıklamalarını savunmaktadır"; bu da bilinçli eylem için önemli olabilir, çünkü "Daha fazla değişkeni hesaba katarlar, daha fazla mekanizmayı simüle ederler ve toplam anlayışımızı yansıtan daha iyi modellerin oluşturulması". ⓘ

• Teknoloji: Sosyo-teknik perspektif, teknolojinin kendisi kadar teknolojiyi kullanan ve geliştiren bireyleri de ele alır.
• Politikalar: Bir araştırmaya göre, "sosyal politikalar, bu politikaları yaratmak, düzenlemek ve üretmek için çeşitli kaynakların kendi kendine örgütlenmesi için katalizörler olarak sunulmuştur".
• İklim-sosyal sistem: Bir çalışma, hem mevcut haliyle devam etmesi hem de bileşenlerinin büyük ölçüde reforme edilmeden kalması halinde, çağdaş sosyoekonomik sistemde yüzyıl boyunca küresel sera gazı emisyonlarının yörüngesini şekillendirebilecek birleşik geri bildirim süreçlerini (potansiyel azaltım devrilme noktaları dahil) modellemektedir. "Bağlantılı iklim-sosyal sistem "in geniş faktör alanları arasında iklim değişikliğine ilişkin kamu algıları, gelecekteki azaltım teknolojilerinin özellikleri ve siyasi kurumların duyarlılığı yer almaktadır.
• Enerji sistemi: bakınız Enerji sistemi#Enerji sisteminin yeniden tasarımı ve dönüşümü
• Sağlık sistemi: Sibernetik, sağlık sorunlarını kontrol etme problemini çözmeye yardımcı olmak için kullanılabilir.
• Gıda sistemi: Çalışmalar ayrıca "gıda güvenliğine yönelik zaman içindeki değişiklikleri anlamaya yardımcı olmak" için küresel gıda sisteminin dinamik süreçlerini araştırmaktadır. ⓘ

Yaratıcı, pratik ve terapötik disiplinlerde

Mimari ve tasarım

Sibernetik, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki on yıllarda mimarlık ve tasarım alanındaki düşünceleri etkilemiştir. Ashby ve Pask, Horst Rittel, Christopher Alexander ve Bruce Archer gibi tasarım teorisyenlerinden yararlandı. Pask, MIT Media Lab'in öncüsü olan Nicholas Negroponte'nin Architecture Machine Group'una danışmanlık yaptı ve 1960'larda etkili Fun Palace projesinde mimar Cedric Price ve tiyatro yönetmeni Joan Littlewood ile işbirliği yaptı. Pask'ın 1950'lerdeki Musicolour enstalasyonu, John ve Julia Frazer'ın Price'ın Generator projesi üzerindeki çalışmalarına ilham kaynağı olmuştur. ⓘ

Sibernetik tasarım çalışmaları, tasarım yöntemleri araştırmalarına ve sistemik tasarım uygulamalarının geliştirilmesine katkıda bulunmuştur. ⓘ

Yaratıcı sanatlar

Sibernetik sanat, sibernetiğin mirası üzerine inşa edilen, eserde yer alan geri bildirimin geleneksel estetik ve maddi kaygıların önüne geçtiği çağdaş sanattır. Sibernetik ve sanat arasındaki ilişki üç şekilde özetlenebilir: sibernetik, sanatı incelemek, sanat eserleri yaratmak için kullanılabilir veya kendi başına bir sanat formu olarak kabul edilebilir. ⓘ

1968'de Çağdaş Sanatlar Enstitüsü'nde Jasia Reichardt'ın küratörlüğünde düzenlenen ve Schöffer'in CYSP I ve Gordon Pask'ın Colloquy of Mobiles enstalasyonunu içeren önemli ve etkili Cybernetic Serendipity sergisi. Pask'ın Colloquy üzerine düşünceleri, bunu daha önceki Musicolour enstalasyonuna ve "estetik açıdan güçlü ortamlar" olarak adlandırdığı şeye bağladı; bu sanatsal çalışmayı öğretme ve öğrenme ile ilgili endişelerine bağlayan bir kavramdı. ⓘ

