Dublin
Dublin irl. Baile Átha Cliath | |
---|---|
Slogan: Obedientia Civium Urbis Felicitas
(Vatandaşların bağlılığı bir şehrin mutluluğudur.) | |
Dublin şehir ilinin sınırları | |
Dublin'in İrlanda'daki konumu | |
Ülke | İrlanda |
İl | Leinster |
Kontluk | Dublin Kontluğu |
İdare | |
• Belediye Başkanı | Alison Gilliland |
Yüzölçümü | |
• Başkent | 921 km² (355 mil²) |
Rakım | 34−115 m (−343 ft) |
Nüfus (2016) | |
• Başkent | 554,554 |
• Yoğunluk | 4,398/km² (11.390/mil²) |
• Kent | 1,173,179 |
• Metropol | 1,904,806 |
Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
• Yaz (YSU) | UTC+01.00 (BAYS) |
Alan kodu | 01 |
ISO 3166 kodu | IE-D |
Plaka kodu | D |
Resmî site dublincity.ie |
Dublin (İrlandaca: Baile Átha Cliath, Áth Cliath ya da Dubh Linn diye de bilinir), İrlanda’nın başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri. Ülkenin doğu kıyısının ortasında, Liffey Nehri'nin ağzında, Dublin Kontluğu'nun merkezinde yer almaktadır. Viking yerleşimlerinin merkezi olarak kurulan şehir, Orta Çağ’dan beri İrlanda’nın başkentidir. ⓘ
Dublin şehri dendiği zaman aslında Dublin Şehir Konseyi'ne bağlı bölge kastedilse de, halk arasında Dublin’den çevre bölgelerden bazılarını, (Dún Laoghaire, Fingal ve Güney Dublin gibi), kapsayacak şekilde de bahsedilmektedir. Bu bölgeye bazen Dublin metropolü ya da Dublin kenti de denmektedir. ⓘ
BBC’nin 2003 yılında, Avrupa genelinde 112 kent ve kırsal kesimden, 11.200 kişiye uyguladığı bir ankette, Dublin, Avrupa’nın yaşanacak en iyi başkenti, İrlanda ise Avrupa’nın en mutlu ülkesi seçilmiştir. Dublin, yılda dört milyonun üzerinde ziyaretçisiyle, Paris ve Londra’dan sonra Avrupa’da en çok ziyaret edilen başkenttir. ⓘ
Dublin (/ˈdʌblɪn/; İrlandaca: Baile Átha Cliath, telaffuz [ˈbˠalʲə aːhə ˈclʲiə] veya [ˌbʲlʲaː ˈclʲiə]) İrlanda'nın başkenti ve en büyük şehridir. Doğu kıyısındaki bir körfezde, Liffey Nehri'nin ağzında yer alan şehir, Leinster eyaletinde ve Doğu ve Midland Bölgesi'nde bulunmaktadır. Güneyde Wicklow Dağları silsilesinin bir parçası olan Dublin Dağları ile sınırlanmıştır. 2016 nüfus sayımında kentsel alan nüfusu 1.173.179 iken, geleneksel County Dublin'in bir bütün olarak nüfusu 1.347.359'dur. Büyük Dublin Bölgesi'nin nüfusu ise 1.904.806'dır. ⓘ
Dublin'in tam olarak nerede ve ne zaman ortaya çıktığına dair arkeolojik tartışmalar bulunmaktadır; MS 7. yüzyılda ya da öncesinde Galler tarafından kurulan bir yerleşim ve bunu takip eden ikinci bir Viking yerleşimi söz konusudur. Küçük Dublin Krallığı olarak şehir büyümüş ve 12. yüzyılda Anglo-Normanların İrlanda'yı işgalinden sonra İrlanda'nın başlıca yerleşim yeri haline gelmiştir. Şehir 17. yüzyıldan itibaren hızla büyümüş ve kısa bir süre için Britanya İmparatorluğu'nun ikinci, 1800'deki Birlik Anlaşması'ndan sonra ise Batı Avrupa'nın altıncı en büyük şehri olmuştur. 1922'deki bağımsızlığın ardından Dublin, daha sonra 1937'de İrlanda adını alacak olan İrlanda Serbest Devleti'nin başkenti olmuştur. ⓘ
Dublin, İrlanda'nın eğitim, sanat ve kültür, yönetim ve endüstri alanlarında çağdaş ve tarihi bir merkezidir. Şehir 2018 yılı itibariyle Küreselleşme ve Dünya Şehirleri Araştırma Ağı (GaWC) tarafından "Alfa eksi" sıralamasıyla küresel bir şehir olarak listelenmiş ve dünyanın en iyi otuz şehri arasında yer almıştır. ⓘ
Etimoloji
Dublin adı İrlandaca Dubhlinn, erken Klasik İrlandaca Dubhlind/Duibhlind, "siyah, karanlık" anlamına gelen dubh ([d̪uβ], [d̪uw], [d̪uː]) ve lind ([lʲiɲ(d̪ʲ)]) sözcüklerinden türetilmiştir. "havuz", karanlık bir gelgit havuzuna atıfta bulunmaktadır. Bu gelgit havuzu, Poddle Nehri'nin Liffey'e girdiği yerde, Dublin Kalesi'nin arkasındaki kale bahçelerinin bulunduğu yerdeydi. Modern İrlandaca'da isim Duibhlinn'dir ve County Dublin'deki İrlandaca tekerlemeler Dublin Leinster İrlandacasında Duílinn [ˈd̪ˠiːlʲiɲ] olarak telaffuz edildiğini göstermektedir. Orijinal telaffuz, Eski İngilizce Difelin, Eski İskandinav Dyflin, modern İzlandaca Dyflinn ve modern Manx Divlyn'in yanı sıra Galce Dulyn ve Breton Dulenn gibi diğer dillerdeki şehir isimlerinde de korunmuştur. İrlanda'daki diğer yerleşim yerleri de Duibhlinn adını taşımakta olup, çeşitli şekillerde Devlin, Divlin ve Difflin olarak Türkçeleştirilmiştir. Tarihsel olarak, Gal alfabesini kullanan yazarlar bh harfini b'nin üzerine bir nokta koyarak Duḃlinn ya da Duiḃlinn şeklinde yazmışlardır. İrlandaca bilmeyenler ise noktayı atlayarak ismi Dublin olarak hecelemişlerdir. İsmin varyasyonları, Loch Linnhe'nin bir parçası olan An Linne Dhubh ("siyah havuz") gibi İskoçya'nın geleneksel olarak Galce konuşulan bölgelerinde (Gàidhealtachd, İrlanda Gaeltacht ile akraba) de bulunur. ⓘ
Viking yerleşiminden önce, Dyflin'in adını aldığı Duibhlinn olarak bilinen bir Hıristiyan kilise yerleşiminin olduğu düşünülmektedir. 9. ve 10. yüzyıldan itibaren modern şehrin bulunduğu yerde iki yerleşim yeri vardı. Yaklaşık 841 tarihli Viking yerleşimi Dyflin ve nehrin daha yukarısında, günümüzde Peder Mathew Köprüsü'nde (Dublin Köprüsü olarak da bilinir), Kilise Caddesi'nin alt kısmında yer alan Gal yerleşimi Áth Cliath ("engellerin geçidi"). "Engelli geçit kasabası" anlamına gelen Baile Átha Cliath, modern İrlandaca'da şehrin ortak adıdır. Áth Cliath, Liffey Nehri'nin Peder Mathew Köprüsü yakınlarındaki bir geçit noktasına atıfta bulunan bir yer adıdır. Baile Átha Cliath, şu anda Whitefriar Street Carmelite Kilisesi'nin bulunduğu Aungier Street bölgesinde olduğuna inanılan erken bir Hıristiyan manastırıydı. İskoçya'nın Doğu Ayrshire bölgesindeki Àth Cliath gibi aynı adı taşıyan başka kasabalar da vardır ve Hurlford olarak söylenmektedir. ⓘ
Bazı kaynaklarda Dublin isminin İskandinavya kökenli olduğuna dair de düşünceler bulunmaktadır. Yine de Dubh Linn ismi Viking’lerin İrlanda’ya gelmelerinden öncesine dayanır ve Eski Nors dilinde ve modern İzlandaca’da kısaca Dubh Linn kelimelerinin Eski Nors diliymiş gibi yazılmasıdır, yani Dyflinn (okunuşu "Düv-linn" şeklindedir, 'y' harfi Norveççe, İsveççe, Eski Nors dili gibi dillerde, ‘ü’ olarak okunurken İzlandaca'da yazılış aynı kalmış olsa da okunuşu /i/ sesini almıştır). ⓘ
Modern İrlanda dilinde şehrin yaygın ismi Baile Átha Cliathtır. Bu isim, Türkçe’ye yaklaşık olarak “Sazlık engellerinin sığ olduğu yerdeki yerleşim yeri” şeklinde çevrilebilir. Bu kelimeyle 988 yılında II. Mael Sechnaill tarafından kurulan, Dubh Linn kasabası ve Siyah Göl ile birleşen yerleşim yeri kastedilmektedir. ⓘ
Tarihçe
Dublin Körfezi bölgesi tarih öncesi çağlardan beri insanlar tarafından iskân edilmiştir; Dublin Kongre Merkezi'nin inşası sırasında yapılan kazılarda bulunan balık tuzakları 6.000 yıl öncesine kadar insan yerleşimine işaret ederken, Dublin şehrinin eski yerleşimine daha yakın olan St James's Gate yakınlarındaki güney rıhtımlarında da mezolitik insan faaliyetlerine işaret eden başka tuzaklar keşfedilmiştir. ⓘ
Batlamyus'un (Greko-Romen astronom ve haritacı) MS 140 yılındaki yazıları Dublin'deki bir yerleşime dair muhtemelen en eski referansı sağlamaktadır. Buraya Eblana polis (Yunanca: Ἔβλανα πόλις) adını vermiştir. ⓘ
Dublin 1988 yılında 'resmi' milenyumunu kutladı, yani İrlanda hükümeti 988 yılını şehrin yerleşime açıldığı yıl olarak kabul etti ve bu ilk yerleşim daha sonra Dublin şehri haline geldi. Yaklaşık 841 yılındaki Viking yerleşiminden önce, Dyflin'in adını aldığı Duibhlinn olarak bilinen bir Hıristiyan kilise yerleşimi olduğu düşünülmektedir. 9. ve 10. yüzyıldan itibaren, daha sonra modern Dublin'e dönüşen iki yerleşim yeri vardı. Sonraki İskandinav yerleşimi, günümüzde Wood Quay olarak bilinen bir bölgede Liffey'in bir kolu olan Poddle Nehri üzerinde yoğunlaşmıştır. Dubhlinn, Poddle'ın en alt kısmında gemilerin demirlediği bir havuzdu. Bu havuz, şehir büyüdükçe 18. yüzyılın başlarında tamamen doldurulmuştur. Dubhlinn şu anda Kale Bahçesi'nin bulunduğu yerde, Dublin Kalesi'ndeki Chester Beatty Kütüphanesi'nin karşısında yer alıyordu. Táin Bó Cuailgne ("Cooley'in Sığır Baskını") Dublind rissa ratter Áth Cliath, yani "Ath Cliath olarak adlandırılan Dublin" anlamına gelmektedir. ⓘ
Orta Çağ
841 yılında Vikingler Dublin'de müstahkem bir üs kurmuştur. Ancak Dublin 10. yüzyılda bir Viking yerleşimi olarak daha yerleşik hale geldi ve yerli İrlandalıların bir dizi saldırısına rağmen, 1169'da Galler'den İrlanda'ya Norman istilası başlayana kadar büyük ölçüde Viking kontrolü altında kaldı. Muirchertach Mac Lochlainn'in 1166 yılı başlarında ölümü üzerine Connacht Kralı Ruaidrí Ua Conchobair Dublin'e gitmiş ve hiçbir muhalefetle karşılaşmadan İrlanda Kralı olarak göreve başlamıştır. ⓘ
Bazı tarihçilere göre, şehrin erken dönem ekonomik büyümesinin bir kısmı köle ticaretine bağlanmaktadır. İrlanda ve Dublin'de kölelik 9. ve 10. yüzyıllarda zirveye ulaşmıştır. Erkek, kadın ve çocukların esir alındığı köle baskınları ve kaçırma olaylarından elde edilen esirler, Galyalı İrlanda Denizi akıncılarına ve bu uygulamayı başlatan Vikinglere gelir getirmiştir. Kurbanlar Galler, İngiltere, Normandiya ve ötesinden geliyordu. ⓘ
Leinster Kralı Diarmait Mac Murchada, Ruaidhrí tarafından sürgüne gönderildikten sonra, Dublin'i fethetmek için Pembroke Kontu Strongbow'un yardımına başvurdu. Mac Murrough'un ölümünün ardından Strongbow şehrin kontrolünü ele geçirdikten sonra kendisini Leinster Kralı ilan etti. Strongbow'un başarılı istilasına karşılık olarak İngiltere Kralı Henry II 1171'de daha büyük bir istila düzenleyerek nihai egemenliğini teyit etti ve kendisini İrlanda Lordu ilan etti. Bu tarihlerde Dublin Şehri'ne bağlı bir ilçe ve şehre bitişik bazı özgürlükler kurulmuştur. Bu durum Dublin Şehri baronluğunun Dublin baronluğundan ayrıldığı 1840 yılına kadar devam etmiştir. 2001 yılından bu yana, her iki baronluk da Dublin Şehri olarak yeniden belirlenmiştir. ⓘ
