Biyoçeşitlilik

LaRonge yakınlarındaki Kuzey Saskatchewan karışık ormanlarında 2008 yazında toplanan bir mantar örneği, mantarların tür çeşitliliğine ilişkin bir örnektir. Bu fotoğrafta yaprak likenleri ve yosunlar da bulunmaktadır. ⓘ

Biyoçeşitlilik ya da biyolojik çeşitlilik, Dünya üzerindeki yaşamın çeşitliliği ve değişkenliğidir. Biyoçeşitlilik, genetik (genetik değişkenlik), tür (tür çeşitliliği) ve ekosistem (ekosistem çeşitliliği) düzeyindeki çeşitliliğin bir ölçüsüdür. ⓘ

Biyoçeşitlilik Dünya üzerinde eşit olarak dağılmamıştır, ekvatora yakın bölgedeki sıcak iklim ve yüksek birincil üretkenliğin bir sonucu olarak genellikle tropik bölgelerde daha fazladır. Bu tropikal orman ekosistemleri dünya yüzeyinin %10'undan azını kaplar ve dünyadaki türlerin yaklaşık %90'ını içerir. Deniz biyoçeşitliliği genellikle deniz yüzeyi sıcaklığının en yüksek olduğu Batı Pasifik kıyılarında ve tüm okyanuslarda orta enlemsel bantta daha yüksektir. Tür çeşitliliğinde enlemsel gradyanlar vardır. Biyoçeşitlilik genellikle sıcak noktalarda kümelenme eğilimindedir ve zaman içinde artmaktadır, ancak ormansızlaşmanın birincil sonucu olarak gelecekte yavaşlaması muhtemeldir. Biyoçeşitlilik, yaşamı sürdüren evrimsel, ekolojik ve kültürel süreçleri kapsar. ⓘ

Hızlı çevresel değişiklikler tipik olarak kitlesel yok oluşlara neden olur. Dünya üzerinde yaşamış tüm türlerin %99,9'undan fazlasının, yani beş milyardan fazla türün neslinin tükendiği tahmin edilmektedir. Dünya'daki mevcut türlerin sayısına ilişkin tahminler 10 milyon ila 14 milyon arasında değişmekte olup, bunların yaklaşık 1,2 milyonu belgelenmiş ve %86'sından fazlası henüz tanımlanmamıştır. Dünya üzerindeki ilgili DNA baz çiftlerinin toplam miktarının 5.0 x 10³⁷ olduğu ve 50 milyar ton ağırlığında olduğu tahmin edilmektedir. Buna karşılık, biyosferin toplam kütlesinin dört trilyon ton karbon kadar olduğu tahmin edilmektedir. Temmuz 2016'da bilim insanları, Dünya üzerinde yaşayan tüm organizmaların Son Evrensel Ortak Atası'na (LUCA) ait 355 genden oluşan bir set tespit ettiklerini bildirmişlerdir. ⓘ

Dünya'nın yaşı yaklaşık 4,54 milyar yıldır. Dünya üzerindeki yaşamın tartışmasız en eski kanıtı, en azından 3,5 milyar yıl öncesine, daha önceki erimiş Hadean Eon'un ardından jeolojik bir kabuğun katılaşmaya başladığı Eoarkean Eon'a dayanmaktadır. Batı Avustralya'da keşfedilen 3.48 milyar yıllık kumtaşında mikrobiyal mat fosilleri bulunmuştur. Biyojenik bir maddenin diğer erken fiziksel kanıtı ise Batı Grönland'da keşfedilen 3,7 milyar yıllık meta-sedimanter kayalardaki grafittir. Daha yakın bir tarihte, 2015 yılında, Batı Avustralya'da 4,1 milyar yıllık kayalarda "biyotik yaşam kalıntıları" bulunmuştur. Araştırmacılardan birine göre, "Eğer yaşam Dünya'da nispeten hızlı bir şekilde ortaya çıktıysa ... o zaman evrende yaygın olabilir." ⓘ

Dünya'da yaşam başladığından beri, beş büyük kitlesel yok oluş ve birkaç küçük olay biyolojik çeşitlilikte büyük ve ani düşüşlere yol açmıştır. Fanerozoik çağ (son 540 milyon yıl), çok hücreli filumların çoğunun ilk kez ortaya çıktığı bir dönem olan Kambriyen patlaması yoluyla biyolojik çeşitlilikte hızlı bir büyümeye işaret etmiştir. Sonraki 400 milyon yıl, kitlesel yok oluş olayları olarak sınıflandırılan tekrarlanan, büyük biyoçeşitlilik kayıplarını içeriyordu. Karbonifer'de yağmur ormanlarının çökmesi, bitki ve hayvan yaşamında büyük bir kayba yol açmıştır. Permiyen-Triyas yok oluş olayı, 251 milyon yıl önce, en kötüsüydü; omurgalıların iyileşmesi 30 milyon yıl sürdü. En sonuncusu olan Kretase-Paleojen yok oluş olayı 65 milyon yıl önce meydana gelmiş ve kuş olmayan dinozorların yok olmasıyla sonuçlandığı için diğerlerinden daha fazla dikkat çekmiştir. ⓘ

İnsanların ortaya çıkışından bu yana geçen sürede biyolojik çeşitlilikte süregelen bir azalma ve buna eşlik eden genetik çeşitlilik kaybı görülmüştür. Holosen yok oluşu olarak adlandırılan ve genellikle altıncı kitlesel yok oluş olarak anılan bu azalma, başta habitat tahribatı olmak üzere temel olarak insan etkilerinden kaynaklanmaktadır. Buna karşılık, biyoçeşitlilik insan sağlığını birçok yönden olumlu etkilemekle birlikte, bazı olumsuz etkileri de araştırılmaktadır. ⓘ

Birleşmiş Milletler, 2011-2020 yıllarını Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik On Yılı ve 2021-2030 yıllarını Birleşmiş Milletler Ekosistem Restorasyonu On Yılı olarak belirlemiştir. IPBES tarafından hazırlanan 2019 Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Küresel Değerlendirme Raporuna göre, bitki ve hayvan türlerinin %25'i insan faaliyetleri sonucunda yok olma tehdidi altındadır. Ekim 2020 tarihli bir IPBES raporu, biyoçeşitlilik kaybına neden olan aynı insan eylemlerinin pandemilerde de artışa neden olduğunu ortaya koymuştur. ⓘ

2020 yılında, BM'nin Biyoçeşitlilik On Yılı'nın başlangıcında 2010 yılında belirlenen ve çoğuna 2020 yılı sonuna kadar ulaşılması beklenen 20 hedeften oluşan Aichi Biyoçeşitlilik Hedefleri için bir "nihai karne" görevi gören BM Küresel Biyoçeşitlilik Görünümü raporunun beşinci baskısında, ekosistemlerin korunması ve sürdürülebilirliğin teşvik edilmesiyle ilgili hedeflerin hiçbirine tam olarak ulaşılamadığı belirtilmiştir. ⓘ

Biyoçeşitliliğe dünyadan örnek mercan resifleri ⓘ

Yağmur ormanlarının dünyadaki biyoçeşitliliğe örneği. ⓘ

Biyoçeşitlilik, bir ekosistem, biyom veya tüm Dünya'da bulunan yaşam formlarının çeşitliliğidir. İnsanların yaşamlarını sürdürebilmesi için yaşadıkları çevrede, temiz su ve havanın, verimli toprakların, besinlerin ve diğer gereksinimlerinin karşılandığı, kullanacağı çeşitli maddelerin bulunması gerekir. Yaşam için gerekli madde ve koşullar, çevrenin abiyotik etkenleri ile bakteri, Protista, mantar, bitki ve hayvanlar tarafından sağlanır. Bu canlıların tamamına biyoçeşitlilik denir. Bu çevredeki biyoçeşitlilik arttıkça o çevrenin ekolojik hizmetleri de o oranda artar. Yalnız bu artış biyolojik çeşitliliği oluşturan türler arasında dengeli etkileşimin gerçekleşmesi durumunda geçerlidir. Bu nedenle biyolojik çeşitlilik arttıkça, ekosistemlerdeki madde dolaşımı ve enerji akışları daha etkin halde gerçekleşir. Bunun aksine, ekosistemdeki biyolojik çeşitlilik azaldığında, ekosistem hizmetlerinde azalma olur. Örneğin, yılan bulunduğu ekosistemdeki fare ve kurbağa gibi türleri besin olarak kullanır. Böylece fare ve kurbağa popülasyonlarının aşırı artışı engellenir. Bunun sonucunda, fare ve kurbağalarla aynı besini paylaşan diğer hayvanların besinlerden yararlanmalarına olanak verilmiş olur. ⓘ

Her türün ekosistem hizmetlerinin oluşumunda etkisi vardır. Örneğin, ekosistemlerin kilit taşı türlerinin ekolojik işlevi diğer türlere oranla daha fazladır. Bu nedenle bu ekosisteme ait kilit taşı türleri yok olduğunda, ekosistem hızlı şekilde değişmekte, bunun etkisiyle, ekosistem hizmetleri büyük oranda aksar ya da tamamen bozulur. Azot bağlayan bakteriler, mikoriza mantarlar (Bitkilerle mutealizm ilişkisinde olan mantarlar) açık denizlerde yaşayan büyük kütleli Algler, tropik bölgelerdeki palmiye ve incir türleri bulundukları ekosistemin kilit taşı türleridir. ⓘ

Biyolojik evrim işleyişinde belirtildiği gibi, evrimleşme sürecinde, yeni türlerin oluşmasının yanı sıra, bazı türlerinde yok olduğu belirtilmektedir. İnsan türünün orataya çıkmasından sonra, türlerin yok olma hızı, insanların etkinliği oranında artmıştır. Günümüzde yapılan bilimsel araştırma sonuçları, tropik bölgelerdeki kuş türlerinin yaklaşık dörtte birinin yok olduğunu göstermektedir. Yine bu araştırma sonuçlarında, canlı türlerinin yok olma hızının, yeni türlerin evrimleşip ortaya çıkış hızından 10000 kat daha hızlı olduğunu doğrulamaktadır. İnsan nüfusundaki artış hızının türlerin yok oluş hızıyla orantılı olarak artması, bu görüşü desteklemektedir. Nüfus arttıkça doğal yaşam alanları, yeni yerleşim alanları, tarım alanları, ulaşım yolları, fabrikalar, konutlar vb. insan etkinliklerinde kullanılmaları sonucunda parçalanıp bozulmaktadır. ⓘ

Biyoçeşitliliğin azalmasında, bu ve benzeri nedenlere bağlı olarak, habitatların yıkıma uğramasının yanı sıra, ortama yabancı türlerin girmesi aşırı kullanma ve besin zincirlerindeki bozulmalar da etkili olur. ⓘ

Küresel ısınma karasal ve tatlı su ekosistemleri ile bu alanlarda yaşayan insanların yararlandıkları biyolojik çeşitlilik ve ekosistem hizmetlerinin yok olması. ⓘ

Etimoloji

1916 - Biyolojik çeşitlilik terimi ilk kez J. Arthur Harris tarafından "The Variable Desert," Scientific American'da kullanıldı: "Bölgenin cinsler ve türler açısından zengin ve farklı coğrafi kökenlere ya da yakınlıklara sahip bir bitki örtüsü içerdiğine dair çıplak bir ifade, gerçek biyolojik çeşitliliğinin bir tanımı olarak tamamen yetersizdir."
1974 - Doğal çeşitlilik terimi John Terborgh tarafından tanıtıldı.
1980 - Thomas Lovejoy biyolojik çeşitlilik terimini bir kitapta bilim camiasına tanıttı. Terim hızla yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
1985 - Edward O. Wilson'a göre, biyoçeşitliliğin sözleşmeli formu W. G. Rosen tarafından icat edilmiştir: "Biyolojik Çeşitlilik Ulusal Forumu ... Walter G. Rosen tarafından tasarlandı ... Dr. Rosen projenin planlama aşamaları boyunca NRC/NAS'ı temsil etmiştir. Ayrıca biyoçeşitlilik terimini de o ortaya atmıştır".
1985 - "Biyoçeşitlilik" terimi Laura Tangley tarafından yazılan "A New Plan to Conserve the Earth's Biota" adlı makalede yer aldı.
1988 - Biyoçeşitlilik terimi ilk kez bir yayında yer aldı.
Günümüz - terim yaygın bir kullanıma ulaşmıştır. ⓘ

Tanımlar

"Biyoçeşitlilik" en yaygın olarak daha net tanımlanmış ve uzun süredir kullanılan tür çeşitliliği ve tür zenginliği terimlerinin yerine kullanılmaktadır. Biyologlar biyoçeşitliliği çoğunlukla "bir bölgedeki genlerin, türlerin ve ekosistemlerin toplamı" olarak tanımlamaktadır. Bu tanımın bir avantajı, daha önce tanımlanmış olan geleneksel biyolojik çeşitlilik türlerinin birleşik bir görünümünü sunmasıdır:

taksonomik çeşitlilik (genellikle tür çeşitliliği düzeyinde ölçülür)
ekolojik çeşitlilik (genellikle ekosistem çeşitliliği perspektifinden bakılır)
morfolojik çeşitlilik (genetik çeşitlilik ve moleküler çeşitlilikten kaynaklanır)
işlevsel çeşitlilik (bir popülasyon içindeki işlevsel olarak farklı türlerin sayısının bir ölçüsüdür (örneğin, farklı beslenme mekanizması, farklı hareketlilik, avcıya karşı av, vb.) Bu çok düzeyli yapı Datman ve Lovejoy ile tutarlıdır. ⓘ

Diğer tanımlar şunları içerir:

Wilcox 1982: Bu yorumla tutarlı açık bir tanım ilk olarak Bruce A. Wilcox tarafından 1982 Dünya Milli Parklar Konferansı için Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından hazırlatılan bir makalede verilmiştir. Wilcox'un tanımı şöyleydi: "Biyolojik çeşitlilik, biyolojik sistemlerin tüm seviyelerinde (yani moleküler, organizma, popülasyon, tür ve ekosistem) yaşam formlarının çeşitliliğidir...". ⓘ

Genetik: Wilcox 1984; Biyoçeşitlilik genetik olarak alellerin, genlerin ve organizmaların çeşitliliği olarak tanımlanabilir. Evrimi yönlendiren mutasyon ve gen transferi gibi süreçleri incelerler. ⓘ

Birleşmiş Milletler 1992: 1992 Birleşmiş Milletler Yeryüzü Zirvesi "biyolojik çeşitliliği" "diğerlerinin yanı sıra karasal, denizel ve diğer sucul ekosistemler ve bunların parçası olduğu ekolojik kompleksler de dahil olmak üzere tüm kaynaklardan gelen canlı organizmalar arasındaki değişkenlik" olarak tanımlamıştır: buna türler içindeki, türler arasındaki ve ekosistemlerdeki çeşitlilik de dahildir. Bu tanım Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi'nde kullanılmaktadır. ⓘ

Gaston ve Spicer 2004: Gaston & Spicer'ın "Biyoçeşitlilik: Giriş" kitabındaki tanımı "biyolojik organizasyonun tüm seviyelerinde yaşam çeşitliliği" şeklindedir. ⓘ

Gıda ve Tarım Örgütü 2019: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) biyolojik çeşitliliği "canlı organizmalar (hem türler içinde hem de türler arasında) ve bunların parçası olduğu ekosistemler arasında var olan değişkenlik" olarak tanımlamaktadır. ⓘ

Orman biyolojik çeşitliliği

Orman biyolojik çeşitliliği, ormanlık alanlarda bulunan tüm yaşam formlarını ve bunların yerine getirdikleri ekolojik rolleri ifade eden geniş bir terimdir. Bu nedenle, orman biyolojik çeşitliliği sadece ağaçları değil, ormanlık alanlarda yaşayan çok sayıda bitki, hayvan ve mikroorganizmayı ve bunlarla ilişkili genetik çeşitliliği kapsar. Orman biyolojik çeşitliliği ekosistem, peyzaj, tür, popülasyon ve genetik gibi farklı düzeylerde ele alınabilir. Bu seviyeler içinde ve arasında karmaşık etkileşimler meydana gelebilir. Biyolojik çeşitliliğe sahip ormanlarda bu karmaşıklık, organizmaların sürekli değişen çevresel koşullara uyum sağlamasına ve ekosistem işlevlerini sürdürmesine olanak tanır. ⓘ

Karar II/9'un ekinde (CBD, t.y.a), CBD Taraflar Konferansı şunu kabul etmiştir: "Orman biyolojik çeşitliliği, binlerce ve hatta milyonlarca yıllık evrimsel süreçlerin sonucudur ve bu süreçler kendi içlerinde iklim, yangın, rekabet ve rahatsızlık gibi ekolojik güçler tarafından yönlendirilir. Ayrıca, orman ekosistemlerinin çeşitliliği (hem fiziksel hem de biyolojik özellikler bakımından), orman ekosistemlerinin bir özelliği olan ve biyolojik çeşitliliklerinin ayrılmaz bir bileşeni olan yüksek düzeyde adaptasyonla sonuçlanır. Belirli orman ekosistemlerinde, ekolojik süreçlerin sürdürülmesi biyolojik çeşitliliğin korunmasına bağlıdır." ⓘ

Dağıtım

Yaşayan karasal omurgalı türlerinin dağılımı, ekvatoral bölgelerde kırmızı ile gösterilen en yüksek çeşitlilik yoğunluğu, kutba doğru (spektrumun mavi ucuna doğru) azalmaktadır (Mannion 2014) ⓘ

Biyoçeşitlilik eşit bir şekilde dağılmamıştır, aksine hem dünya genelinde hem de bölgeler arasında büyük farklılıklar gösterir. Diğer faktörlerin yanı sıra, tüm canlıların (biyota) çeşitliliği sıcaklık, yağış, rakım, toprak, coğrafya ve diğer türlerin varlığına bağlıdır. Organizmaların, türlerin ve ekosistemlerin mekansal dağılımının incelenmesi, biyocoğrafya bilimidir. ⓘ

Çeşitlilik, tropik bölgelerde ve Cape Floristik Bölgesi gibi diğer yerel bölgelerde sürekli olarak daha yüksek ve genel olarak kutup bölgelerinde daha düşüktür. Ekvador'daki Yasuní Milli Parkı gibi uzun süre yağışlı iklime sahip olan yağmur ormanları özellikle yüksek biyoçeşitliliğe sahiptir. ⓘ

Karasal biyoçeşitliliğin okyanus biyoçeşitliliğinden 25 kat daha fazla olduğu düşünülmektedir. Ormanlar, Dünya'nın karasal biyoçeşitliliğinin çoğunu barındırmaktadır. Bu nedenle dünyadaki biyolojik çeşitliliğin korunması tamamen ormanlarla etkileşimimize ve onları nasıl kullandığımıza bağlıdır. 2011'de kullanılan yeni bir yöntemle Dünya'daki toplam tür sayısı 8.7 milyon olarak belirlenmiş ve bunun 2.1 milyonunun okyanuslarda yaşadığı tahmin edilmiştir. Ancak bu tahmin mikroorganizmaların çeşitliliğini yeterince temsil etmiyor gibi görünmektedir. Ormanlar amfibi türlerinin yüzde 80'ine, kuş türlerinin yüzde 75'ine ve memeli türlerinin yüzde 68'ine yaşam alanı sağlamaktadır. Tüm damarlı bitkilerin yaklaşık yüzde 60'ı tropikal ormanlarda bulunur. Mangrovlar çok sayıda balık ve kabuklu deniz canlısı türü için üreme alanı ve fidanlık sağlamakta ve aksi takdirde çok daha fazla deniz canlısının yaşam alanı olan deniz çayırı yataklarını ve mercan resiflerini olumsuz etkileyebilecek tortuların tutulmasına yardımcı olmaktadır. ⓘ

Ormanların biyolojik çeşitliliği, insan kullanımına ek olarak orman türü, coğrafya, iklim ve toprak gibi faktörlere göre önemli ölçüde değişir. Ilıman bölgelerdeki çoğu orman habitatı nispeten az sayıda hayvan ve bitki türünü ve geniş coğrafi dağılıma sahip olma eğiliminde olan türleri desteklerken, Afrika, Güney Amerika ve Güneydoğu Asya'nın dağlık ormanları ile Avustralya, Brezilya kıyıları, Karayip adaları, Orta Amerika ve Güneydoğu Asya'nın ova ormanları küçük coğrafi dağılıma sahip birçok türe sahiptir. Avrupa, Bangladeş'in bazı bölgeleri, Çin, Hindistan ve Kuzey Amerika gibi yoğun insan nüfusuna ve yoğun tarımsal arazi kullanımına sahip bölgeler biyolojik çeşitlilik açısından daha az bozulmamış durumdadır. Kuzey Afrika, Güney Avustralya, Brezilya kıyıları, Madagaskar ve Güney Afrika da biyoçeşitlilik bozulmamışlığında çarpıcı kayıpların yaşandığı alanlar olarak tanımlanmaktadır. ⓘ

Enlemsel gradyanlar

Genel olarak, kutuplardan tropik bölgelere doğru biyolojik çeşitlilikte bir artış vardır. Dolayısıyla, daha düşük enlemlerdeki lokaliteler, daha yüksek enlemlerdeki lokalitelerden daha fazla türe sahiptir. Bu durum genellikle tür çeşitliliğindeki enlemsel gradyan olarak adlandırılır. Bu gradyana çeşitli ekolojik faktörler katkıda bulunabilir, ancak bunların çoğunun arkasındaki nihai faktör, kutuplara kıyasla ekvatordaki daha yüksek ortalama sıcaklıktır. ⓘ

Karasal biyoçeşitlilik ekvatordan kutuplara doğru azalsa da, bazı çalışmalar bu özelliğin sucul ekosistemlerde, özellikle de deniz ekosistemlerinde doğrulanmadığını iddia etmektedir. Parazitlerin enlemsel dağılımı bu kurala uymuyor gibi görünmektedir. ⓘ

2016 yılında, biyoçeşitlilik enlemsel gradyanını açıklamak için alternatif bir hipotez ("fraktal biyoçeşitlilik") önerilmiştir. Bu çalışmada, tür havuzu büyüklüğü ve ekosistemlerin fraktal doğası, bu gradyanın bazı genel modellerini açıklığa kavuşturmak için birleştirilmiştir. Bu hipotez, sıcaklık, nem ve net birincil üretimi (NPP) bir ekosistem nişinin ana değişkenleri ve ekolojik hipervolümün ekseni olarak kabul eder. Bu şekilde, ekvatora doğru ilerledikçe fraktal boyutu üçe yükselen fraktal hiper hacimler inşa etmek mümkündür. ⓘ

Biyoçeşitlilik Sıcak Noktası

Biyoçeşitlilik sıcak noktası, büyük habitat kaybına uğramış endemik türlerin yüksek düzeyde bulunduğu bir bölgedir. Sıcak nokta terimi 1988 yılında Norman Myers tarafından ortaya atılmıştır. Sıcak noktalar tüm dünyaya yayılmış olsa da, çoğunluğu ormanlık alanlardır ve çoğu tropik bölgelerde yer almaktadır. ⓘ

Brezilya'nın Atlantik Ormanı, yaklaşık 20.000 bitki türü, 1.350 omurgalı ve milyonlarca böcek içeren ve yaklaşık yarısı başka hiçbir yerde bulunmayan böyle bir sıcak nokta olarak kabul edilir. Madagaskar adası ve Hindistan da özellikle dikkat çekicidir. Kolombiya yüksek biyolojik çeşitliliğe sahip olup, dünya çapında alan birimine göre en yüksek tür oranına ve herhangi bir ülke arasında en fazla endemiğe (başka hiçbir yerde doğal olarak bulunmayan türler) sahiptir. Avrupa ve Kuzey Amerika'nın toplamından daha fazla olan 1.900'den fazla kuş türü de dahil olmak üzere dünyadaki türlerin yaklaşık %10'u Kolombiya'da bulunabilir, Kolombiya dünyadaki memeli türlerinin %10'una, amfibi türlerinin %14'üne ve kuş türlerinin %18'ine sahiptir. Madagaskar kuru yaprak döken ormanları ve ova yağmur ormanları yüksek bir endemizm oranına sahiptir. Ada 66 milyon yıl önce Afrika anakarasından ayrıldığından beri birçok tür ve ekosistem bağımsız olarak evrimleşmiştir. Endonezya'nın 17.000 adası 735.355 mil karelik (1.904.560 km²) bir alanı kaplamakta ve dünyadaki çiçekli bitkilerin %10'unu, memelilerin %12'sini ve sürüngenlerin, amfibilerin ve kuşların %17'sini ve yaklaşık 240 milyon insanı barındırmaktadır. Yüksek biyoçeşitliliğe ve/veya endemizme sahip birçok bölge, yüksek dağlardaki alpin ortamlar veya Kuzey Avrupa turba bataklıkları gibi alışılmadık adaptasyonlar gerektiren özel habitatlardan kaynaklanmaktadır. ⓘ

Biyoçeşitlilikteki farklılıkları doğru bir şekilde ölçmek zor olabilir. Araştırmacılar arasındaki seçim önyargısı, modern biyolojik çeşitlilik tahminleri için önyargılı ampirik araştırmalara katkıda bulunabilir. 1768'de Rahip Gilbert White, Selborne, Hampshire için özlü bir şekilde "tüm doğa o kadar doludur ki, en çok incelenen bölge en çok çeşitliliği üretir" gözleminde bulunmuştur. ⓘ

Evrim

Tarih

Biyoçeşitlilik 3,5 milyar yıllık evrimin bir sonucudur. Yaşamın kökeni bilim tarafından tespit edilememiştir, ancak bazı kanıtlar yaşamın Dünya'nın oluşumundan sadece birkaç yüz milyon yıl sonra başlamış olabileceğini düşündürmektedir. Yaklaşık 2,5 milyar yıl öncesine kadar tüm yaşam mikroorganizmalardan oluşuyordu - arkeler, bakteriler ve tek hücreli protozoanlar ve protistler. ⓘ

Yaşam zaman çizelgesi ⓘ

−4500 —

–

—

–

−4000 —

–

—

–

−3500 —

–

—

–

−3000 —

–

—

–

−2500 —

–

—

–

−2000 —

–

—

–

−1500 —

–

—

–

−1000 —

–

—

–

−500 —

–

—

–

0 —

Su

Tek hücreli yaşam

Fotosentez

Ökaryotlar

Çok hücreli yaşam

P
l
a
n
t
s

Eklembacaklılar Yumuşakçalar

Çiçekler

H
a
d
e
a
n

A
r
c
h
e
a
n

P
r
o
t
e
r
o
z
o
i
c

P
h
a
n
e
r
o
z
o
i
c

←

Dünya oluştu

←

En erken su

←

LUCA

←

En eski fosiller

←

LHB meteoritleri

←

En erken oksijen

←

Pongola buzullaşması*

←

Atmosferik oksijen

←

Huronian buzullaşması*

←

Eşeyli üreme

←

En eski çok hücreli yaşam

←

En eski mantarlar

←

En eski bitkiler

←

En eski hayvanlar

←

Kriyojen buzul çağı*

←

Ediacaran biyotası

←

Kambriyen patlaması

←

And buzullaşması*

←

En eski tetrapodlar

←

Karoo buzul çağı*

←

En eski maymunlar / insanlar

←

Kuaterner buzul çağı*

(milyon yıl önce)

