Podgorica
| Podgorica | |
|---|---|
|
Şehir | |
|
Podgorica | |
      | |
 Bayrak  Arma | |
  Podgorica Podgorica’nın Karadağ'daki konumu | |
| Ülke |
 Karadağ |
| Belediye | Podgorica |
| Alt idari birimler |
Daraltılmış liste
|
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Miomir Mugoša (DPS) |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 1.441 km² (556 mil²) |
| Rakım | 44 m (144 ft) |
| Nüfus (2011) | |
| • Şehir | 185,937 |
| • Kent | 150,977 |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
| Alan kodu | (+382) 20 |
| Plaka kodu | PG |
|
Resmî site Podgorica Belediyesi | |
Podgorica (Kiril: Подгорица; [pǒdɡoritsa]; kelime anlamıyla "küçük tepenin dibindeki alan"), Karadağ'ın başkentidir. Şehir için Osmanlı döneminde Böğürtlen ve Arnavutçadan alınan Burguriçe isimleri, Yugoslavya döneminde ise Titograd ismi kullanılmıştır. ⓘ
Belediye sınırları 1,441 km²dir. Şehir nüfusu 150.000, kırsal kesim nüfusu ile beraber 185.000 kadardır. ⓘ
Podgorica
Подгорица ⓘ | |
|---|---|
   Milenyum Köprüsü, Saat Kulesi, Dajbabska Gora Kulesi, Podgorica Belediye Binası, Telenor Merkezi, Moskova Köprüsü | |
|
Bayrak  Arma | |
 Podgorica Karadağ'da Podgorica'nın Konumu  Podgorica Podgorica (Balkanlar)  Podgorica Podgorica (Avrupa) | |
| Koordinatlar: 42°26′28.63″N 19°15′46.41″E / 42.4412861°N 19.2628917°EKoordinatlar: 42°26′28.63″N 19°15′46.41″E / 42.4412861°N 19.2628917°E | |
| Ülke |  Karadağ |
| Belediye | Podgorica |
| Kuruldu | 11. yüzyıldan önce |
| Hükümet | |
| - Belediye Başkanı | Ivan Vuković (DPS) |
| - İktidar koalisyonu | DPS-SD-AA |
| Alan | |
| - Başkent şehri | 108 km2 (42 sq mi) |
| - Metro | 1.441 km2 (556 sq mi) |
| Yükseklik | 40 m (130 ft) |
| Nüfus (2011 nüfus sayımı) | |
| - Kentsel |  215,383 |
| - Kırsal | 34,938 |
| - Metro | 250,321 |
| Demonim(ler) | Podgoričanin (erkek) Podgoričanka (kadın) |
| Saat dilimi | UTC+01:00 (CET) |
| Posta kodu | 81 000 – 81 124 |
| Alan kodu(ları) | +382 20 |
| Plaka | PG |
| Web sitesi | Podgorica Başkent |
Podgorica (Kiril alfabesi: Подгорица, telaffuz [pǒdɡoritsa]; lit. "küçük tepenin altındaki alan") Karadağ'ın başkenti ve en büyük şehridir. ⓘ
Şehir eskiden Titograd (Kiril alfabesiyle: Титоград, okunuşu [tîtoɡraːd]) olarak bilinmekteydi. 1946 ve 1992 yılları arasında - Karadağ'ın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin (SFRY) bir parçası olarak Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti'ni oluşturduğu dönemde - Mareşal Josip Broz Tito'nun onuruna. ⓘ
Podgorica'nın Ribnica ve Morača nehirlerinin birleştiği ve verimli Zeta Ovası ile Bjelopavlići Vadisi'nin buluşma noktasındaki elverişli konumu yerleşimi teşvik etmiştir. Şehir, kuzeydeki kış kayak merkezlerine ve Adriyatik Denizi'ndeki sahil beldelerine yakındır. Podgorica ülke nüfusunun yaklaşık %30'una ev sahipliği yapmaktadır. Aynı zamanda ülkenin idari merkezi ve ekonomik, kültürel ve eğitim odağıdır. ⓘ
İsim ve etimoloji
Podgorica Kiril alfabesinde Подгорица olarak yazılır, [pǒdɡoritsa] olarak telaffuz edilir; Birleşik Krallık: /ˈpɒdɡɒrɪtsə, pɒdˈɡɔːr-/, ABD: /ˈpɒdɡəriːtsə, ˈpɔːdɡɒr-/; Podgorica kelimenin tam anlamıyla "Gorica'nın altındaki bölge" anlamına gelir. Dağ veya tepe anlamına gelen Gora (Kiril: Гора) kelimesinin küçültülmüş hali olan Gorica (Kiril: Горица), "küçük/küçük tepe" anlamına gelir ve şehir merkezine bakan selvi kaplı tepeciklerden birinin adıdır. Podgorica'nın yaklaşık üç kilometre (1,9 mil) kuzeybatısında, Roma İmparatoru Diocletianus'un geldiği Roma döneminden kalma Doclea kasabasının kalıntıları yer almaktadır. Daha sonraki yüzyıllarda Romalılar, kaba konuşmada bir i'nin kaybolduğunu yanlış tahmin ederek ismi Dioclea olarak "düzeltmişlerdir". Duklja aynı kelimenin daha sonraki Güney Slavca versiyonudur. Kuruluşunda (11. yüzyıldan bir süre önce) kasabanın adı Birziminium [sr] idi. Orta Çağ'da Ribnica (Kiril: Рибница, [rîbnitsa]) olarak biliniyordu. Podgorica adı 1326'dan itibaren kullanılmıştır. 1946'dan 1992'ye kadar şehir, 1953'ten 1980'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Başkanı Josip Broz Tito'nun onuruna Titograd (Kiril: Титоград) olarak adlandırıldı. Şehir 1992 yılında adını bugün de kullandığı "Podgorica" olarak değiştirmiştir. ⓘ
Tarihçe
Erken tarihçe
Podgorica, Zeta, Morača, Cijevna, Ribnica, Sitnica ve Mareza nehirlerinin yakınında, Skadar Gölü vadisinde ve Adriyatik Denizi'nin yakınında, elverişli iklime sahip verimli ovalarda, tarihsel olarak önemli birkaç yolun kavşağındadır. En eski insan yerleşimleri tarih öncesi döneme aittir: en eski fiziksel kalıntılar geç Taş Devri'ne aittir. ⓘ
Demir Çağı'nda, Zeta ve Bjelopavlići vadileri arasındaki bölge iki İliryalı kabile olan Labeates ve Docleatae tarafından işgal edilmiştir. Doclea kasabasının nüfusu 8.000-10.000 arasındaydı ve burada tüm temel kentsel sorunlar çözülmüştü. Yüksek nüfus yoğunluğu (yaklaşık 10 km (6 mil) yarıçaplı bir alanda) coğrafi konum, elverişli iklim ve ekonomik koşullar ve o dönemde büyük önem taşıyan savunma mevzileri sayesinde mümkün olmuştur. ⓘ
Orta Çağ