İrlanda'daki Anglo-Norman gücünün merkezi haline gelen Dublin Kalesi, 1204 yılında İngiltere Kralı John'un emriyle büyük bir savunma eseri olarak kurulmuştur. Dublin'in ilk Lord Belediye Başkanı'nın 1229 yılında atanmasının ardından şehir genişlemiş ve 13. yüzyılın sonunda 8.000 kişilik bir nüfusa sahip olmuştur. İskoçya Kralı I. Robert'in 1317'de şehri ele geçirme girişimine rağmen Dublin bir ticaret merkezi olarak gelişmiştir. Şehir 14. yüzyıl boyunca duvarlarla çevrili nispeten küçük bir ortaçağ kenti olarak kaldı ve çevredeki yerli klanların sürekli tehdidi altındaydı. 1348 yılında Avrupa'yı kasıp kavuran ölümcül bir veba salgını olan Kara Ölüm Dublin'i de etkisi altına almış ve takip eden on yıl boyunca binlerce kişinin ölümüne neden olmuştur. ⓘ
Dublin, İngiliz Kraliyetinin kontrolü altında doğu kıyısı boyunca uzanan dar bir İngiliz yerleşim şeridi olan Pale olarak bilinen bölgenin kalbiydi. Tudor'un 16. yüzyılda İrlanda'yı fethi Dublin için yeni bir dönem başlattı ve şehir, İngiliz kontrolünün ve yerleşiminin çok daha kapsamlı hale geldiği bir İrlanda'da idari yönetimin merkezi olarak yenilenen bir öneme sahip oldu. Dublin'i Protestan bir şehir yapmaya kararlı olan İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, 1592'de Trinity College'ı yalnızca Protestanlara ait bir üniversite olarak kurdu ve Katolik Aziz Patrick ve Christ Church katedrallerinin Protestan kilisesine dönüştürülmesini emretti. Dublin şehrinin en eski haritası 1610 yılına aittir ve John Speed tarafından çizilmiştir. ⓘ
1649-51 yıllarındaki veba salgını kent sakinlerinin neredeyse yarısını yok etmeden önce 1640 yılında kentin nüfusu 21.000'di. Ancak, İngiltere ile yapılan yün ve keten ticaretinin bir sonucu olarak şehir kısa süre sonra yeniden zenginleşmiş ve 1700 yılında 50.000'in üzerinde bir nüfusa ulaşmıştır. ⓘ
Erken modern dönem
Kent 18. yüzyıl boyunca gelişmeye devam ederken, Gürcü Dublin'i kısa bir süre için Britanya İmparatorluğu'nun ikinci, Avrupa'nın ise beşinci büyük kenti haline gelmiş ve nüfusu 130.000'i aşmıştır. Temple Bar, Aungier Caddesi, Capel Caddesi ve Thomas Caddesi gibi bazı ortaçağ sokakları ve düzenleri Gürcü dönemi yeniden yapılanma dalgasından daha az etkilenmiş olsa da, Dublin'in mimarisi ve düzeninin çoğu bu döneme aittir. ⓘ
Dublin, 18. yüzyılda Merrion Meydanı, Parlamento Binası ve Kraliyet Borsası gibi birçok yeni bölge ve binanın inşa edilmesiyle daha da çarpıcı bir şekilde büyümüştür. Geniş Sokaklar Komisyonu 1757 yılında Dublin Corporation'ın talebi üzerine sokakların, köprülerin ve binaların düzenine ilişkin mimari standartları yönetmek üzere kurulmuştur. 1759 yılında kurulan Guinness bira fabrikası, zamanla dünyanın en büyük bira fabrikası ve Dublin'in en büyük işvereni haline gelecektir. ⓘ
Geç modern ve çağdaş
Dublin, hükümet merkezinin Londra'daki Westminster Parlamentosu'na devredildiği 1800 Birlik Yasaları'nın ardından 19. yüzyıl boyunca siyasi ve ekonomik bir gerileme dönemi yaşadı. Şehir Sanayi Devrimi'nde önemli bir rol oynamamış, ancak yönetim merkezi ve adanın çoğu için bir ulaşım merkezi olarak kalmıştır. İrlanda'da dönemin yakıtı olan kömürün önemli bir kaynağı yoktu ve Dublin, Britanya ve İrlanda'daki endüstriyel gelişimin diğer ana itici gücü olan gemi imalatının merkezi değildi. Belfast bu dönemde uluslararası ticaret, fabrika bazlı keten bezi üretimi ve gemi yapımının bir karışımıyla Dublin'den daha hızlı gelişti. ⓘ
1916'daki Paskalya Ayaklanması, İrlanda Bağımsızlık Savaşı ve ardından gelen İrlanda İç Savaşı Dublin'in merkezinde önemli miktarda fiziksel yıkıma yol açmıştır. Özgür İrlanda Devleti Hükümeti şehir merkezini yeniden inşa etmiş ve yeni parlamento olan Oireachtas'ı Leinster House'a yerleştirmiştir. Şehir, 12. yüzyılda Norman egemenliğinin başlamasından bu yana farklı jeopolitik oluşumların başkenti olarak işlev görmüştür: İrlanda Lordluğu (1171-1541), İrlanda Krallığı (1541-1800), Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'nın bir parçası olarak (1801-1922) ve İrlanda Cumhuriyeti (1919-1922). İrlanda'nın 1922 yılında bölünmesinin ardından, İrlanda Serbest Devleti'nin (1922-1937) başkenti olmuştur ve şu anda İrlanda'nın başkentidir. O dönemi anmak için yapılan anıtlardan biri de Anma Bahçesi'dir. ⓘ
Dublin aynı zamanda Kuzey İrlanda Sorunlarının da kurbanı olmuştur, ancak bu 30 yıllık çatışma sırasında şiddet esas olarak Kuzey İrlanda'da meydana gelmiştir. Sadık bir paramiliter grup olan Ulster Gönüllü Gücü bu süre zarfında şehri bombaladı - özellikle Dublin ve Monaghan bombalamaları olarak bilinen ve çoğu Dublin'in merkezinde olmak üzere 34 kişinin öldüğü vahşette. ⓘ
Georgian Dublin'in büyük bir kısmı 20. yüzyılın ortalarında ofis inşaatlarındaki patlama sırasında yıkılmış ya da büyük ölçüde yeniden inşa edilmiştir. Bu patlamanın ardından, 1970'ler ve 1980'lerdeki durgunluklar inşaat hızını yavaşlatmıştır. Kümülatif olarak bu durum şehir merkezinde yaşayan insan sayısında büyük bir düşüşe yol açmıştır. 1985 yılına gelindiğinde şehirde yaklaşık 150 dönümlük terk edilmiş arazi ve 10 milyon feet kare (900 bin metrekare) ofis alanı bulunmaktadır. ⓘ
1997'den bu yana Dublin'in manzarası değişti. Şehir, Celtic Tiger döneminde özel sektör ve devletin konut, ulaşım ve iş alanlarındaki gelişimiyle İrlanda'nın ekonomik büyümesinin ön saflarında yer almıştır. Büyük Durgunluk sırasında yaşanan ekonomik düşüşün ardından Dublin yeniden toparlanmış ve 2017 itibariyle tam istihdama yaklaşmıştır, ancak hem şehirde hem de çevresinde konut arzıyla ilgili önemli bir sorun bulunmaktadır. ⓘ
Hükümet
Yerel
Kent, Dublin Şehir Konseyi (eski adıyla Dublin Meclisi) tarafından idare edilmektedir ve başkanlığını Dublin Belediye Başkanı (Lord) yapmaktadır. Belediye başkanı yıllık olarak seçilir ve sorumluluk süresi boyunca Dublin Köşkü’nde yaşar. Dublin Şehir Konseyi iki ana binada konuşlanmıştır. Konsey toplantıları, Dublin belediye binasındaki merkezde gerçekleşir. Eskiden ‘Royal Exchange,’ yani Kraliyet Ticaret Merkezi, olan bu bina 1850’lerde şehir idaresi tarafından hükûmet için devralınmıştır. İdarenin yönetim seviyesindeki memurların çoğu, Wood rıhtımı’ndaki, çok tartışılan “Belediye Ofisleri”nde çalışmaktadır. ⓘ
Şehir Konseyi tek parlamentodan oluşur ve beş yılda bir, Yerel Seçim Bölgelerinden seçilen 52 üyesi bulunmaktadır. En çok koltuğa sahip parti kimin hangi komitede oturacağına, hangi politikaların uygulanacağına ve kimin Belediye Başkanı olacağına karar verir. Belediye Başkanının liderliğinde, konsey yerleşim yerlerine, trafik yönetimine, planlamaya, atık ve arıtmaya vs. ne kadar para harcanacağına dair bir bütçe hazırlar. Dublin Şehir Yöneticisi ise Şehir Konseyinin aldığı kararları uygulamakla sorumludur. ⓘ
Ulusal
Başkent Dublin, İrlanda'nın ulusal parlamentosu olan Oireachtas'ın merkezidir. İrlanda Cumhurbaşkanı, temsilciler meclisi olarak Dáil Éireann ve üst meclis olarak Seanad Éireann'dan oluşur. Cumhurbaşkanı Phoenix Park'taki Áras an Uachtaráin'de ikamet ederken, Oireachtas'ın her iki meclisi de Kildare Caddesi'ndeki eski bir dükalık konutu olan Leinster House'da toplanır. Leinster House, 1922 yılında İrlanda Özgür Devleti'nin kuruluşundan bu yana İrlanda Parlamentosu'na ev sahipliği yapmaktadır. İrlanda Krallığı'nın 1801 yılında feshedilen eski Parlamento Binası College Green'de bulunmaktadır. ⓘ
Hükümet Binaları, Taoiseach Bakanlığı, Konsey Odası, Maliye Bakanlığı ve Başsavcılık Ofisine ev sahipliği yapmaktadır. Bir ana bina (1911'de tamamlanmıştır) ile iki kanattan (1921'de tamamlanmıştır) oluşmaktadır. Thomas Manley Dean ve Sir Aston Webb tarafından Kraliyet Bilim Koleji olarak tasarlanmıştır. Birinci Dáil ilk olarak 1919 yılında Mansion House'da toplanmıştır. İrlanda Özgür Devlet hükümeti, bazı bakanlıklar için geçici bir ev olarak hizmet vermek üzere binanın iki kanadını devralırken, merkez bina 1989 yılına kadar Teknoloji Koleji oldu. Hem bu binanın hem de Leinster House'un geçici yerler olması amaçlanmış olsa da, o tarihten itibaren parlamentonun daimi evleri haline gelmişlerdir. ⓘ
Dáil Éireann seçimleri için, tamamen veya ağırlıklı olarak Dublin City bölgesinde bulunan beş seçim bölgesi vardır: Dublin Central (4 sandalye), Dublin Bay North (5 sandalye), Dublin North-West (3 sandalye), Dublin South-Central (4 sandalye) ve Dublin Bay South (4 sandalye). Toplamda yirmi TD seçilmektedir. Dublin West (4 sandalye) seçim bölgesi kısmen Dublin City'de, ancak ağırlıklı olarak Fingal'dedir. ⓘ
2020 genel seçimlerinde Dublin şehir bölgesi 5 Sinn Féin, 3 Fine Gael, 3 Fianna Fáil, 3 Yeşil Parti, 3 Sosyal Demokrat, 1 Değişim Hakkı, 1 Dayanışma-Kârdan Önce İnsan ve 1 İşçi Partisi TD'si seçmiştir. ⓘ
Coğrafya
Şehir sınırları
1842 yılından itibaren şehrin sınırları Dublin Şehri Baronluğu ve Dublin Baronluğu tarafından belirlenmiştir. Zaman içinde şehir, daha önce County Dublin'in bir parçası olarak yönetilen bölgeyi (şimdi üç ilçe Dún Laoghaire-Rathdown, Fingal ve Güney Dublin) içine aldı ve 1985'te yapılan bir değişiklikle bölge ilçeye geri döndü. ⓘ