*Buz Çağları

Fanerozoik dönem boyunca görünür deniz fosil çeşitliliği ⓘ

Fanerozoik dönemdeki (son 540 milyon yıl) biyolojik çeşitliliğin tarihi, Kambriyen patlaması sırasındaki hızlı büyüme ile başlar; bu dönemde çok hücreli organizmaların neredeyse her filumu ilk kez ortaya çıkmıştır. Sonraki 400 milyon yıl boyunca omurgasız çeşitliliği genel olarak çok az bir eğilim gösterirken omurgalı çeşitliliği genel olarak üstel bir eğilim göstermiştir. Çeşitlilikteki bu dramatik artış, kitlesel yok oluş olayları olarak sınıflandırılan periyodik, büyük çeşitlilik kayıplarıyla işaretlenmiştir. Önemli bir kayıp, karbonifer döneminde yağmur ormanlarının çökmesiyle meydana gelmiştir. En kötüsü 251 milyon yıl önce yaşanan Permiyen-Triyas yok oluşuydu. Omurgalıların bu olaydan sonra toparlanması 30 milyon yıl sürmüştür. ⓘ

Geçmişin biyolojik çeşitliliğine Paleobiyolojik çeşitlilik denir. Fosil kayıtları, son birkaç milyon yılın tarihteki en büyük biyolojik çeşitliliğe sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, tüm bilim insanları bu görüşü desteklememektedir, çünkü fosil kayıtlarının son jeolojik bölümlerin daha fazla bulunması ve korunması nedeniyle ne kadar güçlü bir şekilde önyargılı olduğu konusunda belirsizlik vardır. Bazı bilim insanları, örnekleme artefaktlarına göre düzeltilmiş modern biyoçeşitliliğin 300 milyon yıl önceki biyoçeşitlilikten çok farklı olmayabileceğine inanırken, diğerleri fosil kayıtlarının yaşamın çeşitlenmesini makul ölçüde yansıttığını düşünmektedir. Mevcut küresel makroskobik tür çeşitliliğine ilişkin tahminler 2 milyon ila 100 milyon arasında değişmekte olup, en iyi tahmin büyük çoğunluğu eklembacaklılardan oluşan 9 milyon civarındadır. Doğal seçilimin yokluğunda çeşitliliğin sürekli arttığı görülmektedir. ⓘ

Çeşitlenme

Aynı anda yaşayabilecek yaşam miktarını sınırlayan küresel bir taşıma kapasitesinin varlığı ve böyle bir sınırın türlerin sayısını da sınırlayıp sınırlamayacağı sorusu tartışılmaktadır. Denizdeki yaşam kayıtları lojistik bir büyüme modeli gösterirken, karadaki yaşam (böcekler, bitkiler ve tetrapodlar) çeşitlilikte üstel bir artış göstermektedir. Bir yazarın belirttiği gibi, "Tetrapodlar henüz potansiyel olarak yaşanabilir modların yüzde 64'ünü işgal etmedi ve insan etkisi olmadan tetrapodların ekolojik ve taksonomik çeşitliliği, mevcut eko-alanların çoğu veya tamamı dolana kadar katlanarak artmaya devam edebilir." ⓘ

Ayrıca, özellikle kitlesel yok oluşlardan sonra çeşitliliğin zaman içinde artmaya devam ettiği görülmektedir. ⓘ

Öte yandan, Fanerozoik dönemdeki değişimler hiperbolik modelle (popülasyon biyolojisi, demografi ve makrososyolojinin yanı sıra fosil biyoçeşitliliğinde de yaygın olarak kullanılmaktadır) üstel ve lojistik modellerden çok daha iyi korelasyon göstermektedir. Son modeller, çeşitlilikteki değişikliklerin birinci dereceden pozitif geri besleme (daha fazla ata, daha fazla torun) ve/veya kaynak sınırlamasından kaynaklanan negatif geri besleme tarafından yönlendirildiğini ima etmektedir. Hiperbolik model ise ikinci dereceden pozitif geri bildirim anlamına gelmektedir. Türler arası rekabetin farklı yoğunlukları nedeniyle ikinci dereceden geri beslemenin gücündeki farklılıklar, Permiyen sonu yok oluşundan sonra çift kabuklulara kıyasla ammonoidlerin daha hızlı yeniden çeşitlenmesini açıklayabilir. Dünya nüfus artışının hiperbolik modeli, nüfus büyüklüğü ile teknolojik büyüme oranı arasındaki ikinci dereceden pozitif geri beslemeden kaynaklanmaktadır. Biyoçeşitlilik artışının hiperbolik karakteri de benzer şekilde çeşitlilik ve topluluk yapısı karmaşıklığı arasındaki bir geri besleme ile açıklanabilir. Biyolojik çeşitlilik ve insan nüfusu eğrileri arasındaki benzerlik muhtemelen her ikisinin de hiperbolik eğilimin döngüsel ve stokastik dinamiklerle etkileşiminden türetilmiş olmasından kaynaklanmaktadır. ⓘ

Ancak çoğu biyolog, insanın ortaya çıkışından bu yana geçen dönemin, Holosen yok oluş olayı olarak adlandırılan ve esas olarak insanların çevre üzerindeki etkisinden kaynaklanan yeni bir kitlesel yok oluşun parçası olduğu konusunda hemfikirdir. Mevcut yok oluş hızının, Dünya gezegenindeki türlerin çoğunu 100 yıl içinde ortadan kaldırmak için yeterli olduğu ileri sürülmektedir. ⓘ

Düzenli olarak yeni türler keşfedilmektedir (çoğu böcek olmak üzere her yıl ortalama 5-10.000 yeni tür) ve keşfedilmiş olsa da birçoğu henüz sınıflandırılmamıştır (tahminlere göre tüm eklembacaklıların yaklaşık %90'ı henüz sınıflandırılmamıştır). Karasal çeşitliliğin çoğu tropikal ormanlarda bulunur ve genel olarak karada okyanustan daha fazla tür vardır; Dünya üzerinde yaklaşık 8.7 milyon tür bulunabilir ve bunların yaklaşık 2.1 milyonu okyanusta yaşar. ⓘ

Ekosistem hizmetleri

Belçika'da yaz tarlası (Hamois). Mavi çiçekler Centaurea cyanus ve kırmızılar Papaver rhoeas. ⓘ

Genel ekosistem hizmetleri

"Ekosistem hizmetleri, ekosistemlerin insanlığa sağladığı faydalar bütünüdür." Doğal türler ya da biyota, tüm ekosistemlerin bekçileridir. Sanki doğal dünya, yaşamı sürdürecek temettüleri sonsuza kadar ödeyebilecek sermaye varlıklarından oluşan muazzam bir banka hesabı gibidir, ancak yalnızca sermaye korunursa. Bu hizmetler üç çeşittir:

Yenilenebilir kaynakların üretimini içeren tedarik hizmetleri (örneğin: gıda, odun, tatlı su)
Çevresel değişimi azaltan düzenleyici hizmetler (örneğin: iklim düzenlemesi, haşere/hastalık kontrolü)
Kültürel hizmetler insan değerini ve zevkini temsil eder (örneğin: peyzaj estetiği, kültürel miras, açık hava rekreasyonu ve manevi önem) ⓘ

Biyoçeşitliliğin bu ekosistem hizmetleri, özellikle de sağlama ve düzenleme hizmetleri üzerindeki etkisi hakkında birçok iddia ortaya atılmıştır. Biyoçeşitliliğin ekosistem hizmetleri üzerindeki etkisiyle ilgili 36 farklı iddiayı değerlendirmek için hakemli literatürde yapılan kapsamlı bir araştırmanın ardından, bu iddialardan 14'ü doğrulanmış, 6'sı karışık destek göstermiş veya desteklenmemiş, 3'ü yanlış ve 13'ü kesin sonuçlara varmak için yeterli kanıttan yoksundur. ⓘ

Geliştirilen hizmetler

Sağlama hizmetleri

Daha fazla tür çeşitliliği

bitki çeşitliliği yem verimini artırır (271 deneysel çalışmanın sentezi).
Bitki çeşitliliği (yani tek bir tür içindeki çeşitlilik) genel mahsul verimini artırır (575 deneysel çalışmanın sentezi). Her ne kadar 100 deneysel çalışmanın bir başka incelemesi karışık kanıtlar bildirse de.
Ağaç çeşitliliği genel odun üretimini artırır (53 deneysel çalışmanın sentezi). Ancak, ağaç özellik çeşitliliğinin odun üretimi üzerindeki etkisi hakkında bir sonuca varmak için yeterli veri bulunmamaktadır. ⓘ

Düzenleyici hizmetler

Daha fazla tür çeşitliliği

balıkların balıkçılık veriminin istikrarını artırması (8 gözlemsel çalışmanın sentezi)
Doğal zararlı düşmanlarının otçul zararlı popülasyonlarını azalttığı (İki ayrı incelemeden elde edilen veriler; 266 deneysel ve gözlemsel çalışmanın sentezi; 18 gözlemsel çalışmanın sentezi. Her ne kadar 38 deneysel çalışmadan oluşan bir başka derleme, bu iddiaya karışık bir destek bulsa da, karşılıklı sürü içi predasyonun meydana geldiği durumlarda, tek bir predatör türün genellikle daha etkili olduğunu öne sürmektedir
bitkilerde hastalık prevalansını azaltır (107 deneysel çalışmanın sentezi)
bitki istilasına karşı direnci artırır (İki ayrı incelemeden elde edilen veriler; 105 deneysel çalışmanın sentezi; 15 deneysel çalışmanın sentezi)
bitkilerin karbon tutulumunu artırdığını, ancak bu bulgunun yalnızca karbondioksitin gerçek alımıyla ilgili olduğunu ve uzun vadeli depolamayla ilgili olmadığını unutmayın, aşağıya bakınız; 479 deneysel çalışmanın sentezi)
bitkiler toprak besin remineralizasyonunu artırır (103 deneysel çalışmanın sentezi)
bitkilerin toprak organik maddesini artırması (85 deneysel çalışmanın sentezi) ⓘ

Karışık kanıtlara sahip hizmetler

Sağlama hizmetleri

Bugüne kadar yok ⓘ

Hizmetlerin düzenlenmesi

Bitkilerde daha fazla tür çeşitliliği otçul haşere popülasyonlarını azaltabilir de azaltmayabilir de. İki ayrı incelemeden elde edilen veriler, daha fazla çeşitliliğin zararlı popülasyonlarını azalttığını göstermektedir (40 gözlemsel çalışmanın sentezi; 100 deneysel çalışmanın sentezi). İncelemelerden biri karışık kanıtlar bulurken (287 deneysel çalışmanın sentezi), diğeri aksi yönde kanıtlar bulmuştur (100 deneysel çalışmanın sentezi)
Hayvanlarda daha fazla tür çeşitliliği, bu hayvanlarda hastalık yaygınlığını azaltabilir veya azaltmayabilir (45 deneysel ve gözlemsel çalışmanın sentezi), ancak 2013 yılında yapılan bir çalışma, biyoçeşitliliğin aslında hayvan toplulukları içinde, en azından amfibi kurbağa havuzlarında hastalık direncini artırabileceğini gösteren daha fazla destek sunmaktadır. Kanıt dengesinin bu hizmetle ilgili genel bir kural çıkarabileceğimiz şekilde olması için çeşitliliği destekleyen daha birçok çalışmanın yayınlanması gerekmektedir.
Bitkilerde daha fazla tür ve özellik çeşitliliği uzun vadeli karbon depolamayı artırabilir de artırmayabilir de (33 gözlemsel çalışmanın sentezi)
Daha fazla tozlayıcı çeşitliliği tozlaşmayı artırabilir veya artırmayabilir (7 gözlemsel çalışmanın sentezi), ancak Mart 2013 tarihli bir yayın, artan yerli tozlayıcı çeşitliliğinin polen birikimini artırdığını öne sürmektedir (yazarların inanmanızı istediği gibi meyve tutumu olmasa da, ayrıntılar için uzun ek materyallerini inceleyin). ⓘ

Engellenen hizmetler

Sağlama hizmetleri

Bitkilerde daha fazla tür çeşitliliği birincil üretimi azaltır (7 deneysel çalışmanın sentezi) ⓘ

Hizmetlerin düzenlenmesi

Bir dizi organizmanın daha fazla genetik ve tür çeşitliliği tatlı su arıtımını azaltır (8 deneysel çalışmanın sentezi, ancak yazarlar tarafından detritivor çeşitliliğinin tatlı su arıtımı üzerindeki etkisini araştırma girişimi mevcut kanıt eksikliği nedeniyle başarısız olmuştur (sadece 1 gözlemsel çalışma bulunmuştur
Bitkilerin tür çeşitliliğinin biyoyakıt verimi üzerindeki etkisi (Literatür taramasında araştırmacılar sadece 3 çalışma bulmuşlardır)
Balık tür çeşitliliğinin balıkçılık verimi üzerindeki etkisi (Literatür taramasında, araştırmacılar sadece 4 deneysel çalışma ve 1 gözlemsel çalışma bulmuşlardır) ⓘ