MS 5. yüzyıldan itibaren, ilk Slav ve Avar kabilelerinin gelişi ve Roma İmparatorluğu'nun dağılmaya başlamasıyla birlikte, bölge birçok kayda değer olaya tanıklık etmiştir. Zamanla surlar işlevini yitirmiş ve yeni kasabalar inşa edilmiştir; muhtemelen kıyısında kurulduğu Ribnica nehrinden adını alan yeni bir yerleşim yeri, Ribnica kurulmuştur. İlk olarak Nemanjić hanedanlığı döneminde Sırp krallığının bir parçası olarak anılmıştır. Ribnica'nın önemi, batı ile iletişimde kavşak noktası olmasıydı. ⓘ
Podgorica ismi ilk olarak 1326 yılında Kotor arşivlerindeki bir mahkeme belgesinde geçmektedir. Şehir ekonomik açıdan güçlüydü: Ragusa Cumhuriyeti ile Sırbistan arasında o dönemde oldukça gelişmiş olan ticaret yolları, Trebinje ve Nikšić üzerinden Podgorica'ya giden yol üzerinden sağlanıyordu. İşlek bir kavşak noktası olan Podgorica, canlı bir bölgesel ticaret ve iletişim merkeziydi. Bu durum Podgorica'nın gelişimini, ekonomik gücünü, askeri gücünü ve stratejik önemini artırdı. ⓘ
Osmanlı İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu 1474 yılında Podgorica'yı ele geçirmiştir. Podgorica, (tarihsel olarak Arnavut Paşalar tarafından yönetilen) Scutari Sancağı'na bağlı bir kaza haline geldi. 1479'da Osmanlılar Podgorica'da büyük bir kale inşa ettiler ve son derece gelişmiş tüccar bağlantılarıyla mevcut yerleşim, bölgedeki ana Osmanlı savunma ve saldırı kalesi haline geldi. 1474'ün başında Osmanlı sultanı, Zeta Prensliği ile Arnavutluk Veneta arasındaki işbirliğini durdurmak için Podgorica ve Baleč'i yeniden inşa etmeyi ve buralara 5.000 Müslüman aileyi (çoğu Arnavut veya Slav kökenli) yerleştirmeyi planladı. ⓘ
Podgorica 1484'te bu kez Osmanlıların eline geçti ve şehrin karakteri büyük ölçüde değişti. Osmanlılar, Podgorica'ya bir Osmanlı askeri şehri görünümü veren kuleler, kapılar ve savunma surları inşa ederek şehri güçlendirdi. ⓘ
Bugünkü Karadağ ve Podgorica'nın büyük bir kısmı 1760 ile 1831 yılları arasında Osmanlı Sultanı'nın İmparatorluk otoritesinden bağımsız olarak hüküm süren İşkodralı Arnavut Bushati Ailesi'nin yönetimi altına girmiştir. ⓘ
1864 yılında Podgorica, Böğürtlen ("böğürtlen", Burguriçe olarak da bilinir) adı verilen Scutari Vilayeti'nin bir kazası oldu. ⓘ
7 Ekim 1874'te Juso Mučin Krnić adlı bir yerlinin öldürülmesine şiddetli bir tepki gösteren Osmanlı kuvvetleri Podgorica'da en az 15 kişiyi öldürdü. Katliam Karadağ dışında geniş yankı uyandırdı ve nihayetinde Karadağ-Osmanlı Savaşı'nın çıkmasına katkıda bulundu. ⓘ
Karadağ-Osmanlı Savaşı'nın 1878'de sona ermesi, Berlin Kongresi'nin Podgorica da dahil olmak üzere geniş toprakları yeni tanınan Karadağ Krallığı'nın bir parçası olarak tanımasıyla sonuçlandı. O dönemde Podgorica'da yaklaşık 1.500 ev vardı ve burada Ortodoks, Roma Katolik ve Müslüman inançları birlikte gelişen 8.000'den fazla insan yaşıyordu. ⓘ
Petrović ve Karađorđević monarşileri
Podgorica'nın Karadağ Prensliği'ne bağlandığı 1878 Berlin Kongresi'nden sonra, dört asırlık Osmanlı egemenliği sona ermiş ve Podgorica ile Karadağ için yeni bir dönem başlamıştır. Sermaye yoğunlaşmasının ilk biçimleri 1902 yılında tüm komşu kasabalara yollar inşa edildiğinde görüldü ve tütün Podgorica'nın ilk önemli ticari ürünü oldu. Ardından 1904 yılında Zetska adlı bir tasarruf bankası ilk önemli finans kurumunu oluşturdu ve kısa süre içinde Podgorička Bank'a dönüştü. ⓘ
Birinci Dünya Savaşı, o zamana kadar yeni ilan edilen Karadağ Krallığı'nın en büyük şehri olan Podgorica için dinamik gelişimin sonu oldu. 10 Ağustos 1914'te Avusturya-Macaristan Havacılık Birlikleri tarafından gerçekleştirilen hava bombardımanında Podgorica'da dokuz askeri personel ve 13 sivil hayatını kaybetti. Şehir 1915 yılında üç kez daha bombalandı. Podgorica, ülkenin geri kalanı gibi 1916'dan 1918'e kadar Avusturya-Macaristan tarafından işgal edildi. ⓘ
1918'de Müttefikler tarafından kurtarıldıktan sonra, tartışmalı Podgorica Meclisi, Karadağ'ın Sırbistan Krallığı ile birleştirilerek Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'na dahil edilmesiyle Karadağ devletinin sonunu işaret etti. Bu iki savaş arası dönemde kentsel Podgorica'nın nüfusu yaklaşık 14.000 idi. ⓘ
İki savaş arası dönemde (1918-1941), Podgorica'da yaşayanların çoğunun kendine ait banyosu olmadığı için umumi banyolar vardı. Ancak, 1925 yılında inşa edilen Imperial otelinde o dönemde benzeri görülmemiş iki banyo vardı. İki savaş arası dönemde şehirde inşa edilen en az altı otelden biriydi. ⓘ
İkinci Dünya Savaşı
Yugoslavya'da 27 Mart 1941 tarihinde gerçekleşen darbenin ardından Podgorica'da darbeyi destekleyen gösteriler düzenlendi. Darbenin bir sonucu olarak Yugoslavya, Mihver güçleriyle önceki ittifakına sırt çevirdi ve ardından işgal edildi. Podgorica savaş boyunca 80'den fazla kez bombalandı. Şehir ilk olarak 6 Nisan 1941 tarihinde Luftwaffe tarafından bombalanmıştır. Podgorica 5 Mayıs 1944'te ABD Hava Kuvvetleri tarafından Mihver güçlerine karşı düzenlenen bir saldırıda bombalanmış, ancak o günkü bombardımanda yaklaşık 400 sivil hayatını kaybetmiştir. Şehir 19 Aralık 1944 tarihinde kurtarılmıştır. Belgrad Soykırım Kurbanları Müzesi'ne göre savaş boyunca Podgorica'da toplam 1.691 kişi öldürülmüştür. ⓘ
Sosyalist Yugoslavya
12 Temmuz 1946'da Josip Broz Tito, Radovče otelinden Podgorica'ya ilk ziyaretlerinden birini gerçekleştirdi ve burada bir kalabalığa konuştu. Bu, Tito'nun İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra şehre yaptığı toplam on beş ziyaretin ilkiydi. ⓘ