Yıl | Değişiklikler |
---|---|
1900 | Eski kentsel bölgeler olan Clontarf; Drumcondra, Clonliffe ve Glasnevin ile Yeni Kilmainham'ın County Dublin'den devri |
1930 | Pembroke'un eski kentsel bölgeleri ile Rathmines ve Rathgar'ın County Dublin'den devri |
1931 | Drumcondra, Glasnevin, Donnybrook ve Terenure'nin County Dublin'den taşınması |
1941 | County Dublin'den Crumlin'e transfer |
1942 | Howth'un eski kentsel bölgesinin County Dublin'den devri |
1953 | County Dublin'den Finglas, Coolock ve Ballyfermot'un devri. |
1985 | Santry ve Phoenix Park'ın County Dublin'den transferi; Howth, Sutton ve Bayside dahil Kilbarrack'ın bir kısmının County Dublin'e devredilmesi |
1994 | Yeni ilçelerin kurulması üzerine Ballyfermot ve Cabra'nın batı sınırlarında yapılan değişiklikler |
Peyzaj
Dublin, Liffey Nehri'nin ağzında yer alır ve İrlanda'nın doğusunda yaklaşık 117,8 kilometrekarelik (45,5 sq mi) bir alanı kapsar. Güneyde alçak bir dağ silsilesi ve Wicklow Dağları'nın bir alt silsilesi olan Dublin Dağları ile sınırlanmış olup kuzey ve batıda düz tarım arazileri ile çevrilidir. ⓘ
Su yolları
Liffey Nehri, şehri Kuzey Yakası ve Güney Yakası olarak ikiye ayırmaktadır. Liffey, Leixlip'te kuzeydoğu yönünden ağırlıklı olarak doğu yönüne doğru kıvrılır ve bu nokta aynı zamanda daha tarımsal arazi kullanımından kentsel gelişime geçişi işaret eder. Şehrin kendisi Poddle Nehri'nin Liffey ile buluştuğu yerde kurulmuştur ve erken Viking yerleşimi de özellikle küçük Stein veya Steyne Nehri, daha büyük Camac ve Bradogue tarafından kolaylaştırılmıştır. ⓘ
İki ikincil nehir şehri daha da böler: güneydoğudan Dublin Körfezi'ne akan Tolka Nehri ve kuzeydoğudan Liffey'in ağzına yakın bir yerden akan Dodder Nehri ve bunların ve Liffey'in birçok kolu vardır. Bir dizi küçük nehir ve dere de şehrin banliyö kesimlerinde denize dökülmektedir. ⓘ
İki kanal - güney tarafındaki Büyük Kanal ve kuzey tarafındaki Kraliyet Kanalı - batıdan ve Shannon Nehri'nden gelirken şehir içini çevreler. ⓘ
Kültürel bölünme
Bir zamanlar, Liffey Nehri'nin ayırıcı olduğu kuzey-güney ayrımı geleneksel olarak bir dereceye kadar mevcuttu. Güney yakası, son zamanlarda genellikle kuzey yakasından daha varlıklı ve kibar olarak görülmekteydi. Şehrin doğusundaki kıyı banliyöleri ile batıdaki daha yeni gelişmeler arasında da bazı sosyal bölünmeler görülmüştür. ⓘ
Bazı turizm ve emlak pazarlama bağlamlarında, Dublin'in içi bazen bir dizi mahalleye veya bölgeye ayrılır. Bunlar arasında Ortaçağ Mahallesi (Dublin Kalesi, Christ Church ve St Patrick's Katedrali ve eski şehir surları bölgesinde), Gürcü Mahallesi (St Stephen's Green, Trinity College ve Merrion Meydanı çevresindeki alan dahil), Docklands Mahallesi (Dublin Docklands ve Silicon Docks çevresinde), Kültür Mahallesi (Temple Bar çevresinde) ve Yaratıcı Mahalle (South William Street ve George's Street arasında) bulunmaktadır. ⓘ
İklim
ⓘDublin (Merrion Meydanı) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
İklim tablosu (açıklama) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Kuzeybatı Avrupa'nın geri kalanında olduğu gibi Dublin'de de yazları ılık, kışları serin geçen ve aşırı sıcaklıkların görülmediği bir deniz iklimi (Cfb) yaşanmaktadır. Merrion Meydanı'nda en soğuk ay ortalama 4,1 °C (39,4 °F) minimum sıcaklıkla Şubat, en sıcak ay ise ortalama 20,1 °C (68,2 °F) maksimum sıcaklıkla Temmuz'dur. Kentsel ısı adası etkisi nedeniyle Dublin şehri İrlanda'daki en sıcak yaz gecelerine sahiptir. Temmuz ayında Merrion Meydanı'ndaki ortalama minimum sıcaklık 13,5 °C'dir (56,3 °F) ve istasyonda şimdiye kadar kaydedilen en düşük Temmuz sıcaklığı 3 Temmuz 1974'te 7,8 °C (46,0 °F) olmuştur. ⓘ
Dublin'in doğu kıyısındaki korunaklı konumu onu İrlanda'nın en kurak yeri yapar ve batı kıyısının sadece yarısı kadar yağış alır. Şehrin güneyindeki Ringsend, yıllık ortalama 683 mm (27 inç) yağışla ülkedeki en düşük yağış miktarını kaydederken, şehir merkezindeki yıllık ortalama yağış miktarı 726 mm'dir (29 inç). Kışın başlıca yağış yağmurdur; ancak Kasım ve Mart ayları arasında kar yağışları görülür. Dolu yağışı kardan daha yaygındır. Şehirde uzun yaz günleri ve kısa kış günleri yaşanır. Güçlü Atlantik rüzgarları en çok sonbaharda görülür. Bu rüzgarlar Dublin'i etkileyebilir, ancak doğudaki konumu nedeniyle ülkenin diğer bölgelerine kıyasla en az etkilenir. Ancak kışın doğudan esen rüzgarlar şehri daha soğuk ve kar yağışlarına daha açık hale getirir. ⓘ
20. yüzyılda duman ve hava kirliliği kentte bir sorun haline gelmiş ve Dublin genelinde bitümlü yakıtların yasaklanmasına neden olmuştur. Yasak, 1990 yılında kent sakinlerinde kardiyovasküler ve solunum yolu ölümleriyle bağlantılı olan siyah duman konsantrasyonlarını ele almak için uygulanmıştır. Yasaktan bu yana, travma dışı ölüm oranları, solunum yolu ölüm oranları ve kardiyovasküler ölüm oranları azalmıştır - yılda tahmini 350 ölüm. ⓘ
Dublin Havalimanı (DUB) için iklim verileri, 1981-2010 normalleri, 1881'den günümüze ekstremler ⓘ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
Rekor yüksek °C (°F) | 17.5 (63.5) |
18.1 (64.6) |
23.4 (74.1) |
22.7 (72.9) |
26.8 (80.2) |
28.7 (83.7) |
33.1 (91.6) |
30.6 (87.1) |
27.6 (81.7) |
24.2 (75.6) |
19.4 (66.9) |
17.1 (62.8) |
33.1 (91.6) |
Ortalama yüksek °C (°F) | 8.1 (46.6) |
8.3 (46.9) |
10.2 (50.4) |
12.1 (53.8) |
14.8 (58.6) |
17.6 (63.7) |
19.5 (67.1) |
19.2 (66.6) |
17.0 (62.6) |
13.6 (56.5) |
10.3 (50.5) |
8.3 (46.9) |
13.3 (55.9) |
Günlük ortalama °C (°F) | 5.3 (41.5) |
5.3 (41.5) |
6.8 (44.2) |
8.3 (46.9) |
10.9 (51.6) |
13.6 (56.5) |
15.6 (60.1) |
15.3 (59.5) |
13.4 (56.1) |
10.5 (50.9) |
7.4 (45.3) |
5.6 (42.1) |
9.8 (49.6) |
Ortalama düşük °C (°F) | 2.4 (36.3) |
2.3 (36.1) |
3.4 (38.1) |
4.6 (40.3) |
6.9 (44.4) |
9.6 (49.3) |
11.7 (53.1) |
11.5 (52.7) |
9.8 (49.6) |
7.3 (45.1) |
4.5 (40.1) |
2.8 (37.0) |
6.4 (43.5) |
Rekor düşük °C (°F) | −15.6 (3.9) |
−13.4 (7.9) |
−9.8 (14.4) |
−7.2 (19.0) |
−5.6 (21.9) |
−0.7 (30.7) |
1.8 (35.2) |
0.6 (33.1) |
−1.7 (28.9) |
−5.6 (21.9) |
−9.3 (15.3) |
−15.7 (3.7) |
−15.7 (3.7) |
Ortalama yağış mm (inç) | 62.6 (2.46) |
48.8 (1.92) |
52.7 (2.07) |
54.1 (2.13) |
59.5 (2.34) |
66.7 (2.63) |
56.2 (2.21) |
73.3 (2.89) |
59.5 (2.34) |
79.0 (3.11) |
72.9 (2.87) |
72.7 (2.86) |
758.0 (29.84) |
Ortalama yağış günleri (≥ 1,0 mm) | 12 | 10 | 11 | 10 | 11 | 10 | 10 | 11 | 10 | 11 | 11 | 12 | 129 |
Ortalama karlı günler | 4.6 | 4.2 | 2.8 | 1.2 | 0.2 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.8 | 2.9 | 16.6 |
Ortalama bağıl nem (%) (15:00 UTC'de) | 80.6 | 75.7 | 71.0 | 68.3 | 68.0 | 68.3 | 69.0 | 69.3 | 71.5 | 75.1 | 80.3 | 83.1 | 73.3 |
Ortalama aylık güneş ışığı saatleri | 59.2 | 76.1 | 109.1 | 157.4 | 195.2 | 173.3 | 164.1 | 160.1 | 129.8 | 103.9 | 71.0 | 52.8 | 1,452 |
Kaynak: Met Éireann |
Merrion Square, Dublin için iklim verileri (1991-2020), yükseklik: 13 m (43 ft) ⓘ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
Rekor yüksek °C (°F) | 17.5 (63.5) |
17.2 (63.0) |
19.6 (67.3) |
22.7 (72.9) |
24.1 (75.4) |
27.7 (81.9) |
29.1 (84.4) |
30.0 (86.0) |
26.2 (79.2) |
22.5 (72.5) |
18.6 (65.5) |
16.6 (61.9) |
30.0 (86.0) |
Ortalama yüksek °C (°F) | 8.8 (47.8) |
9.1 (48.4) |
10.7 (51.3) |
12.6 (54.7) |
15.4 (59.7) |
18.1 (64.6) |
20.1 (68.2) |
19.6 (67.3) |
17.4 (63.3) |
14.2 (57.6) |
11.1 (52.0) |
9.2 (48.6) |
13.9 (57.0) |
Ortalama düşük °C (°F) | 4.1 (39.4) |
4.2 (39.6) |
5.1 (41.2) |
6.6 (43.9) |
9.1 (48.4) |
11.7 (53.1) |
13.5 (56.3) |
13.3 (55.9) |
11.3 (52.3) |
8.9 (48.0) |
6.1 (43.0) |
4.4 (39.9) |
8.2 (46.8) |
Rekor düşük °C (°F) | −8.1 (17.4) |
−4.6 (23.7) |
−4.2 (24.4) |
−2.5 (27.5) |
0.4 (32.7) |
4.2 (39.6) |
7.8 (46.0) |
6.4 (43.5) |
3.6 (38.5) |
0.1 (32.2) |
−5.1 (22.8) |
−7.6 (18.3) |
−8.1 (17.4) |
Ortalama yağış mm (inç) | 61.2 (2.41) |
49.0 (1.93) |
50.0 (1.97) |
48.5 (1.91) |
53.6 (2.11) |
60.4 (2.38) |
57.9 (2.28) |
64.1 (2.52) |
60.6 (2.39) |
75.0 (2.95) |
80.6 (3.17) |
65.5 (2.58) |
726.4 (28.6) |
Ortalama yağış günleri (≥ 1 mm) | 12.0 | 9.9 | 9.0 | 9.9 | 9.6 | 8.8 | 10.5 | 9.7 | 9.5 | 11.0 | 11.6 | 11.8 | 123.3 |
Kaynak 1: Met Éireann | |||||||||||||
Kaynak 2: Avrupa İklim Değerlendirmesi ve Veri Seti |
Dublin için iklim verileri ⓘ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
Ortalama deniz sıcaklığı °C (°F) | 9.6 (49.3) |
8.8 (47.8) |
8.4 (47.1) |
9.1 (48.4) |
10.4 (50.7) |
12.3 (54.1) |
14.1 (57.4) |
14.9 (58.8) |
14.8 (58.6) |
14.1 (57.4) |
13.1 (55.6) |
11.3 (52.3) |
11.7 (53.1) |
Ortalama günlük gün ışığı saatleri | 8.0 | 10.0 | 12.0 | 14.0 | 16.0 | 17.0 | 16.0 | 15.0 | 13.0 | 11.0 | 9.0 | 8.0 | 12.4 |
Ortalama Ultraviyole indeksi | 0 | 1 | 2 | 4 | 5 | 6 | 6 | 5 | 4 | 2 | 1 | 0 | 3 |
Kaynak: Hava Durumu Atlası |
Dublin denize konumundan dolayı ılıman bir iklime sahiptir. Kışları yumuşak, yazları serin geçer ve aşırı soğuk ya da sıcak yaşamaz. Genelde düşünülenin aksine Dublin, batı İrlanda gibi, yoğun yağış almamaktadır. Batı İrlanda’nın yağış oranı genelde başkentin iki katıdır. Londra ile karşılaştırıldığında ortalamada Dublin’de daha az yağışlı gün görülür. Ocak ayındaki ortalama en yüksek sıcaklığı 8 °C (46 °F), Temmuz ayında ise 20 °C (68 °F)’dir. Ortalama en güneşli ayları, günde altı saate kadar uzanan, Mayıs ve Haziran’dır ama günler yine de daha uzun geçer. Ortalamada en yağışlı ayları ise, 74mm (2.9 inç) ile, Aralık ve Ağustos’tur. En kuru ay, 45 mm (1.7 inç) ile, Nisan’dır. Yıllık toplam ortalama yağış oranı (bütün yağış türleri dahil) 762 mm (29.5 inç)’tir ve Sidney, New York ve Dallas’tan bile daha azdır. Dublin, yüksek enlemi nedeniyle, uzun yaz günlerine (yaklaşık 19 saat gün ışığı) ve kısa kış günlerine (dokuz saate kadar düşebilmektedir) sahiptir. İrlanda’nın geri kalanında da olduğu gibi, hortum, kasırga, deprem ve tsunami benzeri, doğal afetler açısından oldukça korunaklıdır. ⓘ
