Salzburg
Salzburg | |
---|---|
Ülke | Avusturya |
Eyalet | Salzburg |
İdare | |
• Belediye Başkanı | Harald Preuner (ÖVP) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 65,65 km² (25,34 mil²) |
Rakım | 424 m (1.391 ft) |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | 157,245 |
• Yoğunluk | 2,400/km² (6,21/mil²) |
Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
• Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
Posta kodu |
5020 |
Alan kodu | 0662 |
Resmî site www.stadt-salzburg.at | |
UNESCO Dünya Mirası | |
Konum | Avusturya |
Kriter | Kültürel: ii, iv, vi |
Referans | 784 |
Tescil | 1996 (20. oturum) |
Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Salzburg (okunuş: saltsbuıg), Avusturya'nın orta-kuzey kesiminde yerleşim bölgesidir. Avusturya'nın bir eyaletidir. 150,000'i aşkın nüfusuyla Avusturya'nın dördüncü büyük şehridir. Alp Dağları'nın eteğinde, Almanya sınırında, Viyana'nın 270 km. batısında yer alan aynı isimli eyaletin başkentidir. ⓘ
Salzach nehrinin kenarında yer alan bu kent, adını buranın ilk sakinlerinin hayatını kazandıkları zengin tuz madeninden almıştır. ⓘ
Başlıca sanayi kolları arasında çalgı yapımcılığı, bira yapımcılığı, dokuma sanayi, çeşitli makineler ve elektrikli gereçler yapımı, basımcılık ve yayımcılık vb. sayılabilir ama başlıca gelir kaynağını turizm oluşturmaktadır. ⓘ
Mozart'ın doğum yeri olan kent, her yıl düzenlenmekte olan Salzburg Festivali ile binlerce klasik müzik hayranını kendisine çekmektedir. 27 Ocak 2006 tarihinde, Wolfgang Mozart'ın doğumunun 250. yıl dönümü yerel saatle sabah 08:00'de Salzburg'un tüm kiliselerinde kutlanmış ve kilise çanları çalmıştır. Büyük kutlamalar yıl boyunca gerçekleşmiştir. ⓘ
Avusturya'nın ilhakı sırasında, Avusturya'nın bağımsızlığına ilişkin planlanan referandum öncesinde, 12 Mart 1938'de Nazi Almanya'sı tarafından Salzburg ilhak edilmiş ve Alman birlikleri şehre taşınmıştır. Siyasi muhalifler, Museviler ve diğer azınlıklar daha sonra tutuklanmış ve sürülmüştür. Ayrıca sinagoglar yıkılmış, Sovyetler Birliği'nden gelen mahkumlar ve diğer milletler için esir kampları kurulmuştur. II. Dünya Savaşı sırasında, Maxglan semtinde kurulan esir kampı Çingene kampı olarak kullanılmış ve yerli sanayiye köle iş gücü sağlamıştır. Savaş sırasında katedralinin kubbesi yıkılmış olmasına rağmen Barok mimari örnekleri ayakta kalmıştır. Amerikan askerleri 5 Mayıs 1945 tarihinde Salzburg'a girmiştir. ⓘ
Salzburg şehrinin tarihi merkezi 1996 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir. ⓘ
Salzburg
Soizbuag (Bavyera) ⓘ | |
---|---|
Üstten, soldan sağa: Salzburg Üniversitesi'nin Salzach'ın önünden görünümü, arka planda Nonnberg Manastırı; Hohensalzburg Kalesi; Salzburg Katedrali; Roittner-Durchhaus; Getreidegasse | |
Koordinatlar: 47°48′0″N 13°02′0″E / 47.80000°N 13.03333°EKoordinatlar: 47°48′0″N 13°02′0″E / 47.80000°N 13.03333°E | |
Ülke | Avusturya |
Eyalet | Salzburg |
Bölge | Yasal şehir |
Hükümet | |
- Belediye Başkanı | Harald Preuner (ÖVP) |
Alan | |
- Toplam | km2 (sq mi) |
Yükseklik | 424 m (1,391 ft) |
Nüfus (1 Ekim 2020) | |
- Toplam | 157,245 |
Saat dilimi | UTC+1 (CET) |
- Yaz (DST) | UTC+2 (CEST) |
Posta kodu | 5020 |
Alan kodu | 0662 |
Araç kaydı | S |
Web sitesi | www.stadt-salzburg.at |
UNESCO Dünya Mirası Alanı | |
---|---|
Kriterler | Kültürel: ii, iv, vi |
Referans | 784 |
Yazıt | 1996 (20. Oturum) |
Alan | 236 ha |
Tampon bölge | 467 hektar |
Salzburg (Avusturya Almancası: [ˈsaltsbʊʁk], Almanca: [ˈzaltsbʊʁk] (dinle); kelime anlamıyla "Tuz Kalesi"; Avusturya-Bavyera: Soizbuag) Avusturya'nın dördüncü büyük şehridir. 2020 yılında 156.872 kişilik bir nüfusa sahipti. ⓘ
Şehir, Roma dönemi yerleşimi olan Iuvavum'un bulunduğu yerdedir. Salzburg 696 yılında piskoposluk merkezi olarak kurulmuş ve 798 yılında başpiskoposluk merkezi olmuştur. Başlıca gelir kaynakları tuz çıkarma, ticaret ve altın madenciliğiydi. Avrupa'nın en büyük ortaçağ kalelerinden biri olan Hohensalzburg kalesi 11. yüzyıldan kalmadır. 17. yüzyılda Salzburg, manastırlar ve çok sayıda Barok kilisenin inşa edilmesiyle Karşı-Reform'un merkezi haline gelmiştir. ⓘ
Tarihçe
Antik Çağ'dan Yüksek Orta Çağ'a
Bölgede Neolitik Çağ'a tarihlenen insan yerleşimlerinin izleri bulunmuştur. Salzburg'da günümüze kadar devam eden ilk yerleşimlerin MÖ 5. yüzyıl civarında Keltler tarafından kurulduğu anlaşılmaktadır. ⓘ