Sanatçı Roy Ascott, "Behaviourist Art and the Cybernetic Vision" (Cybernetica, Journal of the International Association for Cybernetics (Namur), Cilt IX, No.4, 1966; Cilt X No.1, 1967) ve "The Cybernetic Stance: Sürecim ve Amacım" (Leonardo Cilt 1, No 2, 1968). Sanat tarihçisi Edward A. Shanken, sanat ve sibernetik tarihi hakkında "Sibernetik ve Sanat: 1960'larda Kültürel Yakınsama" ve Sibernetikten Telematiğe: Roy Ascott'un Sanatı, Pedagojisi ve Teorisi (2003), Ascott'un çalışmalarının sibernetik sanattan telematik sanata (bilgisayar ağını araç olarak kullanan sanat, net.art'ın öncüsü) uzanan yörüngesinin izini sürüyor. ⓘ

Yaratıcı sanatlar alanında sibernetikle ilişkilendirilen diğer isimler arasında Herbert Brun, Brian Eno, Ruairi Glynn Pauline Oliveros, Tom Scholte ve Stephen Willats sayılabilir. ⓘ

Eğitim

Sibernetik, eğitim teknolojisinin gelişiminde, özellikle Gordon Pask'ın çalışmalarında ve Pask'ın Konuşma Teorisi, Ernst von Glasersfeld'in Radikal Yapılandırmacılığı ve Gregory Bateson'ın deuterolearning anlayışı dahil olmak üzere öğretme ve öğrenme teorilerinde etkili olmuştur. ⓘ

Yönetim ve organizasyon

Bir çalışma alanı olarak yönetim, sibernetiğin klasik kavramlarının birçoğu ile geniş bir doğal örtüşme sunan çok sayıda sistemi (genellikle iş sistemleri) yönetme görevini kapsar. Yönetim sibernetiği, Stafford Beer'in Uygulanabilir Sistem Modeli ve Sentezleme gibi yaklaşımları içerir. ⓘ

Psikoterapi

Aile terapisinin gelişimi, R. D. Laing'in çalışmalarında olduğu gibi Gregory Bateson'ın çalışmaları aracılığıyla sibernetikten önemli ölçüde etkilenmiştir. ⓘ

Seviye yöntemi, terapistin çatışmaları çözmek ve yeniden yapılanmanın gerçekleşmesine izin vermek için hastanın farkındalığını daha yüksek algı seviyelerine kaydırmasına yardımcı olmayı amaçladığı algısal kontrol teorisine dayanan bir psikoterapi yaklaşımıdır. ⓘ

Önemli cihazlar ve projeler

Özellikle İngiliz sibernetikçiler tarafından geliştirilen sibernetiğin ayırt edici bir özelliği, genellikle deneysel cihazlar ve sosyal projeler aracılığıyla ilerlemiş olmasıdır. Kayda değer örnekler şunlardır: ⓘ

Cep Telefonları Kolokyumu

Colloquy of Mobiles, 1968 yılında Cybernetic Serendipity sergisinde Gordon Pask tarafından gerçekleştirilen bir enstalasyondu. ⓘ

Elmer ve Elsie

Elmer ve Elsie, William Grey Walter tarafından geliştirilen bir çift robot "kaplumbağa" idi. ⓘ

Eğlence Sarayı

Eğlence Sarayı 1960'larda mimar Cedric Price, tiyatro yönetmeni Joan Littlewood ve sibernetikçi Gordon Pask tarafından geliştirilen radikal bir mimari projeydi. Proje inşa edilmemiş olmasına rağmen, özellikle Centre Pompidou'nun tasarımı üzerinde geniş çapta etkili olmuştur. ⓘ

Homeostat

Homeostat, Ross Ashby tarafından inşa edilen, kendini çevreye adapte edebilen, değişen bir ortamda homeostazı sürdürme yeteneği sayesinde alışkanlık, pekiştirme ve öğrenme gibi davranışlar sergileyen bir cihazdı. ⓘ

Musicolour

Musicolour, 1950'lerde Gordon Pask tarafından geliştirilen interaktif bir ışık enstalasyonuydu. Müzisyenlerin varyasyonlarına yanıt veriyordu ve eğer müzisyenler çaldıklarını değiştirmezlerse 'sıkılıyor' ve yanıt vermeyi keserek müzisyenlerin yanıt vermesini istiyordu. ⓘ

Cybersyn Projesi

Cybersyn Projesi, 1970'lerin başında sibernetiği ekonomiye büyük ölçekte uygulama girişiminde bulunmuştur. ⓘ

