Avrasya

Avrasya ⓘ

Alan	55.000.000 km2 (21.000.000 sq mi)
Nüfus	5.360.351.985 (16 Ekim 2019 itibarıyla)
Nüfus yoğunluğu	93/km2 (240/sq mi)
Demonym	Avrasya
Ülkeler	~93 ülke
Bağımlılıklar	9 bağımlılık
Zaman dilimleri	UTC-1 - UTC+12

Avrasya (/jʊəˈreɪʒə/, ayrıca BK: /-ʃə/), Avrupa ve Asya'nın tamamını kapsayan Dünya üzerindeki en büyük kıta alanıdır. Öncelikle Kuzey ve Doğu Yarımküre'de yer alan kıta, batıda Britanya Adaları ve İber Yarımadası'ndan doğuda Japon takımadaları ve Rusya'nın Uzak Doğu bölgesine kadar uzanır. Kıta kara parçası batıda Atlas Okyanusu ve Afrika, doğuda Pasifik Okyanusu, kuzeyde Arktik Okyanusu, güneyde ise Afrika, Akdeniz ve Hint Okyanusu ile çevrilidir. Avrupa ve Asya'nın iki kıta olarak ayrılması, sınırlarının çoğu kara üzerinde olduğu için tarihsel bir sosyal yapıdır; bu nedenle, dünyanın bazı bölgelerinde Avrasya, Dünya'daki altı, beş veya dört kıtanın en büyüğü olarak kabul edilmektedir. Jeolojide Avrasya genellikle tek bir katı mega blok olarak kabul edilir. Bununla birlikte, Avrasya'nın katılığı paleomanyetik verilere dayanarak tartışılmaktadır. ⓘ

Avrasya yaklaşık 55.000.000 kilometrekare (21.000.000 sq mi) veya Dünya'nın toplam kara alanının yaklaşık %36,2'sini kaplar; ve dünyanın en büyük ülkesi olan Rusya'ya ev sahipliği yapar. Bu kara parçasında 5 milyardan fazla insan yaşamaktadır ve bu da insan nüfusunun yaklaşık %70'ine denk gelmektedir. İnsanlar Avrasya'ya ilk olarak 60.000 ila 125.000 yıl önce yerleşmiştir. Büyük Britanya, İzlanda, İrlanda ve Sri Lanka'nın yanı sıra Japonya, Filipinler ve Endonezya'nın büyük bölümü gibi bazı büyük adalar, bitişik kara kütlesinden ayrı olmalarına rağmen genellikle Avrasya'nın popüler tanımına dahil edilirler. ⓘ

Bazı coğrafyacılara göre fizyografik olarak Avrasya tek bir kıtadır. Ayrı kıtalar olarak Avrupa ve Asya kavramları antik çağlara kadar uzanmaktadır ve sınırları jeolojik olarak keyfidir ve tarihsel olarak zaman zaman değişime uğramıştır. Avrasya, Süveyş Kanalı ile Afrika'ya bağlanır ve Avrasya bazen Afrika ile birleşerek Afro-Avrasya adı verilen Dünya üzerindeki en büyük bitişik kara kütlesini oluşturur. Geniş kara kütlesi ve enlem farklılıkları nedeniyle Avrasya, Köppen sınıflandırması altında en sert sıcak ve soğuk sıcaklık türleri, yüksek ve düşük yağışlar ve çeşitli ekosistem türleri dahil olmak üzere tüm iklim türlerini sergiler. ⓘ

Avrasya ⓘ

18. ve 19. yüzyıllarda Avrupa-Asya sınırının geçtiği kabul edilen yerler. Kırmızı çizgi günümüzdeki sınırı gösterir.

  Avrupa

  Asya

  tarihsel olarak iki kıtada da bulunmuş yerler ⓘ

Avrasya, Avrupa ile Asya'yı kapsayan coğrafi bölgeye verilen isim. ⓘ

Avrasya kelimesi, Avrupa ile Asya (yani avr ile asya) sözcüklerinin birleşmesinden oluşur. Yerkürenin en büyük kıtasıdır. Adaları ile birlikte 54.759.000 km²dir. Dünya karalarının %36,2'sini oluşturur. 5 milyardan fazla nüfusu ile dünya nüfusunun %70'ini barındırır. ⓘ

Avrasya'da en sıcak ve en soğuk yerler ile en kurak ve en yağışlı alanlar dahil Köppen iklim sınıflandırmasındaki tüm iklim tipleri görülmektedir. ⓘ

Jeoloji

13. yüzyıl Moğol İmparatorluğu'nun sınırı ve günümüz Moğollarının modern Moğolistan, Rusya ve Çin'deki konumu. ⓘ