MÖ 15 civarında Roma İmparatorluğu yerleşimleri tek bir şehirde birleştirmiştir. Bu dönemde şehre "Juvavum" adı verilmiş ve MS 45 yılında bir Roma municipium'u statüsü kazanmıştır. Juvavum, Roma'nın Noricum eyaletinin önemli bir kasabası haline geldi. Norican sınırının çöküşünden sonra Juvavum o kadar keskin bir düşüş yaşadı ki 7. yüzyılın sonlarında neredeyse bir harabeye dönüştü. ⓘ
Aziz Rupert'in Hayatı, 8. yüzyıl azizini şehrin yeniden doğuşuyla ilişkilendirir. Bavyeralı Theodo 700 yılı civarında Rupert'ten piskopos olmasını istediğinde, Rupert bazilikasının yeri için nehirde keşif yapmıştır. Rupert Juvavum'u seçti, rahipleri atadı ve Piding malikanesini ilhak etti. Rupert şehre "Salzburg" adını verdi. Putperestler arasında müjdeleme yapmak için seyahat etti. ⓘ
Salzburg ismi "Tuz Kalesi" anlamına gelmektedir (Latince: Salis Burgium). Bu isim, Salzach Nehri üzerinde tuz taşıyan ve 8. yüzyılda Avrupa nehirleri üzerindeki birçok topluluk ve şehirde olduğu gibi geçiş ücretine tabi olan mavnalardan gelmektedir. Şehrin kalesi olan Hohensalzburg Kalesi, 1077 yılında Başpiskopos Gebhard tarafından inşa ettirilmiştir. Sonraki yüzyıllarda büyük ölçüde genişletilmiştir. ⓘ
Bağımsızlık
Bavyera'dan bağımsızlık 14. yüzyılın sonlarında sağlanmıştır. Salzburg, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir prens-piskoposluğu olan Salzburg Başpiskoposluğu'nun merkeziydi. Reform hareketi hız kazandıkça, Salzburg ve çevresindeki bölgelerde köylüler arasında isyanlar patlak verdi. Şehir Alman Köylü Savaşı sırasında işgal edildi ve Başpiskopos kalenin güvenliğine kaçmak zorunda kaldı. Kale 1525 yılında üç ay boyunca kuşatılmıştır. ⓘ
Sonunda gerginlikler bastırıldı ve şehrin bağımsızlığı, 16. yüzyılın sonlarından 18. yüzyıla kadar Prens Başpiskoposlar Wolf Dietrich von Raitenau, Markus Sittikus ve Paris Lodron döneminde doruğa ulaşan bir zenginlik ve refah artışına yol açtı. 17. yüzyılda İtalyan mimarlar (ve Barok tarzını incelemiş olan Avusturyalılar) şehir merkezini birçok sarayla birlikte bugünkü haliyle yeniden inşa etti. ⓘ
Modern dönem
Dini çatışma
95 Tez'in 214. yıldönümü olan 31 Ekim 1731'de Başpiskopos Kont Leopold Anton von Firmian, tüm Protestan vatandaşları Katolik olmayan inançlarından vazgeçmeye yönlendiren bir Sürgün Fermanı olan Emigrationspatent'i imzaladı. 21.475 vatandaş inançlarından vazgeçmeyi reddetti ve Salzburg'dan sürüldü. Bunların çoğu Prusya Kralı I. Friedrich Wilhelm'in teklifini kabul ederek Almanya'nın dört bir yanını dolaşarak Doğu Prusya'daki yeni evlerine gittiler. Geri kalanlar ise Avrupa'daki diğer Protestan devletlere ve Amerika'daki İngiliz kolonilerine yerleşti. ⓘ
Aydınlanmacılık
1772-1803 yıllarında başpiskopos Hieronymus Graf von Colloredo yönetimindeki Salzburg, geç dönem İlluminism'in merkezlerinden biriydi. Colloredo, Mozart'ın ana işverenlerinden biri olarak bilinir. Mozart'la sık sık tartışır ve onu "Soll er doch gehen, ich brauche ihn nicht!" (Gidebilir; ona ihtiyacım yok!) diyerek kovardı. Mozart 1781 yılında ailesiyle birlikte Viyana'ya gitmek üzere Salzburg'dan ayrılır, ancak babası Leopold, Colloredo ile yakın bir ilişkisi olduğu için burada kalır. ⓘ
Salzburg Seçmenliği
1803 yılında başpiskoposluk İmparator Napolyon tarafından laikleştirildi; bölgeyi Salzburg Seçmenliği olarak eski Toskana Grandükü Toskana'lı Ferdinando III'e devretti. ⓘ
Avusturya'nın Salzburg'u ilhakı
1805 yılında Salzburg, Berchtesgaden Eyaleti ile birlikte Avusturya İmparatorluğu'na ilhak edildi. ⓘ
Bavyera yönetimi altındaki Salzburg
1809'da Avusturya'nın Wagram'daki yenilgisinden sonra Salzburg toprakları Bavyera Krallığı'na devredildi. ⓘ
Salzburg'un bölünmesi ve Avusturya ile Bavyera tarafından ilhakı
Viyana Kongresi'nden sonra Münih Antlaşması (1816) ile Salzburg kesin olarak Avusturya'ya iade edildi, ancak Bavyera'da kalan Rupertigau ve Berchtesgaden olmadan. Salzburg, Salzach Eyaleti'ne entegre edildi ve Salzburgerland Linz'den yönetildi. ⓘ
1850'de Salzburg'un statüsü, Avusturya İmparatorluğu'nun bir taç bölgesi olan Salzburg Dükalığı'nın başkenti olarak restore edildi. Şehir, 1866 yılında Avusturya İmparatorluğu'nun bir kraliyet bölgesinin başkenti olarak Avusturya-Macaristan'ın bir parçası haline geldi. Romantik dönemin nostaljisi turizmin artmasına yol açmıştır. 1892 yılında Hohensalzburg Kalesi'ne turizmi kolaylaştırmak için bir füniküler kurulmuştur. ⓘ
20. yüzyıl
Birinci Cumhuriyet