"Podgorica yıkıldı. Onu hep birlikte inşa edeceğiz çünkü bu bizim sorumluluğumuz, çünkü Podgorica'nın yaptığı fedakarlıkların bizden istediği bu! Bunu yapacağız, Federal Hükümet adına size bunun sözünü veriyorum." -Josip Broz Tito, 12 Temmuz 1946. ⓘ
25 Temmuz 1948'de Karadağ Halk Parlamentosu başkan yardımcısı Andrija Mugoša, sekreter Gavron Cemović ile birlikte Podgorica'nın adını "Titovgrad" olarak değiştiren bir yasa imzaladı. Yasa "geriye dönük" olarak yürürlüğe girmiş ve isim değişikliği, Podgorica'nın yeni kurulan Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti içinde Karadağ'ın başkenti olduğu 13 Temmuz 1946 tarihinden itibaren tüm kayıtlara uygulanmıştır. Ancak, göze batan bir çelişki olarak, "Službeni listesi" veya Yugoslavya'nın yasal kodu "Titograd" adını "v" harfi olmadan kaydetmiştir. Nihayetinde "Titograd", "Titovgrad" yerine kullanılmaya başlandı. ⓘ
Yeni ismin yanı sıra Titograd'da yeni fabrikalar da kuruldu. Ağır makine üretimi için 1946 yılında kurulan Radoje Dakić fabrikası Titograd'daki en büyük işverenlerden biri haline geldi. 1964 yılında Radoje Dakić, işe aldığı işçilere şehirde bir daire garantisi verdi. 1960'ların sonlarında Titograd, Zadar ve Mostar şehirleri Yugoslavya'nın genişleyen alüminyum endüstrisinin yeri olarak seçilmek için yarıştı. Oldukça politize bir seçim süreci sonunda Titograd seçildi ve Kombinat 1969 yılında inşa edildi. 1974 yılında Titograd'da halka açık Veljko Vlahović Üniversitesi kuruldu. 15 Nisan 1979'da şehir 6.9 büyüklüğünde bir depremden zarar görmüştür. ⓘ
Titograd, Yugoslavya'nın bürokrasi karşıtı devrimi sırasında büyük protestolara sahne oldu. 10 Ocak 1989'da şehirde 10.000'den fazla kişi protesto gösterisi düzenledi. On yılın başında Titograd, Banja Luka ile birlikte Yugoslavya'da en fazla yeşil alana sahip şehir olarak tanındı. ⓘ
Çağdaş tarih
Yugoslavya dağılmaya başladığında Titograd'ın adı 2 Nisan 1992'de yapılan bir referandumla Podgorica olarak değiştirildi. 25 Mayıs 1992'de Podgorica, Sırp Radikal Partisi'nin yaklaşık 10.000 destekçisinin katıldığı bir mitinge sahne oldu ve bu miting sırasında Adem Šabotić adlı Karadağlı bir Boşnak, destekçilerinin Müslümanları öldürmeye yönelik sloganlar atması üzerine Vojislav Šešelj'e el bombasıyla suikast girişiminde bulundu. Bomba patladıktan sonra Šešelj, korumaları ve birkaç görgü tanığı yaralandı ancak kimse ölmedi. ⓘ
Aksi takdirde, Yugoslav savaşları Podgorica'yı büyük ölçüde atlamış, ancak uluslararası yaptırımlar nedeniyle 1990'lar boyunca süren ciddi ekonomik durgunluk ve hiperenflasyondan tüm ülke büyük ölçüde etkilenmiştir. 1999 yılında Podgorica, NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması sırasında hava saldırılarına maruz kalmıştır. ⓘ
13 Temmuz 2005 tarihinde yeni inşa edilen Milenyum Köprüsü trafiğe açılmıştır. Mayıs 2006'daki bağımsızlık referandumunun sonuçlarının ardından Podgorica, eski Ivan Milutinović Meydanı'nın yeniden inşası ve Bağımsızlık Meydanı olarak yeniden adlandırılması da dahil olmak üzere bağımsız bir devletin başkenti olarak önemli bir gelişme kaydetti. ⓘ
13 Ekim 2008 tarihinde en az 10,000 kişi Kosova'nın bağımsızlık ilanını protesto etti. 19 Aralık 2008 tarihinde Moskova Köprüsü yayalara açıldı. ⓘ
7 Ağustos 2013 tarihinde, 60 yıllık Hotel Crna Gora, 2016 yılında açılan yeni Hilton'un yerini almak üzere yıkıldı. İsa'nın Dirilişi Katedrali'nin inşaatı 20 yıl sonra 7 Ekim 2013 tarihinde tamamlanmıştır. ⓘ
Ekim 2015'te Karadağ'ın NATO'ya katılımı öncesinde Podgorica'da protestolar düzenlendi. En az 5.000 ila 8.000 kişinin katıldığı gösterinin ardından polis göstericileri parlamentodan dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Şehirdeki protestolar 2016 Karadağ parlamento seçimleri boyunca devam etti. 22 Şubat 2018'de bir Yugoslav Ordusu gazisi Podgorica'daki ABD elçiliğinde kendini öldürdü. ⓘ
Coğrafya
Podgorica, Karadağ'ın merkezinde yer almaktadır. Bölge nehirlerle çevrilidir ve şehrin kendisi Skadar Gölü'nün sadece 15 kilometre (9,3 mil) kuzeyindedir. Morača ve Ribnica nehirleri şehrin içinden akarken, Zeta, Cijevna, Sitnica ve Mareza nehirleri de yakınlardan akmaktadır. Morača, şehir merkezine yakın 70 m veya 230 ft genişliğinde ve şehir boyunca 20 m veya 66 ft derinliğinde bir kanyon oymuş olan şehirdeki en büyük nehirdir. Morača ve Zeta dışında diğer nehirler küçük dereler görünümündedir. Su kaynaklarının zenginliği şehrin önemli bir özelliğidir. ⓘ
Karadağ'ın çoğunun aksine Podgorica, Zeta ovasının kuzey ucunda, 40 m (130 ft) yükseklikte, çoğunlukla düz bir alanda yer almaktadır. Bunun tek istisnası şehre tepeden bakan tepelerdir. Bunlardan en önemlisi 130,3 m (427 ft) yüksekliğindeki Gorica Tepesi (okunuşu [ˈɡǒrit͜sa]) olup, şehre adını veren bu tepe şehir merkezinin üzerinde yükselmektedir. Diğer tepeler arasında Malo brdo ("küçük tepe", 205,4 m veya 674 ft), Velje brdo ("büyük tepe", 283 m veya 928 ft), Ljubović (101 m veya 331 ft) ve Dajbapska gora (172 m veya 564 ft) bulunmaktadır. Podgorica şehri 108 kilometrekarelik (42 sq mi) bir alana sahipken, gerçek şehirleşmiş alan çok daha küçüktür. ⓘ
Morača nehri kanyonu.