Avrasya, 375 ila 325 milyon yıl önce Sibirya, Kazakistan ve Baltika'nın birleşmesiyle oluşmuş ve Laurentia, şimdiki Kuzey Amerika ile birleşerek Euramerica'yı meydana getirmiştir. Çin kratonları Sibirya'nın güney kıyılarıyla çarpışmıştır. ⓘ

Tarih

Avrasya, Mezopotamya, İndus Vadisi ve Çin'de bulunanlar da dahil olmak üzere birçok eski uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Eksenel Çağ'da (MÖ birinci binyılın ortaları), Avrasya subtropikal bölgesi boyunca Atlantik'ten Pasifik'e uzanan kesintisiz bir uygarlık kuşağı oluşmuştur. Bu kuşak iki bin yıl boyunca dünya tarihinin ana akımı haline gelmiştir. ⓘ

Jeopolitik

Aslında "Avrasya" coğrafi bir kavramdır: bu anlamda basitçe en büyük kıtadır; Avrupa ve Asya'nın birleşik kara kütlesidir. Ancak, jeopolitik olarak, kelimenin belirli jeopolitik çıkarları yansıtan çeşitli anlamları vardır. "Avrasya" en önemli jeopolitik kavramlardan biridir ve Halford Mackinder'in fikirleri üzerine yapılan yorumlarda öne çıkmaktadır. Zbigniew Brzezinski'nin Avrasya üzerine gözlemlediği gibi:

"... Amerika'nın Avrasya'yı nasıl "yönettiği" kritik önemdedir. "Avrasya "ya hakim olan bir güç, dünyanın en gelişmiş ve ekonomik olarak en verimli üç bölgesinden ikisini kontrol edecektir. Haritaya şöyle bir göz atmak bile "Avrasya" üzerindeki kontrolün neredeyse otomatik olarak Afrika'nın itaat altına alınmasını gerektireceğini ve Batı Yarımküre ile Okyanusya'yı jeopolitik açıdan dünyanın merkez kıtasının periferisinde bırakacağını göstermektedir. Dünyadaki insanların yaklaşık yüzde 75'i "Avrasya "da yaşamaktadır ve dünyanın fiziksel zenginliğinin çoğu da hem işletmelerinde hem de topraklarının altında bulunmaktadır. "Avrasya" dünyanın bilinen enerji kaynaklarının yaklaşık dörtte üçüne sahiptir." ⓘ

Rus "Avrasyacılığı" başlangıçta aşağı yukarı 1914'te İmparatorluk Rusya'sının Doğu Avrupa'nın bazı kısımlarını da içeren kara alanına karşılık geliyordu. Rusya'nın temel jeopolitik çıkarlarından biri, "Avrasya "nın bir parçası olarak gördüğü ülkelerle giderek daha yakın bir entegrasyon içinde olmaktır. Bu kavram, yazar Alexander Dugin tarafından genişleme sırasında "geniş bir alanın kendi kendine yeterliliği" yol gösterici ilkesi olarak komünist eskatoloji ile daha da bütünleştirilmiştir. ⓘ

Avrasya terimi, George Orwell'in 1984 adlı romanında üç süper devletten biri olarak jeopolitik itibar kazanmıştır; burada sürekli gözetim ve propaganda, gücü kontrol etmek ve uygulamak için kullanılan bu tür metapolitik yapıların heterojen dispositifinin stratejik unsurlarıdır (refleksif antagonistler olarak tanıtılmıştır). ⓘ

Avrupa ve eski Sovyet ülkelerindeki tek pazarlar; Avrupa Ekonomik Alanı ve Ortak Ekonomik Alan ⓘ

Bölgesel kuruluşlar ve ittifaklar

Avrasya genelinde, Avrasya Ekonomik Alanı, Avrupa Tek Pazarı, ASEAN Ekonomik Topluluğu ve Körfez İşbirliği Konseyi gibi çeşitli tek pazarlar ortaya çıkmıştır. Ayrıca Avrasya genelinde entegrasyonu teşvik etmeyi amaçlayan çeşitli uluslararası örgütler ve girişimler de bulunmaktadır:

ASEM Ortakları ⓘ

Asya-Avrupa Toplantısı

• 1996'dan beri her iki yılda bir Asya ve Avrupa ülkelerinin çoğunun katıldığı bir toplantı Asya-Avrupa Toplantısı (ASEM) olarak düzenlenmektedir. ⓘ

Bağımsız Devletler Topluluğu

• Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Avrasya'da kurulan 10 eski Sovyet cumhuriyetinden oluşan siyasi ve ekonomik bir birliktir. Tahmini nüfusu 239,796,010'dur. BDT ekonomik, siyasi ve askeri konularda işbirliğini teşvik eder ve ticaret, finans, kanun yapma ve güvenliği koordine etmek için belirli yetkilere sahiptir. Buna ek olarak, BDT'nin altı üyesi, 1992 yılında kurulan hükümetler arası bir askeri ittifak olan Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'ne katılmıştır. ⓘ