Birinci Dünya Savaşı ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasının ardından, Avusturya-Macaristan topraklarından birinin başkenti olan Salzburg, yeni Alman Avusturya'sının bir parçası oldu. 1918'de, Avusturya'nın merkez bölgelerinin Almanca konuşulan kalan topraklarını temsil ediyordu. Saint-Germain-en-Laye Antlaşması'nın (1919) ardından 1919'da Birinci Avusturya Cumhuriyeti ile değiştirildi. ⓘ
Üçüncü Reich tarafından ilhak
Anschluss (Salzburg da dahil olmak üzere Avusturya'nın işgali ve Üçüncü Reich'a ilhakı) 12 Mart 1938'de, Avusturya'nın bağımsızlığı için yapılması planlanan referandumdan bir gün önce gerçekleşti. Alman birlikleri şehre girdi. Siyasi muhalifler, Yahudi vatandaşlar ve diğer azınlıklar daha sonra tutuklandı ve toplama kamplarına sürüldü. Sinagog yıkıldı. Almanya'nın Sovyetler Birliği'ni işgal etmesinin ardından, şehirde Sovyetler Birliği ve diğer düşman ülkelerden gelen esirler için birkaç savaş esiri kampı kuruldu. ⓘ
Nazi işgali sırasında Salzburg-Maxglan'da bir Roman kampı inşa edildi. Bu kamp, yerel sanayiye köle işgücü sağlayan bir Arbeitserziehungslager (çalışma 'eğitim' kampı) idi. Aynı zamanda bir Zwischenlager (transit kampı) olarak da faaliyet gösteren kamp, Romanları Alman kamplarına ya da Doğu Avrupa'da Alman işgali altındaki bölgelerdeki gettolara sürülmeden önce tutuyordu. ⓘ
İkinci Dünya Savaşı
Müttefik bombardımanı 7.600 evi tahrip etmiş ve 550 kişiyi öldürmüştür. On beş hava saldırısı, başta Salzburg tren istasyonu çevresindekiler olmak üzere kentteki binaların yüzde 46'sını tahrip etmiştir. Şehrin köprüleri ve katedralin kubbesi yıkılmış olsa da, Barok mimarisinin büyük bir kısmı sağlam kalmıştır. Sonuç olarak Salzburg, kendi tarzında bir kasabanın kalan birkaç örneğinden biridir. Amerikan birlikleri 5 Mayıs 1945'te şehre girdi ve şehir Avusturya'da Amerikan işgali altındaki bölgenin merkezi haline geldi. Salzburg'da aralarında Riedenburg, Camp Herzl (Franz-Josefs-Kaserne), Camp Mülln, Bet Bialik, Bet Trumpeldor ve New Palestine'in de bulunduğu çok sayıda yerinden edilmiş kişi kampı kurulmuştur. ⓘ
Bugün
Dünya Savaşı'ndan sonra Salzburg, Salzburg Federal Eyaleti'nin (Land Salzburg) başkenti olmuş ve Avusturya'nın 1955 yılında ülkeyi demokratik ve bağımsız bir ulus olarak yeniden kuran anlaşmayı imzalaması ve ardından daimi tarafsızlığını ilan etmesinin ardından Amerikalıların bölgeden ayrıldığını görmüştür. Wolfgang Amadeus Mozart'ın doğumunun 250. yıldönümü olan 27 Ocak 2006 tarihinde, Salzburg'daki 35 kilisenin tamamı yerel saatle 20:00'den sonra çanlarını çalarak bu olayı kutlamıştır. Yıl boyunca büyük kutlamalar gerçekleştirilmiştir. ⓘ
2017 yılı itibariyle Salzburg'da kişi başına düşen GSYİH 46.100 Avro olup, bu rakam Avusturya ve çoğu Avrupa ülkesinin ortalamasından daha yüksektir. ⓘ
Coğrafya
Salzburg, Alpler'in kuzey sınırında, Salzach Nehri kıyısındadır. Salzburg'un güneyindeki dağlar, kuzeydeki inişli çıkışlı ovalarla tezat oluşturmaktadır. En yakın Alp zirvesi olan 1.972 metre yüksekliğindeki Untersberg, şehir merkezine 16 kilometreden (10 mil) daha az bir mesafededir. Altstadt ya da "eski şehir", barok kuleleri ve kiliseleri ile devasa Hohensalzburg Kalesi'nin hakimiyetindedir. Bu alan, şehir içinde yeşil bir rahatlama sunan iki küçük tepe, Mönchsberg ve Kapuzinerberg ile çevrilidir. Salzburg, Münih'in yaklaşık 150 km (93 mil) doğusunda, Ljubljana, Slovenya'nın 281 km (175 mil) kuzeybatısında ve Viyana'nın 300 km (186 mil) batısındadır. Salzburg, Seattle ile yaklaşık aynı enleme sahiptir. ⓘ
Avusturya-Almanya sınırına yakınlığı nedeniyle, büyük Salzburg kentsel alanı bazen gayri resmi olarak, Freilassing (1923'e kadar Salzburghofen olarak biliniyordu), Ainring ve Piding dahil olmak üzere Almanya'nın bitişik kısımlarını içeriyor olarak kabul edilmiştir. ⓘ
İklim
Salzburg ılıman bölgenin bir parçasıdır. Köppen iklim sınıflandırması iklimi nemli karasal iklim (Dfb) olarak belirtir. Bununla birlikte, en soğuk ay için -3 °C (27 °F) izotermi ile Salzburg, mevsimler arasında önemli sıcaklık farklılıkları olan dört mevsim okyanus iklimine sahip olarak sınıflandırılabilir. Alplerin kuzey kenarındaki konumu nedeniyle, özellikle yaz aylarında yağış miktarı nispeten yüksektir. Özel çiselemeye yerel lehçede Schnürlregen denir. Kış ve ilkbahar aylarında düzenli olarak belirgin foehn rüzgarları görülür. ⓘ
Salzburg-Flughafen için iklim verileri (LOWS) 1981-2010, 1874'ten günümüze ekstremler ⓘ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
Rekor yüksek °C (°F) | 20.8 (69.4) |
21.7 (71.1) |
24.9 (76.8) |
30.3 (86.5) |