Skadar Gölü
Podgorica yakınlarındaki Cijevna Nehri şelaleleri
Podgorica panoramik manzarası. ⓘ
.jpg)
İklim
Köppen iklim sınıflandırmasına göre Podgorica, nemli subtropikal iklim (Cfa) ile sıcak yaz Akdeniz iklimi (Csa) arasında geçiş özelliği göstermektedir, çünkü en kurak yaz ayı 40 milimetreden (1,6 inç) biraz daha az yağış alır, yaz en yüksek sıcaklıkları 30 °C (86 °F) ve kış en yüksek sıcaklıkları 10 °C (50 °F) civarındadır. Şehir, Akdeniz'in bir kolu olan Adriyatik Denizi'nin sadece 35 km (22 mil) kuzeyinde olmasına rağmen, Rumija Dağı doğal bir bariyer görevi görerek Skadar Gölü havzasını ve Podgorica bölgesini denizden ayırır ve böylece yerel iklim üzerindeki ılıman deniz etkisini sınırlar. ⓘ
Yıllık ortalama yağış miktarı 1.659 mm (65,3 inç) olup Podgorica'yı açık ara Avrupa'nın en yağışlı başkenti yapmaktadır. 1.362 mm (53,6 inç) ile Ljubljana ikinci sırada yer almaktadır. Sıcaklık her yıl yaklaşık 135 gün 25 °C'yi (77 °F) aşar ve günlük ortalama sıcaklık 15,6 °C'dir (60,1 °F). Yağmurlu günlerin sayısı yaklaşık 120, kuvvetli rüzgarlı günlerin sayısı ise 60 civarındadır. Kışın ara sıra görülen kuvvetli kuzey rüzgarı iklimi etkilemekte ve rüzgarın soğuk etkisi algılanan sıcaklığı birkaç derece düşürmektedir. ⓘ
Tüm zamanların maksimum kar yağışı rekoru 11 Şubat 2012 tarihinde 58 cm (23 inç) kar yağışı ölçüldüğünde kırılmıştır. Bundan önce Podgorica'da en fazla kar yağışı 52 cm (20 inç) kar yağışının kaydedildiği 1954 yılında görülmüştür. Maksimum sıcaklık 24 Ağustos 2007 tarihinde 44,8 °C (112,6 °F) olarak kaydedilirken, tüm zamanların en düşük sıcaklığı 4 Şubat 1956 tarihinde -9,7 °C (14,5 °F) olarak kaydedilmiştir. ⓘ
| Podgorica için iklim verileri (1991-2020, 1947'den günümüze ekstremler) ⓘ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
| Rekor yüksek °C (°F) | 21.0 (69.8) |
27.1 (80.8) |
27.4 (81.3) |
33.8 (92.8) |
35.4 (95.7) |
40.5 (104.9) |
43.3 (109.9) |
44.8 (112.6) |
39.6 (103.3) |
33.6 (92.5) |
27.2 (81.0) |
20.8 (69.4) |
44.8 (112.6) |
| Ortalama yüksek °C (°F) | 9.9 (49.8) |
11.8 (53.2) |
15.6 (60.1) |
19.9 (67.8) |
24.7 (76.5) |
29.5 (85.1) |
32.9 (91.2) |
33.0 (91.4) |
27.2 (81.0) |
21.7 (71.1) |
16.0 (60.8) |
11.0 (51.8) |
21.1 (70.0) |
| Günlük ortalama °C (°F) | 5.3 (41.5) |
6.8 (44.2) |
10.5 (50.9) |
14.6 (58.3) |
19.3 (66.7) |
24.0 (75.2) |
27.0 (80.6) |
27.1 (80.8) |
21.6 (70.9) |
16.3 (61.3) |
10.9 (51.6) |
6.5 (43.7) |
15.8 (60.5) |
| Ortalama düşük °C (°F) | 1.6 (34.9) |
2.6 (36.7) |
5.9 (42.6) |
9.6 (49.3) |
14.0 (57.2) |
18.3 (64.9) |
21.0 (69.8) |
21.1 (70.0) |
16.5 (61.7) |
11.7 (53.1) |
6.9 (44.4) |
2.9 (37.2) |
11.0 (51.8) |
| Rekor düşük °C (°F) | −9.6 (14.7) |
−9.7 (14.5) |
−5.6 (21.9) |
−0.2 (31.6) |
1.2 (34.2) |
8.0 (46.4) |
12.2 (54.0) |
8.8 (47.8) |
6.0 (42.8) |
0.0 (32.0) |
−5.4 (22.3) |
−8.0 (17.6) |
−9.7 (14.5) |
| Ortalama yağış mm (inç) | 191.6 (7.54) |
166.5 (6.56) |
159.0 (6.26) |
145.2 (5.72) |
89.8 (3.54) |
63.3 (2.49) |
38.5 (1.52) |
65.9 (2.59) |
119.6 (4.71) |
164.2 (6.46) |
238.5 (9.39) |
217.2 (8.55) |
1,659.3 (65.33) |
| Ortalama yağış günleri (≥ 0,1 mm) | 12 | 12 | 12 | 13 | 10 | 9 | 5 | 6 | 7 | 9 | 14 | 13 | 122 |
| Ortalama bağıl nem (%) | 72 | 68 | 65 | 65 | 63 | 60 | 52 | 52 | 62 | 68 | 75 | 74 | 65 |
| Ortalama aylık güneş ışığı saatleri | 122.7 | 126.0 | 170.0 | 193.5 | 250.8 | 276.3 | 339.7 | 314.1 | 251.5 | 201.4 | 126.4 | 108.8 | 2,481.2 |
| Kaynak 1: Pogoda.ru.net | |||||||||||||
| Kaynak 2: Karadağ Hidroloji ve Meteoroloji Servisi | |||||||||||||
Şehir Manzarası
Podgorica'nın mimari tarzlarının karışımı, şehrin ve ülkenin çalkantılı tarihini yansıtmaktadır: bir rejim diğerinin yerini aldıkça, buna karşılık gelen tarz tanıtılmıştır. ⓘ
1878'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan Podgorica, Osmanlı mimarisinin bazı örneklerine sahiptir. Şehrin en eski bölgeleri olan Stara Varoš (Eski Şehir) ve Drač, iki camisi, bir Türk Saat Kulesi ve dar, dolambaçlı sokaklarıyla bunun tipik bir örneğidir. ⓘ
Şehir Karadağ'a dahil edildiğinde, kentsel çekirdek Ribnica Nehri'nin diğer kıyısına kaymış ve burada şehir daha Avrupai bir tarzda gelişmiştir: ortogonal bir düzene sahip daha geniş sokaklar. Şehrin bu kısmı bugün geleneksel olarak şehir merkezi olarak kabul edilir ve Nova Varoš (Yeni şehir) olarak adlandırılır. ⓘ
İkinci Dünya Savaşı sırasında Podgorica 80'den fazla kez bombalanarak neredeyse yerle bir edildi. Kurtuluştan sonra, komünist yönetim altındaki SFRY'nin diğer şehirlerinde olduğu gibi yeniden inşa başladı. Doğu bloğu ülkelerine özgü temel tasarıma sahip toplu konut blokları inşa edildi. Şehrin Morača Nehri'nin sağ kıyısında kalan kısmının tamamı bu şekilde inşa edildi. ⓘ
Ana çağdaş trafik arterleri, şehir merkezinin ortogonal sokak düzenini güneye ve batıya doğru genişleten bu dönemde düzenlenmiştir. SFRY dönemindeki konut ve altyapı gelişmeleri çoğunlukla bugünkü Podgorica'nın düzenini şekillendirmiş ve İkinci Dünya Savaşı'nı takip eden benzeri görülmemiş nüfus artışını barındırmıştır. ⓘ
Morača nehri.
Roma Meydanı ve Podgorica Katedrali.
Morača üzerindeki Blažo Jovanović Köprüsü.
George Washington Caddesi'ndeki ofis binası
Podgorica'da yüksek katlı konutlar.