Atlantik fırtına sistemlerinden gelen güçlü rüzgarlar, İrlanda’nın diğer bölgelerindeki kadar olmasa da, Dublin’i etkileyebilmektedir. Şiddetli rüzgarlara daha çok kış ortası rastlanmaktadır ama özellikle, Ekim ve Şubat ayları dahil olmak üzere, her an oluşabilirler. Son dönemlerin en kuvvetli fırtınası 24 Aralık 1997’de, Casement Aerodrome’da, 151 km/s (94 mil/s) olarak kaydedilmiştir. ⓘ
Dublin’i çevredeki bölgelerden birkaç derece daha sıcak yapan bir mikroiklimi vardır. Ayrıca şehrin merkeziyle eteklerinde ufak bir ısı farkı da bulunmaktadır. Şehrin merkezi daha yoğun yapılanmış olduğu için biraz daha sıcaktır. Yine şehrin merkezi ile 12 kilometre kuzeyindeki havaalanı arasında da ısı farkı bulunmaktadır. ⓘ
İlgi çekici yerler
Simgesel Yapılar
Dublin'de yüzlerce yıl öncesine dayanan birçok simge ve anıt bulunmaktadır. En eskilerinden biri olan Dublin Kalesi, 1169 yılında Normanların İrlanda'yı işgalinden kısa bir süre sonra, 1204 yılında İngiltere Kralı John'un emriyle, şehrin savunulması, adaletin sağlanması ve Kral'ın hazinesinin korunması için güçlü duvarları ve iyi hendekleri olan bir kale inşa edilmesi emredildiğinde, ilk olarak büyük bir savunma eseri olarak kurulmuştur. 1230'da büyük ölçüde tamamlanan kale, tipik Norman avlu tasarımına sahipti; kalesi olmayan merkezi bir meydanı vardı, her tarafı yüksek savunma duvarlarıyla sınırlıydı ve her köşede dairesel bir kule tarafından korunuyordu. Norman Dublin'in güney doğusunda yer alan kale, Poddle Nehri'ni doğal bir savunma aracı olarak kullanarak şehrin dış çevresinin bir köşesini oluşturmuştur. ⓘ
Dublin'in en yeni anıtlarından biri, resmi adı "Işık Anıtı" olan Spire of Dublin'dir. Paslanmaz çelikten yapılmış 121,2 metrelik (398 ft) konik bir kuledir ve O'Connell Caddesi üzerinde Henry Caddesi ve Kuzey Earl Caddesi ile birleştiği yerde bulunmaktadır. Nelson Sütununun yerini almıştır ve Dublin'in 21. yüzyıldaki yerini işaretlemesi amaçlanmıştır. Ian Ritchie Architects tarafından tasarlanan kulenin tasarımında "sanat ve teknoloji arasında köprü kuran zarif ve dinamik bir sadelik" aranmıştır. Anıtın tabanı ışıklandırılmış ve tepesi de gece gökyüzünde kente bir işaret vermek üzere aydınlatılmıştır. ⓘ
Kells Kitabı'nı barındıran Trinity College Dublin'in Eski Kütüphanesi, şehrin en çok ziyaret edilen yerlerinden biridir. Kells Kitabı, MS 800 civarında İrlandalı rahipler tarafından yaratılmış resimli bir el yazmasıdır. Liffey Nehri üzerindeki demir bir yaya köprüsü olan Ha'penny Köprüsü, Dublin'de en çok fotoğrafı çekilen yerlerden biridir ve Dublin'in en ikonik simgelerinden biri olarak kabul edilir. ⓘ
Diğer simge yapılar ve anıtlar arasında Christ Church Katedrali ve St Patrick Katedrali, Mansion House, Molly Malone heykeli, İrlanda Ulusal Müzesi'nin bir kısmı ve İrlanda Ulusal Kütüphanesi de dahil olmak üzere Leinster House çevresindeki binalar kompleksi, Gümrük Binası ve Áras an Uachtaráin yer almaktadır. Diğer görülecek yerler arasında Anna Livia anıtı bulunmaktadır. Poolbeg Kuleleri de Dublin'in simge yapılarındandır ve şehrin çeşitli noktalarından görülebilir. ⓘ
Parklar
Şehirde çok sayıda yeşil alan bulunmaktadır ve Dublin Şehir Konseyi 1.500 hektardan (3.700 dönüm) fazla parkı yönetmektedir. Halka açık parklar arasında Phoenix Park, Herbert Park, St Stephen's Green, Saint Anne's Park ve Bull Island bulunmaktadır. Phoenix Parkı, şehir merkezinin yaklaşık 3 km (2 mil) batısında, Liffey Nehri'nin kuzeyindedir. Parkın 16 kilometrelik (10 mil) çevre duvarı 707 hektarlık (1.750 dönüm) bir alanı çevrelemektedir ve bu da parkı Avrupa'nın en büyük surlarla çevrili şehir parklarından biri haline getirmektedir. Geniş otlak alanları ve ağaçlarla çevrili caddeler içerir ve 17. yüzyıldan beri yabani alageyik sürüsüne ev sahipliği yapmaktadır. İrlanda Cumhurbaşkanı'nın 1751 yılında inşa edilen konutu (Áras an Uachtaráin) parkın içinde yer almaktadır. Park aynı zamanda Dublin Hayvanat Bahçesi, Ashtown Kalesi ve Birleşik Devletler Büyükelçisinin resmi konutuna da ev sahipliği yapmaktadır. Parkta bazen müzik konserleri de düzenlenmektedir. ⓘ
St Stephen's Green, Dublin'in ana alışveriş caddelerinden biri olan Grafton Caddesi'ne ve kendi adını taşıyan bir alışveriş merkezine bitişiktir ve çevresindeki sokaklarda bir dizi kamu kurumunun ofisleri bulunmaktadır. ⓘ
Saint Anne's Park, her ikisi de Kuzey Yakası'nda yer alan Raheny ve Clontarf banliyöleri arasında paylaşılan halka açık bir park ve dinlenme tesisidir. Dublin'deki en büyük ikinci belediye parkı olan park, 1835 yılında Benjamin Lee Guinness ile başlayan Guinness ailesinin üyeleri tarafından bir araya getirilen eski 2 kilometrekarelik (0,8 sq mi; 500-acre) arazinin bir parçasıdır (en büyük belediye parkı, yine Clontarf ve Raheny arasında paylaşılan yakındaki (Kuzey) Bull Adası'dır) ve 5 km'lik bir plaja sahiptir. ⓘ
Ekonomi
Dublin bölgesi İrlanda'nın ekonomik merkezidir ve Celtic Tiger döneminde ülkenin ekonomik genişlemesinin ön saflarında yer almıştır. Dublin 2009 yılında satın alma gücüne göre dünyanın en zengin dördüncü, kişisel gelire göre ise en zengin 10. şehri olarak listelenmiştir. Mercer'in 2011 Dünya Çapında Yaşam Maliyeti Araştırmasına göre Dublin, Avrupa Birliği'ndeki en pahalı 13. şehir (2010'da 10. sıradaydı) ve dünyada yaşamak için en pahalı 58. yerdir (2010'da 42. sıradaydı). 2017 yılı itibariyle Büyük Dublin Bölgesi'nde yaklaşık 874.400 kişi istihdam edilmektedir. İrlanda'nın finans, ICT ve profesyonel sektörlerinde istihdam edilen kişilerin yaklaşık %60'ı bu bölgede yer almaktadır. ⓘ
Guinness 1759'dan beri St James's Gate Bira Fabrikası'nda üretiliyor olsa da Dublin'in gıda işleme, tekstil üretimi, bira üretimi ve damıtma gibi geleneksel endüstrileri giderek azalmıştır. 1990'lardaki ekonomik gelişmeler bir dizi küresel ilaç, bilgi ve iletişim teknolojisi şirketini şehre ve Büyük Dublin Bölgesi'ne çekmiştir. Microsoft, Google, Amazon, eBay, PayPal, Yahoo!, Facebook, Twitter, Accenture, TikTok ve Pfizer gibi şirketlerin Avrupa'daki genel merkezleri ve/veya operasyonel üsleri artık şehirde bulunmaktadır ve bunların birçoğu Digital Hub ve Silicon Docks gibi kurumsal kümelerde yer almaktadır. Bu şirketlerin varlığı şehirdeki ekonomik büyümeyi tetiklemiş ve Dublin'in bazen "Avrupa'nın Teknoloji Başkenti" olarak anılmasına yol açmıştır. ⓘ
Finansal hizmetler de 1987 yılında Dublin Uluslararası Finansal Hizmetler Merkezi'nin kurulmasından bu yana kent için önemli hale gelmiştir. IFSC programı kapsamında 500'den fazla operasyonun ticaret yapması onaylanmıştır. Merkez, dünyanın en büyük 50 bankasının yarısına ve en büyük 20 sigorta şirketinin yarısına ev sahipliği yapmaktadır. Citibank gibi birçok uluslararası firma şehirde büyük merkezler kurmuştur. İrlanda Menkul Kıymetler Borsası (ISEQ), İnternet Tarafsız Borsası (INEX) ve İrlanda Girişim Borsası (IEX) da Dublin'de bulunmaktadır. Dublin, Brexit'ten sonra Avro Bölgesine erişimi sürdürmeyi uman Finansal Hizmetler şirketlerine ev sahipliği yapmak için yarışan ana şehirlerden biri olarak konumlandırılmıştır. Kelt Kaplanı aynı zamanda Dublin Docklands ve Spencer Dock'taki büyük yeniden geliştirme projeleriyle inşaatta geçici bir patlamaya yol açmıştır. Tamamlanan projeler arasında Kongre Merkezi, 3Arena ve Bord Gáis Enerji Tiyatrosu bulunmaktadır. ⓘ
2018'in ikinci çeyreğinde Dublin, Dublin Economic Monitor tarafından bildirildiği üzere %5,7'ye düşerek son on yılın en düşük işsizlik oranına ulaşmıştır. ⓘ
Ulaşım
Yol
Dublin ülkenin karayolları ağının merkezidir. M50 otoyolu (İrlanda’nın en yoğun yolu), bir çeşit çevre yoludur. Şehrin güneyine, batısına ve kuzeyine uzanarak başkentten diğer bölgelere ulaşan en önemli ulusal ana yolları birbirine bağlar. Lucan köyü yakınında, Liffey nehrinin üzerinde yükselen iki köprüden oluşan Batı-Bağlantısı’nda ücret uygulanmaktadır (€1.90). M50’nin yapılması neredeyse 20 yıl sürmüştür ve son kısmı Haziran 2005’te açılmıştır. Carrickmines Kalesi yakınlarındaki Orta Çağ harabelerinin yıkılmasıyla ilgili bir davadan dolayı yolun son kısmının tamamlanması gecikmiştir. M50’de şu anda birbirinin aksi yönde giden iki şerit bulunmaktadır ama N4 ve N7 kavşaklarında şeritleri üçe çıkarmak için çalışmalar yapılmaktadır. Ulusal Karayolları Otoritesi ayrıca üçlü kavşaklar inşa ederek otoyolun en yoğun noktalarının kapasitesini arttırmayı amaçlamaktadır. Bu konuda çalışmalar başlamıştır. ⓘ
Çevre yolunu tamamlamak için “Doğu Geçidi” teklif edildi. Bu projenin ilk yarısı Dublin Liman Tüneli, yakın zamanda tamamlandı ve 20 Aralık 2006’da açıldı. Özellikle ağır taşıtlara yönelik hizmet veren bu tünel hafif araçlara ücretlidir. Şubat 2007’den beri, 5 dingilli araçların, bütün hafta boyunca, 7:00 - 19:00 saatleri arasında, şehir merkezi kordonundan geçmeleri yasaklandı. Sadece gerekli dağıtımlar için özel izni olanlar bu yolları kullanabilmektedirler. ⓘ