34.1 (93.4) |
35.7 (96.3) |
37.7 (99.9) |
36.6 (97.9) |
33.3 (91.9) |
28.2 (82.8) |
24.1 (75.4) |
19.1 (66.4) |
37.7 (99.9) |
Ortalama yüksek °C (°F) | 3.2 (37.8) |
5.4 (41.7) |
10.2 (50.4) |
15.2 (59.4) |
20.3 (68.5) |
22.7 (72.9) |
25.1 (77.2) |
24.4 (75.9) |
20.0 (68.0) |
15.2 (59.4) |
8.2 (46.8) |
3.8 (38.8) |
14.5 (58.1) |
Günlük ortalama °C (°F) | −1.1 (30.0) |
0.3 (32.5) |
4.6 (40.3) |
8.9 (48.0) |
14.0 (57.2) |
16.8 (62.2) |
18.9 (66.0) |
18.2 (64.8) |
14.0 (57.2) |
9.4 (48.9) |
3.7 (38.7) |
0.0 (32.0) |
9.0 (48.2) |
Ortalama düşük °C (°F) | −4.0 (24.8) |
−3.0 (26.6) |
0.7 (33.3) |
4.3 (39.7) |
8.9 (48.0) |
12.1 (53.8) |
14.0 (57.2) |
13.8 (56.8) |
10.3 (50.5) |
6.0 (42.8) |
0.9 (33.6) |
−2.5 (27.5) |
5.1 (41.2) |
Rekor düşük °C (°F) | −30.4 (−22.7) |
−30.6 (−23.1) |
−21.6 (−6.9) |
−9.2 (15.4) |
−3.4 (25.9) |
−0.1 (31.8) |
3.7 (38.7) |
2.0 (35.6) |
−3.0 (26.6) |
−8.3 (17.1) |
−18.0 (−0.4) |
−27.7 (−17.9) |
−30.6 (−23.1) |
Ortalama yağış mm (inç) | 59 (2.3) |
53 (2.1) |
87 (3.4) |
78 (3.1) |
115 (4.5) |
151 (5.9) |
158 (6.2) |
164 (6.5) |
112 (4.4) |
73 (2.9) |
72 (2.8) |
72 (2.8) |
1,195 (47.0) |
Ortalama kar yağışı cm (inç) | 23 (9.1) |
24 (9.4) |
18 (7.1) |
2 (0.8) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
10 (3.9) |
24 (9.4) |
101 (40) |
Ortalama bağıl nem (%) (saat 14:00'te) | 71.4 | 63.5 | 56.9 | 51.3 | 51.2 | 54.3 | 52.6 | 55.2 | 58.4 | 61.9 | 70.0 | 74.9 | 60.1 |
Kaynak 1: Meteoroloji ve Jeodinamik Merkez Enstitüsü | |||||||||||||
Kaynak 2: Meteo Climat (rekor yüksekler ve düşükler) |
Salzburg Havalimanı için iklim verileri (1971-2000) ⓘ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
Rekor yüksek °C (°F) | 16.3 (61.3) |
21.7 (71.1) |
24.9 (76.8) |
27.9 (82.2) |
32.2 (90.0) |
35.6 (96.1) |
37.7 (99.9) |
35.6 (96.1) |
32.1 (89.8) |
28.2 (82.8) |
23.5 (74.3) |
18.6 (65.5) |
37.7 (99.9) |
Ortalama yüksek °C (°F) | 3.2 (37.8) |
5.6 (42.1) |
10.4 (50.7) |
14.3 (57.7) |
19.9 (67.8) |
22.2 (72.0) |
24.4 (75.9) |
24.2 (75.6) |
20.1 (68.2) |
14.8 (58.6) |
7.8 (46.0) |
4.0 (39.2) |
14.2 (57.6) |
Günlük ortalama °C (°F) | −0.8 (30.6) |
0.7 (33.3) |
4.8 (40.6) |
8.5 (47.3) |
13.8 (56.8) |
16.5 (61.7) |
18.6 (65.5) |
18.3 (64.9) |
14.3 (57.7) |
9.3 (48.7) |
3.6 (38.5) |
0.4 (32.7) |
9.0 (48.2) |
Ortalama düşük °C (°F) | −4 (25) |
−2.9 (26.8) |
0.7 (33.3) |
3.8 (38.8) |
8.4 (47.1) |
11.5 (52.7) |
13.5 (56.3) |
13.5 (56.3) |
10.1 (50.2) |
5.5 (41.9) |
0.6 (33.1) |
−2.5 (27.5) |
4.9 (40.8) |
Rekor düşük °C (°F) | −25.4 (−13.7) |
−21.8 (−7.2) |
−21.6 (−6.9) |
−3.9 (25.0) |
−2.1 (28.2) |
2.0 (35.6) |
3.7 (38.7) |
4.3 (39.7) |
−1.6 (29.1) |
−8 (18) |
−17.8 (0.0) |
−26.8 (−16.2) |
−26.8 (−16.2) |
Ortalama yağış mm (inç) | 59.9 (2.36) |
54.7 (2.15) |
78.7 (3.10) |
83.1 (3.27) |
114.5 (4.51) |
154.8 (6.09) |
157.5 (6.20) |
151.3 (5.96) |
101.3 (3.99) |
72.6 (2.86) |
83.0 (3.27) |
72.8 (2.87) |
1,184.2 (46.62) |
Ortalama kar yağışı cm (inç) | 24.0 (9.4) |
23.9 (9.4) |
21.7 (8.5) |
2.9 (1.1) |
0.1 (0.0) |
0.0 (0.0) |
0.0 (0.0) |
0.0 (0.0) |
0.0 (0.0) |
0.0 (0.0) |
12.1 (4.8) |
27.8 (10.9) |
112.5 (44.3) |
Ortalama yağış günleri (≥ 1,0 mm) | 10.1 | 9.5 | 11.9 | 11.8 | 12.1 | 15.0 | 14.4 | 13.2 | 10.8 | 9.3 | 10.8 | 11.8 | 140.7 |
Ortalama bağıl nem (%) (saat 14:00'te) | 73.6 | 65.6 | 58.1 | 54.9 | 52.5 | 55.6 | 54.5 | 55.6 | 58.8 | 62.8 | 70.6 | 75.4 | 61.5 |
Ortalama aylık güneş ışığı saatleri | 67.0 | 91.9 | 130.0 | 152.6 | 196.4 | 193.9 | 221.1 | 202.8 | 167.7 | 129.7 | 81.2 | 62.8 | 1,697.1 |
Olası güneş ışığı yüzdesi | 26.9 | 34.4 | 37.9 | 39.4 | 44.3 | 43.7 | 48.8 | 48.3 | 47.4 | 42.9 | 30.8 | 26.7 | 39.3 |
Kaynak: Meteoroloji ve Jeodinamik Merkez Enstitüsü |
Nüfus
Yıl | Pop. | ±% |
---|---|---|
1869 | 27,858 | — |
1880 | 33,241 | +19.3% |
1890 | 38,081 | +14.6% |
1900 | 48,945 | +28.5% |
1910 | 56,423 | +15.3% |
1923 | 60,026 | +6.4% |
1934 | 69,447 | +15.7% |
1939 | 77,170 | +11.1% |
1951 | 102,927 | +33.4% |
1961 | 108,114 | +5.0% |
1971 | 129,919 | +20.2% |
1981 | 139,426 | +7.3% |
1991 | 143,978 | +3.3% |
2001 | 142,662 | −0.9% |
2011 | 145,367 | +1.9% |
2016 | 150,887 | +3.8% |
2021 | 155,416 | +3.0% |
Kaynak: Statistik Avusturya |
Salzburg'un resmi nüfusu, 1935 yılında şehrin komşu belediyeleri bünyesine katmasıyla önemli ölçüde artmıştır. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra çok sayıda mülteci şehirde yeni bir ev buldu. Savaş sonrası işgalde görev alan Amerikan askerleri için yeni konutlar inşa edildi ve bu konutlar mülteciler şehri terk ettikten sonra da kullanılabildi. 1950 yılı civarında Salzburg 100.000 vatandaşı geçmiştir ve 2016 yılında 150000 vatandaşa ulaşmıştır. ⓘ