BIG Podgorica
St Peter of Cetinje Bulvarı
Podgorica Havalimanı
Morača Spor Merkezi ⓘ
_(9185505567).jpg)
Podgorica mimarisinde büyük bir ilerleme 1990'ların sonunda başladı ve o zamandan beri şehrin çehresi hızla değişti. Çağdaş cam ve çelik mimari trendlerini içeren konut ve işyeri inşaatları hızla ilerliyor. Tanınabilir ve modern bir devlet başkenti yaratma çabasındaki kent yetkilileri, kentin kamusal alanlarına önemli yatırımlar yapıyor. Böylece şehir tamamen yeni meydanlara ve bazı anıtlara kavuştu. Yeni simge yapılar arasında Hristovog Vaskrsenja Ortodoks tapınağı ve Podgorica siluetinin ana özelliği olan Milenyum Köprüsü yer alıyor.
Kültür
Podgorica birçok Karadağ kültür kurumuna ve etkinliğine ev sahipliği yapmaktadır. Karadağ Ulusal Tiyatrosu ile çok sayıda müze ve galeriye ev sahipliği yapmaktadır. Karadağ Ulusal Tiyatrosu sadece Podgorica'nın değil tüm Karadağ'ın en önemli tiyatrosudur. Podgorica ayrıca Çocuk Tiyatrosu ve Kukla Tiyatrosu'nu da içeren Şehir Tiyatrosu'na (Gradsko pozorište) ev sahipliği yapmaktadır. Müze ve galeriler açısından tarihi kraliyet başkenti Cetinje kadar zengin olmasa da, birkaç kayda değer müze bulunmaktadır:
- Podgorica Şehir Müzesi (Muzej grada Podgorice) Podgorica'nın zengin mirasını korumaktadır. 1950 yılında kurulan müzenin arkeolojik, etnografik, tarihi ve kültürel-tarihi olmak üzere dört kategorisi bulunmaktadır. Roma ve İlirya dönemlerine kadar uzanan eserlere ev sahipliği yapmaktadır.
- Arkeolojik Araştırma Merkezi (Centar za arheološka istraživanja) 1961 yılında kurulmuştur. Misyonu arkeolojik alanları toplamak, sınıflandırmak, restore etmek ve sergilemektir.
- Medun'daki Marko Miljanov Müzesi (Muzej Marka Miljanova) 19. yüzyıl Karadağ'ındaki yaşamı göstermektedir.
- Doğa Tarihi Müzesi (Prirodnjački muzej) Karadağ flora ve faunasının örneklerini sergilemektedir. Bu müzenin, inşa edilmesine yönelik birçok teklif ve girişime rağmen kendine ait bir sergi alanı yoktur.
Podgorica'nın en büyük halka açık parkındaki Dvorak Petrovića (Petrović Kalesi) kompleksinde kayda değer bir sanat galerisi bulunmaktadır. Kral Nicholas'ın kalesi, Perjanički Dom (Onur Muhafızları Evi), kale şapeli ve çevresindeki binalar 1984 yılında bir sanat galerisine dönüştürülmüştür. 1995 yılından bu yana Modern Sanatlar Merkezi'nin (Centar savremenih umjetnosti) bir parçası olan galeri, yaklaşık 1.500 sanat eserine ev sahipliği yapmaktadır. 1949'da kurulan tarihi Kültür Sineması (Kino Kultura), yarattığı sürekli mali kayıplar nedeniyle Kasım 2008'de kapatılmıştır. Sinema, altmış yıl boyunca kentteki tek sinemaydı. Eski sinemanın binası Podgorica Şehir Tiyatrosu'na ev sahipliği yapmak üzere dönüştürülecektir. Kapatılmasından kısa bir süre sonra BIG Podgorica alışveriş merkezinde Ster-Kinekor (daha sonra Cineplexx tarafından satın alındı) 6 ekranlı bir multipleks sinema açıldı. ⓘ
Elli yılı aşkın süredir faaliyet gösteren önemli bir kültür kurumu da Budo Tomović Kültür-Enformasyon Merkezi'dir (KIC Budo Tomović). Podgorica Kültür Yazı (Podgoričko Kulturno Ljeto), FIAT - Uluslararası Alternatif Tiyatro Festivali (Festival Internacionalnog Alternativnog Teatra), DEUS - Aralık Sanat Sahnesi (Decembarska Umjetnička Scena) gibi çeşitli sanatsal etkinlikler düzenleyen bir kamu kurumudur. ⓘ
İsa'nın Dirilişi Katedrali'nin iç mekanı.
Kral Nikola I Petrović'in eski ikametgahı, bugün bir sanat galerisi.
Karadağ Ulusal Tiyatrosu
.jpg)
Medya
Podgorica, Karadağ'ın medya merkezidir. Devlete ait kamu televizyon yayıncısı RTCG'nin genel merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Podgorica'daki ticari yayıncılar arasında RTV A1, TV Vijesti, Nova M, Gradska TV ve Prva TV bulunmaktadır. Şehrin yerel televizyonunun yakında yayına başlayacağı duyuruldu. Programları Karadağ'ın büyük bölümünde izlenebilecek. ⓘ
Karadağ'ın tüm günlük gazeteleri (Karadağ'ın en eski günlük gazetesi Pobjeda, Vijesti, Dnevne Novine ve Dan) Podgorica'da yayınlanmaktadır. ⓘ
Spor
.jpg)
En popüler sporlar futbol ve basketboldur. Basketbol, özellikle KK Budućnost'un 20. yüzyılın sonlarında ve 21. yüzyılın başlarında hem Bölgesel hem de Avrupa müsabakalarında elde ettiği başarılarla popüler hale gelmiştir. ⓘ
Podgorica'da futbol, Budućnost ile bağlantılı uzun bir geleneğe sahiptir. Dünyaca ünlü oyuncular Predrag Mijatović ve Dejan Savićević Podgorica'da doğmuş ve ilk çıkışlarını bu takımda yapmışlardır. Podgorica'nın Golubovci banliyösünden FK Zeta kulübü de Sırbistan ve Karadağ'ın eski birinci ligine ulaştı. Nikšić'ten Sutjeska ile birlikte bu kulüpler genellikle Karadağ Birinci Ligi'nde liderlik için birbirleriyle yarışıyor. Podgorica ve çevresinden diğer kulüpler de Karadağ Birinci Ligi'nde oynamaktadır, örneğin OFK Titograd & Kom. Banliyölerin en popüler kulüplerinden biri Konik'ten FK Ribnica, Zabjelo'dan FK Zabjelo ve Donja Gorica'dan FK Podgorica'dır. ⓘ
OK Budućnost voleybol takımı ve ŽRK Budućnost T-Mobile kadın hentbol takımı Avrupa müsabakalarında önemli başarılar elde etmiştir. Budućnost Podgorica, Podgorica'nın en önemli spor kulübüdür. Adı Gelecek anlamına gelmektedir. ⓘ
Satranç da bir diğer popüler spordur ve Slavko Dedić gibi dünyaca ünlü bazı satranç oyuncuları Podgorica doğumludur. ⓘ
Her yıl düzenlenen Podgorica Maratonu, Coinis no limits Triatlonu ve Morača Nehri atlayışları gibi spor etkinlikleri uluslararası yarışmacıların ilgisini çekmektedir. Podgorica 2009 FINA Erkekler Su Topu Dünya Ligi'ne ev sahipliği yapmıştır. ⓘ
Mekanlar
Podgorica'da bazıları yeniden inşa edilmekte ve genişletilmekte olan çok sayıda spor salonu bulunmaktadır. Bunların başlıcaları şunlardır:
- Podgorica Şehir Stadyumu. FK Budućnost Podgorica ve Karadağ milli futbol takımına ev sahipliği yapan stadyum 11.264 kişi kapasitelidir. Karadağ'da uluslararası futbol maçları için FIFA standartlarına uygun tek stattır.
