Umre

Mekke'de Kabe'yi tavaf eden hacılar ⓘ

Umre (Arapça: عُمْرَة, lit. 'kalabalık bir yeri ziyaret etmek'), İslami ay takvimine göre belirli tarihleri olan haccın (/hædʒ/; "hac") aksine, yılın herhangi bir zamanında Mekke'ye (Suudi Arabistan'ın Hicaz bölgesinde bulunan Müslümanlar için en kutsal şehir) yapılan İslami bir hacdır. ⓘ

Şeriat (İslam Hukuku) uyarınca, her iki hac ziyareti için de bir Müslümanın öncelikle temizlik ritüellerini tamamlayarak, öngörülen kıyafetleri giyerek ve belirli eylemlerden kaçınarak elde edilen bir arınma durumu olan İhram'a girmesi gerekir. Mekke'de Zülhuleyfe, Cuhfe, Karnu'l-Menâzil, Yalamlam, Zât-ı Irk, İbrahîm Mürsîye veya Hill'de bir yer gibi temel bir sınır noktası olan Mikat'a ulaşıldığında bu duruma erişilmelidir. Şehrin belirli bir bölgesine girdikten sonra ihrama girmek zorunda olan uçak yolcuları için farklı koşullar mevcuttur. ⓘ

Umre, Müslümanların iki önemli ritüeli yerine getirmesini gerektirir: Tavaf ve Sa'y. Tavaf, Kâbe'nin etrafında bir tur atmaktır. Erkekler için ilk üç turun aceleyle, ardından dört turun daha yavaş bir tempoda yapılması tavsiye edilir. Bunu Mekke Ulu Camii'nde Safa ve Merve arasında Hacer'in oğlu için su arayışını ve Tanrı'nın dualara cevap veren merhametini anmak için yapılan Sa'y yürüyüşü takip eder. Hacılar hac ziyaretini saçların kısmen veya tamamen kısaltılması olan Halq ile tamamlarlar. ⓘ

Umre bazen "daha az hac" olarak kabul edilir, çünkü zorunlu değildir, ancak yine de şiddetle tavsiye edilir. Birkaç gün sürebilen hacca kıyasla genellikle birkaç saat içinde tamamlanabilir. Ayrıca haccın yerine geçecek bir ibadet olarak da yorumlanmamalıdır. Ancak her ikisi de Müslüman halkın dayanışmasının ve Allah'a teslimiyetinin bir göstergesidir. ⓘ

Umre, Müslümanların Kâbe'yi hac mevsimi dışında ziyaret etmelerine denir. Umre ziyaret demektir. Fıkhî tanımı, hac gibi bir zamana bağlı olmadan ihrama girerek Kâbe'yi tavaf, sa'y etmek, tıraş olmaktır. ⓘ

Umre kelimesi Kur'an ve hadiste geçer. Kur'an'da: "Haccı ve umreyi Allah için tam yapın" şeklinde olan ifade, hadiste: "İki umre, arasındaki küçük günahların keffaretidir" şeklindedir. Umre yapmak, Hanefî ve Malikî mezheplerinde sünnet, Şafiî ve Hanbelî mezheplerinde farzdır. Yaşamın herhangi bir anında yapılabilir. Hac ve umreyi peş peşe yapmak tavsiye edilmiştir. ⓘ

Kavramlar

• Cinayet: Hac veya umrede yapılması gereken ibadetin terk edilmesi, zamanında yapılmaması, ihramlıyken yasak işlerin yapılması.
• Halk: İhramdan çıkış için saçların dipten kesilmesi.
• Harem: Mekke ve çevresindeki avlanma yasağı olan bölge. En yakın sınır Tenim'dir.
• Hıll: Harem ile mikat arası.
• İhram: Normal zamanda helâl olan davranışların bırakılması. Aynı zamanda bu amaçla giyilen iki parçadan oluşan giysi.
• İstilam: Her şavtta Haceri Esved'i selamlama.
• İzar ve ridâ: İhram giysisi. Alt parçaya izar, üst parçaya rida denir ve beyazdır.
• Kurban günleri: Zilhicce'nin 10., 11. ve 12. günleri. Bunlara Mina Günleri de denir.
• Mîkāt: İhramsız geçilemeyecek sınırlara verilen addır. Zülhuleyfe, Cuhfe, Zatı Irk, Karn ve Yelemlem olarak beş noktadır.
• Mutemir: Umre ziyaretini yapan kişi, umreci
• Taksîr: İhramdan çıkış için saçların kısaltılması.
• Tavâf: Kâbe etrafında yedi kere dönmek.
• Say: Mescid-i Haram'ın doğusundaki Safa ile Merve tepeleri arasında dört gidiş üç gelişle yapılan şavt.
• Şavt: Tavaftaki her bir dönüş.
• Umreci: Umre ziyaretini yapan kişi, mutemir ⓘ