Liman Tüneli, önceleri ağır araç trafiğine hizmet vermek için iki şeritli olarak tasarlanmış olsa da, daha sonra otoyol standartlarında iki ayrı tünel olarak yapılmış ve genel trafiğe açılmıştır. Ağır araçlardan ücret alınmamaktadır. Tüneller ilk düşünülenden 1 kilometre daha uzun ve civardaki yerleşim yerlerini en az rahatsız edecek şekilde daha derine yapılmış ve gerekli düzenlemelerle bu değişiklikler desteklenmiştir. ⓘ
Başkent, Dublin Şehir Konseyi tarafından “dış” ve “iç” yörünge şeklinde adlandırılan yollarla çevrelenmiştir. “İç yörünge” yaklaşık olarak, şehrin George devrine ait kısmı olarak bilinen bölgenin kalbi, St. Stephen's Green’den Mountjoy meydanına ve King's Inns’den St Patrick's Katedrali’ne uzanmaktadır. “Dış yörünge,” Dublin’in iki kanalı (İrlanda’nın Büyük Kanalı ve İrlanda Kraliyet Kanalı) ile kuzey ve güney çember yollarının oluşturduğu doğal daireden geçmektedir. ⓘ
İrlanda'daki karayolu ağı öncelikle Dublin'e odaklanmıştır. Şehrin güneyi, batısı ve kuzeyi boyunca uzanan bir yarı çevre yolu olan M50 otoyolu, önemli ulusal ana güzergahları ülkenin geri kalanına bağlamaktadır. 2008 yılında West-Link ücretli geçiş köprüsü, elektronik etiketlere ve araç ön kayıtlarına dayalı üç kademeli bir ücretlendirme sistemi olan eFlow engelsiz geçiş sistemi ile değiştirilmiştir. ⓘ
2016 TomTom Trafik Endeksi Dublin'i dünyanın en sıkışık 15., Avrupa'nın ise en sıkışık 7. şehri olarak sıralamıştır. ⓘ
Otobüs
Dublin’in toplu taşıma sisteminin büyük bir kısmı, Bus Átha Cliath tarafından işletilen, yaklaşık 200 adet gündüz ve pazartesiden cumartesiye işleyen 24 gece otobüs hattından oluşmaktadır. Gündüz hatlarının 40, 40A, 40B, 40C, 40D numara ve harfli kodlamaları vardır. Gece hatları için numaranın yanına “N” harfi konmaktadır. Bazı turist otobüsleri dışında, Dublin otobüs servisleri bir kişi tarafından işletilir. Gündüz tarifeleri seyahat edilen durak sayısına göre belirlenir. Ücretler bozuk para ile ödenir ve sadece tam para geçerlidir. Fazla para veren yolcuya “para üstü biletleri” verilir. Daha sonra bu biletler O’Connell caddesindeki Dublin Otobüs İşletme ofisinde nakit paraya çevrilebilir. Otobüslerden ve acentelerden farklı paso ve bilet çeşitleri satın alınabilir. Bu biletler otobüse binilince kapının sağındaki makinelerde okutulur. Gece otobüsler seyahat edilen durak sayısına bağlı olmaksızın tek ücret alırlar. Ayrıca bazı ufak otobüs şirketleri de şehre hizmet vermektedir. ⓘ
Bisiklet
2011 Nüfus Sayımı, Dublin'de işe gidip gelenlerin yüzde 5,9'unun bisiklet kullandığını göstermiştir. Dublin Şehir Konseyi'nin şehir içinde ve dışındaki kanallardan geçen trafik akışına ilişkin 2013 tarihli bir raporunda, tüm trafiğin %10'undan biraz azının bisikletlilerden oluştuğu tespit edilmiştir. 2012'ye göre %14,1'lik bir artış ve 2006 seviyelerine göre %87,2'lik bir artış anlamına gelen bu artış, Dublinbikes bisiklet kiralama programı, bisiklet yollarının sağlanması, bisiklet kullanımını teşvik etmek için kamuoyu bilinçlendirme kampanyaları ve 30 km/s şehir merkezi hız sınırının getirilmesi gibi önlemlere bağlanmaktadır. ⓘ
Dublin Şehir Konseyi 1990'larda şehir genelinde bisiklet yolları ve parkurları kurmaya başlamıştır ve 2012 itibariyle şehirde bisikletliler için 200 kilometreden (120 mil) fazla özel yol içi ve yol dışı parkur bulunmaktadır. Şehir 2011 yılında Kopenhag Bisiklet Dostu Şehirler Endeksi'nde büyük dünya şehirleri arasında 9. sırada yer almıştır. Aynı endeks 2015 yılında 15. sıraya düşmüş ve Dublin 2017 yılında ilk 20'nin dışında kalmıştır. ⓘ
Dublinbikes, 2009 yılından bu yana Dublin'de faaliyet gösteren bir self-servis bisiklet kiralama programıdır. JCDecaux ve Just Eat tarafından desteklenen program, şehir merkezindeki 44 terminale yerleştirilmiş yüzlerce unisex bisikletten oluşmaktadır. Kullanıcıların yıllık Uzun Süreli Kiralama Kartı için abonelik yaptırmaları ya da üç günlük bilet satın almaları gerekmektedir. Dublinbikes'in 2018 itibariyle 66.000'den fazla uzun dönemli abonesi yılda 2 milyondan fazla yolculuk yapmaktadır. ⓘ
Demiryolu
Heuston ve Connolly istasyonları Dublin'deki iki ana demiryolu terminalidir. Iarnród Éireann tarafından işletilen Dublin Banliyö Demiryolu ağı, Büyük Dublin Bölgesi'ne ve County Louth'daki Drogheda ve Dundalk, County Wexford'daki Gorey gibi banliyö kasabalarına hizmet veren ve Portlaoise ve günde bir kez Newry'ye kadar uzanan beş demiryolu hattından oluşmaktadır. Beş hattan biri elektrikli Dublin Area Rapid Transit (DART) hattı olup, Malahide ve Howth'tan güneye doğru County Wicklow'daki Greystones'a kadar uzanan 31 istasyondan oluşmaktadır. Diğer dört hatta ise Irish Rail dizel çoklu üniteleri kullanılarak banliyö demiryolu işletilmektedir. 2013 yılında DART ve Dublin Banliyö hatlarının yolcu sayısı sırasıyla 16 milyon ve 11,7 milyondur (tüm Irish Rail yolcularının yaklaşık %75'i). ⓘ
Dublin'de bir zamanlar kapsamlı bir tramvay sistemi vardı ancak bu sistem 1949 yılında büyük ölçüde kaldırılmıştır. Genellikle tramvay sistemi olarak tanımlanan yeni bir hafif raylı sistem olan Luas 2004 yılında hizmete girmiştir ve Transdev Ireland (Transport Infrastructure Ireland'ın sözleşmesi altında) tarafından işletilmekte olup yılda 34 milyondan fazla yolcu taşımaktadır. Ağ birbiriyle bağlantılı iki hattan oluşmaktadır; Kırmızı Hat Docklands ve şehir merkezini Tallaght ve Saggart'ın güneybatı banliyölerine bağlarken, Yeşil Hat kuzeydeki şehir içi banliyöleri ve ana şehir merkezini Sandyford ve Brides Glen gibi şehrin güneyindeki banliyölere bağlamaktadır. Bu hatlar birlikte toplam 67 istasyon ve 44,5 kilometre (27,7 mil) hattan oluşmaktadır. Yeşil Hattın şehrin kuzeyine doğru 6 km'lik bir uzantısının inşasına Haziran 2013'te başlanmış ve 9 Aralık 2017'de yolculu seferlere açılmıştır. ⓘ
Metrolink adı altında Dublin'in kuzeyinden Dublin Havaalanı ve St Stephen's Green üzerinden Sandyford'a uzanması planlanan bir metro hizmeti önerilmektedir. ⓘ
Demiryolu ve feribot
Dublin Connolly, otobüsle Dublin Limanı'na ve Irish Ferries ve Stena Line tarafından işletilen feribotlarla Kuzey Galler Sahil Hattı'nda Chester, Crewe ve Londra Euston'a giden trenleri bağlamak için Holyhead'e bağlanmaktadır. Dublin Connolly'den Dublin Limanı'na Amiens Street, Dublin into Store Street üzerinden ya da Dublin Bus'un Feribot Terminali'ne sefer düzenlediği Busáras üzerinden Luas ile ulaşılabilir. ⓘ
Hava
Dublin Havalimanı
Dublin Havalimanı (DAA'nın sahibi olduğu ve işlettiği) Dublin şehrinin kuzeyinde, Fingal idari bölgesindeki Swords yakınlarında yer almaktadır. İrlanda'nın bayrak taşıyıcısı Aer Lingus ve bölgesel havayolu CityJet'in merkezleri burada, düşük maliyetli havayolu Ryanair'in merkezi ise yakınlardadır. Havalimanı kısa ve orta mesafeli uçuş ağı, İrlanda'daki bölgesel havalimanlarına iç hat seferleri ve Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Orta Doğu ve Hong Kong'a uzun mesafeli seferler sunmaktadır. Dublin Havalimanı, Avrupa Birliği'nin en işlek 11. havalimanıdır ve İrlanda adasının da açık ara en işlek havalimanıdır. ⓘ
Dublin Havalimanı 2014 yılında 21 milyondan fazla yolcuya hizmet vererek Avrupa'nın en işlek 18. havalimanı olmuştur. Bu rakam 2016 yılında 27,9 milyon yolcuya ulaşarak hem kısa hem de uzun mesafeli uçuş ağlarındaki büyümenin desteğiyle tüm zamanların rekorunu kırmıştır. 2015 ve 2016 yıllarında transatlantik trafiği artmış, Kuzey Amerika'ya haftada 158 yaz uçuşu gerçekleştirilerek bu rotada Avrupa'nın en büyük altıncı merkezi haline gelmiştir. Transatlantik trafiği aynı zamanda 2016 yılında havalimanı için pazarın en hızlı büyüyen segmenti oldu. 2015 yılına göre %16'lık bir artışla Dublin ve Kuzey Amerika arasında seyahat eden yıllık yolcu sayısı 2,9 milyona ulaştı. ⓘ
Dublin Havalimanı 2010'dan 2016'ya kadar yıllık yolcu trafiğinde yaklaşık 9,5 milyonluk bir artış kaydetmiştir. 2013'te 163.703 olan ticari uçak hareketlerinin sayısı da benzer bir büyüme trendi izleyerek 2015'te 191.233'e ulaşmıştır. ⓘ
Diğer hava taşımacılığı
Dublin'e ayrıca Weston Havaalanı ve diğer küçük tesisler, bir dizi helikopter operatörü hizmet vermekte ve ordu ile bazı devlet hizmetleri yakınlardaki Casement Havaalanı'nı kullanmaktadır. ⓘ
Eğitim
İrlanda'nın en büyük eğitim merkezi olan Dublin, dört üniversiteye ve bir dizi başka yükseköğretim kurumuna ev sahipliği yapmaktadır. Dublin 2012 yılında Avrupa Bilim Başkenti olmuştur. ⓘ
Dublin Üniversitesi, 16. yüzyıldan kalma İrlanda'nın en eski üniversitesidir ve şehir merkezinde yer almaktadır. Tek kurucu koleji olan Trinity College (TCD), 1592 yılında I. Elizabeth döneminde Kraliyet Beratı ile kurulmuştur. 1793 yılına kadar Roma Katoliklerine kapalıydı ve Katolik hiyerarşisi daha sonra Roma Katoliklerinin 1970 yılına kadar okula devam etmesini yasakladı. Şehir merkezinde, College Green'de yer alan üniversitenin 18.000'den fazla öğrencisi bulunmaktadır. ⓘ
İrlanda Ulusal Üniversitesi'nin (NUI) merkezi Dublin'dedir ve aynı zamanda 30.000'den fazla öğrencisi olan University College Dublin'in (UCD) kurucu üniversitesinin de bulunduğu yerdir. 1854 yılında kurulan üniversite şu anda İrlanda'nın en büyük üniversitesidir. UCD'nin ana kampüsü, güneydoğu banliyölerinde, şehir merkezine yaklaşık 5 km (3 mil) uzaklıktaki Belfield'dedir. ⓘ