- Morača Spor Merkezi, çok fonksiyonlu bir kapalı spor tesisidir. Tesis 6.000 koltuk kapasitesine sahiptir. EuroBasket 2005'in bir grubuna ev sahipliği yapmış, diğer maçlar ise Belgrad, Vršac ve Novi Sad'da oynanmıştır.
- Bemax Arena, yeni açılan, basketbol kapalı ve açık spor tesisi. Tesis 2.400 koltuk kapasitesine sahiptir. ⓘ
Podgorica'daki hemen hemen her futbol kulübünün kendi stadyumu vardır, ancak bunlar genellikle sadece küçük tribünleri olan veya hiç tribünü olmayan sahalardır. Diğer önemli mekanlar Gorica tepesinin altındaki Stadion malih sportova ve Ljubović tepesinin altındaki spor atış poligonudur. Şehirde, başta kapalı futbol sahaları olmak üzere çok sayıda başka spor tesisi de bulunmaktadır. ⓘ
Ekonomi
Podgorica, Karadağ'ın sadece idari merkezi değil, aynı zamanda ana ekonomik motorudur. Karadağ'ın sanayi, finans ve ticaret üssünün çoğu Podgorica'dadır. ⓘ
Birinci Dünya Savaşı'ndan önce Podgorica'nın ekonomisinin büyük bir kısmı, Osmanlı İmparatorluğu'nun uzun yönetimi sırasında kurulan bir ekonomik model olan ticaret ve küçük ölçekli imalat sektöründeydi. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Podgorica, Karadağ'ın başkenti ve SFRY dönemindeki hızlı kentleşme ve sanayileşmenin odak noktası haline geldi. Alüminyum ve tütün işleme, tekstil, mühendislik, araç üretimi ve şarap üretimi gibi endüstriler şehrin içinde ve çevresinde kurulmuştur. 1981 yılında Podgorica'nın kişi başına düşen GSYİH'si Yugoslav ortalamasının %87'si kadardı. ⓘ
1990'ların başında Yugoslavya'nın dağılması, Yugoslav savaşları ve BM'nin uyguladığı yaptırımlar Podgorica'nın endüstrilerini geleneksel pazarlardan, tedarikçilerden ve mevcut fonlardan yoksun bıraktı. Bu durum, tipik geçiş dönemi baskılarıyla birleşince sanayi tabanının gerilemesine yol açmış ve birçok sanayi binlerce vatandaşı işsiz bırakarak çökmüştür. Ancak Plantaže de dahil olmak üzere bazı endüstriler 1990'lardaki çalkantılardan sağ çıkmayı başardı ve bugün hala Karadağ'ın ihracatına ve sanayi üretimine önemli katkılarda bulunuyor. ⓘ
Karadağ'ın 1990'ların sonunda Sırbistan'dan bağımsızlığını kazanmaya başlamasıyla birlikte Podgorica, hükümet ve hizmet sektörlerinin artan yoğunluğundan büyük ölçüde faydalanmıştır. Neredeyse tüm ülke hükümetine ek olarak Podgorica, Karadağ Menkul Kıymetler Borsası ve diğer büyük Karadağ finans kuruluşlarının yanı sıra telekomünikasyon taşıyıcıları, medya kuruluşları, Karadağ bayrak taşıyıcı havayolu ve diğer önemli kurum ve şirketlere ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Hükümet ve hizmet sektörlerinin büyük varlığı, Podgorica ekonomisini Karadağ'ı sert bir şekilde etkileyen 2000'lerin sonundaki durgunlukta uzun süreli durgunluktan korumuştur. 2014 yılı ortalarında Karadağ vatandaşlarının yaklaşık %30'u Podgorica'da yaşıyor olsa da, belediye ülkedeki istihdamın %44'ünü oluşturuyordu. O yıl Karadağ'da ödenen net maaşların tamamının yaklaşık %47'si Podgorica'da ödenmiştir. Aralık 2021'de Podgorica belediyesinde ortalama aylık net maaş 537 Avro idi. ⓘ
Karadağ Merkez Bankası Genel Merkezi.
Başkent Meydanı
Telenor Merkezi
BIG Podgorica
TC Kruševac
Plantaže üzüm bağının havadan görünümü ⓘ
Demografik Bilgiler
1485'teki Osmanlı defterinde 40 hane listelenmiştir. ⓘ
1614 yılında 900'den fazla hane vardı.
| Yıl | Nüfus. | ±% |
|---|---|---|
| 1948 | 14,369 | — |
| 1953 | 19,868 | +38.3% |
| 1961 | 35,054 | +76.4% |
| 1971 | 61,727 | +76.1% |
| 1981 | 96,074 | +55.6% |
| 1991 | 117,875 | +22.7% |
| 2003 | 136,473 | +15.8% |
| 2011 | 150,977 | +10.6% |
Avrupa standartlarına göre orta büyüklükte olmasına rağmen Podgorica, Karadağ'ın açık ara en büyük şehridir: Karadağ vatandaşlarının neredeyse dörtte biri burada yaşamaktadır. 2011 nüfus sayımına göre, metropolitan alana benzeyen ve Tuzi ve Golubovci küçük kasabalarını da içeren Podgorica Başkentinde 185.937 kişi yaşarken, 150.977 kişi de şehir içinde yaşamaktadır. ⓘ
Podgorica'nın toplam nüfusunun %48,73'ü erkek, %51,27'si kadındır. Nüfusun yaş ortalaması 35,7'dir. ⓘ
| Etnik köken (2011 nüfus sayımı) | Sayı | Yüzde ⓘ |
|---|---|---|
| Karadağlılar | 90,970 | 60.25% |
| Sırplar | 36,207 | 23.98% |
| Romani | 3,864 | 2.56% |
| Etnik Müslümanlar | 3,393 | 2.25% |
| Boşnaklar | 2,630 | 1.74% |
| Arnavutlar | 1,477 | 0.98% |
| Hırvatlar | 614 | 0.41% |
| Beyan edilmemiş | 7,292 | 4.83% |
| Diğer | 1,087 | 0.72% |
| Dil (2011 nüfus sayımı) | Sayı | Yüzde ⓘ |
|---|---|---|
| Karadağlı | 67,092 | 44.43% |
| Sırpça | 63,837 | 42.28% |
| Romani | 3,324 | 2.20% |
| Arnavutça | 2,474 | 1.64% |
| Boşnakça | 861 | 0.57% |
| Hırvatça | 240 | 0.16% |
| Beyan edilmemiş | 6,269 | 4.15% |
| Diğer | 806 | 0.53% |
Din
.jpg)
Podgorica üç ana dini gruba ev sahipliği yapmaktadır: Ortodoks Hristiyanlar, Sünni Müslümanlar ve Katolik Hristiyanlar. ⓘ
Ortodoks Hristiyan nüfus çoğunlukla, Büyük Bölünme sırasında yaşanan büyük bölünmenin ardından Orta Çağ'da Ortodoks Hristiyanlığı kabul eden yerel Karadağlı ve Sırp nüfustan gelmektedir. En büyük dini grubu temsil etmektedirler. Şehirde, 13. yüzyıldan kalma Aziz George Kilisesi ve şehirdeki en büyük kilise olan ve yakın zamanda inşa edilen İsa'nın Dirilişi Katedrali de dahil olmak üzere çeşitli Doğu Ortodoks kiliseleri bulunmaktadır. ⓘ