Hizmetlerin düzenlenmesi

Tür çeşitliliğinin biyoyakıt veriminin istikrarı üzerindeki etkisi (Literatür taramasında araştırmacılar herhangi bir çalışma bulamamışlardır)
Bitkilerin tür çeşitliliğinin yem veriminin istikrarı üzerindeki etkisi (Literatür taramasında araştırmacılar sadece 2 çalışma bulmuşlardır)
Bitkilerdeki tür çeşitliliğinin mahsul veriminin istikrarı üzerindeki etkisi (Literatür taramasında araştırmacılar sadece 1 çalışma bulmuşlardır)
Bitkilerin genetik çeşitliliğinin mahsul veriminin istikrarı üzerindeki etkisi (Literatür taramasında, araştırmacılar sadece 2 çalışma bulmuşlardır)
Çeşitliliğin odun üretiminin istikrarı üzerindeki etkisi (Literatür taramasında araştırmacılar herhangi bir çalışma bulamamışlardır)
Birden fazla taksonun tür çeşitliliğinin erozyon kontrolü üzerindeki etkisi (Araştırmacılar literatür taramasında herhangi bir çalışma bulamamışlardır - ancak tür çeşitliliğinin ve kök biyokütlesinin etkisi üzerine çalışmalar bulmuşlardır)
Çeşitliliğin sel düzenlemesi üzerindeki etkisi (Literatür taramasında araştırmacılar herhangi bir çalışma bulamamışlardır)
Bitkilerin tür ve özellik çeşitliliğinin toprak nemi üzerindeki etkisi (Literatür taramasında araştırmacılar sadece 2 çalışma bulmuşlardır) ⓘ

Diğer kaynaklar biraz çelişkili sonuçlar bildirmiştir. 1997 yılında Robert Costanza ve meslektaşları ekosistem hizmetlerinin (geleneksel piyasalarda ele alınmayan) tahmini küresel değerini yıllık ortalama 33 trilyon $ olarak bildirmiştir. ⓘ

Taş Devri'nden bu yana tür kaybı, insan faaliyetleri nedeniyle ortalama bazal oranın üzerinde hızlanmıştır. Tür kayıplarına ilişkin tahminler, fosil kayıtlarında tipik olarak görülenden 100-10.000 kat daha hızlıdır. Biyoçeşitlilik aynı zamanda manevi ve estetik değerler, bilgi sistemleri ve eğitim gibi maddi olmayan pek çok fayda da sağlamaktadır. ⓘ

Tarım

Güney Amerika'daki Amazon Yağmur Ormanları ⓘ

Tarımsal çeşitlilik iki kategoriye ayrılabilir: patates (Solanum tuberosum) gibi birçok farklı form ve türden oluşan tek bir tür içindeki genetik varyasyonu içeren tür içi çeşitlilik (örneğin ABD'de russet patatesleri yeni patateslerle veya mor patateslerle karşılaştırabilirler, hepsi farklıdır, ancak hepsi aynı türün, S. tuberosum'un bir parçasıdır). ⓘ

Tarımsal çeşitliliğin diğer kategorisi türler arası çeşitlilik olarak adlandırılır ve farklı türlerin sayısı ve türlerini ifade eder. Bu çeşitlilik hakkında düşünürken, birçok küçük sebze çiftçisinin patatesin yanı sıra havuç, biber, marul vb. gibi birçok farklı ürün yetiştirdiğine dikkat çekebiliriz. ⓘ

Tarımsal çeşitlilik ayrıca 'planlanmış' çeşitlilik ya da 'ilişkili' çeşitlilik olarak da ayrılabilir. Bu bizim dayattığımız işlevsel bir sınıflandırmadır ve yaşamın ya da çeşitliliğin içsel bir özelliği değildir. Planlanmış çeşitlilik, bir çiftçinin teşvik ettiği, ektiği veya yetiştirdiği mahsulleri (diğerlerinin yanı sıra mahsuller, örtüler, simbiyontlar ve çiftlik hayvanları gibi) içerir; bu çeşitlilik, mahsullerin arasına davetsiz olarak gelen ilişkili çeşitlilikle (diğerlerinin yanı sıra otçullar, yabani ot türleri ve patojenler gibi) karşılaştırılabilir. ⓘ

İlişkili biyoçeşitlilik zarar verici veya faydalı olabilir. Faydalı ilişkili biyoçeşitlilik, örneğin ekinleri tozlaştıran yabani arılar ve syrphid sinekleri gibi yabani tozlaştırıcıları ve zararlılar ile patojenlere karşı doğal düşmanlar ve antagonistleri içerir. Faydalı ilişkili biyoçeşitlilik, mahsul tarlalarında bol miktarda bulunur ve mahsul üretimini destekleyen haşere kontrolü, besin döngüsü ve tozlaşma gibi çoklu ekosistem hizmetleri sağlar. ⓘ

Zararlı ilişkili biyoçeşitliliğin kontrolü, çiftçilerin karşılaştığı en büyük tarımsal zorluklardan biridir. Monokültür çiftliklerde yaklaşım genellikle biyolojik olarak tahrip edici bir dizi pestisit, mekanize araçlar ve transgenik mühendislik teknikleri kullanarak zarar verici ilişkili çeşitliliği bastırmak ve ardından ürün rotasyonu yapmaktır. Bazı polikültür çiftçileri aynı teknikleri kullansa da, entegre zararlı yönetimi stratejilerinin yanı sıra daha emek yoğun, ancak genellikle sermaye, biyoteknoloji ve enerjiye daha az bağımlı stratejiler de kullanmaktadır. ⓘ

Türler arası ürün çeşitliliği, kısmen de olsa, yediklerimizde çeşitlilik sunmaktan sorumludur. Tür içi çeşitlilik, yani tek bir tür içindeki alellerin çeşitliliği de bize diyetlerimizde bir seçenek sunar. Bir monokültürde bir ürün başarısız olursa, araziye yeni bir şey ekmek için tarımsal çeşitliliğe güveniriz. Bir buğday mahsulü bir haşere tarafından yok edilirse, tür içi çeşitliliğe güvenerek bir sonraki yıl daha dayanıklı bir buğday çeşidi ekebiliriz. O bölgede buğday üretiminden vazgeçebilir ve türler arası çeşitliliğe dayanarak tamamen farklı bir tür ekebiliriz. Temelde monokültür yetiştiren bir tarım toplumu bile bir noktada biyoçeşitliliğe dayanır.

1846'daki İrlanda patates yanıklığı, bir milyon insanın ölümünde ve yaklaşık iki milyon insanın göç etmesinde önemli bir faktördü. Her ikisi de 1845'te ortaya çıkan Phytophthora infestans yanıklığına karşı savunmasız olan sadece iki patates çeşidinin ekilmesinin sonucuydu
1970'lerde Endonezya'dan Hindistan'a kadar pirinç tarlalarını vuran pirinç otsu bodurluk virüsüne karşı 6.273 çeşit dayanıklılık açısından test edildi. Sadece bir tanesi dirençliydi, bir Hint çeşidi ve bilim tarafından sadece 1966'dan beri biliniyordu. Bu çeşit diğer çeşitlerle bir melez oluşturdu ve şimdi yaygın olarak yetiştiriliyor.
Kahve pası 1970 yılında Sri Lanka, Brezilya ve Orta Amerika'daki kahve plantasyonlarına saldırmıştır. Etiyopya'da dayanıklı bir çeşit bulunmuştur. Hastalıkların kendisi de bir biyoçeşitlilik biçimidir. ⓘ

Monokültür, 19. yüzyılın sonlarında Avrupa şarap endüstrisinin çöküşü ve 1970'teki ABD güney mısır yaprak yanıklığı salgını da dahil olmak üzere birçok tarımsal felakete katkıda bulunan bir faktördü. ⓘ

İnsanların gıda tedarikinin yaklaşık yüzde 80'i sadece 20 çeşit bitkiden gelse de, insanlar en az 40.000 türü kullanmaktadır. Dünya'nın hayatta kalan biyoçeşitliliği, insan kullanımına uygun gıda ve diğer ürünlerin çeşitliliğini arttırmak için kaynak sağlamaktadır, ancak mevcut yok olma oranı bu potansiyeli azaltmaktadır. ⓘ

İnsan sağlığı

Panama'nın Barro Colorado Adası'ndaki çeşitlilik arz eden orman örtüsü, farklı meyvelerin bu şekilde sergilenmesini sağlamıştır ⓘ

Biyoçeşitlilik kaybının küresel sağlık üzerindeki etkilerine dair bilimsel kanıtlar arttıkça, biyoçeşitliliğin insan sağlığı ile ilgisi uluslararası bir siyasi mesele haline gelmektedir. İklim değişikliğinin beklenen sağlık risklerinin birçoğu biyolojik çeşitlilikteki değişikliklerle ilişkili olduğundan (örneğin hastalık vektörlerinin popülasyonları ve dağılımındaki değişiklikler, tatlı su kıtlığı, tarımsal biyolojik çeşitlilik ve gıda kaynakları üzerindeki etkiler vb.) Bunun nedeni, Bard College'da ekolog olan Felicia Keesing ve Cornell Üniversitesi Atkinson Sürdürülebilir Gelecek Merkezi (ACSF) Çevre Direktör Yardımcısı Drew Harvell tarafından ortaklaşa yapılan bir çalışmaya göre, yok olma olasılığı en yüksek olan türlerin bulaşıcı hastalık bulaşmasına karşı tampon görevi gören türler olması, hayatta kalan türlerin ise Batı Nil Virüsü, Lyme hastalığı ve Hantavirüs gibi hastalık bulaşmasını artıran türler olma eğiliminde olmasıdır. ⓘ

Gezegendeki artan su talebi ve içilebilir su eksikliği, insan sağlığının geleceği için ek bir zorluk teşkil etmektedir. Sorun kısmen su tedarikçilerinin arzı artırmadaki başarısı ve su kaynaklarının korunmasını teşvik eden grupların başarısızlığında yatmaktadır. Temiz suyun dağılımı artarken, dünyanın bazı bölgelerinde eşitsizlik devam etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'ne (2018) göre, küresel nüfusun yalnızca %71'i güvenli bir şekilde yönetilen içme suyu hizmetinden faydalanmaktadır. ⓘ

Biyoçeşitliliğin etkilediği sağlık konularından bazıları arasında beslenme sağlığı ve beslenme güvenliği, bulaşıcı hastalıklar, tıp bilimi ve tıbbi kaynaklar, sosyal ve psikolojik sağlık yer almaktadır. Biyoçeşitliliğin afet riskinin azaltılmasında ve afet sonrası yardım ve iyileştirme çabalarında da önemli bir rolü olduğu bilinmektedir. ⓘ

Birleşmiş Milletler Çevre Programı'na göre, virüs gibi bir patojenin, çeşitlilik gösteren bir popülasyonda dirençle karşılaşma şansı daha fazladır. Bu nedenle, genetik olarak benzer bir popülasyonda daha kolay yayılır. Örneğin, COVID-19 pandemisinin biyoçeşitliliğin daha yüksek olduğu bir dünyada ortaya çıkma şansı daha azdı. ⓘ

Biyoçeşitlilik, ilaç keşfi ve tıbbi kaynakların mevcudiyeti için kritik destek sağlamaktadır. İlaçların önemli bir kısmı doğrudan veya dolaylı olarak biyolojik kaynaklardan elde edilmektedir: ABD pazarındaki farmasötik bileşiklerin en az %50'si bitki, hayvan ve mikroorganizmalardan elde edilirken, dünya nüfusunun yaklaşık %80'i temel sağlık hizmetleri için doğadan elde edilen ilaçlara (modern veya geleneksel tıp uygulamalarında kullanılan) bağlıdır. Yabani türlerin sadece küçük bir kısmı tıbbi potansiyel açısından araştırılmıştır. Biyoçeşitlilik, biyonik alanındaki ilerlemeler için kritik öneme sahiptir. Piyasa analizi ve biyoçeşitlilik biliminden elde edilen kanıtlar, 1980'lerin ortalarından bu yana ilaç sektörünün üretimindeki düşüşün, genomik ve sentetik kimya lehine doğal ürün araştırmasından ("biyoprospeksiyon") uzaklaşmaya atfedilebileceğini göstermektedir; gerçekten de keşfedilmemiş ilaçların değeri hakkındaki iddialar, serbest piyasalardaki şirketlerin yüksek geliştirme maliyeti nedeniyle bunları aramaları için yeterli teşvik sağlamayabilir; bu arada, doğal ürünler önemli ekonomik ve sağlık yeniliklerini destekleme konusunda uzun bir geçmişe sahiptir. Deniz ekosistemleri özellikle önemlidir, ancak uygunsuz biyo-keşif biyoçeşitlilik kaybını artırabilir ve kaynakların alındığı toplulukların ve devletlerin yasalarını ihlal edebilir. ⓘ

İş dünyası ve endüstri

Tarımsal üretim, resimde bir traktör ve bir kovalayıcı bidon görülüyor ⓘ

Birçok endüstriyel malzeme doğrudan biyolojik kaynaklardan elde edilir. Bunlar arasında yapı malzemeleri, lifler, boyalar, kauçuk ve petrol bulunmaktadır. Biyoçeşitlilik aynı zamanda su, kereste, kağıt, elyaf ve gıda gibi kaynakların güvenliği için de önemlidir. Sonuç olarak, biyoçeşitlilik kaybı iş geliştirmede önemli bir risk faktörü ve uzun vadeli ekonomik sürdürülebilirlik için bir tehdittir. ⓘ

Boş zaman, kültürel ve estetik değer

Biyoçeşitlilik, kuş gözlemciliği veya doğa tarihi çalışmaları gibi boş zaman aktivitelerini zenginleştirir. ⓘ

Bahçecilik ve balıkçılık gibi popüler faaliyetler büyük ölçüde biyoçeşitliliğe bağlıdır. Bu tür uğraşlara dahil olan türlerin sayısı on binlerle ifade edilse de, çoğunluğu ticarete girmemektedir. ⓘ