Dublin'in başlıca ve İrlanda'nın en büyük teknolojik eğitim ve araştırma kurumu olan ve 1887 yılında kurulan Dublin Institute of Technology (DIT), 2019 yılı itibariyle iki büyük banliyö üçüncü seviye kurumu olan Institute of Technology, Tallaght ve Institute of Technology, Blanchardstown ile birleşerek öğrenci nüfusuna göre İrlanda'nın en büyük ikinci üniversitesi olan Technological University Dublin'i oluşturmuştur. Mühendislik, mimarlık, fen bilimleri, sağlık, gazetecilik, dijital medya, konaklama, işletme, sanat ve tasarım, müzik ve beşeri bilimler programları gibi alanlarda geniş bir yelpazede eğitim veren yeni üniversitenin Grangegorman, Tallaght ve Blanchardstown'da olmak üzere üç uzun vadeli kampüsü bulunmaktadır. ⓘ
Dublin Şehir Üniversitesi (DCU), eski adıyla Dublin Ulusal Yüksek Eğitim Enstitüsü (NIHE), işletme, mühendislik, bilim, iletişim kursları, diller ve ilköğretim alanlarında kurslar sunmaktadır. Yaklaşık 16.000 öğrencisi bulunan üniversitenin ana kampüsü şehir merkezinden yaklaşık 7 km (4 mil) uzaklıkta, kuzey banliyölerinde yer almaktadır. Ana Glasnevin Kampüsünün yanı sıra, Drumcondra kampüsleri arasında eski Aziz Patrick Eğitim Koleji, Drumcondra şu anda yakındaki Mater Dei Eğitim Enstitüsü'nden öğrencilere ve All Hallows College'daki DCU Kampüsünde İrlanda Kilisesi Eğitim Koleji'nden öğrencilere de ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
İrlanda Kraliyet Cerrahlar Koleji (RCSI), hem bir üniversite (2019'dan beri) hem de NUI'nin tanınmış bir koleji olan ve şehir merkezindeki St Stephen's Green'de bulunan bir tıp okulu yürütmektedir; UCD ve Trinity College bünyesinde de büyük tıp okulları bulunmaktadır. National College of Art and Design (NCAD) sanat, tasarım ve medya alanlarında eğitim ve araştırma hizmeti vermektedir. İrlanda Ulusal Koleji'nin (NCI) yanı sıra Sir John Rogerson's Quay'de bir sosyal bilimler araştırma enstitüsü olan Ekonomik ve Sosyal Araştırma Enstitüsü ve Dublin İleri Araştırmalar Enstitüsü de Dublin'de bulunmaktadır. ⓘ
Uluslararası ve Avrupa İşleri Enstitüsü de Dublin'dedir. Dublin Business School (DBS), Aungier Street'te bulunan 9.000'den fazla öğrencisiyle İrlanda'nın en büyük özel üçüncü seviye kurumudur ve Griffith College Dublin'in ana tesisi Portobello'dadır. Ayrıca The Gaiety School of Acting gibi daha küçük uzmanlaşmış kolejler de bulunmaktadır. İrlanda kamu idaresi ve yönetimi eğitim merkezinin merkezi Dublin'dedir, Kamu Yönetimi Enstitüsü, İrlanda Ulusal Üniversitesi ve bazı durumlarda Queen's University Belfast aracılığıyla bir dizi lisans ve yüksek lisans ödülü vermektedir. ⓘ
Dublin ayrıca üyeliği İrlanda'nın en yüksek akademik onuru olarak kabul edilen İrlanda Kraliyet Akademisi'ne de ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Banliyö kenti Dún Laoghaire, sanat, tasarım, işletme, psikoloji ve medya teknolojisi alanlarında eğitim ve araştırmayı destekleyen Dún Laoghaire Sanat, Tasarım ve Teknoloji Enstitüsü'ne (IADT) ev sahipliği yapmaktadır. Dublin, 2019 yılında UNESCO Küresel Öğrenen Şehirler Ağı'na katılmıştır. ⓘ
Dublin Teknoloji Enstitüsü modern bir teknik kolej olup ülkenin en büyük, üniversite olmayan, üçüncü-seviye eğitim kurumudur. Teknik konularda uzmanlaşmış olsa da birçok sanat ve insan bilimleri dersleri de verilmektedir. Dublin’in kent dışı yerleşimlerinden Tallaght ve Blanchardstown’da teknoloji enstitüleri bulunmaktadır: Tallaght Teknoloji Enstitüsü ve Blanchardstown Teknoloji Enstitüsü. ⓘ
Bunların dışında ayrıca birçok küçük uzmanlık kolejleri ve özel kurumlar da bulunmaktadır. Örneğin, The Gaiety Oyunculuk Okulu’nda hem iki yıllık yoğun oyunculuk kursu, hem de Dublin Şehir Üniversitesi ve Dublin İşletme Okulu ile ortak, üç yıllık lisans programı bulunmaktadır. Aungier caddesinde bulunan, bu okul aynı zamanda ülkedeki en büyük, bağımsız, üçüncü-seviye kurumudur. ⓘ
Demografi
Dublin Şehri ve banliyölerindeki ana göçmen grupları, 2016 ⓘ | |
Uyruk | Nüfus |
---|---|
Polonya | 33,751 |
BIRLEŞIK KRALLIK | 19,196 |
Romanya | 16,808 |
Litvanya | 9,869 |
Brezilya | 8,903 |
İtalya | 6,834 |
Hindistan | 6,546 |
İspanya | 6,341 |
Letonya | 5,771 |
Çin Anakarası | 5,748 |
Fransa | 5,576 |
ABD | 4,042 |
Nijerya | 2,563 |
Pakistan | 2,515 |
Filipinler | 2,204 |
Dublin Şehri, Dublin Şehir Konseyi tarafından yönetilen bölgedir. "Dublin" terimi aynı zamanda şehri ve Dún Laoghaire-Rathdown, Fingal ve Güney Dublin ilçelerini içeren geleneksel County Dublin (Dublin Bölgesi) için de kullanılır. Dublin şehrinin nüfusu 2016 nüfus sayımında 554.554 iken, kentsel alanın nüfusu 1.173.179'dur. County Dublin'in nüfusu 1.273.069 ve Greater Dublin Area'nın nüfusu 1.904.806'dır. Bölgenin nüfusu hızla artmaktadır ve Merkezi İstatistik Ofisi tarafından 2020 yılına kadar 2,1 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. ⓘ
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, İtalyanlar hem Dublin hem de İrlanda'daki en büyük göçmen grubuydu ve yemek ve restoran ortamıyla eşanlamlı hale geldiler. 1990'ların sonlarından bu yana Dublin, en büyük sayıları Avrupa Birliği'nden, özellikle de Birleşik Krallık, Polonya ve Litvanya'dan gelen önemli düzeyde net göç yaşamıştır. Ayrıca Brezilya, Hindistan, Filipinler, Çin ve Nijerya da dâhil olmak üzere Avrupa dışından da göç almaktadır. Dublin, ülkenin diğer bölgelerine kıyasla daha büyük oranda yeni gelenlere ev sahipliği yapmaktadır. İrlanda'nın Asyalı nüfusunun %60'ı Dublin'de yaşamaktadır. 2006'da Dublin nüfusunun %15'inden fazlası yabancı doğumludur. ⓘ
Başkent, diğer ülkelerden gelen Katolik olmayan göçmenlerin en büyük oranını kendine çekmektedir. İrlanda'da artan sekülerleşme, Dublin'de 1970'lerin ortalarında yüzde 90'ın üzerinde olan düzenli Katolik kilisesine katılımın 2011 yılında yapılan bir ankete göre yüzde 14'e düşmesine ve bazı bölgelerde yüzde 2'nin altına inmesine neden olmuştur ⓘ
2016 nüfus sayımına göre Dublin nüfusunun %86,2'si beyaz (862.381 beyaz İrlandalı [%72,5], 132.846 diğer beyazlar [%13,2] ve 5.092 [%0,5] beyaz İrlandalı gezgin dahil), %2'si siyah (23.892) ve %4,6'sı Asyalı (46.626) idi. Ayrıca, %2,7'si (27.412) diğer etnik veya kültürel kökenlerden gelirken, %4,9'u (49.092) etnik kökenini belirtmemiştir. Din açısından bakıldığında, %68,2'si Katolik, %12,7'si diğer dinlerden olduğunu belirtirken, %19,1'inin dini yoktur ya da din belirtmemiştir. ⓘ
Temmuz 2018 itibariyle, Dublin bölgesinde evsizler yurdunda ya da diğer acil durum konutlarında yaşayan 1.367 aile bulunmaktadır. ⓘ
Kültür
Sanat
Dublin önemli bir edebiyat tarihine sahiptir ve aralarında Nobel ödüllü William Butler Yeats, George Bernard Shaw ve Samuel Beckett'in de bulunduğu pek çok edebiyatçı yetiştirmiştir. Diğer etkili yazar ve oyun yazarları arasında Oscar Wilde, Jonathan Swift ve Drakula'nın yaratıcısı Bram Stoker yer almaktadır. Dublin aynı zamanda James Joyce'un Dublin'de geçen ve çok sayıda güncel ayrıntı içeren Ulysses de dahil olmak üzere önemli ve kayda değer eserlerinin yazıldığı yerdir. Dublinliler, Joyce'un 20. yüzyılın başlarında şehrin olayları ve tipik karakterleri hakkında yazdığı kısa hikayelerden oluşan bir derlemedir. Diğer ünlü yazarlar arasında J. M. Synge, Seán O'Casey, Brendan Behan, Maeve Binchy, John Banville ve Roddy Doyle sayılabilir. İrlanda Ulusal Baskı Müzesi ve İrlanda Ulusal Kütüphanesi de dahil olmak üzere İrlanda'nın en büyük kütüphaneleri ve edebiyat müzeleri Dublin'de bulunmaktadır. Temmuz 2010'da Dublin UNESCO Edebiyat Şehri seçilerek Edinburgh, Melbourne ve Iowa City'ye kalıcı unvanla katılmıştır. ⓘ
Handel'in oratoryosu Messiah ilk kez 13 Nisan 1742'de Fishamble Caddesi'ndeki Neal's Music Hall'da sahnelenmiştir. ⓘ
Şehir merkezinde birçok tiyatro bulunmaktadır ve Dublin tiyatro sahnesinden Noel Purcell, Michael Gambon, Brendan Gleeson, Stephen Rea, Colin Farrell, Colm Meaney ve Gabriel Byrne gibi birçok tanınmış oyuncu çıkmıştır. En iyi bilinen tiyatrolar arasında Gaiety, Abbey, Olympia, Gate ve Grand Canal bulunmaktadır. Gaiety müzikal ve opera prodüksiyonlarında uzmanlaşmıştır ve ayrıca akşam tiyatro prodüksiyonundan sonra çeşitli canlı müzik, dans ve filmlere ev sahipliği yapmak için kapılarını açar. Abbey, 1904 yılında Yeats'in de aralarında bulunduğu bir grup tarafından yerli edebi yetenekleri teşvik etmek amacıyla kurulmuştur. Daha sonra Synge, Yeats ve George Bernard Shaw gibi kentin en ünlü yazarlarından bazıları için bir atılım noktası olmuştur. The Gate, 1928 yılında Avrupa ve Amerikan Avant Garde eserlerini tanıtmak amacıyla kurulmuştur. Grand Canal Theatre, Grand Canal Dock bölgesinde 2010 yılında açılan 2,111 kapasiteli daha yeni bir tiyatrodur. ⓘ
Dublin, ülke edebiyatının ve tiyatrosunun odak noktası olmasının yanı sıra, İrlanda sanatının ve İrlanda sanat ortamının da odak noktasıdır. MS 800 yılında Kelt rahipleri tarafından üretilen ve Insular sanatının bir örneği olan dünyaca ünlü bir el yazması olan Kells Kitabı Trinity College'da sergilenmektedir. Chester Beatty Kütüphanesi, Amerikalı maden milyoneri (ve fahri İrlanda vatandaşı) Sir Alfred Chester Beatty (1875-1968) tarafından bir araya getirilen el yazmaları, minyatür resimler, baskılar, çizimler, nadir kitaplar ve dekoratif sanatlardan oluşan bir koleksiyona ev sahipliği yapmaktadır. Koleksiyonlar M.Ö. 2700'den itibaren Asya, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Avrupa'dan derlenmiştir. ⓘ
Ayrıca, İrlanda Modern Sanat Müzesi, Ulusal Galeri, Hugh Lane Belediye Galerisi, Douglas Hyde Galerisi, Proje Sanat Merkezi ve Kraliyet Hibernian Akademisi'nin sergi alanı da dahil olmak üzere şehrin her yerinde kamuya açık sanat galerileri bulunmaktadır ve ziyaret etmek ücretsizdir. Dublin'deki özel galeriler arasında Green on Red Gallery, Kerlin Gallery, Kevin Kavanagh Gallery ve Mother's Tankstation bulunmaktadır. ⓘ