Salzburg büyük Alman, Boşnak, Sırp ve Rumen topluluklarına ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
En büyük göçmen grupları 1 Ocak 2021 itibariyle :
Almanya | 7,816 ⓘ |
Bosna Hersek | 5,189 |
Sırbistan | 4,805 |
Romanya | 2,914 |
Hırvatistan | 2,521 |
Türkiye | 2,457 |
Suriye | 1,947 |
Afganistan | 1,686 |
Macaristan | 1,595 |
İtalya | 1,197 |
Mimarlık
Romanesk ve Gotik
Romanesk ve Gotik kiliseler, manastırlar ve erken dönem karkas evler Ortaçağ kentine uzun süre hakim olmuştur. Wittelsbach Başpiskoposu Conrad'ın Katedrali Alplerin kuzeyindeki en büyük bazilikaydı. Hans von Burghausen tarafından yapımına başlanan ve Stephan Krumenauer tarafından tamamlanan Fransisken Kilisesi'nin korosu, Güney Almanya'nın en prestijli dini gotik yapılarından biridir. Gotik dönemin sonunda Nonnberg Manastırı, St Peter Manastırı'ndaki Margaret Şapeli, St George Şapeli ve Hohensalzburg Kalesi'ndeki "Hoher Stock "un görkemli salonları inşa edilmiştir. ⓘ
Rönesans ve barok
Vincenzo Scamozzi'den ilham alan Prens Başpiskopos Wolf Dietrich von Raitenau, Ortaçağ kentini geç Rönesans'ın mimari ideallerine dönüştürmeye başladı. Scamozzi'nin devasa bir katedral için yaptığı planlar, başpiskoposun ölümü üzerine hayata geçirilemedi. Santino Solari tarafından planlanan ikinci bir katedral, Salzburg'daki ilk erken Barok kilise olarak yükseldi. Güney Almanya ve Avusturya'daki diğer birçok kilise için örnek teşkil etmiştir. Markus Sittikus ve Paris von Lodron, Hellbrunn Sarayı, prens başpiskoposun konutu, üniversite binaları, surlar ve diğer birçok bina gibi büyük projelerle şehri yeniden inşa etmeye devam etti. Giovanni Antonio Daria, Prens Başpiskopos Guido von Thun'un emriyle konut kuyusunun inşasını yönetti. Giovanni Gaspare Zuccalli, aynı başpiskoposun emriyle kentin güneyinde Erhard ve Kajetan kiliselerini inşa etti. Şehrin yeniden tasarımı, Prens Başpiskopos Johann Ernst von Thun tarafından bağışlanan Johann Bernhard Fischer von Erlach tarafından tasarlanan binalarla tamamlandı. ⓘ
Ernst von Thun döneminden sonra kentin genişlemesi durma noktasına gelmiştir, bu nedenle Rokoko tarzında inşa edilmiş kilise bulunmamaktadır. Sigismund von Schrattenbach, "Sigmundstor" ve katedral meydanındaki kutsal Maria heykelinin inşasını sürdürmüştür. Eski "Fürsterzbistum Salzburg "un (Başpiskoposluk) düşmesi ve Yukarı Avusturya, Bavyera (Rupertigau) ve Tirol'e (Zillertal Matrei) bölünmesiyle birlikte uzun bir kentsel durgunluk dönemi başladı. Bu dönem, teşvikçilik (Gründerzeit) döneminin kentsel gelişime yeni bir hayat getirmesinden önce sona ermedi. İnşaatçı hanedan Jakob Ceconi ve Carl Freiherr von Schwarz bu dönemde kentin şekillenmesinde önemli görevler üstlendi. ⓘ
Klasik modernizm ve savaş sonrası modernizm
Salzburg'da klasik modernizm ve özellikle savaş sonrası modernizm yapılarına sıkça rastlanmaktadır. Zahnwurzen evi (eski şehrin tam merkezindeki Linzergasse 22'de bulunan bir ev), "Lepi" (Leopoldskron'da bir hamam) (1964'te inşa edilmiştir) ve 2001'de yeni bir binayla değiştirilen 1957'de inşa edilmiş orijinal Salzburg kongre merkezi bunlara örnektir. Bu dönemin önemli ve ünlü bir mimari örneği de Clemens Holzmeister tarafından 1960 yılında açılan Großes Festspielhaus'tur. ⓘ
Çağdaş mimari
UNESCO Dünya Mirası statüsünü riske atmadan Salzburg'un eski kentine çağdaş mimari eklemek sorunludur. Yine de bazı yeni yapılar eklenmiştir: Barok Mirabell Bahçesi'ndeki Mozarteum (Mimar Robert Rechenauer), 2001 Kongre Evi (Mimar: Freemasons), 2011 Unipark Nonntal (Mimar: Storch Ehlers Partners), 2001 "Makartsteg" köprüsü (Mimar: HALLE1) ve Salzburg'un eski kentinin ortasındaki mimarlar Christine ve Horst Lechner'in "Konut ve Stüdyo Evi" (Salzburg 2010 mimarlık ödülü sahibi). Çağdaş mimarinin diğer örnekleri eski şehrin dışında yer almaktadır: serbest yeşil alanın kenarına inşa edilen Fen Fakültesi binası (Salzburg Üniversitesi - Mimar Willhelm Holzbauer), Dietrich Mateschitz'in Uçan Boğalarına ev sahipliği yapan Salzburg Havaalanı'ndaki Red Bull Hangar-7'nin (Mimar: Volkmar Burgstaller) blob mimarisi ve Europark Alışveriş Merkezi. (Mimarlık: Massimiliano Fuksas) ⓘ
İlçeler
Salzburg'un yirmi dört kentsel bölgesi ve üç kent dışı nüfusu vardır. Kentsel bölgeler (Stadtteile):
- Aigen
- Altstadt
- Elisabeth-Vorstadt