Bir Toplum Tasarlama Okulu

Bir Toplum Tasarlama Okulu, sibernetikten etkilenen öğretmenler, sanatçılar ve aktivistlerden oluşan bir projedir ve "Ben arzu edilen bir toplum olarak neyi düşünürdüm?" sorusunun ciddi ve eğlenceli bir şekilde tartışıldığı bir yerdir. Kurucuları ve konukları arasında Susan Parenti, Mark Enslin, Herbert Brun ve Larry Richards bulunmaktadır. Okulun öncüllerinden biri, toplumsal değişimin yalnızca mevcut toplumda yapılacak iyileştirmelerle (bir sistemdeki değişiklikler) değil, mevcut toplumdan yeni bir topluma dönüşümle (bir sistem değişikliği) gerçekleştirilebileceğidir. ⓘ

Felsefi kaygılar

Ekolojik estetik

Gregory Bateson dünyayı bireyleri, toplumları ve ekosistemleri içeren bir dizi sistem olarak görmüştür. Bu sistemlerin her biri, birden fazla değişkeni değiştirerek dengeyi kontrol etmek için geri bildirim döngülerine bağlı olan uyarlanabilir değişikliklere sahiptir. Doğal ekolojik sistemi, homeostazı sürdürmesine izin verildiği sürece doğuştan iyi olarak görmüş ve evrimde hayatta kalmanın temel biriminin bir organizma ve çevresi olduğunu belirtmiştir. ⓘ

Bateson bu konuda Batı epistemolojisini, insanın tüm sibernetik sistemler üzerinde otokratik bir yönetim uyguladığı ve bunu yaparken de kontrollü rekabet ve karşılıklı bağımlılığın doğal sibernetik sisteminin dengesini bozduğu bir zihniyete yol açan bir düşünce yöntemi olarak sunmaktadır. Bateson, insanlığın tüm sistemi asla kontrol edemeyeceğini, çünkü sistemin doğrusal bir şekilde işlemediğini ve insanlığın sistem için kendi kurallarını yaratması halinde, sibernetiğin doğrusal olmayan doğası nedeniyle kendi yarattığı sistemin kölesi haline geleceğini iddia etmektedir. Son olarak, insanın teknolojik gücü bilimsel kibriyle birleştiğinde, sistem kendi kendini düzeltene kadar geçici olarak sistemi bozmak yerine, ona "yüce sibernetik sisteme" (yani biyosfere) geri dönülmez bir şekilde zarar verme ve yok etme potansiyeli verir. ⓘ

Epistemoloji ve bilim felsefesi

İkinci dereceden sibernetik, epistemoloji ve bilim felsefesine radikal bir şekilde yapılandırmacı bir yaklaşımla ilişkilidir. ⓘ

Etik

İkinci dereceden sibernetikte geliştirilen nesnellik eleştirisi, etik konularla ilgilenilmesine yol açmıştır. Foerster, etiğin eylemde örtük kalmasını savunarak etik terimlerle bir ahlak eleştirisi geliştirmiştir. Foerster'in konumu "etiği mümkün kılma etiği" ya da bir tür "özyinelemeli etik sorgulama" olarak tanımlanmıştır. Varela "etik know-how" üzerine kısa bir kitap yayınlamıştır. Glanville, kara kutu, ayrım, özerklik ve konuşma gibi sibernetik aygıtlarda örtük olarak bulunan bir dizi "arzu edilir" etik nitelik tanımlamıştır. Diğerleri tasarım ve eleştirel sistem sezgiselliği ile bağlantılar kurmuştur. ⓘ

Mantık

Sibernetik alanında çalışan mantıkçılar arasında Gotthard Günther ve Lars Löfgren sayılabilir. ⓘ

Daha geniş etki

Karşı kültür

Sibernetik, Stewart Brand gibi figürler ve Whole Earth Catalogue ve Co-Evolution Quarterly gibi yayınlar aracılığıyla karşı kültür hareketlerinin gelişiminde etkili olmuştur. ⓘ

Deleuze ve Guattari

Gilles Deleuze ve Félix Guattari, Gregory Bateson'ın çalışmalarından etkilenmiştir. ⓘ

Feminizmler

Sibernetikten gelen fikirler Margaret Mead, Mary Catherine Bateson, Donna Haraway ve Sadie Plant'in çalışmaları aracılığıyla feminizmleri etkilemiştir. ⓘ