İrlanda Ulusal Müzesi'nin üç şubesi Dublin'de bulunmaktadır: Kildare Caddesi'nde Arkeoloji, Collins Kışlası'nda Dekoratif Sanatlar ve Tarih ve Merrion Caddesi'nde Doğa Tarihi. Dublin, 1746 yılından kalma Ulusal Sanat ve Tasarım Koleji'ne ve 1991 yılında kurulan Dublin Tasarım Enstitüsü'ne ev sahipliği yapmaktadır. Dublinia, şehrin Viking ve Ortaçağ tarihini sergileyen canlı bir tarih cazibe merkezidir. ⓘ
Dublin, 1980'lerde sanatçılara ev sahipliği yapan Temple Bar ve kolektifler ve yeni sergiler için bir merkez görevi gören Project Arts Centre gibi mekânlarla uzun zamandır bir 'yeraltı' sanat sahnesine sahiptir. The Guardian, Dublin'in bağımsız ve yeraltı sanatının 2010 yılındaki ekonomik durgunluk sırasında geliştiğini belirtmiştir. Dublin'de ayrıca Festival Productions, Lyric Opera Productions, Pioneers' Musical & Dramatic Society, Rathmines and Rathgar Musical Society, Glasnevin Musical Society, Third Day Chorale, Second Age Theatre Company, Irish National Opera gibi birçok tiyatro, müzikal ve opera şirketi bulunmaktadır. ⓘ
Dublin 2014 Dünya Tasarım Başkenti olmak üzere kısa listeye kalmıştır. Taoiseach Enda Kenny, Dublin'in "2014 yılında Dünya Tasarım Başkentine ev sahipliği yapmak için ideal bir aday olacağını" söylemiştir. ⓘ
Ekim 2021'de Dublin, Bordeaux, Kopenhag, Floransa, Ljubljana, Palma de Mallorca ve Valencia ile birlikte Avrupa Komisyonu'nun 2022 Avrupa Akıllı Turizm Başkenti ödülü için kısa listeye kaldı. ⓘ
Temple Bar, özellikle haftasonları, Birleşik Krallık’tan ve başka birçok yerden turist çeken popüler bir gece hayatı mekanıdır. ⓘ
Şehir Dünya'nın en genç nüfusuna sahip yerlerden biridir. Yaklaşık olarak %50’si 25 yaş altındadır. ⓘ
Eğlence
Canlı bir gece hayatına sahip olan Dublin, Avrupa'nın en genç şehirlerinden biri olarak bilinmektedir ve tahminlere göre vatandaşların %50'si 25 yaşından gençtir. Stephen's Green ve Grafton Caddesi çevresi, özellikle Harcourt Caddesi, Camden Caddesi, Wexford Caddesi ve Leeson Caddesi, birçok gece kulübü ve pub'ın bulunduğu yerdir. ⓘ
Gece hayatı için en iyi bilinen bölge Liffey Nehri'nin güneyindeki Temple Bar'dır. Bölge, İngiltere'den gelen bekarlığa veda partileri de dahil olmak üzere turistler arasında popüler hale gelmiştir. Dublin'in kültürel bölgesi olarak geliştirilmiştir ve küçük sanat prodüksiyonları, fotoğraf ve sanatçı stüdyoları, sokak sanatçıları ve küçük müzik mekanları için bir merkez olarak bu ruhu korumaktadır; ancak Lonely Planet tarafından aşırı pahalı, yanlış ve kirli olarak eleştirilmiştir. Leeson Street, Harcourt Street, South William Street ve Camden/George's Street civarındaki bölgeler yerel halk için popüler gece hayatı noktalarıdır. ⓘ
Müzik
Dublin genelinde sokaklarda ve mekanlarda canlı müzik çalınmaktadır ve şehir The Dubliners, Thin Lizzy, The Boomtown Rats, U2, The Script, Sinéad O'Connor, Boyzone, Kodaline, Fontaines D.C. ve Westlife gibi uluslararası başarıya sahip birçok müzisyen ve grup yetiştirmiştir. Dublin'de Whelans ve Vicar Street gibi hafta boyunca canlı müziğe ev sahipliği yapan birçok orta sınıf mekân bulunmaktadır. Dublin Docklands'daki 3Arena mekanı, ziyaretçi küresel sanatçılara ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Alışveriş
Dublin şehir merkezi hem yerel halk hem de turistler için popüler bir alışveriş merkezidir. Şehirde, özellikle Grafton Caddesi ve Henry Caddesi çevresinde çok sayıda alışveriş bölgesi bulunmaktadır. Şehir merkezi aynı zamanda Arnotts, Brown Thomas ve (2015'te kapanmadan önce) Clerys gibi büyük mağazaların da bulunduğu yerdir. ⓘ
Şehir bazı geleneksel pazar alanlarını kaybetmiş olsa da Moore Caddesi şehrin en eski ticaret bölgelerinden biri olmaya devam etmektedir. Yerel çiftçi pazarları ve diğer pazarlarda da bir miktar büyüme olmuştur. Dublin Food Co-op 2007 yılında The Liberties bölgesindeki bir depoya taşınmıştır ve burada pazar ve topluluk etkinliklerine ev sahipliği yapmaktadır. Dublin banliyösünde Dundrum Town Centre, Blanchardstown Centre, Tallaght'daki Square, Clondalkin'deki Liffey Valley Shopping Centre, Santry'deki Omni Shopping Centre, Rathfarnham'daki Nutgrove Shopping Centre ve Swords'daki Swords Pavilions gibi birçok modern perakende merkezi bulunmaktadır. ⓘ
Medya
Dublin, birçok gazete, radyo istasyonu, televizyon istasyonu ve telefon şirketinin bulunduğu İrlanda'da hem medyanın hem de iletişimin merkezidir. RTÉ İrlanda'nın ulusal devlet yayıncısıdır ve merkezi Donnybrook'tadır. Fair City, RTÉ'nin Dublin'in kurgusal banliyösü Carraigstown'da geçen pembe dizisidir. ⓘ
Virgin Media Television, eir Sport, MTV Ireland ve Sky News de şehirde bulunmaktadır. An Post ve Eir gibi telekomünikasyon şirketlerinin yanı sıra mobil operatörler Vodafone ve 3'ün genel merkezleri de burada bulunmaktadır. Dublin aynı zamanda The Irish Times ve Irish Independent gibi ulusal gazetelerin yanı sıra The Evening Herald gibi yerel gazetelerin de merkezidir. ⓘ
RTÉ Radio'ya ev sahipliği yapmasının yanı sıra Dublin, Today FM ve Newstalk gibi ulusal radyo ağlarına ve yerel istasyonlara da ev sahipliği yapmaktadır. Şehirde bulunan ticari radyo istasyonları arasında 4fm (94.9 MHz), Dublin's 98FM (98.1 MHz), Radio Nova 100FM (100.3 MHz), Q102 (102.2 MHz), SPIN 1038 (103.8 MHz), FM104 (104.4 MHz), Sunshine 106.8 (106.8 MHz) bulunmaktadır. Ayrıca Dublin City FM (103.2 MHz), Dublin South FM (93.9 MHz), Liffey Sound FM (96.4 MHz), Near FM (90.3 MHz) ve Raidió Na Life (106.4 MHz) gibi çok sayıda topluluk ve özel ilgi istasyonu bulunmaktadır. ⓘ
Spor
GAA
Croke Park İrlanda'nın en büyük spor stadyumudur. Gaelic Athletic Association'ın merkezi olan stadyumun kapasitesi 82.300'dür. Barselona'daki Nou Camp ve Londra'daki Wembley Stadyumundan sonra Avrupa'nın en büyük üçüncü stadyumudur. Önde gelen Gal futbolu ve hurling maçlarına, uluslararası kurallı futbola ve düzensiz olarak konserler de dahil olmak üzere diğer spor ve spor dışı etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Muhammed Ali 1972 yılında burada dövüşmüş ve 2003 Özel Olimpiyatlarının açılış ve kapanış törenlerine ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca konferans ve ziyafet tesisleri de bulunmaktadır. Burada bir GAA Müzesi bulunmaktadır ve stadyumun çatı katında bir yürüyüş de dahil olmak üzere stadyum turları sunulmaktadır. Lansdowne Road'un yeniden geliştirilmesi sırasında Croke Park, İrlanda Rugby Birliği Takımı ve İrlanda Cumhuriyeti milli futbol takımına ev sahipliği yapmanın yanı sıra 2008-09 sezonunda Munster ve Leinster arasında oynanan ve bir kulüp rugby maçı için dünya rekoru kıran Heineken Kupası rugby yarı finaline de ev sahipliği yapmıştır. Dublin GAA takımı iç sahadaki Hurling maçlarının çoğunu Parnell Park'ta oynamaktadır. ⓘ
Rugby Birliği
IRFU Stadyumu Lansdowne Road 1874 yılında inşa edilmiştir. Burası hem İrlanda Rugby Birliği Takımı'nın hem de İrlanda Cumhuriyeti milli futbol takımının iç saha maçlarına ev sahipliği yapıyordu. İrlanda Rugby Futbol Birliği, FAI ve Hükümet arasındaki ortak bir girişimle, Mayıs 2010'da açılan 50.000 kişilik son teknoloji ürünü yeni Aviva Stadyumu olarak yeniden geliştirildi. Aviva Stadyumu 2011 UEFA Avrupa Ligi Finaline ev sahipliği yapmıştır. Rugby Birliği takımı Leinster Rugby iç saha maçlarını RDS Arena ve Aviva Stadyumunda oynarken, Donnybrook Stadyumu dostluk ve A maçlarına, İrlanda A ve Kadınlar, Leinster Okulları ve Gençleri ile Tüm İrlanda Ligi kulüpleri Old Wesley ve Bective Rangers'ın iç saha maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. County Dublin, en üst lig olan 1A'daki 10 takımdan 5'i de dahil olmak üzere İrlanda'daki üst düzey rugby birliği kulüplerinden 13'üne ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Dernek futbolu
County Dublin, altı İrlanda Ligi futbol (futbol) kulübüne ev sahipliği yapmaktadır; Bohemians F.C., Shamrock Rovers, St Patrick's Athletic, University College Dublin, Shelbourne ve Cabinteely. Bir Avrupa turnuvasının grup aşamalarına (2011-12 UEFA Avrupa Ligi grup aşaması) ulaşan ilk İrlanda takımı, Güney Dublin'deki Tallaght Stadyumu'nda oynayan Shamrock Rovers'tır. Bohemian F.C, ülkenin en eski futbol stadyumu olan ve 1904'ten 1970'lere kadar İrlanda futbol takımına ev sahipliği yapan Dalymount Park'ta oynamaktadır. St Patrick's Athletic Richmond Park'ta; University College Dublin Dún Laoghaire-Rathdown'daki UCD Bowl'da; Shelbourne ise Tolka Park'ta oynamaktadır. Tolka Park, Dalymount Park, UCD Bowl ve Tallaght Stadyumu, Bray'deki Carlisle Grounds ile birlikte 2011 UEFA Bölgeler Kupası'nın ara turundaki tüm 3. Grup maçlarına ev sahipliği yapmıştır. ⓘ
Kriket
Dublin'de Castle Avenue (Clontarf Cricket Club) ve Malahide Cricket Club Ground olmak üzere iki ODI kriket sahası bulunmaktadır. Castle Avenue ilk One Day International maçına 21 Mayıs 1999 tarihinde 1999 Kriket Dünya Kupası kapsamında Bangladeş'in Batı Hint Adaları'na karşı oynadığı maçta ev sahipliği yapmıştır. College Park Test statüsüne sahiptir ve İrlanda'nın ilk Test kriket maçına, 2000 yılında Pakistan'a karşı oynanan kadınlar maçına ev sahipliği yapmıştır. İrlanda erkek kriket takımı da ilk Test maçını 2018 yılında Malahide Cricket Club Ground'da Pakistan'a karşı oynamıştır. Leinster Lightning kendi evindeki iller arası maçlarını Dublin'de College Park'ta oynamaktadır. ⓘ
Diğer