- Gneis
- Gneis-Süd
- Gnigl
- Itzling
- Itzling-Nord
- Kasern
- Langwied
- Lehen
- Leopoldskron-Moos
- Liefering
- Maxglan
- Maxglan-Batı
- Morzg
- Mülln
- Neustadt
- Nonntal
- Parsch
- Riedenburg
- Salzburg-Süd
- Taxham
- Schallmoos ⓘ
Kent dışı nüfuslar (Landschaftsräume):
- Gaisberg
- Hellbrunn
- Heuberg ⓘ
Ana turistik yerler
Salzburg turistlerin gözdesi olup, ziyaretçi sayısı yoğun zamanlarda yerel halktan büyük bir farkla fazladır. Mozart'ın yukarıda belirtilen doğum yerine ek olarak, diğer önemli yerler şunlardır: Eski Şehir
- Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Salzburg şehrinin tarihi merkezi
- Birçok kilise de dahil olmak üzere Barok mimari
- Felsenreitschule, Salzburg Katedrali'nin inşası için kullanılan taş ocağında inşa edilmiş bir açık hava tiyatrosu
- Franziskanerkirche, 1208'den kalma ve 1642'den beri Fransiskenler tarafından kullanılan Salzburg'un en eski yapılarından biri
- Getreidegasse, çok sayıda yüksek konağın yer aldığı işlek ve dar bir alışveriş caddesi
- Großes Festspielhaus, 1960 yılından kalma ve her yıl düzenlenen Salzburg Festivali için inşa edilmiş bir opera binası ve konser salonu
- Haus für Mozart, eski adıyla Kleines Festspielhaus, 1925 yılından kalma bir opera binası ve konser salonu
- Avrupa'nın en büyük kalelerinden biri olan Eski Kent'e bakan Hohensalzburg Kalesi (Festung Hohensalzburg)
- Kutsal Üçlü Kilisesi (Dreifaltigkeitskirche), 1694 yılından kalma
- Hotel Goldener Hirsch, Getreidegasse'de tarihi en az 1407 yılına kadar uzanan bir binada yer alan beş yıldızlı bir otel
- Kollegienkirche, Salzburg Üniversitesi'nin Barok tarzı kilisesi
- Mirabell Sarayı (Schloss Mirabell), 1606 yılında inşa edilmiş, geniş bahçelere ve mermer bir salona sahip bir zevk sarayı
- Museum der Moderne Salzburg, eski şehirde ve Mönchsberg'de yerleri olan bir modern sanat müzesi
- Mozartplatz, Wolfgang Amadeus Mozart'ın anıtının bulunduğu tarihi bir meydan
- Mozart'ın doğum yeri (Mozarts Geburtshaus), Getreidegasse'de bulunan ve şu anda Mozart'a adanmış bir müze olan ev
- Nonnberg Manastırı (Stift Nonnberg), yaklaşık 712/715 yılında kurulmuş bir Benedikten manastırı
- Residenz, Prens-Archbishops'un eski ikametgahı
- Residenzgalerie, Residenz'de bulunan bir sanat müzesi
- Residenzplatz, Residenz'in dışında büyük ve süslü bir çeşmenin bulunduğu geniş bir meydan
- Salzburg Katedrali (Salzburger Dom)
- Salzburger Landestheater, oyuncu, şarkıcı ve dansçılardan oluşan yerleşik topluluklarıyla opera, tiyatro ve dans için bir tiyatro ve mekan
- Salzburger Marionettentheater, 1912 yılında kurulmuş bir kukla tiyatrosu
- Salzburg Müzesi, Salzburg şehri ve bölgesinin sanatsal ve kültürel tarihine ilişkin bir müze
- Sigmundstor, Altstadt ile Riedenburg semtini Mönchsberg üzerinden birbirine bağlayan on sekizinci yüzyıldan kalma bir tünel
- Sphaera [de], altın bir küre üzerinde bir adam heykeli (Stephan Balkenhol, 2007)
- Aziz Petrus Manastırı (Stift Sankt Peter), 696 yılında kurulmuş bir Benedikten manastırı ve tanınmış bir mezarlık
- Aziz Sebastian Kilisesi [de] (Sebastianskirche), 1511 yılında kutsanmış bir kilise ⓘ
Eski Şehir Dışında
- Schloss Leopoldskron, Salzburg'un güney bölgesi Leopoldskron-Moos'ta bir rokoko sarayı ve ulusal tarihi anıt
- Parkları ve kaleleriyle Hellbrunn
- Film mekanlarına tur düzenleyen The Sound of Music tur şirketleri
- Hangar-7, Red Bull'a ait çok işlevli bir bina olup tarihi uçaklar, helikopterler ve Formula 1 yarış arabalarından oluşan bir koleksiyona sahiptir ⓘ
Büyük Salzburg bölgesi
- Anif Kalesi, şehrin güneyinde Anif'te yer almaktadır
- Maria Ovası Meryem Ana Türbesi, Salzburg'un kuzey ucunda geç dönem bir Barok kilisesi
- Salzburger Freilichtmuseum Großgmain, eyaletin dört bir yanından gelen eski çiftlik evlerinin tarihi bir ortamda bir araya getirildiği bir açık hava müzesi
- Schloss Klessheim, eskiden Adolf Hitler tarafından kullanılan bir saray ve kumarhane
- Berghof, Hitler'in Berchtesgaden yakınlarındaki dağ sığınağı
- Kehlsteinhaus, Hitler'in Berghof'undan geriye kalan tek yapı
- Salzkammergut, şehrin doğusunda yer alan göller bölgesi
- Avusturya-Almanya sınırında, şehrin yanında, Salzburg ve çevresindeki Alplerin panoramik manzarasını sunan Untersberg dağı
- Kayak kış aylarında cazibe merkezidir. Salzburg'un kendi kayak tesisleri yoktur, ancak güneydeki kayak alanlarına açılan bir kapı görevi görür. Kış aylarında havaalanına Avrupa'nın dört bir yanından charter uçuşları yapılmaktadır.