Umrenin yapılışı

Umreci eğer umre yapmak amacıyla (Mekkeye gitmek için) ilk önce uçakla Cidde'ye giderse. Mîkāt'tan ihramsız geçemeyeceğinden uçakta, hatta memleketinde ihrama girebilir. (Cidde Mikat sınırları içerisinde kalmaktadır.) İhram beyaz renkte iki parça havlu halinde ve dikişsizdir. Başın açık ve ayakların çıplak olması istenir. İhram ile eşitliğe, kardeşliğe, ölüye benzemeye dikkat çekilir. İhrama girildiğinde cinsellik, kavga ve küfür yasaktır. Umreci ihrama girmeden önce tırnaklarını keser, abdest alır, tıraş olur, ayaklar çıplaktır, çanta ve kemer taşıyabilir. Kadınlar için normal elbise, eldiven, çorap, ayakkabı caizdir. ⓘ

İhramın sünneti olarak iki rekât namaz kılar. Telbiye, tekbir, tehlillerle Mekke'ye girer. ⓘ

Kâbe ziyaretinde tekbir ve telbiyelerle içeri girer. Telbiye yüksek sesle yapılır. Kâbe’nin çevresini Hacerül Esved hizasından başlayarak yedi defa döner. Bu dönüş sırasında ıztıba ve remel yapar. Iztıba, ridanın bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üzerine atmaktır. Sağ omuz ve kol açılır. Remel, erkeklerin kısa adımlarla koşarcasına yürümesi demektir. ⓘ

Tavaftan sonra tavaf namazı kılar. İki rek'attir. Müstakil bir vacip namazdır. ⓘ

Umreci, namazdan sonra say için Safâ tepesinden başlayarak Merve’ye gidiş geliş şeklinde 4 gidiş 3 geliş olarak say yapar. Saydan sonra tıraş olup ihramdan çıkar ve umreyi bitirir. ⓘ

Umrede Hac’daki gibi Arafat, Mina, müzdelife, kudum ve veda yoktur. isterse Mekke ve Medine'deki kutsal yerleri gezer. ⓘ

Umrede diğer ziyaret yerleri; Medine'de Peygamber Muhammed’in mezarı, Kuba mescidi, Cuma mescidi, Kıbleteyn mescidi, Seba mescidi, Cennet-ül Bâkî Mezarlığı, Bulut Mescidi, Uhud şehitleri ziyareti. ⓘ

Mekke'de Muhammed’in doğduğu ev, Cennet-ül Mualla, Nur dağı, Sevr mağarası, Cin Mescidi, Cebeli Kubeys görülecek yerlerdir. ⓘ

Yasaklar

Hac ve umrede yapılması yasak işleri yapmaya cinayet denir. Her yasağın cezası vardır. ⓘ

• Umreyi bozan, kaza ve kurban gerektiren yasaklar: Cinsel ilişki, cünüp olarak tavaf etmek, ihram noktasını ihramsız geçmek, say'i terk etmek.
• Sadaka gerektiren cinayetler: İhramlıyken koku sürünmek, tıraş olmak, başı örtmek, abdestsizlik, şavtları eksik yapmak, haşere öldürmek, tırnak kesmek, kıl koparmak.
• Bedel gerektiren cinayetler: İhramlıyken avlanmak, yasak hayvanları yaralamak, yumurtasını almak, harem bölgesinde bitkileri koparmak kesmek. ⓘ