Dublin Maratonu 1980 yılından beri Ekim ayının sonunda düzenlenmektedir. Kadınlar Mini Maratonu ise 1983 yılından bu yana İrlanda'da resmi tatil olan Haziran ayının ilk Pazartesi günü koşulmaktadır. Bu koşunun dünyada kendi türünde düzenlenen en büyük kadın etkinliği olduğu söylenmektedir. Büyük İrlanda Koşusu Nisan ayı ortasında Dublin'deki Phoenix Park'ta gerçekleştirilmektedir. ⓘ
Dublin bölgesi Shelbourne Park'ta tazı yarışlarına ve Leopardstown'da at yarışlarına ev sahipliği yapar. Dublin Horse Show, 1982 yılında Show Jumping Dünya Şampiyonasına ev sahipliği yapan RDS'de gerçekleştirilir. Ulusal boks arenası South Circular Road üzerindeki The National Stadium'da yer almaktadır. Tallaght'ta bulunan Ulusal Basketbol Arenası, İrlanda basketbol takımının evi, basketbol ligi finallerinin yapıldığı yerdir ve ayrıca boks ve güreş etkinliklerine de ev sahipliği yapmıştır. Blanchardstown'daki Ulusal Su Sporları Merkezi İrlanda'nın en büyük kapalı su eğlence tesisidir. Ayrıca Gaelic Hentbol, hokey ve atletizm stadyumları, özellikle de 2003 Özel Olimpiyatları'nın atletizm etkinliklerine ev sahipliği yapan Santry'deki Morton Stadyumu bulunmaktadır. ⓘ
Mutfak
2018 Michelin Rehberi itibariyle, aralarında iki Michelin yıldızlı Restaurant Patrick Guilbaud'nun da bulunduğu beş Dublin restoranı altı Michelin yıldızını paylaşmaktadır. İrlanda doğumlu Kevin Thornton 2001 yılında iki Michelin yıldızına layık görülmüştür - ancak Thornton's adlı restoranı 2016 yılında kapanmıştır. Dublin Teknoloji Enstitüsü 1999 yılında aşçılık alanında lisans derecesi vermeye başlamıştır. ⓘ
Tarihsel olarak, İrlanda kahvehaneleri ve kafeleri medya alanında çalışanlarla ilişkilendirilmiştir. Dublin'deki kafeler, 21. yüzyılın başından itibaren kentte apartman yaşamının yaygınlaşmasıyla birlikte, gayriresmi bir toplanma yeri ve geçici bir ofis arayan genç müşterilerin ilgisini çekmiştir. Kafeler şehirde daha popüler hale geldi ve Java Republic, Insomnia ve O'Brien's Sandwich Bars gibi İrlanda'ya ait kahve zincirleri artık uluslararası alanda rekabet ediyor. İrlandalı barista Stephen Morrissey 2008 yılında Dünya Barista Şampiyonu unvanını kazanmıştır. ⓘ
Sergiler
- 1853 -; Büyük Sanayii Sergisi
- 1865 -; Uluslararası Sanat ve Üretim Sergisi
- 1874 -; Uluslararası Sanat ve Üretim Sergisi ⓘ
İrlanda dili
Dublin geleneksel olarak İngilizce ve İrlandaca olmak üzere iki dilin konuşulduğu bir şehirdi; bu durum Dublin'in çevresindeki The Pale bölgesinde de geçerliydi. County Dublin'in İrlandacası, Leinster ve Connacht arasında uzanan geniş bir merkezi lehçe alanının en doğudaki uzantısını temsil ediyordu, ancak kendi yerel özelliklerine sahipti. Ayrıca County Meath ve kuzeydeki County Louth'un doğu Ulster lehçesinden de etkilenmiş olabilir. ⓘ
Bir 16. yüzyıl İngiliz yöneticisi olan William Gerard'ın (1518-1581) sözleriyle: "Dublin'de bile tüm İngilizler ve büyük bir çoğunluğu zevkle İrlandaca konuşur". Eski İngiliz tarihçi Richard Stanihurst (1547-1618) şöyle yazmıştır: "Ataları fethetmekte ne kadar cesur idiyse, onların nesilleri de fethetmekte o kadar savaşçı olmayınca, İrlanda dili İngiliz Pale'sinde serbestçe konuşulmaya başlandı: bu kanser öyle derin kök saldı ki, daha önce sapasağlam olan vücut yavaş yavaş iltihaplandı ve bir bakıma tamamen çürüdü". ⓘ
Cromwellian döneminin İngiliz yetkilileri İrlandacanın şehirde ve çevresinde yaygın olarak konuşulduğu gerçeğini kabul etmiştir. 1655 yılında birkaç yerel ileri gelene Dublin'de İrlandaca verilecek bir konferansa nezaret etmeleri emredildi. Mart 1656'da din değiştirmiş bir Katolik rahip olan Séamas Corcy, her Pazar Bride's kilisesinde İrlandaca vaaz vermek üzere görevlendirildi ve ayrıca Drogheda ve Athy'de de vaaz vermesi emredildi. 1657 yılında Dublin'deki İngiliz sömürgeciler Belediye Meclisi'ne bir dilekçe sunarak Dublin'de "yaygın olarak ve genellikle İrlandaca konuşulduğundan" şikayet etmişlerdir. ⓘ
18. yüzyılın başlarında Dublin'de İrlandaca, Seán ve Tadhg Ó Neachtain liderliğindeki bir grup şair ve kâtibin diliydi. İrlandaca yazım faaliyetleri 18. yüzyıl boyunca Dublin'de devam etmiştir. Dublin'de 1851 nüfus sayımı sırasında hala anadili İrlandaca olanlar vardı. ⓘ
İrlandaca konuşanların sayısı 19. yüzyılda İrlanda genelinde azalmış olsa da, yüzyılın sonunda Dublin merkezli ve yenilenen edebi faaliyetlerin eşlik ettiği bir Galce canlanmasına tanık olunmuştur. Bu, kendine has yeni özelliklere sahip olsa da, kentsel İrlandacanın istikrarlı bir şekilde yenilenmesinin habercisiydi. ⓘ
Dublin'de artık binlerce İrlandaca konuşan kişi bulunmaktadır. 2016 nüfus sayımına göre günlük İrlandaca konuşanların sayısı (eğitim sistemi dışında) 14.903'tür. Bu kişiler, genellikle tek dilli İngilizce konuşanlara kıyasla daha iyi eğitimli olan İrlandaca konuşan kentsel grubun bir parçasını oluşturmaktadır. ⓘ
Dublin'de İrlandaca konuşan grup, İrlanda dilinde eğitim veren bir dizi okul tarafından desteklenmektedir. Dublin bölgesinde 34 gaelscoileanna (İrlanda dilinde eğitim veren ilkokullar) ve 10 gaelcholáistí (İrlanda dilinde eğitim veren ortaokullar) olmak üzere toplam 12.950 öğrenci bulunmaktadır. ⓘ
İki İrlandaca radyo istasyonu, Raidió Na Life ve RTÉ Raidió na Gaeltachta, şehirde stüdyolara sahiptir ve çevrimiçi istasyon Raidió Rí-Rá şehirdeki stüdyolardan yayın yapmaktadır. Başkentte çok sayıda İrlanda dili ajansı da bulunmaktadır. Conradh na Gaeilge dil dersleri verir, bir kitap dükkanı vardır ve farklı gruplar için bir buluşma yeridir. Dublin'e en yakın Gaeltacht, 55 km (34 mil) uzaklıktaki Ráth Cairn ve Baile Ghib'in County Meath Gaeltacht'ıdır. ⓘ
Uluslararası ilişkiler
Dublin Kent Konseyi'nin 2007 yılında kurulan bir Uluslararası İlişkiler Birimi bulunmaktadır. Bu birim, uluslararası delegasyonların ağırlanması, personel değişimi, kentin uluslararası tanıtımı, eşleştirme ve ortaklıklar, Eurocities gibi çok kentli kuruluşlarla çalışma, ekonomik ortaklıklar ve diğer Konsey birimlerine danışmanlık konularında çalışmaktadır. ⓘ
Kardeş ve ortak şehirler
Dublin dört yer ile kardeş şehirdir:
Şehir | Ulus | O zamandan beri ⓘ |
---|---|---|
San Jose | Birleşik Devletler | 1986 |
Liverpool | Birleşik Krallık | 1997 |
Barselona | İspanya | 1998 |
Pekin | Çin | 2011 |
Kentin ayrıca bir dizi başka kentle de "dostluk" ya da "işbirliği anlaşmaları" bulunmaktadır: Rusya'da Moskova (2009-) ve St Petersburg (2010-) ve Meksika'da Guadalajara (2013-) ve daha önce Rio de Janeiro ile de bir anlaşma önerdi. Daha önceki anlaşmalar arasında Mexico City (2014-2018), Gürcistan'da Tiflis (2014-2017) ve Çin'de Wuhan (2016-2019) yer almaktadır. ⓘ
Dublin'in 4 tane kardeş kenti vardır. ⓘ
Suç Oranı
Son yıllardaki uyuşturucu madde ve çete bağlantılı cinayetlere rağmen Dublin, diğer birçok Avrupa başkentinden daha güvenlidir. Fakat, birçok sosyoloğa göre bunun nedeni Dublinli yerli halkın genelde yerel suçlardan güvenlik güçlerine bahsetmemeleridir. Sonuç olarak asıl suç oranı kayıtlarda geçenlerden daha yüksektir. An Garda Síochána’nın (İrlanda Polisi-Gardai olarak da bilinir), 2001-2005 yılları resmi kayıtlarına göre, metropol’daki toplam suç oranı ülkenin en yükseğidir. Şehrin iç kısımlarından bazılarında toplam suç oranı İrlanda’daki diğer kentlere göre üç-dört kat daha fazladır. 1980 ve 90’larda, şehrin içinde ve eteklerinde yaşayan işçi sınıfı bölgelerinde ciddi bir eroin problemi yaşanmıştır. Bunu takiben oldukça yoğun uyuşturucu madde karşıtı çalışmalar düzenlenmiştir. ⓘ
Ekonomi ve Altyapı
Ulaşım
Dublin, İrlanda ulaşım ağının merkezindedir. Dublin limanı ülkenin en önemli deniz limanıdır. Dublin havaalanı, 2006’daki 21 milyon yolcu kaydıyla adanın en yoğun havaalanıdır. Ayrıca İrlanda’nın diğer havaalanlarına, Avrupa’ya Kuzey Amerika’ya ve Orta Doğu’ya uçuşlarıyla Avrupa’nın da 14. en yoğun havaalanıdır. Merkez tren istasyonu, güney ve kuzeyi birbirine bağlayan, Heuston istasyonudur (Ballina, Westport, Galway, Ennis, Limerick, Tralee, Cork ve Waterford hatları). Connolly istasyonu Sligo, Wexford ve Belfast’a servis yapmaktadır. Bu iki istasyon son dönemde birbirine, Luas adı verilen, tramvay ile bağlanmıştır. Dublin’in otogarı Busarus da, oldukça yoğundur. Otobüsle adanın her yerine sık otobüs seferleri bulunmaktadır. ⓘ
Toplu Taşıma
Gelecekte
İrlanda hükûmeti, önümüzdeki 10 yıl içerisinde yaklaşık €34.4 milyara mal olacak olan Ulaşım 21 projesini başlattı. Bu miktarın büyük çoğunluğu Dublin Liman Tüneline, yedi Luas projesine, iki Dublin metro hattına, DART uzantılarına ve bütün servisleri St Stephen's Green’de bir araya getirecek bir yeraltı istasyonuna harcanacaktır. Bir diğer proje de Connolly ve Heuston istasyonlarını St Stephen's Green’de birleştirecek bir ara-bağlantılı raylı tünel sistemidir. Bu haritada Dublin ve çevresindeki raylı sistem ağının 2015'te gelmesi beklenen nokta gösterilmektedir. Ulaşım 21 tamamlandığında Dublin bölgesindeki bütün toplu taşıma sistemlerinde toplam olarak, yılda yaklaşık 365 milyon, günde de ortalama 1 milyon yolcunun seyahat etmesi beklenmektedir. ⓘ
Seyahat Notları
Dublin'e seyahat için İrlanda vizesi gerekmektedir. Bir Avrupa Birliği ülkesi olduğu halde Schengen Antlaşması'na taraf değildir, bu nedenle alınmış bir Schengen vizesi ile İrlanda'ya seyahat edilememektedir. Visa Waiver programı dahilinde Birleşik Krallık vizesi ile İrlanda'ya giriş şartlarını buradan 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bulabilirsiniz ⓘ