Genellikle egzotik olan bu hayvan ve bitkilerin orijinal doğal alanları ile ticari koleksiyoncular, tedarikçiler, yetiştiriciler, çoğaltıcılar ve bunların anlaşılmasını ve keyif alınmasını teşvik edenler arasındaki ilişkiler karmaşıktır ve yeterince anlaşılmamıştır. Genel halk, nadir ve alışılmadık organizmalara maruz kalmaya iyi tepki verir ve bu da onların doğal değerini yansıtır. ⓘ

Felsefi olarak biyolojik çeşitliliğin insanoğlu için kendi içinde estetik ve manevi bir değere sahip olduğu ileri sürülebilir. Bu fikir, tropik ormanların ve diğer ekolojik alanların yalnızca sağladıkları hizmetler nedeniyle korunmaya değer olduğu düşüncesine karşı bir denge unsuru olarak kullanılabilir. ⓘ

Eagle Creek, Oregon doğa yürüyüşü ⓘ

Ekolojik hizmetler

Biyoçeşitlilik birçok ekosistem hizmetini destekler:

"Biyolojik çeşitlilik kaybının, ekolojik toplulukların biyolojik olarak temel kaynakları yakalama, biyokütle üretme, biyolojik olarak temel besin maddelerini ayrıştırma ve geri dönüştürme verimliliğini azalttığına dair artık kesin kanıtlar bulunmaktadır... Biyoçeşitliliğin zaman içinde ekosistem işlevlerinin istikrarını artırdığına dair kanıtlar giderek artmaktadır... Çeşitli topluluklar daha üretkendir çünkü üretkenlik üzerinde büyük etkisi olan kilit türleri içerirler ve organizmalar arasındaki işlevsel özelliklerdeki farklılıklar toplam kaynak yakalamayı artırır... Çeşitlilik kaybının ekolojik süreçler üzerindeki etkileri, çevresel değişimin diğer birçok küresel itici gücünün etkilerine rakip olacak kadar büyük olabilir... Birden fazla yer ve zamanda birden fazla ekosistem sürecinin sürdürülmesi, tek bir yer ve zamanda tek bir sürecin sürdürülmesinden daha yüksek düzeyde biyoçeşitlilik gerektirir." ⓘ

Atmosferimizin ve su kaynaklarımızın kimyasının düzenlenmesinde rol oynar. Biyoçeşitlilik suyun arıtılmasında, besin maddelerinin geri dönüştürülmesinde ve verimli toprakların sağlanmasında doğrudan rol oynar. Kontrollü ortamlarda yapılan deneyler, insanların insan ihtiyaçlarını destekleyecek ekosistemleri kolaylıkla inşa edemeyeceğini göstermiştir; örneğin insansız hava araçları kullanılarak yapay tozlaştırıcılar yaratılmaya çalışılsa da böcek tozlaşması taklit edilemez. Sadece tozlaşmanın ekonomik faaliyeti 2003 yılında 2.1-14.6 milyar dolar arasında olmuştur. ⓘ

Tür sayısı

Karada ve okyanuslarda keşfedilen ve tahmin edilen toplam tür sayısı ⓘ

Mora ve meslektaşlarına göre, karasal türlerin toplam sayısının yaklaşık 8,7 milyon olduğu tahmin edilirken, okyanus türlerinin sayısının çok daha düşük olduğu ve 2,2 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yazarlar, bu tahminlerin ökaryotik organizmalar için en güçlü tahminler olduğunu ve muhtemelen prokaryot çeşitliliğinin alt sınırını temsil ettiğini belirtmektedir. Diğer tahminler şunlardır:

220.000 damarlı bitki, tür-alan ilişkisi yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir
0,7-1 milyon deniz canlısı türü
10-30 milyon böcek; (bugün bildiğimiz yaklaşık 0,9 milyon böcek)
5-10 milyon bakteri;
1.5-3 milyon mantar, tropik bölgelerden, uzun süreli tropik olmayan bölgelerden elde edilen verilere ve kriptik türleşmeyi ortaya çıkaran moleküler çalışmalara dayanan tahminler. 2001 yılı itibariyle yaklaşık 0.075 milyon mantar türü belgelenmiştir;
1 milyon akar
Mikrobiyal türlerin sayısı güvenilir bir şekilde bilinmemektedir, ancak Küresel Okyanus Örnekleme Seferi, başlangıçta 2004-2006 döneminde çeşitli deniz noktalarındaki yüzeye yakın plankton örneklerinden çok sayıda yeni gen tanımlayarak genetik çeşitlilik tahminlerini önemli ölçüde artırmıştır. Bu bulgular, bilimin türleri ve diğer taksonomik kategorileri tanımlama biçiminde önemli bir değişikliğe neden olabilir. ⓘ

Nesil tükenme hızı arttığından, birçok tür tanımlanamadan yok olabilir. Hayvanlar aleminde en çok çalışılan grupların kuşlar ve memeliler olması şaşırtıcı değilken, balıklar ve eklembacaklılar en az çalışılan hayvan gruplarıdır. ⓘ

Biyoçeşitliliğin ölçülmesi

Biyoçeşitliliği ampirik olarak ölçmek için çeşitli nesnel araçlar mevcuttur. Her bir ölçüm, verilerin belirli bir kullanımıyla ilgilidir ve muhtemelen genlerin çeşitliliği ile ilişkilidir. Biyoçeşitlilik genellikle bir zaman aralığında bir coğrafi alanın taksonomik zenginliği açısından ölçülür. ⓘ

Tür kaybı oranları

Artık nemli tropikal ormanların varlığını, insan hastalıklarını tedavi eden ilaçları taşıyan bitkilere sahip olabilecekleri gibi zayıf gerekçelerle haklı çıkarmak zorunda değiliz. Gaia teorisi bizi ormanların bundan çok daha fazlasını sunduğunu görmeye zorluyor. Büyük miktarlarda su buharı buharlaştırma kapasiteleri sayesinde, bulutları yansıtan beyaz bir güneşlik giyerek gezegeni serin tutmaya hizmet ederler. Yerlerine ekim alanlarının geçmesi küresel ölçekte bir felakete yol açabilir.
- James Lovelock, Biyoçeşitlilik içinde (E. O. Wilson (Ed)) ⓘ

Son yüzyılda biyolojik çeşitlilikteki azalmalar giderek daha fazla gözlemlenmektedir. 2007 yılında Almanya Federal Çevre Bakanı Sigmar Gabriel, 2050 yılına kadar tüm türlerin %30'unun yok olacağına dair tahminlere atıfta bulunmuştur. Bunlardan bilinen bitki türlerinin yaklaşık sekizde biri yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Tahminler yılda 140.000 türe kadar ulaşmaktadır (Tür-alan teorisine dayalı olarak). Bu rakam sürdürülebilir olmayan ekolojik uygulamalara işaret etmektedir, çünkü her yıl az sayıda tür ortaya çıkmaktadır. Neredeyse tüm bilim insanları, türlerin yok olma oranının insanlık tarihinin hiçbir döneminde olmadığı kadar yüksek olduğunu, yok oluşların geçmişteki yok oluş oranlarından yüzlerce kat daha yüksek oranlarda gerçekleştiğini ve önümüzdeki yıllarda da artmaya devam edeceğini kabul etmektedir. 2012 yılı itibariyle bazı çalışmalar, 20 yıl içinde tüm memeli türlerinin %25'inin soyunun tükenebileceğini öne sürmektedir. ⓘ

Dünya Vahşi Yaşam Fonu tarafından 2016 yılında yapılan bir araştırmaya göre, gezegen 1970 yılından bu yana mutlak anlamda biyolojik çeşitliliğinin %58'ini kaybetmiştir. Yaşayan Gezegen Raporu 2014, "dünya genelindeki memelilerin, kuşların, sürüngenlerin, amfibilerin ve balıkların sayısının ortalama olarak 40 yıl öncesinin yarısı kadar olduğunu" iddia etmektedir. Bu sayının %39'u karasal vahşi yaşamın, %39'u deniz vahşi yaşamının ve %76'sı tatlı su vahşi yaşamının yok olduğunu göstermektedir. Biyoçeşitlilik en büyük darbeyi Latin Amerika'da aldı ve yüzde 83 oranında azaldı. Yüksek gelirli ülkeler biyoçeşitlilikte %10'luk bir artış gösterirken, bu artış düşük gelirli ülkelerdeki kayıpla dengelenmiştir. Bu durum, yüksek gelirli ülkelerin düşük gelirli ülkelerin beş katı ekolojik kaynak kullanmasına rağmen, zengin ülkelerin kaynakların tükenmesini en büyük ekosistem kayıplarına maruz kalan daha yoksul ülkelere ihale ettiği bir sürecin sonucu olarak açıklanmıştır. ⓘ

PLOS One'da yayınlanan 2017 tarihli bir çalışma, Almanya'daki böcek yaşamının biyokütlesinin son 25 yılda dörtte üç oranında azaldığını ortaya koymuştur. Sussex Üniversitesi'nden Dave Goulson, yaptıkları çalışmanın insanların "geniş toprak parçalarını çoğu yaşam biçimi için yaşanmaz hale getirdiğini ve şu anda ekolojik kıyamet yolunda ilerlediğini gösterdiğini belirtti. Böcekleri kaybedersek her şey çökecek." ⓘ

2020 yılında Dünya Vahşi Yaşam Vakfı "biyolojik çeşitliliğin insanlık tarihinde görülmemiş bir hızla yok edildiğini" belirten bir rapor yayınladı. Rapor, incelenen türlerin nüfusunun %68'inin 1970-2016 yılları arasında yok edildiğini iddia ediyor. ⓘ

Tehditler

Orman Peyzaj Bütünlüğü Endeksi, kalan ormanlar üzerindeki küresel antropojenik değişiklikleri yıllık olarak ölçmektedir. 0 = En fazla değişiklik; 10= En az değişiklik. ⓘ

2006 yılında pek çok tür resmi olarak nadir, tehlike altında ya da tehdit altında olarak sınıflandırılmıştır; ayrıca bilim adamları resmi olarak tanınmayan milyonlarca türün daha risk altında olduğunu tahmin etmektedir. IUCN Kırmızı Liste kriterleri kullanılarak değerlendirilen 40.177 türün yaklaşık yüzde 40'ı şu anda nesli tükenme tehdidi altında olarak listelenmiştir - toplam 16.119. Biyoçeşitlilik kaybına yol açan beş ana etken şunlardır: habitat kaybı, istilacı türler, aşırı sömürü (aşırı avlanma ve balıkçılık baskısı), kirlilik ve iklim değişikliği. ⓘ

Jared Diamond habitat tahribatı, aşırı avlanma, istilacı türler ve ikincil yok oluşlardan oluşan bir "Şeytani Dörtlü" tanımlamaktadır. Edward O. Wilson, Habitat tahribatı, İstilacı türler, Kirlilik, aşırı insan nüfusu ve Aşırı avlanma anlamına gelen HIPPO kısaltmasını tercih etmektedir. ⓘ

IUCN'ye göre korumaya yönelik başlıca doğrudan tehditler 11 kategoride toplanmaktadır ⓘ

1. Konut ve ticari gelişim

konut ve kentsel alanlar (kentsel alanlar, banliyöler, köyler, tatil evleri, alışveriş alanları, ofisler, okullar, hastaneler)
ticari ve endüstriyel alanlar (üretim tesisleri, alışveriş merkezleri, ofis parkları, askeri üsler, enerji santralleri, tren ve tersaneler, havaalanları)
turizm ve rekreasyon alanları (kayak, golf sahaları, spor alanları, parklar, kamp alanları)

2. Çiftçilik faaliyetleri

tarım (ekin çiftlikleri, meyve bahçeleri, üzüm bağları, plantasyonlar, çiftlikler)
su ürünleri yetiştiriciliği (karides veya yüzgeçli balık yetiştiriciliği, çiftliklerdeki balık havuzları, kuluçkalık somon balığı, tohumlanmış kabuklu deniz ürünleri yatakları, yapay alg yatakları)

3. Enerji üretimi ve madencilik

yenilenebilir enerji üretimi (jeotermal, güneş, rüzgar ve gelgit çiftlikleri)
yenilenemeyen enerji üretimi (petrol ve gaz sondajı)
madencilik (yakıt ve mineraller)

4. Ulaşım ve hizmet koridorları

hizmet koridorları (elektrik ve telefon kabloları, su kemerleri, petrol ve gaz boru hatları)
ulaşım koridorları (karayolları, demiryolları, nakliye şeritleri ve uçuş yolları)
koridorları kullanan araçlarla çarpışmalar
ilişkili kazalar ve felaketler (petrol sızıntıları, elektrik çarpması, yangın)

5. Biyolojik kaynak kullanımları

avcılık (çalı eti, trofe, kürk)
zulüm (avcı kontrolü ve haşere kontrolü, batıl inançlar)
bitki tahribatı veya sökümü (insan tüketimi, serbest dolaşan hayvan yemi, kereste hastalıklarıyla mücadele, orkide toplama)
tomrukçuluk veya odun hasadı (seçici veya açık kesim, yakacak odun toplama, odun kömürü üretimi)
balıkçılık (trol, balina avcılığı, canlı mercan veya deniz yosunu veya yumurta toplama)