- Salzburg Hayvanat Bahçesi, şehrin güneyinde Anif'te yer almaktadır ⓘ
Eğitim
Salzburg bir eğitim merkezidir ve üç üniversitenin yanı sıra çeşitli meslek yüksekokulları ve gymnasiumlara (liseler) ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Üniversiteler ve yükseköğretim kurumları
- Salzburg Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Salzburg Üniversitesi, federal bir devlet üniversitesi
- Paracelsus Tıp Üniversitesi
- Salzburg Mozarteum Üniversitesi, bir devlet müzik ve dramatik sanatlar üniversitesi
- Alma Mater Europaea, özel bir üniversite
- SEAD - Salzburg Deneysel Dans Akademisi ⓘ
Önemli vatandaşlar
- Aziz Liutberga (ölümü yaklaşık 870).
- Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı Salzburg Prensliği'nin bir parçası olduğu dönemde Salzburg'da doğup büyüyen besteci Wolfgang Amadeus Mozart, 1773'ten 1781'e kadar başpiskoposluk sarayında müzisyen olarak çalışmıştır. Doğduğu ev ve ikametgahı turistik yerlerdir. Ailesi eski şehirdeki küçük bir kilise mezarlığına gömülmüştür ve şehirde "Wolferl" için birçok anıt bulunmaktadır.
- Besteci Johann Michael Haydn, besteci Joseph Haydn'ın kardeşidir. Eserleri Mozart ve Schubert tarafından beğenilmiştir. Aynı zamanda Carl Maria von Weber ve Anton Diabelli'nin de öğretmeniydi ve kutsal müziğiyle tanınır.
- Akustik teorisi uzmanı Christian Doppler, Salzburg'da doğmuştur. En çok Doppler etkisini keşfetmesiyle tanınır.
- Josef Mohr, Salzburg'da doğdu. Franz Gruber ile birlikte "Sessiz Gece "yi bestelemiş ve metnini yazmıştır. Komşu Oberndorf'ta bir rahip olarak şarkıyı ilk kez 1818 Noel arifesinde seslendirdi.
- Yunanistan Kralı Otto, şehrin Bavyera'dan Avusturya yönetimine geçmesinden birkaç gün önce Mirabell Sarayı'nda Bavyera Prensi Otto Friedrich Ludwig olarak doğdu.
- Yazar Stefan Zweig, 1934 yılına kadar yaklaşık 15 yıl boyunca Salzburg'da yaşamıştır.
- Georg von Trapp, Maria von Trapp ve çocuklarından oluşan Trapp Ailesi, Nazi işgalinin ardından Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçana kadar Salzburg'da yaşamıştır.
- Salzburg, 19. yüzyıl Avusturyalı ressam-dekoratör ve ulusal bir şöhret olan Hans Makart'ın doğum yeridir. Makartplatz (Makart Meydanı) onun onuruna adlandırılmıştır.
- Yazar Thomas Bernhard, Salzburg'da büyümüş ve hayatının bir bölümünü burada geçirmiştir.
- Herbert von Karajan, ünlü orkestra şefi. Salzburg'da doğmuş ve 1989 yılında komşu Anif'te ölmüştür.
- Roland Ratzenberger, Formula 1 pilotu, Salzburg'da doğdu. San Marino Grand Prix'sinin 1994 yılındaki antrenmanında öldü.
- Fransız kornosu virtüözü Joseph Leutgeb, başpiskoposun sarayının bir parçasıydı.
- Alman Rönesansı'nın İsviçreli hekimi, simyacısı ve astroloğu Paracelsus, Salzburg'da öldü.
- Seçkin çağdaş besteci ve Mozarteum profesörü Klaus Ager, 10 Mayıs 1946'da Salzburg'da doğdu.
- Alex Jesaulenko, Carlton'ın eski Avustralya kurallı futbol oyuncusu ve "Efsane" statüsüne sahip Avustralya Futbol Şöhretler Müzesi üyesi, 2 Ağustos 1945'te Salzburg'da doğdu.
- Alman edebiyatının en önemli seslerinden biri olan Georg Trakl Salzburg'da doğdu.
- Irma von Troll-Borostyani, Avusturyalı yazar, gazeteci ve kadın hakları savunucusu.
- Theodor Herzl, 1884 yılında hukuk diplomasını aldıktan sonraki bir yıl boyunca Salzburg'daki mahkemelerde çalıştı.
- Skydiver ve BASE Jumper Felix Baumgartner, 14 Ekim 2012 tarihinde Red Bull Stratos projesi sırasında üç dünya rekoru kırdı.
- Hilda Crozzoli, Avusturya'nın ilk kadın mimarı ve inşaat mühendisi.