Müslüman nüfus çoğunlukla yerel Boşnaklardan ve Arnavutlardan oluşmaktadır. Podgorica ve Tuzi'de birkaç cami bulunmaktadır. ⓘ
Katolik nüfus çoğunlukla yerel Arnavut azınlıktan oluşmaktadır. Konik mahallesinde bulunan Katolik nüfusun ana dini mekanı, 1966 yılında Brütalist tarzda inşa edilen ve bu objeyi benzersiz kılan İsa'nın Kutsal Kalbi Kilisesi'dir. Diğer Katolik kiliseleri doğu banliyösü Tuzi'de yer almaktadır. ⓘ
| Din (2011 Nüfus Sayımı) | Sayı | Yüzde ⓘ |
|---|---|---|
| Doğu Ortodoksluğu | 122,969 | 81.45% |
| İslam | 14,962 | 9.91% |
| Katoliklik | 2,735 | 1.81% |
| Diğer Hristiyanlar | 530 | 0.35% |
| Agnostisizm | 222 | 0.15% |
| Ateizm | 3,554 | 2.35% |
| Beyan edilmemiş | 3,892 | 2.58% |
| Diğer | 1,961 | 1.05% |
Yönetim
Şehir yönetimi, bir belediye başkanı, şehir meclisi ve birlikte bir şehir yerel yönetimi olarak hareket eden bir dizi sekreterlik ve idari organdan oluşur. Şehir meclisinin dört yıllık dönemler için doğrudan seçilen 61 üyesi bulunmaktadır. Belediye başkanı eskiden beş yıllık bir dönem için doğrudan seçilirdi, ancak Karadağ belediyelerinde yeni yasa yürürlüğe girdiğinden beri belediye başkanları şehir meclisi tarafından seçilecek ve dönem boyunca desteğini sürdürmek zorunda kalacaktır. Podgorica belediyesi içindeki idari özerkliklerinin bir parçası olduğu için Golubovci yerel alt bölümü için ayrı seçimler düzenlenmektedir. Golubovci'nin ayrı bir belediye statüsü kazanması konusunda çeşitli siyasetçiler tarafından sürekli sorular gündeme getirilmektedir. Tuzi, 2018 yılında Karadağ Parlamentosu'nda yapılan oylamanın ardından kendi belediyesi olmuştur. ⓘ
Sosyalistlerin Demokratik Partisi 25 Mayıs 2014 tarihinde yapılan yerel seçimlerde belediye meclisinde 29 sandalye kazanarak çoğunluğu oluşturmak için gereken 30 sandalyenin bir eksiğini elde etmiştir. Demokratik Cephe 17 sandalye, SNP 8 sandalye kazanırken Pozitif Karadağ ve SDP'den oluşan koalisyon 5 sandalye kazandı. Uzun süren müzakerelerin ardından SDP, Pozitivna ile koalisyonu feshetti ve DPS ile ulusal hükümette olduğu gibi çoğunluğu oluşturmaya yönelik bir anlaşma yaptı. SDP uzun süredir ulusal düzeyde DPS'nin ortağı olsa da 2010-2014 döneminde Podgorica Belediye Meclisi'nde muhalefette yer almıştır. Ekim 2014'ten bu yana belediye başkanlığı görevini 14 yıldır Podgorica belediye başkanı olan Miomir Mugoša'nın yerine DPS yetkilisi Slavoljub Stijepović yürütüyor. Ekim 2018'den bu yana Belediye Başkanlığı görevini Slavoljub Stijepović'in yerine DPS Başkan Yardımcısı Dr. Ivan Vuković yürütmektedir. ⓘ
Şehir Meclisi
| Parti/Koalisyon | Koltuklar | Yerel yönetim ⓘ | |
|---|---|---|---|
| Sosyalistlerin Demokratik Partisi | 32 / 61
|
Hükümet | |
| Demokratik Karadağ | 13 / 61
|
Muhalefet | |
| Birleşik Reform Hareketi | 4 / 61
|
Muhalefet | |
| Demokratik Cephe | 6 / 61
|
Muhalefet | |
| Sosyalist Halk Partisi | 2 / 61
|
Muhalefet | |
| Sosyal Demokratlar | 3 / 61
|
Hükümet | |
| Arnavutluk Alternatifi | 1 / 61
|
Hükümet | |
Yerel alt bölümler
Podgorica Belediyesi, Podgorica City Proper ve Golubovci olan bir alt bölümden (şehir belediyesi, градске општине, gradske opštine olarak adlandırılır) oluşur. ⓘ
Podgorica Belediyesi'nin tamamı ayrıca 57 yerel topluluğa (мјесне заједнице, mjesne zajednice) bölünmüştür; bu topluluklarda vatandaşlar yerel topluluğu ilgilendiren konularda kararlara katılmaktadır. ⓘ
Eğitim
Ülkenin en önemli üniversitesi olan Karadağ Üniversitesi de dahil olmak üzere Karadağ'ın yükseköğretim kurumlarının çoğu Podgorica'dadır. Üniversite aşağıdaki fakültelere sahiptir:
|
|
ⓘ |
Üniversitenin bilimsel araştırma enstitüleri de Podgorica'da bulunmaktadır: Yabancı Diller Enstitüsü, Biyoteknoloji Enstitüsü ve Tarih Enstitüsü ⓘ
Karadağ Bilim ve Sanat Akademisi (CANU) Podgorica'da ve paralel akademi DANU da Podgorica'da bulunmaktadır. ⓘ
Karadağ'ın ilk özel üniversitesi olarak 2006 yılında kurulan Akdeniz Üniversitesi ve Donja Gorica Üniversitesi de dahil olmak üzere yüksek öğrenim için bir dizi özel kurum bulunmaktadır. Podgorica Belediyesi'nde 34 ilkokul ve biri spor salonu olmak üzere 10 ortaokul bulunmaktadır. Podgorica'da kurulan ilk ortaokul 1907 yılında açılan "Slobodan Škerović" Gymnasium'dur. Yeniden inşa edilen ekonomik lise yeni özellikler ve daha kaliteli eğitim sunmaktadır. "Radosav Ljumović Ulusal Kütüphanesi" Karadağ'daki en kapsamlı kütüphane olarak kabul edilir. ⓘ
Ulaşım
Toplu taşıma
Podgorica'da toplu taşıma 11 şehir içi ve 16 banliyö otobüs hattından oluşmaktadır. Şehre ait AD Gradski saobraćaj toplu taşıma şirketi, özel taşıyıcıların devreye girdiği 1990'lara kadar tek otobüs işletmecisiydi. Şirket 2001 yılında iflas etmiş ve o zamandan beri otobüsler yalnızca özel taşıyıcılar tarafından işletilmektedir. ⓘ