  Avrasya Ekonomik Birliği Üye Devletleri

  Gözlemci devletler

  Diğer aday eyaletler ⓘ

Avrasya Birliği

• Konsept olarak Avrupa Birliği'ne benzeyen Avrasya Birliği, 2015 yılında kurulan ve Rusya, Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan ve gözlemci üyeler Moldova, Özbekistan ve Küba'yı kapsayan bir ekonomik birliktir. Merkezi Moskova, Rusya ve Minsk, Belarus'tadır. Birlik, üyeler arasında ekonomik entegrasyonu teşvik eder ve teorik olarak Avrupa veya Asya'daki herhangi bir ülkeyi kapsayacak şekilde genişlemeye açıktır. ⓘ

Avrupa-Asya Menkul Kıymetler Borsaları Federasyonu

• Avrupa-Asya Borsalar Federasyonu (FEAS), merkezi Erivan'da bulunan ve Doğu Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya'daki başlıca borsaları bünyesinde barındıran uluslararası bir kuruluştur. Federasyonun amacı, Avrasya bölgesindeki sermaye piyasalarının işbirliği, gelişimi, desteklenmesi ve teşvik edilmesine katkıda bulunmaktır. ⓘ

Lizbon'dan Vladivostok'a kadar tüm Avrupa ve BDT ülkelerini kapsayan bölge ⓘ

Rusya-AB Ortak Alanları

• Rusya - AB Dört Ortak Alan Girişimi, Rusya ve AB'yi daha yakın bir şekilde bütünleştirmek, ticaret ve yatırımın önündeki engelleri kaldırmak, reformları ve rekabetçiliği teşvik etmek amacıyla Avrupa Birliği ve Rusya arasında imzalanan ortak bir anlaşmadır. 2010 yılında Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Lizbon'dan Vladivostok'a uzanan ortak ekonomik alan, serbest ticaret alanı ya da daha ileri ekonomik entegrasyon çağrısında bulunmuştur. Ancak kayda değer bir ilerleme sağlanamadı ve 2014'teki Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ardından Rusya-AB ilişkilerinin bozulmasının ardından proje askıya alındı. ⓘ

Şanghay İşbirliği Örgütü

• Şanghay İşbirliği Örgütü, 15 Haziran 2001 tarihinde Çin'in Şanghay kentinde kuruluşu ilan edilen bir Avrasya siyasi, ekonomik ve güvenlik ittifakıdır. Avrasya kıtasının beşte üçünü ve insan nüfusunun neredeyse yarısını kapsayan örgüt, coğrafi kapsam ve nüfus açısından dünyanın en büyük bölgesel örgütüdür. ⓘ

Terim kullanımı

Avrupa-Asya bölümünün tarihçesi

Asya'nın fiziki haritası ⓘ

Antik çağlarda Yunanlılar Avrupa (mitolojik Fenike prensesi Europa'dan türetilmiştir) ve Asya'yı (Yunan mitolojisindeki bir kadın olan Asia'dan türetilmiştir) ayrı "topraklar" olarak sınıflandırmışlardır. İki bölge arasındaki ayrım çizgisinin nereye çekileceği hala tartışma konusudur. Özellikle Kuma-Manych Depresyonu'nun mu yoksa Kafkas Dağları'nın mı güneydoğu sınırını oluşturduğu tartışmalıdır, çünkü ikinci durumda Elbruz Dağı Avrupa'nın bir parçası olacak ve bu da onu (Mont Blanc'ı değil) Avrupa'nın en yüksek dağı yapacaktır. En çok kabul gören sınır muhtemelen 18. yüzyılda Philip Johan von Strahlenberg tarafından tanımlanan sınırdır. Strahlenberg, Ege Denizi, Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi, İstanbul Boğazı, Karadeniz, Kuma-Manych Depresyonu, Hazar Denizi, Ural Nehri ve Ural Dağları boyunca uzanan sınır çizgisini tanımlamıştır. Bununla birlikte, bu tanımın en azından bir kısmı, Ural Dağları'nın kıtalar arasında bir sınır olarak çok az geçerliliği olduğunu düşünen Halford Mackinder gibi birçok modern analitik coğrafyacı tarafından eleştiriye tabi tutulmuştur. ⓘ

Coğrafya

Modern kullanımda, "Avrasyalı" terimi genellikle "Avrasya'ya ait veya Avrasya ile ilgili" veya "Avrasya'nın yerlisi veya sakini" anlamına gelen bir demonimdir. Aynı zamanda "Asya" ve "Avrupa" kökenli insanları tanımlamak için de kullanılır. ⓘ