Hac ve Umre arasındaki farklar

• Her ikisi de İslami haclardır, aralarındaki temel fark önem düzeyleri ve gözlemleme yöntemleridir.
• Hac, İslam'ın beş şartından biridir. Fiziksel olarak uygun ve maddi olarak yeterli olmaları şartıyla her Müslüman için hayatları boyunca bir kez zorunludur.
• Hac, belirlenmiş bir İslami ay boyunca belirli günlerde gerçekleştirilir. Ancak Umre herhangi bir zamanda yapılabilir.
• Ortak törenleri paylaşmalarına rağmen, Umre birkaç saatten daha kısa bir sürede gerçekleştirilebilirken, Hac daha fazla zaman alır ve daha fazla ritüel içerir. ⓘ

Dosya:الحج والعمرة.png

الحج والعمرة ⓘ

Türleri

Hacı adayının Hac döneminde Umre yapmak isteyip istememesine bağlı olarak Umre'nin belirli bir türü vardır, böylece faziletlerini birleştirir. Hac ile birlikte yapıldığında, Umre bir "zevk" (Arapça: عُمْرَة ٱلتَّمَتُّع, romanize edilmiştir: ʿUmrat at-tamattuʿ) ve daha kapsamlı bir keyif haccının (Arapça: حَجّ ٱلتَّمَتُّع, romanize: Ḥajj at-tamattuʿ) bir parçasıdır. Daha doğrusu önce umre ibadeti yerine getirilir, sonra hac ibadeti yapılır. Aksi takdirde, Hac ibadetine devam etmeden yapıldığında, Umre "tek" Umre olarak kabul edilir (Arapça: عُمْرَة مُفْرَدَة, romanize: ʿUmrah Mufradah). ⓘ

Ritüeller

Hacı, İbrahim (Abraham) ve ikinci eşi Hacer'in hayatlarını ve dünya çapındaki Müslümanlarla dayanışmayı sembolize eden bir dizi ritüel eylem gerçekleştirir. Hacılar Mekke'nin çevresine ihramlı olarak girerler ve ibadetlerini yerine getirirler:

• Tavaf, Kabe'nin saat yönünün tersine yedi kez çevrilmesinden oluşan Kabe'nin İbadetle Dolaşılması. Erkekler, sol omuzu örten ve sağ omuzu açan ihram bezinde küçük bir değişiklik yapmaya teşvik edilir. Bu, Muhammed tarafından idtiba adı verilen tavsiye edilen bir adımdır. Müslümanlar Tavaf başlangıç noktasına (Hajar Al Aswad, Kara Taş) ilerler. Müslümanlar Kabe'ye dönük olarak dururlar, namazda olduğu gibi ellerini kaldırırlar ve "Bismillahi Allahu Ekber" derler ve sağlarına doğru hareket etmeye başlarlar. Erkekler için ilk üç tur acele bir tempoda (ramal olarak adlandırılır), ardından dört kez, daha yakından, yavaş bir tempoda yapılmalıdır. Yedi turu da aynı şekilde tamamlayın.
• Sa'i, Safa ve Merve tepeleri arasında yedi kez ileri geri yürümek anlamına gelir. Erkekler yeşil ışıklı alanda hızlı yürümeye teşvik edilir. Bu, Hacer'in çılgınca su arayışının yeniden canlandırılmasıdır. Bebek İsmail ağlayarak ayağıyla yere vurur (hikâyenin bazı versiyonlarında bir meleğin ayağını ya da kanadının ucunu yere sürttüğü söylenir) ve mucizevi bir şekilde su fışkırır. Bu su kaynağı bugün Zemzem Kuyusu olarak adlandırılmaktadır.
• Halq veya taksir: Taksir, genellikle saçlarının en az bir inç veya daha fazlasını kesen kadınlar için ayrılmış saçların kısmi olarak kısaltılmasıdır. Halq ise genellikle erkeklere uygulanan başın tamamen tıraş edilmesidir. Bunların her ikisi de fiziksel görünüşü yüceltmek yerine iradenin Tanrı'ya teslim edilmesini ifade eder. Başın tıraş edilmesi/kesilmesi Umre'nin sonuna bırakılır. ⓘ

Bu ritüeller Umre'yi tamamlar ve hacı ihramdan çıkmayı seçebilir. Ritüelin bir parçası olmasa da, çoğu hacı Zemzem Kuyusu'ndan su içer. İslam'ın çeşitli mezhepleri bu ritüelleri biraz farklı yöntemlerle yerine getirmektedir. Hac ziyaretinin en yoğun olduğu zamanlar Hac'dan önceki, Hac sırasındaki ve sonrasındaki günler ile Ramazan'ın son on günüdür. ⓘ