Toplu taşıma, çok popüler olan taksi hizmetlerinin rekabetiyle karşı karşıyadır. De-regülasyon ve sıkı rekabet taksi hizmetlerini çok uygun fiyatlı hale getirmiştir. Podgorica'da 20'den fazla taksi şirketi faaliyet göstermekte olup 800'e yakın araç hizmet vermektedir. Taksi şirketleri genellikle nispeten yeni ve tek tip araç filoları ve GPS takipli araçlarıyla yüksek düzeyde hizmet sunmaktadır. ⓘ
Yollar
Podgorica'nın Karadağ'ın merkezindeki konumu onu demiryolu ve karayolu taşımacılığı için doğal bir merkez haline getirmektedir. Karadağ'daki yollar (özellikle Podgorica'yı kuzey Karadağ ve Sırbistan'a bağlayan yollar) genellikle modern Avrupa yollarının gerisindedir. Karadağ'ın iki büyük otoyol projesi olan Bar-Boljare otoyolu ve Nudo-Božaj otoyolu Podgorica yakınlarından geçecektir. Yeni inşa edilen A-1 (Bar-Boljari) otoyolunun ilk aşaması 13 Temmuz'da açılacaktır. 2022. Yeni inşa edilen Sozina tüneli (4.2 km) Podgorica'dan Bar'a (Karadağ'ın ana limanı) olan yolculuğu 30 dakikanın altına indirmiştir. Ayrıca, 2011 yılında ülkenin kuzeyinden güneyine giden ulaşım yollarını şehir merkezinden çıkarmak için yeni bir karayolu yan geçidi inşa edilmiştir. Ağır taşımacılığı şehir merkezinden uzaklaştırmak amacıyla bir güney-batı yan geçidi de planlanmıştır. Podgorica, şehir içi ulaşımı hızlı ve etkili kılan çok şeritli bulvarlardan oluşan geniş ağıyla da karakteristiktir. Morača Nehri üzerindeki trafik de akıcı bir şekilde ilerlemektedir çünkü nehir kıyıları 6 araç ve 3 yaya köprüsüyle çok iyi bir şekilde birbirine bağlanmıştır. ⓘ
Podgorica'nın ana transit bağlantıları şunlardır:
- kuzey (E65, E80), Belgrad'a ve Orta Avrupa'ya doğru
- batıya (E762), Nikšić, Bosna'ya ve Batı Avrupa'ya doğru
- Adriyatik kıyısına doğru güney (E65, E80)
- doğu (E762), Arnavutluk'a doğru ⓘ
Demiryolu
.jpg)
Podgorica, X şeklindeki Karadağ demiryolu ağının bir merkezidir. Belgrad-Bar hattı, Nikšić hattı ve İşkodra hattı ile Podgorica Tren İstasyonu'nda birleşmektedir. İstasyon, ana şehir meydanının 1,5 km (0,93 mil) güneydoğusunda yer almaktadır. Podgorica'nın ana demiryolu bağlantısı (hem yolcu hem de yük trafiği için) Belgrad-Bar'dır. Nikšić bağlantısı yakın zamanda yeniden yapılandırma (elektrifikasyon) aşamasındaydı; daha sonra yolcu hizmeti Ekim 2012'de başladı. İşkodra'ya giden demiryolu bağlantısı sadece yük taşımacılığı için kullanılmaktadır. ⓘ
Hava
Podgorica Havalimanı, Podgorica şehir merkezinin 11 km (6,8 mil) güneyindeki Zeta Ovası'nda yer alır ve Karadağ'ın ana uluslararası havalimanıdır. Havalimanı, Golubovci kasabasının idari sınırları içinde yer aldığı için yerel olarak Golubovci Havalimanı (Аеродром Голубовци / Aerodrom Golubovci) olarak bilinir. Havalimanının IATA kodu hala TGD'dir çünkü Podgorica, havalimanının açıldığı dönemde Titograd olarak adlandırılmıştır. Air Montenegro ve Di Air için ana merkezdir. ⓘ
İkiz şehirler - kardeş şehirler
Podgorica ile kardeştir:
Ankara, Türkiye
Bari, İtalya
Naousa, Yunanistan
Üsküp, Kuzey Makedonya
Saraybosna, Bosna Hersek ⓘ
Kardeş Şehirler
Belgrad, Sırbistan (2006)
Priştine, Kosova (2006)
Zagreb, Hırvatistan (2006)
Erivan, Ermenistan (2006) ⓘ
Önemli kişiler
Aşağıda Podgorica'da doğmuş ya da hayatlarının çoğunu burada geçirmiş en önemli kişilerden bazıları yer almaktadır:
- Božidar Vuković, ilk Güney Slav matbaacılardan biri
- Blažo Jovanović, komünist siyasetçi
- Dejan Savićević, futbolcu
- Predrag Mijatović, futbolcu
- Stevan Jovetić, futbolcu
- Milos Raonic, Kanadalı tenisçi
- Duško Vujošević, Karadağlı basketbol koçu
- Marko Miljanov, general, klan şefi ve yazar
- Vojo Stanić, heykeltıraş ve ressam
- Risto Stijović, heykeltıraş ve ressam
- Borislav Pekić, roman yazarı
- Anđela Bulatović, hentbol oyuncusu
- Zoran Filipović futbolcu ve antrenör
- Duško Radinović, futbolcu
- Simon Vukčević, futbolcu
- Refik Šabanadžović futbolcu
- Dejan Zlatičanin, boksör
- Dejan Radonjić, basketbol oyuncusu ve koç
- Nikola Bulatović, basketbol oyuncusu
- Ljiljana Mugoša, hentbol oyuncusu
- Svetlana Mugoša-Antić, hentbol oyuncusu
- Nikola Mirotić, İspanyol basketbolcu
- Ivan Strugar, kick boksçu
- Jovanka Radičević, hentbol oyuncusu
- Slavko Kalezić, şarkıcı ve aktör
- Nenad Knežević "Knez", pop şarkıcısı
- Sergej Ćetković, pop şarkıcısı
- Vladana Vučinić, pop şarkıcısı ⓘ
Galeri
Bağımsızlık Meydanı
Bağımsızlık Günü'nde Podgorica Belediye Binası
General Vaso Brajović Anıtı
Anıt için
Josip Broz Tito
Moskova caddesi, Preko Morače mahallesi
Momišići mahallesi
Eski Kentteki Doğa Tarihi Müzesi ve Saat Kulesi ⓘ
Nüfus
Karadağ'ın başkenti ve en büyük şehri olan Podgorica'nın nüfusu son yıllarda hızla artmaktadır. Sırbistan'dan ayrılan Karadağ’ın başkenti olduğundan nüfusunun daha çok artacağı tahmin edilmektedir. Banliyölerle birlikte nüfusu 185.000 civarındadır. ⓘ
2003 Yılında Nüfusun Etnik Dağılışı
| Etnik Grup | Sayı | Oran ⓘ |
|---|---|---|
| Karadağlı | 96,343 | %56.96 |
| Sırp | 44,423 | %26.26 |
| Arnavut | 9,296 | %5.49 |
| Müslüman | 4,399 | %2.60 |
| Boşnak | 2,307 | %1.36 |
| Roman | 1,389 | %0.82 |
| Hırvat | 709 | %0.42 |
| Bilinmeyen | 6,978 | %4.12 |
| Diğer | 1,834 | %1.08 |
| Toplam | 169.132 | %100 |