Öncelikle doğu ve kuzey yarımkürelerde yer alan Avrasya, bir süper kıta, Afro-Avrasya süper kıtasının bir parçası veya sadece kendi başına bir kıta olarak kabul edilir. Levha tektoniğinde Avrasya Levhası Avrupa'yı ve Asya'nın büyük bölümünü kapsar ancak Hint alt kıtasını, Arap Yarımadası'nı ya da Chersky Sıradağları'nın doğusundaki Rusya'nın Uzak Doğu bölgesini kapsamaz. ⓘ

Tarih ve kültür açısından Avrasya, gevşek bir şekilde Batı ve Doğu Avrasya olarak alt bölümlere ayrılabilir. ⓘ

Ademi merkeziyetçilik sonrası Sovyet devletleri

Doğu Bloku'nun çöküşünden sonra ulusal sınırlarda meydana gelen değişiklikler ⓘ

On dokuzuncu yüzyıl Rus filozofu Nikolai Danilevsky Avrasya'yı Himalayalar, Kafkaslar, Alpler, Kuzey Kutbu, Pasifik, Atlantik, Akdeniz, Karadeniz ve Hazar Denizi ile sınırlanan, Avrupa ve Asya'dan ayrı bir varlık olarak tanımlamış ve bu tanım Rusya ve eski Sovyetler Birliği'nin diğer bölgelerinde etkili olmuştur. Günümüzde, kısmen bu kullanımdan esinlenerek, Avrasya terimi bazen Sovyet sonrası alanı - özellikle Rusya, Orta Asya cumhuriyetleri ve Transkafkasya cumhuriyetleri - ve bazen de Türkiye ve Moğolistan gibi komşu bölgeleri ifade etmek için kullanılmaktadır. ⓘ

"Avrasya" kelimesi Kazakistan'da konumunu tanımlamak için sıklıkla kullanılmaktadır. L. N. Gumilev Avrasya Ulusal Üniversitesi gibi çok sayıda Kazak kurumunun adında bu terim bulunmaktadır (Kazakça: Л. Н. Гумилёв атындағы Еуразия Ұлтық университеті; Rusça: Евразийский Национальный университет имени Л. Н. Гумилёва) (Lev Gumilev'in Avrasyacılık fikirleri Kazakistan'da Olzhas Suleimenov tarafından popülerleştirilmiştir), Avrasya Medya Forumu, Avrasya Kültür Vakfı (Rusça: Евразийский фонд культуры), Avrasya Kalkınma Bankası (Rusça: Евразийский банк развития) ve Avrasya Bankası. 2007 yılında Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Kazakistan ve diğer Hazar havzası ülkelerine mevcut Volga-Don Kanalı'ndan daha verimli bir okyanus yolu sağlamak amacıyla Hazar Denizi ve Karadeniz'i Rusya'nın Kuma-Manych Depresyonu üzerinden bağlayacak bir "Avrasya Kanalı" inşa edilmesini önermiştir. ⓘ

Bu kullanım Eurasianet, The Journal of Eurasian Studies ve Association for Slavic, East European, and Eurasian Studies'in isimlerinde ve ABD üniversitelerindeki çok sayıda akademik programın başlığında da görülebilir. ⓘ

Bu kullanım, Amerikalıların Amerika kıtası ile ilgili kavram ve kuruluşları tanımlamak için "Batı Yarımküre "yi kullanmalarına benzemektedir (örneğin, Council on Hemispheric Affairs, Western Hemisphere Institute for Security Cooperation). ⓘ

Nehirleri

• Arktik Okyanus havzasına ait başlıca akarsular: Obi, Yenisey, Lena, Peçora, Kolima
• Atlas Okyanusu havzasına dökülen akarsular: Tuna Nehri, Sen, Ren, Dinyeper, Vistül, Oder, Thames, Kızılırmak, Yeşilırmak, Po, Elbe Nehri
• Büyük Okyanus havzasına dökülenler: Amur, Mekong, Yangtze, Sarı Irmak
• Hint Okyanusu Havzasına dökülenler: Ganj, Brahmaputra, İndus, İravadi, Fırat, Dicle
• Kapalı havza akarsuları:
  • Hazar Denizi'ne dökülenler: Volga, Astara Çayı, Ural Nehri, Emba, Terek, Kura, Etrak Nehri
  • Aral Gölü'ne dökülenler: Seyhun, Ceyhun ⓘ

Büyük yarımadaları

• Anadolu Yarımadası
• Arabistan Yarımadası
• İskandinav Yarımadası
• Hindistan Yarımadası
• Balkan Yarımadası
• İber Yarımadası
• Apenin Yarımadası
• Kamçatka Yarımadası
• Çukçi Yarımadası
• Taymır Yarımadası
• Hind-i Çin Yarımadası ⓘ