6. Habitatları ve türlerin doğal davranışlarını değiştiren, yok eden, basitçe rahatsız eden insan müdahaleleri ve faaliyetleri

rekreasyonel faaliyetler (arazi araçları, motorlu tekneler, jet-skiler, kar motosikletleri, ultra hafif uçaklar, dalış tekneleri, balina gözlemciliği, dağ bisikletleri, yürüyüşçüler, kuş gözlemcileri, kayakçılar, rekreasyon alanlarında evcil hayvanlar, geçici kamp alanları, mağaracılık, kaya tırmanışı)
savaş, sivil huzursuzluk ve askeri tatbikatlar (silahlı çatışma, mayın tarlaları, tanklar ve diğer askeri araçlar, eğitim tatbikatları ve poligonlar, yaprak dökümü, mühimmat testleri)
yasadışı faaliyetler (kaçakçılık, göç, vandalizm)

7. Doğal sistem değişiklikleri

yangın bastırma veya yaratma (kontrollü yakmalar, uygunsuz yangın yönetimi, kaçan tarım ve kamp ateşleri, kundakçılık)
su yönetimi (baraj yapımı ve işletimi, sulak alan doldurma, yüzey suyu saptırma, yeraltı suyu pompalama)
diğer değişiklikler (arazi ıslah projeleri, kıyı şeridi rip-rap, çim ekimi, plaj yapımı ve bakımı, parklarda ağaç budama)
insan bakımının kaldırılması/azaltılması (çayırların biçilmesi, kontrollü yanıkların azaltılması, kilit ekosistemlerin yerel yönetiminin eksikliği, akbabaların ek beslenmesinin durdurulması)

8. İstilacı ve sorunlu türler, patojenler ve genler

İstilacı türler (yabani atlar ve ev hayvanları, zebra midyeleri, Miconia ağacı, kudzu, biyokontrol için giriş)
sorunlu yerli türler (aşırı miktarda yerli geyik veya kanguru, yerli otlayan balıkların kaybı nedeniyle aşırı miktarda yosun, çekirge türü salgınlar)
tanıtılan genetik materyal (pestisite dirençli ürünler, biyokontrol için genetiği değiştirilmiş böcekler, genetiği değiştirilmiş ağaçlar veya somon balığı, kuluçkahaneden kaçan somon balığı, yerel olmayan tohum stoğu kullanan restorasyon projeleri)
patojenler ve mikroplar (kemirgenleri veya tavşanları etkileyen veba, Hollanda karaağaç hastalığı veya kestane yanıklığı, Afrika dışındaki amfibileri etkileyen Chytrid mantarı)

9. Kirlilik

kanalizasyon (arıtılmamış kanalizasyon, kötü işleyen kanalizasyon arıtma tesislerinden deşarjlar, septik tanklar, çukur tuvaletler, yollardan gelen yağ veya tortu, çimlerden ve golf sahalarından gelen gübre ve pestisitler, yol tuzu)
endüstriyel ve askeri atıklar (fabrikalardan kaynaklanan zehirli kimyasallar, kimyasalların yasadışı dökümü, maden atıkları, altın madenciliğinden kaynaklanan arsenik, yakıt tanklarından sızıntı, nehir çökeltilerindeki PCB'ler)
tarımsal ve ormancılık atık suları (gübre akışından kaynaklanan besin yüklemesi, herbisit akışı, besi çiftliklerinden gelen gübre, su ürünleri yetiştiriciliğinden kaynaklanan besinler, toprak erozyonu)
çöp ve katı atıklar (belediye atıkları, çöpler ve atılmış eşyalar, gezi teknelerinden gelen flotsam ve jetsam, yaban hayatına karışan atıklar, inşaat kalıntıları)
hava kaynaklı kirleticiler (asit yağmuru, araç emisyonlarından kaynaklanan duman, aşırı azot birikimi, radyoaktif serpinti, kirleticilerin veya tortuların tarım alanlarından rüzgarla dağılması, orman yangınlarından veya odun sobalarından çıkan duman)
aşırı enerji (otoyollardan veya uçaklardan gelen gürültü, denizaltılardan gelen ve balinaları rahatsız eden sonar, enerji santrallerinden gelen ısıtılmış su, böcekleri çeken lambalar, kaplumbağaların yönünü şaşırtan plaj ışıkları, ozon deliklerinden gelen atmosferik radyasyon)

10. Katastrofik jeolojik olaylar

depremler, tsunamiler, çığlar, toprak kaymaları, & volkanik patlamalar ve gaz emisyonları

11. İklim değişiklikleri

ekosistem tecavüzü (deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle kıyı ekosistemlerinin su altında kalması ve mercan resiflerinin boğulması, çölleşme nedeniyle kumul tecavüzü, otlaklara odunsu tecavüz)
jeokimyasal rejimlerdeki değişiklikler (okyanus asitlenmesi, bitki büyümesini etkileyen atmosferik CO2'deki değişiklikler, geniş ölçekli çökmeye yol açan tortu kaybı)
sıcaklık rejimlerindeki değişiklikler (sıcak hava dalgaları, soğuk hava dalgaları, okyanus sıcaklığı değişiklikleri, buzulların/deniz buzunun erimesi)
Yağış ve hidrolojik rejimlerdeki değişiklikler (kuraklıklar, yağmur zamanlaması, kar örtüsünün kaybı, sellerin şiddetinin artması)
şiddetli hava olayları (fırtınalar, tropikal fırtınalar, kasırgalar, hortumlar, dolu fırtınaları, buz fırtınaları veya kar fırtınaları, toz fırtınaları, fırtınalar sırasında sahillerin erozyona uğraması) ⓘ

Habitat tahribatı

Bolivya'daki Amazon Yağmur Ormanları'nda ormansızlaşma ve yol yapımının artması, vahşi alanlara insan tecavüzünün artması, kaynak çıkarımının artması ve biyolojik çeşitliliğe yönelik daha fazla tehdit nedeniyle önemli endişelere neden olmaktadır. ⓘ

Habitat tahribatı, özellikle tropikal orman tahribatıyla bağlantılı olarak, neslin tükenmesinde kilit bir rol oynamıştır. Habitat kaybına katkıda bulunan faktörler şunlardır: aşırı tüketim, aşırı nüfus, arazi kullanım değişikliği, ormansızlaşma, kirlilik (hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği) ve küresel ısınma veya iklim değişikliği. ⓘ

Habitat büyüklüğü ve türlerin sayısı sistematik olarak ilişkilidir. Fiziksel olarak daha büyük türler ve daha düşük enlemlerde ya da ormanlarda veya okyanuslarda yaşayanlar, habitat alanındaki azalmaya karşı daha hassastır. "Önemsiz" standart ekosistemlere dönüşüm (örneğin, ormansızlaşmayı takiben monokültür), dönüşümden önceki daha çeşitli türler için habitatı etkili bir şekilde yok eder. En basit tarım biçimleri bile çeşitliliği etkiler - arazinin temizlenmesi/boşaltılması, yabani otların ve "zararlıların" caydırılması ve sadece sınırlı sayıda evcilleştirilmiş bitki ve hayvan türünün teşvik edilmesi yoluyla. Bazı ülkelerde, mülkiyet hakları veya gevşek yasa/düzenleyici uygulama, ormansızlaşma ve habitat kaybıyla ilişkilendirilmektedir. ⓘ

Ulusal Bilim Vakfı tarafından 2007 yılında yapılan bir çalışma, biyoçeşitlilik ve genetik çeşitliliğin birbirine bağlı olduğunu, türler arasındaki çeşitliliğin tür içinde çeşitlilik gerektirdiğini ve bunun tersinin de geçerli olduğunu ortaya koymuştur. "Herhangi bir tür sistemden çıkarılırsa, döngü bozulabilir ve topluluk tek bir türün hakimiyetine girebilir." Biyoçeşitlilik Platformu ve Fransız Kalkınma Enstitüsü (MNHNP) tarafından düzenlenen "Tatlı Su Hayvan Çeşitliliği Değerlendirmesi" ile de teyit edilen 2005 Milenyum Ekosistem Değerlendirmesi'ne göre, şu anda en fazla tehdit altında olan ekosistemler tatlı sularda yer almaktadır. ⓘ

Birlikte yok oluşlar bir tür habitat tahribatıdır. Birlikte yok olma, bir türün yok olması ya da azalması, bitkiler ve böcekler gibi başka bir türde de benzer süreçlere eşlik ettiğinde ortaya çıkar. ⓘ

2019 yılında yayınlanan bir rapor, arıların ve diğer tozlaşmayı sağlayan böceklerin Birleşik Krallık'taki yaşam alanlarının neredeyse dörtte birinin yok olduğunu ortaya koymuştur. Nüfus çöküşleri 1980'lerden bu yana yaşanmakta ve biyoçeşitliliği etkilemektedir. Endüstriyel tarım ve pestisit kullanımındaki artış, hastalıklar, istilacı türler ve iklim değişikliği ile birleşerek bu böceklerin ve destekledikleri tarımın geleceğini tehdit ediyor. ⓘ

2019 yılında, böceklerin habitat tahribatı, pestisit zehirlenmesi, istilacı türler ve iklim değişikliği gibi insan faaliyetleri tarafından, durdurulamazsa önümüzdeki 50 yıl içinde ekolojik sistemlerin çöküşüne neden olacak bir oranda yok edildiğini gösteren bir araştırma yayınlandı. ⓘ

Tanıtılan ve istilacı türler

Erkek Lophura nycthemera (gümüş sülün), Doğu Asya'nın yerlisi olup Avrupa'nın bazı bölgelerine süs amacıyla getirilmiştir ⓘ

Büyük nehirler, denizler, okyanuslar, dağlar ve çöller gibi bariyerler, allopatrik türleşme süreci yoluyla bariyerin her iki tarafında bağımsız evrime olanak sağlayarak çeşitliliği teşvik eder. İstilacı türler terimi, normalde kendilerini kısıtlayan doğal engelleri aşan türlere uygulanır. Engeller olmaksızın, bu türler yeni bir bölgeyi işgal eder ve genellikle yerli türlerin nişlerini işgal ederek ya da normalde yerli türleri besleyecek kaynakları kullanarak onların yerini alır. ⓘ

Tür istilalarının sayısı en azından 1900'lerin başından beri artmaktadır. Türler insanlar tarafından (kasıtlı veya kazara) giderek daha fazla taşınmaktadır. Bazı durumlarda istilacılar yeni yaşam alanlarında ciddi değişikliklere ve hasara neden olmaktadır (örneğin: Büyük Göller bölgesindeki zebra midyeleri ve zümrüt dişbudak kurdu ve Kuzey Amerika Atlantik kıyısındaki aslan balıkları). Bazı kanıtlar, istilacı türlerin yeni habitatlarında daha az patojen rahatsızlığına maruz kaldıkları için rekabetçi olduklarını göstermektedir. Diğerleri ise zaman zaman tür zengini toplulukların birçok yerli ve egzotik türü aynı anda barındırdığını öne süren kafa karıştırıcı kanıtlar bildirirken, bazıları da çeşitlilik içeren ekosistemlerin daha dayanıklı olduğunu ve istilacı bitki ve hayvanlara karşı direnç gösterdiğini söylemektedir. Önemli bir soru da "istilacı türler yok oluşlara neden olur mu?" sorusudur. Birçok çalışma istilacı türlerin yerliler üzerindeki etkilerinden bahseder, ancak yok oluşlardan bahsetmez. İstilacı türlerin yerel (yani alfa çeşitliliği) çeşitliliği artırdığı, bunun da çeşitlilik döngüsünü (yani beta çeşitliliği) azalttığı görülmektedir. Genel gama çeşitliliği azalmış olabilir çünkü türler başka nedenlerden dolayı yok olmaktadır, ancak en sinsi istilacılardan bazıları bile (örn: Hollanda karaağaç hastalığı, zümrüt dişbudak kurdu, Kuzey Amerika'da kestane yanıklığı) ev sahibi türlerin soyunun tükenmesine neden olmamıştır. Yok olma, nüfus azalması ve bölgesel biyoçeşitliliğin homojenleşmesi çok daha yaygındır. İnsan faaliyetleri, istilacı türlerin gıda ve diğer amaçlar için getirilerek engellerini aşmasına sıklıkla neden olmuştur. Dolayısıyla insan faaliyetleri, türlerin yeni alanlara göç etmesine (ve böylece istilacı hale gelmesine), tarihsel olarak bir türün menzilini genişletmesi için gerekenden çok daha kısa zaman ölçeklerinde izin vermektedir. ⓘ

Yeni gelen türlerin hepsi istilacı olmadığı gibi, istilacı türlerin hepsi de kasıtlı olarak getirilmemiştir. Zebra midyesi gibi durumlarda, ABD su yollarının istilası kasıtsız olmuştur. Hawaii'deki firavun faresi gibi diğer vakalarda, giriş kasıtlı ancak etkisizdir (gece fareleri, gündüz firavun faresine karşı savunmasız değildi). Endonezya ve Malezya'daki yağ palmiyeleri gibi diğer durumlarda, giriş önemli ekonomik faydalar sağlar, ancak faydalara maliyetli istenmeyen sonuçlar eşlik eder. ⓘ

Son olarak, getirilen bir tür, yerine geçtiği türe bağımlı olan bir türe istemeden zarar verebilir. Belçika'da, Doğu Avrupa'dan gelen Prunus spinosa, Batı Avrupa'daki benzerlerinden çok daha erken yapraklanmakta ve (yapraklarla beslenen) Thecla betulae kelebeğinin beslenme alışkanlıklarını bozmaktadır. Yeni türlerin getirilmesi genellikle endemik ve diğer yerel türleri egzotik türlerle rekabet edemez ve hayatta kalamaz hale getirir. Egzotik organizmalar yırtıcı, parazit olabilir ya da besin, su ve ışık için yerli türlerle rekabete girebilir. ⓘ