- Ferdinand Habsburg, yarış pilotu ve Habsburg-Lorraine Hanedanı'nın veliahtı ⓘ
Etkinlikler
- Salzburg Festivali, her yıl Temmuz ve Ağustos aylarında ziyaretçileri çeken ünlü bir müzik ve tiyatro festivalidir. Her yıl Paskalya döneminde daha küçük bir Salzburg Paskalya Festivali düzenlenmektedir.
- Europrix multimedya ödülü Salzburg'da gerçekleşir.
- Electric Love Festivali Salzburg'da gerçekleşir ⓘ
Nakliye
Salzburg Hauptbahnhof, günlük yüksek hızlı ICE hizmetleri de dahil olmak üzere Viyana, Münih, Innsbruck ve Zürih'e hizmet veren sık doğu-batı trenleri ile kapsamlı demiryolu bağlantılarına sahiptir. Kuzey-güney demiryolu bağlantıları da Venedik ve Prag gibi popüler destinasyonlara hizmet vermektedir. Şehir, Alpler üzerinden İtalya'ya giden güney yönlü trenler için bir merkez görevi görmektedir. ⓘ
Salzburg Havalimanı'ndan Frankfurt, Viyana, Londra, Rotterdam, Amsterdam, Brüksel, Düsseldorf ve Zürih gibi Avrupa şehirlerinin yanı sıra Hamburg, Edinburgh ve Dublin'e tarifeli seferler düzenlenmektedir. Bunlara ek olarak çok sayıda charter uçuşu da bulunmaktadır. ⓘ
Ana şehirde, Salzburg troleybüs sistemi ve toplam 20'den fazla hattı olan ve her 10 dakikada bir hizmet veren otobüs sistemi bulunmaktadır. Salzburg'un dört hatlı (S1, S2, S3, S11) bir S-Bahn sistemi vardır, trenler her 30 dakikada bir ana istasyondan hareket eder ve ÖBB ağının bir parçasıdır. S1 numaralı banliyö hattı, Oberndorf'taki dünyaca ünlü Sessiz Gece şapeline yaklaşık 25 dakikada ulaşır. ⓘ
Popüler kültür
1960'larda aristokrat bir ailenin yanına yerleşen ve Alman Anschluss'undan kaçan Maria von Trapp'ın gerçek hikayesine dayanan The Sound of Music filminin çekimlerinde Salzburg ve Salzburg eyaleti ve çevresindeki mekanlar kullanılmıştır. ⓘ
Indiana Jones ve Son Haçlı Seferi filminde Indiana Jones şehirden geçerken şehir haritada kısa bir süre görünür. ⓘ
Salzburg, Avusturya yapımı suç dizisi Stockinger'in çekildiği yerdir. ⓘ
2010 yapımı Knight & Day filminde Salzburg, filmin büyük bir bölümünün arka planını oluşturmaktadır. ⓘ
Dil
Avusturya Almancası yaygın olarak yazılır ve Almanya'nın standart varyasyonundan sadece bazı kelime dağarcığı ve birkaç gramer noktasında farklılık gösterir. Salzburg, Avusturya-Bavyera lehçeleri bölgesine, özellikle de Orta Bavyeracaya aittir. Salzburg Üniversitesi'nden dilbilim profesörleri Irmgard Kaiser ve Hannes Scheutz, son birkaç yıldır şehirdeki lehçe konuşurlarının sayısında bir azalma olduğunu görmelerine rağmen, bu lehçe hem gençler hem de yaşlılar tarafından yaygın olarak konuşulmaktadır. Her ne kadar okul çağındaki çocuklar giderek daha fazla standart Almanca konuşuyor olsa da Scheutz bunun ebeveyn etkisinden çok medya tüketimiyle ilgili olduğunu düşünüyor. ⓘ
Spor
Futbol
Eski SV Austria Salzburg 1994 yılında UEFA Kupası finaline ulaştı. 6 Nisan 2005 tarihinde Red Bull kulübü satın aldı ve adını FC Red Bull Salzburg olarak değiştirdi. Red Bull Salzburg'un ana stadyumu, Salzburg'un bir banliyösündeki Wals Siezenheim Stadyumu'dur ve 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası'nın mekanlarından biriydi. FC Red Bull Salzburg Avusturya Bundesliga'da oynamaktadır. ⓘ
Red Bull, SV Austria Salzburg'u satın alıp adını ve takım renklerini değiştirdikten sonra, kulübün bazı taraftarları ayrılmaya ve kulüplerinin geleneklerini korumak isteyerek eski adı ve eski renkleriyle yeni bir kulüp kurmaya karar verdi. Yeniden kurulan SV Austria Salzburg 2005 yılında kuruldu ve şu anda Bundesliga'nın sadece bir kademe altında yer alan Erste Liga'da oynamaktadır. ⓘ
Buz hokeyi
Red Bull aynı zamanda yerel buz hokeyi takımı EC Salzburg Red Bulls'un da sponsorudur. Takım, Avusturya, Macaristan, Slovenya, Hırvatistan ve İtalya'dan en iyi takımların yanı sıra bir Çek takımının da yer aldığı Avusturya merkezli bir sınır ötesi lig olan Erste Bank Eishockey Liga'da oynamaktadır. ⓘ
Diğer spor dalları
Salzburg 2010 ve 2014 Kış Olimpiyatları için aday şehirdi, ancak sırasıyla Vancouver ve Soçi'ye kaybetti. ⓘ
Uluslararası ilişkiler
İkiz kasabalar-kardeş şehirler
Salzburg ile kardeştir:
- Reims, Marne, Grand Est, Fransa, 1964'ten beri
- Verona, Verona, Veneto, İtalya, 1973 yılından beri
- León, Nikaragua, 1984'ten beri
- Singida, Tanzanya, 1984'ten beri
- Busseto, Parma, Emilia-Romagna, İtalya, 1988'den beri
- Vilnius, Litvanya, 1989'dan beri
- Dresden, Saksonya, Almanya, 1991'den beri
- Kawasaki, Japonya, 1992'den beri
- Meran, Güney Tirol, Trentino-Alto Adige/Südtirol, İtalya, 2000 yılından beri
- Şangay, Çin, 2004'ten beri
- Jahrom, İran, 2019'dan beri ⓘ
Galeri
Gece Salzburg ⓘ