Tarihçe

Müslüman geleneksel anlatılarına göre, Kutsal Mekân'a erişim (ve dolayısıyla Hac ve Umre ibadetlerini yerine getirme hakkı) her zaman Müslümanlara verilmemiştir. Müslüman geleneksel anlatılarında, Muhammed'in dönemi boyunca Müslümanların, Kuran tarafından emredildiği için Mekke'ye Umre ve Hac yapma hakkını tesis etmek istedikleri bildirilmektedir. O dönemde Mekke, Mekke'nin içinde putlara tapan Arap Paganlar tarafından işgal edilmişti. ⓘ

Hudeybiye Antlaşması

İslam ümmetinin ilk yıllarında, Mekke'nin putperest sakinleri ile Mekke'de hac yapmak isteyen Müslümanlar arasında gerginlikler yaşandığı iddia edilmektedir. Geleneksel Müslüman hikayelerine göre, MS 628'de (Hicri 6), Muhammed'in Medine'de Umre törenlerini gerçekleştirirken gördüğü bir rüyadan esinlenerek, takipçileriyle birlikte Medine'den Mekke'ye yaklaştı. Hudeybiye'de durduruldular, Kureyş (Muhammed'in ait olduğu yerel bir kabile) hac yapmak isteyen Müslümanların girişini reddetti. Muhammed'in sadece hac yapmak ve daha sonra şehri terk etmek istediklerini açıkladığı, ancak Kureyşlilerin bunu kabul etmediği söylenir. ⓘ

İslam peygamberi Muhammed'in Kutsal Kabe'ye saygıdan dolayı Mekke'ye girmek için güç kullanmayı reddetmesi üzerine diplomatik müzakereler sürdürüldü. MS 628 yılının Mart ayında (Zilkade, 6 Hicri) Hudeybiye Antlaşması hazırlandı ve imzalandı; antlaşmanın şartlarına göre on yıl boyunca düşmanlık olmayacaktı ve bu süre zarfında Müslümanların bir sonraki yıldan itibaren her yıl üç günlüğüne kutsal Kabe'ye girmelerine izin verilecekti. Anlaşmanın imzalandığı yıl, Muhammed'in takipçileri Umre yapamadan evlerine dönmek zorunda kaldılar. ⓘ

İlk Umre

Ertesi yıl (MS 629 veya Hicri 7), Müslüman geleneği Muhammed'in Aralık 629'da Mekke'nin Fethi'ni emrettiğini ve buna katıldığını iddia eder. Hudeybiye Antlaşması'nın üzerinde anlaşmaya varılan şartlarını takiben, Muhammed ve 2000 kadar takipçisi (erkekler, kadınlar ve çocuklar) üç gün süren ilk Umre'yi gerçekleştirmeye başladı. İktidarın el değiştirmesinden sonra, (Müslümanların geleneksel anlatısına göre) ilk Müslümanlara zulmedip onları kovan ve inançları nedeniyle Müslümanlara karşı savaşan Mekke halkı intikam almaktan korkuyordu. Ancak Muhammed eski düşmanlarının hepsini affetti. ⓘ

On kişi affedildi ve Mekke'nin ele geçirilmesinden sonra öldürülmedi: İkrime bin Ebi Cehil, Abdullah bin Saad bin Ebi Sarh, Habbar bin Esved, Mikyas Subabe Laythi, Huveyrat bin Nukayd, Abdullah Hilal ve cinayetten ya da başka suçlardan suçlu olan ya da savaşı başlatan ve barışı bozan dört kadın. ⓘ

Koronavirüs kapanışları

26 Şubat 2020 tarihinde Suudi Arabistan, koronavirüsün hızla yayılmasına ilişkin endişeler nedeniyle Umre ile ilgili nedenlerle ülkeye seyahatleri askıya aldı. Suudi Arabistan'da ilk koronavirüs vakasının bildirilmesinin ardından, 4 Mart 2020'de Riyad hükümeti, Suudi vatandaşları ve krallıkta yaşayan sakinler için kutsal şehirler Medine ve Mekke'ye Umre ziyaretini yasakladı. ⓘ