Halihazırda birçok ülke, özellikle tarım ve süs bitkileri olmak üzere o kadar çok egzotik tür ithal etmiştir ki, yerli fauna/flora sayıca az olabilir. Örneğin, Güneydoğu Asya'dan Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'ne kudzunun getirilmesi bazı bölgelerde biyoçeşitliliği tehdit etmiştir. Doğa, iklim değişikliğini hafifletmeye yardımcı olmak için etkili yollar sunar. ⓘ

Genetik kirlilik

Endemik türler, genetik kirlilik süreci, yani kontrolsüz melezleşme, introgresyon ve genetik bataklık yoluyla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir. Genetik kirlilik, getirilen bir türün sayısal ve/veya uygunluk avantajının bir sonucu olarak yerel genomların homojenleşmesine veya yer değiştirmesine yol açar. Hibridizasyon ve introgresyon, giriş ve istilanın yan etkileridir. Bu fenomenler, daha bol bulunan türlerle temas eden nadir türler için özellikle zararlı olabilir. Bol bulunan türler nadir bulunan türlerle melezleşerek gen havuzunu doldurabilir. Bu sorun her zaman sadece morfolojik (dış görünüş) gözlemlerden anlaşılamaz. Bir dereceye kadar gen akışı normal bir adaptasyondur ve tüm gen ve genotip dizilimleri korunamayabilir. Bununla birlikte, introgresyon olsun ya da olmasın melezleşme yine de nadir bir türün varlığını tehdit edebilir. ⓘ

Aşırı sömürü

Aşırı sömürü, bir kaynak sürdürülemez bir oranda tüketildiğinde ortaya çıkar. Bu durum karada aşırı avlanma, aşırı ağaç kesimi, tarımda zayıf toprak koruma ve yasadışı yaban hayatı ticareti şeklinde ortaya çıkar. Aşırı tüketim, neslin tükenmesi de dahil olmak üzere kaynak tahribatına yol açabilir. Yapay olarak geliştirilen projeler çevreye zarar verebilir ⓘ

Dünya balıkçılığının yaklaşık %25'i, mevcut biyokütlelerinin sürdürülebilir verimlerini en üst düzeye çıkaran seviyeden daha az olduğu noktaya kadar aşırı avlanmaktadır. ⓘ

İnsanların göç modelleriyle bağlantılı büyük hayvan neslinin tükenmesi modeli olan aşırı öldürme hipotezi, megafaunal yok oluşların neden nispeten kısa bir süre içinde gerçekleşebildiğini açıklamak için kullanılabilir. ⓘ

Melezleşme, genetik kirlilik/erozyon ve gıda güvenliği

Yecoro buğday çeşidi (sağda) tuzluluğa karşı hassastır, W4910 çeşidi (solda) ile melezlemeden elde edilen bitkiler yüksek tuzluluğa karşı daha fazla tolerans gösterir ⓘ

Tarım ve hayvancılıkta Yeşil Devrim, verimi artırmak için geleneksel hibridizasyonun kullanımını yaygınlaştırmıştır. Genellikle hibritleştirilmiş ırklar gelişmiş ülkelerde ortaya çıkmış ve yerel iklim ve hastalıklara dayanıklı yüksek verimli türler yaratmak için gelişmekte olan dünyadaki yerel çeşitlerle daha da hibritleştirilmiştir. Yerel hükümetler ve endüstri hibritleştirmeyi zorlamaktadır. Eskiden çeşitli yabani ve yerli ırklardan oluşan devasa gen havuzları çökerek yaygın genetik erozyona ve genetik kirliliğe neden olmuştur. Bu durum genetik çeşitliliğin ve bir bütün olarak biyolojik çeşitliliğin kaybıyla sonuçlanmıştır. ⓘ

Genetiği değiştirilmiş organizmalar, genetik mühendisliği yoluyla değiştirilmiş genetik materyal içerir. Genetiği değiştirilmiş ürünler sadece yabani çeşitlerde değil, aynı zamanda klasik hibridizasyondan elde edilen evcilleştirilmiş çeşitlerde de genetik kirlilik için yaygın bir kaynak haline gelmiştir. ⓘ

Genetik erozyon ve genetik kirlilik, benzersiz genotipleri yok etme potansiyeline sahiptir ve gelecekte gıda güvenliğine erişimi tehdit etmektedir. Genetik çeşitliliğin azalması, hastalıklara direnmek ve iklimdeki değişikliklere dayanmak için melezleştirilecek mahsullerin ve çiftlik hayvanlarının kabiliyetini zayıflatır. ⓘ

İklim değişikliği

Kuzey Kutbu yakınlarında, Arktik Okyanusu'nun deniz buzu üzerindeki kutup ayıları. İklim değişikliği ayı popülasyonlarını etkilemeye başladı. ⓘ

Küresel ısınma, küresel biyolojik çeşitlilik için büyük bir tehdittir. Örneğin, biyoçeşitliliğin sıcak noktaları olan mercan resifleri, küresel ısınmanın mevcut hızda devam etmesi halinde yüzyıl içinde yok olacaktır. ⓘ

İklim değişikliğinin biyoçeşitliliği etkilediği kanıtlanmıştır ve değiştirici etkileri destekleyen kanıtlar yaygındır. Artan atmosferik karbondioksit kesinlikle bitki morfolojisini etkiliyor ve okyanusları asitlendiriyor ve sıcaklık tür aralıklarını, fenolojiyi ve hava durumunu etkiliyor, ancak merhametli bir şekilde, tahmin edilen büyük etkiler hala potansiyel gelecekler. İklim değişikliği birçok türün biyolojisini büyük ölçüde değiştirse bile, henüz büyük yok oluşları belgelemedik. ⓘ

2004 yılında dört kıtada yapılan uluslararası bir ortak çalışmada, küresel ısınma nedeniyle 2050 yılına kadar türlerin yüzde 10'unun neslinin tükeneceği tahmin edildi. Makalenin yazarlarından ve Conservation International Uygulamalı Biyoçeşitlilik Bilimi Merkezi'nde iklim değişikliği biyoloğu olarak görev yapan Dr. Lee Hannah, "İklim değişikliğini sınırlandırmamız gerekiyor, aksi takdirde pek çok türün başı belaya girecek ve muhtemelen soyları tükenecek" dedi. ⓘ

Yakın zamanda yapılan bir çalışma, olağan insani kalkınma senaryoları altında öngörülen iklim ve arazi kullanım değişikliğinin ortak etkileri nedeniyle 2050 yılına kadar dünyadaki karasal etoburların ve toynaklıların %35'inin neslinin tükenme riskinin daha yüksek olacağını öngörmektedir. ⓘ

İklim değişikliği, Brezilya serbest kuyruklu yarasalarının (Tadarida brasiliensis) beslenmek için ortaya çıktıkları akşam saatlerini ilerletmiştir. Bu değişikliğin, sıcaklıklar arttıkça bölgelerin kurumasıyla ilgili olduğu düşünülmektedir. Bu erken ortaya çıkış, yarasaları alacakaranlıkta veya gündüz saatlerinde beslenen diğer böcekçillerle rekabeti artırarak daha fazla avlanmaya maruz bırakmaktadır. ⓘ

Aşırı insan nüfusu

Dünya nüfusu 2017 ortası itibariyle yaklaşık 7,6 milyardır (2005 yılına kıyasla yaklaşık bir milyar kişi daha fazladır) ve 2100 yılında 11,1 milyara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Birleşik Krallık hükümetinin eski baş bilimsel danışmanı Sir David King, bir parlamento soruşturmasına verdiği demeçte "20. yüzyıl boyunca insan nüfusundaki muazzam artışın biyoçeşitlilik üzerindeki etkisinin diğer tüm faktörlerden daha fazla olduğu aşikardır." En azından 21. yüzyılın ortalarına kadar, dünya çapında el değmemiş biyolojik çeşitliliğe sahip toprakların kaybı muhtemelen dünya çapındaki insan doğum oranına bağlı olacaktır. ⓘ

Bazı üst düzey bilim insanları, nüfus büyüklüğü ve artışının yanı sıra aşırı tüketimin de biyoçeşitlilik kaybı ve toprak bozulmasında önemli faktörler olduğunu savunuyor. 2019 IPBES Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Küresel Değerlendirme Raporu ve Paul R. Ehrlich ve Stuart Pimm gibi biyologlar, insan nüfusu artışı ve aşırı tüketimin türlerin azalmasının ana etkenleri olduğunu belirtmiştir. İnsan nüfusundaki artışın gezegenin biyolojik çeşitliliği için yıkıcı olduğunu savunan E. O. Wilson, "20. yüzyıldaki insan nüfusu artış modelinin primattan çok bakteriyel olduğunu" belirtmiştir. Homo sapiens altı milyarlık bir nüfusa ulaştığında, biyokütlesinin şimdiye kadar var olan diğer büyük kara hayvanı türlerinin biyokütlesini 100 kat aştığını ve "biz ve yaşamın geri kalanı böyle bir 100 yılı daha kaldıramayız" diye ekledi. ⓘ

Dünya Vahşi Yaşam Fonu tarafından 2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre, küresel insan nüfusu gezegenin biyokapasitesini çoktan aşmış durumda - mevcut taleplerimizi karşılamak için 1,56 Dünya'lık biyokapasiteye eşdeğer bir biyokapasite gerekiyor. 2014 raporu ayrıca, gezegendeki herkesin ortalama bir Katar sakininin ayak izine sahip olması durumunda 4.8 Dünya'ya, tipik bir ABD sakininin yaşam tarzını sürdürmesi durumunda ise 3.9 Dünya'ya ihtiyacımız olacağına işaret etmektedir. ⓘ

Holosen yok oluşu

Biyoçeşitlilikle ilgili başlıca çevresel değişim kategorilerinin özeti, başlangıç noktasına (mavi) göre insan kaynaklı değişimin (kırmızı) yüzdesi olarak ifade edilmiştir ⓘ

Bu altıncı kitlesel yok oluşta biyolojik çeşitlilikteki azalma oranları, fosil kayıtlarındaki önceki beş kitlesel yok oluş olayındaki kayıp oranlarıyla eşleşmekte veya bu oranları aşmaktadır. Biyoçeşitliliğin kaybı, ekosistem mal ve hizmetlerini sağlayan doğal sermayenin kaybıyla sonuçlanmaktadır. Doğal Ekonomi olarak bilinen yöntem açısından bakıldığında, Dünya'nın biyosferi için 17 ekosistem hizmetinin ekonomik değeri (1997 yılında hesaplanmıştır) yılda 33 trilyon ABD Doları (3.3x10¹³) olarak tahmin edilmektedir. Günümüzde türler, başlangıçtakinden 100 ila 1.000 kat daha yüksek bir oranda yok olmakta ve yok olma oranı artmaktadır. Bu süreç, Dünya üzerindeki yaşamın esnekliğini ve uyum yeteneğini yok etmektedir. ⓘ

2019 yılında, Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Hükümetlerarası Bilim-Politika Platformu (IPBES) tarafından, biyoçeşitlilik ve ekosistem hizmetlerine ilişkin bugüne kadarki en büyük ve en kapsamlı çalışma olan Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Küresel Değerlendirme Raporu'nun politika yapıcılar için bir özeti yayımlanmıştır. Ana sonuçlar: 1. Son 50 yılda, doğanın durumu daha önce görülmemiş ve hızlanan bir oranda kötüleşmiştir. ⓘ

2. Bu bozulmanın ana etkenleri kara ve deniz kullanımındaki değişiklikler, canlıların sömürülmesi, iklim değişikliği, kirlilik ve istilacı türler olmuştur. Bu beş etken de tüketimden yönetime kadar toplumsal davranışlardan kaynaklanmaktadır. ⓘ

3. Ekosistemlere verilen zarar, BM Genel Kurulu'nun yoksulluk, açlık, sağlık, su, şehirlerin iklimi, okyanuslar ve toprakla ilgili Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri de dahil olmak üzere BM'nin seçilmiş 44 hedefinden 35'inin altını oymaktadır. Gıda, su ve insanlığın hava kaynağı ile ilgili sorunlara neden olabilir. ⓘ

4. Sorunu çözmek için insanlığın sürdürülebilir tarım, tüketim ve atıkların azaltılması, balıkçılık kotaları ve işbirliğine dayalı su yönetimi gibi dönüştürücü bir değişime ihtiyacı olacaktır. Rapor, özetin 8. sayfasında ana tedbirlerden biri olarak "sürekli artan maddi tüketim gerektirmeyen iyi bir yaşam kalitesi vizyonlarının mümkün kılınmasını" önermektedir. Raporda "Enerji, ekonomik büyüme, sanayi ve altyapı ile sürdürülebilir tüketim ve üretim (Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 7, 8, 9 ve 12) ile yoksulluk, gıda güvenliği ve şehirlerle (Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 1, 2 ve 11) ilgili hedeflere ulaşmak için seçilen bazı yolların doğa ve dolayısıyla diğer Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşılması üzerinde önemli olumlu veya olumsuz etkileri olabileceği" belirtilmektedir. ⓘ

IPBES'in Ekim 2020 tarihli "Pandemiler Çağı" raporu, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik kaybının altında yatan insan faaliyetlerinin aynı zamanda COVID-19 salgını da dahil olmak üzere pandemilerin de nedeni olduğunu ortaya koymuştur. IPBES çalıştayının Başkanı Dr. Peter Daszak, "COVID-19 pandemisinin ya da herhangi bir modern pandeminin nedeni hakkında büyük bir gizem yok. Araziyi kullanma şeklimizdeki değişiklikler; tarımın genişlemesi ve yoğunlaşması; ve sürdürülemez ticaret, üretim ve tüketim doğayı bozmakta ve yaban hayatı, çiftlik hayvanları, patojenler ve insanlar arasındaki teması arttırmaktadır. Pandemilere giden yol budur." ⓘ