Gaia hipotezi

Gaia hipotezi, sibernetik kavramların ilk dalgasından - homeostaz, öz-organizasyon, negatif geri besleme ve öz-düzenleme - ve daha sonra ikinci dereceden sibernetik otopoez teorisinden beslenmiştir. ⓘ

Hayek

Friedrich Hayek sibernetiği, ekonomistlerin piyasalar olarak adlandırılan "kendi kendini organize eden veya kendi kendini üreten sistemleri" anlamalarına yardımcı olabilecek bir disiplin olarak ifade eder. ⓘ

Posthümanizm

Sibernetiğin "hayvan ve makine" alanları arasında ve bu alanlar arasında kurduğu ilişki, N. Katherine Hayles'in çalışmalarında olduğu gibi posthümanizmin gelişimi üzerinde etkili olmuştur. ⓘ

Diğer

• Sporda sibernetik modeli Yuri Verkhoshansky ve Mel C. Siff tarafından 1999 yılında Supertraining adlı kitaplarında tanıtılmıştır.
• Psiko-Sibernetik, Maxwell Maltz tarafından 1960 yılında yazılmış bir kişisel gelişim kitabıdır. ⓘ

Dergiler

• Konstrüktivist Temeller
• Sibernetik ve İnsan Bilinci
• Sibernetik ve Sistemler
• IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics: Sistemler
• IEEE Transactions on Human-Machine Systems
• IEEE Transactions on Cybernetics
• IEEE Transactions on Computational Social Systems
• Kybernetes ⓘ

Kuruluşlar

Öncelikle sibernetikle veya sibernetiğin yönleriyle ilgilenen kuruluşlar şunlardır: ⓘ

Metaforum

Metaphorum grubu, Stafford Beer'in Örgütsel Sibernetik alanındaki mirasını geliştirmek amacıyla 2003 yılında kurulmuştur. Metaphorum Grubu 2003 yılında bir Syntegration'da doğdu ve her yıl Örgütsel Sibernetik'in teori ve pratiğiyle ilgili konularda bir Konferans geliştirdi. ⓘ

RC51 Sosyosibernetik

RC51, Uluslararası Sosyoloji Derneği'nin sosyal bilimler içerisinde (sosyo)sibernetik teori ve araştırmaların gelişimini destekleyen bir araştırma komitesidir. ⓘ

SCiO - Organizasyonlarda Sistemler ve Karmaşıklık

SCiO (Organizasyonda Sistemler ve Karmaşıklık), organizasyonları yönetmeye yönelik geleneksel yaklaşımların artık günümüzde organizasyonların karşılaştığı karmaşıklık ve türbülansla başa çıkamadığına ve bugün gördüğümüz sorunların çoğundan sorumlu olduğuna inanan bir sistem uygulayıcıları topluluğudur. SCiO, Birleşik Krallık'taki Sistem Uygulamalarında Bilgi Birikimidir, yüksek lisans düzeyinde bir çıraklık ve sistem uygulamalarında bir sertifika sunar. ⓘ

Sibernetik ve El Cezeri

12. yüzyılda Cizre'li fizikçi, robot ve matris ustası bilim insanı El-Cezeri, sibernetik alanın ilk isimlerindendir. Dünya bilim tarihi açısından bugünkü sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim adamı olan El Cezerî, "Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap" (El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ'ati’l Hiyel, Arapça: بَيْنْ اَلْعِلْمِ وَالْعَمَلِ اَلنَّافِعْ فِي صِناعَةُ الْحِيَلْ) adlı eserinde ortaya koydu. 50’den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimlerle gösterdiği bu olağanüstü kitapta Cizirî, “Tatbikata çevrilmeyen her teknik ilmin, doğru ile yanlış arasında kalacağını” söyler. Bu kitabın orijinali günümüze kadar ulaşamadıysa da, bilinen 15 kopyasından 10’u Avrupa'nın farklı müzelerinde, 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde yer almaktadır. ⓘ

İnsanî ve mekanik sistemlerin çalışma tarzı ve fonksiyonlarını daha iyi anlatabilmek amacıyla, bilgi işlem sistemleri ve canlı varlıkların kontrol ve iş haberleşme yöntemlerinin karşılaştırmalı araştırılmasına dayanır. Sibernetik, birden fazla disiplin oluşturmakla ilgili olup bilim dallarının her biriyle tam bir uygunluk içinde olan bir dizi kavram yardımıyla bu dallar arasında tam bir ilişki kurulmasını sağlar. ⓘ