Koruma

Biyoçeşitlilik, ekosistem hizmetleri, insan refahı ve yoksulluk arasındaki ilişkiyi gösteren şematik bir görüntü. Bu resim, koruma eylemlerinin, stratejilerinin ve planlarının yerel, bölgesel ve küresel ölçeklerde mevcut biyoçeşitlilik krizinin itici güçlerini nerede etkileyebileceğini göstermektedir. ⓘ

İsviçre Alplerindeki Aletsch Buzulunun küresel ısınma nedeniyle geri çekilmesi (1979, 1991 ve 2002'deki durum). ⓘ

Koruma biyolojisi, 20. yüzyılın ortalarında ekologlar, doğa bilimciler ve diğer bilim insanlarının küresel biyoçeşitlilik düşüşleriyle ilgili konuları araştırmaya ve ele almaya başlamasıyla olgunlaşmıştır. ⓘ

Koruma etiği, türlerde, ekosistemlerde, evrimsel süreçte ve insan kültürü ve toplumunda biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi amacıyla doğal kaynakların yönetimini savunmaktadır. ⓘ

Koruma biyolojisi, biyoçeşitliliği korumak için stratejik planlar etrafında yeniden şekillenmektedir. Küresel biyolojik çeşitliliğin korunması, kamu politikalarını ve yerel, bölgesel ve küresel ölçekte toplulukları, ekosistemleri ve kültürleri etkileyen kaygıları ele almak üzere tasarlanan stratejik koruma planlarında bir önceliktir. Eylem planları, doğal sermaye, piyasa sermayesi ve ekosistem hizmetlerini kullanarak insan refahını sürdürmenin yollarını belirler. ⓘ

1999/22/EC sayılı AB Direktifinde hayvanat bahçeleri, araştırma yaparak veya yetiştirme programlarına katılarak yaban hayatı hayvanlarının biyolojik çeşitliliğinin korunmasında rol oynayan kuruluşlar olarak tanımlanmaktadır. ⓘ

Koruma ve restorasyon teknikleri

Egzotik türlerin ortadan kaldırılması, olumsuz etkiledikleri türlerin ekolojik nişlerini geri kazanmalarını sağlayacaktır. Zararlı hale gelen egzotik türler taksonomik olarak tanımlanabilir (örneğin, yaşam barkodu kullanılarak Dijital Otomatik Tanımlama Sistemi (DAISY) ile). Ekonomik maliyeti nedeniyle sadece büyük birey grupları için uzaklaştırma pratiktir. ⓘ

Bir bölgede kalan yerli türlerin sürdürülebilir popülasyonları güvence altına alındıkça, yeniden üretilmeye aday "kayıp" türler, Yaşam Ansiklopedisi ve Küresel Biyoçeşitlilik Bilgi Tesisi gibi veri tabanları kullanılarak belirlenebilir.

Biyoçeşitlilik bankacılığı biyoçeşitliliğe parasal bir değer biçmektedir. Bunun bir örneği Avustralya Yerli Bitki Örtüsü Yönetim Çerçevesi'dir.
Gen bankaları, örnek ve genetik materyal koleksiyonlarıdır. Bazı bankalar, bankaya yatırılan türleri ekosisteme yeniden kazandırmayı amaçlamaktadır (örneğin, ağaç fidanlıkları yoluyla).
Pestisitlerin azaltılması ve daha iyi hedeflenmesi, tarımsal ve şehirleşmiş alanlarda daha fazla türün hayatta kalmasını sağlar.
Yere özgü yaklaşımlar göçmen türlerin korunması için daha az faydalı olabilir. Yaklaşımlardan biri, hayvanların hareketlerine karşılık gelen yaban hayatı koridorları oluşturmaktır. Ulusal sınırlar ve diğer sınırlar koridor oluşturulmasını zorlaştırabilir. ⓘ

Korunan alanlar

Orman rezervleri ve biyosfer rezervleri de dahil olmak üzere korunan alanlar, vahşi hayvanların ve yaşam alanlarının korunmasını sağlamak da dahil olmak üzere birçok işleve hizmet etmektedir. Korunan alanlar, bitki ve hayvanları korumak ve muhafaza etmek amacıyla tüm dünyada oluşturulmuştur. Bazı bilim insanları, insan kaynaklı nedenlerden kaynaklanan biyolojik çeşitlilik kaybını azaltmak için küresel topluma 2030 yılına kadar gezegenin yüzde 30'unu, 2050 yılına kadar ise yüzde 50'sini koruma alanı olarak belirleme çağrısında bulunmuştur. Science Advances dergisinde 4 Eylül 2020 tarihinde yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, kritik koruma ve iklim hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olabilecek bölgelerin haritasını çıkardılar. ⓘ

Korunan alanlar doğayı ve kültürel kaynakları korur ve özellikle yerel düzeyde geçim kaynaklarına katkıda bulunur. Dünya çapında 238.563'ün üzerinde belirlenmiş korunan alan bulunmaktadır; bu alanlar dünya kara yüzeyinin yüzde 14,9'una denk gelmektedir ve genişlikleri, koruma düzeyleri ve yönetim türleri bakımından farklılık göstermektedir (IUCN, 2018).

Yasal olarak korunan alanlardaki orman yüzdesi, 2020, Gıda ve Tarım Örgütü yayını The State of the World's Forests 2020'den alınmıştır. Ormanlar, biyoçeşitlilik ve insanlar - Kısaca

Orman koruma alanları, alanın önemli bir kısmının orman olduğu tüm koruma alanlarının bir alt kümesidir. Bu, korunan alanın tamamı ya da sadece bir kısmı olabilir. Küresel olarak, dünyadaki orman alanının yüzde 18'i ya da 700 milyon hektardan fazlası, milli parklar, koruma alanları ve av rezervleri gibi yasal olarak kurulmuş koruma alanları içinde yer almaktadır. ⓘ

Korunan alanların faydaları, yakın çevrelerinin ve zamanlarının ötesine uzanır. Doğayı korumanın yanı sıra, korunan alanlar ekosistem hizmetlerinin uzun vadeli sunumunu güvence altına almak için çok önemlidir. Gıda ve tarım için genetik kaynakların korunması, ilaç ve sağlık faydalarının sağlanması, su, rekreasyon ve turizm sağlanması ve afetlere karĢı bir tampon görevi görmesi gibi çok sayıda fayda sağlarlar. Bu doğal ekosistemlerin daha geniş sosyoekonomik değerleri ve sağlayabilecekleri ekosistem hizmetleri giderek daha fazla kabul görmektedir. ⓘ

Özellikle orman koruma alanları, habitat, barınak, gıda ve genetik materyal sağlayıcı ve afetlere karşı tampon görevi de dahil olmak üzere birçok önemli rol oynamaktadır. Birçok mal ve çevresel hizmetin istikrarlı bir şekilde tedarik edilmesini sağlarlar. Korunan alanların, özellikle de orman koruma alanlarının iklim değişikliğini hafifletme ve iklim değişikliğine uyum sağlamadaki rolü son birkaç yıldır giderek daha fazla kabul görmektedir. Korunan alanlar sadece karbonu depolamak ve tutmakla kalmaz (örneğin küresel korunan alanlar ağı karasal karbonun en az yüzde 15'ini depolar), aynı zamanda sığınaklar ve göç koridorları sağlayarak türlerin değişen iklim modellerine uyum sağlamasına da olanak tanır. Korunan alanlar ayrıca insanları ani iklim olaylarından korur ve sel ve kuraklık gibi hava koşullarından kaynaklanan sorunlara karşı kırılganlıklarını azaltır (UNEP-WCMC, 2016). ⓘ

Milli parklar

Milli park, büyük ölçekli ekolojik süreçleri korumak için ayrılmış, aynı zamanda çevresel ve kültürel açıdan uyumlu, manevi, bilimsel, eğitimsel, rekreasyonel ve ziyaretçi fırsatları için bir temel sağlayan büyük doğal veya doğala yakın alanlardır. Bu alanlar hükümetler veya özel kuruluşlar tarafından doğal biyolojik çeşitliliği, altında yatan ekolojik yapı ve destekleyici çevresel süreçlerle birlikte korumak ve eğitim ve rekreasyonu teşvik etmek için seçilir. Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) ve onun Dünya Korunan Alanlar Komisyonu (WCPA), "Milli Park "ı Kategori II tipi korunan alanlar olarak tanımlamıştır. ⓘ

Milli parklar genellikle ulusal veya eyalet hükümetleri tarafından sahiplenilir ve yönetilir. Bazı durumlarda, belirli hassas alanlara girmesine izin verilen ziyaretçi sayısına bir sınırlama getirilir. Belirlenmiş patikalar veya yollar oluşturulur. Ziyaretçilerin sadece çalışma, kültürel ve rekreasyon amaçlı girişlerine izin verilir. Ormancılık faaliyetleri, hayvanların otlatılması ve hayvanların avlanması düzenlenir ve habitatın veya yaban hayatının sömürülmesi yasaklanır. ⓘ

Yaban hayatı koruma alanı

Yaban hayatı koruma alanları sadece türlerin korunmasını amaçlar ve aşağıdaki özelliklere sahiptir:

Koruma alanlarının sınırları eyalet mevzuatı ile sınırlandırılmamıştır.
Herhangi bir türün öldürülmesi, avlanması veya yakalanması, kutsal alanın yönetiminden sorumlu olan departmandaki en yüksek yetkili tarafından veya onun kontrolü altında yapılmadıkça yasaktır.
Özel mülkiyete izin verilebilir.
Ormancılık ve diğer kullanımlara da izin verilebilir. ⓘ

Orman rezervleri

Dünya genelinde korunan alanlarda tahminen 726 milyon hektar orman bulunmaktadır. Altı büyük dünya bölgesi arasında Güney Amerika, korunan alanlardaki ormanların yüzde 31 ile en yüksek payına sahiptir. ⓘ

Ormanlar, 5150 floral ve 1837 faunal türün endemik olduğu 45.000'den fazla floral ve 81.000'den fazla faunal türü barındırmada hayati bir rol oynamaktadır. Ayrıca dünyada 60.065 farklı ağaç türü bulunmaktadır. Belirli bir coğrafi alanla sınırlı bitki ve hayvan türlerine endemik türler denir. Orman rezervlerinde, avlanma ve otlatma gibi faaliyetlere ilişkin haklar bazen ormanın sınırlarında yaşayan ve geçimlerini kısmen veya tamamen orman kaynaklarından veya ürünlerinden sağlayan topluluklara verilmektedir. Sınıflandırılmamış ormanlar toplam orman alanının yüzde 6,4'ünü kaplamaktadır ve aşağıdaki özelliklere sahiptirler:

Erişilemeyen büyük ormanlardır.
Bunların çoğu boştur.
Ekolojik ve ekonomik olarak daha az önemlidirler. ⓘ

Orman örtüsünü korumaya yönelik adımlar

Kapsamlı bir yeniden ağaçlandırma/ağaçlandırma programı izlenmelidir.
Odun dışında biyogaz gibi alternatif çevre dostu yakıt enerji kaynakları kullanılmalıdır.
Orman yangınları nedeniyle biyolojik çeşitliliğin kaybı önemli bir sorundur, orman yangınlarını önlemek için acil adımlar atılmalıdır.
Büyükbaş hayvanların aşırı otlatılması ormana ciddi zarar verebilir. Bu nedenle, sığırların aşırı otlatmasını önlemek için bazı adımlar atılmalıdır.
Avcılık ve kaçak avlanma yasaklanmalıdır. ⓘ

Zoolojik parklar

Zoolojik parklarda veya hayvanat bahçelerinde, canlı hayvanlar halkın dinlenmesi, eğitimi ve korunması amacıyla tutulmaktadır. Modern hayvanat bahçeleri veterinerlik olanakları sunmakta, tehdit altındaki türlerin esaret altında üremesi için fırsatlar sağlamakta ve genellikle bakımları altındaki hayvanların doğal yaşam alanlarını taklit eden ortamlar inşa etmektedir. Hayvanat bahçeleri, doğayı koruma ihtiyacı konusunda farkındalık yaratılmasında önemli bir rol oynamaktadır. ⓘ

Botanik bahçeleri

Botanik bahçelerinde bitkiler öncelikle bilimsel ve eğitim amaçlı olarak yetiştirilir ve sergilenir. Açık havada veya seralarda ve konservatuarlarda cam altında yetiştirilen canlı bitki koleksiyonlarından oluşurlar. Ayrıca, bir botanik bahçesi kurutulmuş bitki koleksiyonu veya herbaryum ile konferans salonları, laboratuvarlar, kütüphaneler, müzeler ve deneysel veya araştırma bitkileri gibi tesisleri de içerebilir. ⓘ

Kaynak tahsisi

Biyolojik çeĢitlilik potansiyeli yüksek sınırlı alanlara odaklanmak, kaynakları eĢit olarak dağıtmaktan veya çeĢitliliğin az olduğu ancak biyolojik çeĢitliliğe daha fazla ilgi duyulan alanlara odaklanmaktan daha fazla yatırım getirisi vaat etmektedir. ⓘ

İkinci bir strateji, orijinal çeşitliliğinin çoğunu koruyan ve genellikle çok az restorasyon gerektiren veya hiç gerektirmeyen alanlara odaklanır. Bunlar tipik olarak kentleşmemiş, tarım dışı alanlardır. Tropikal bölgeler, doğal olarak yüksek çeşitlilikleri ve göreceli olarak gelişme eksiklikleri göz önüne alındığında, genellikle her iki kritere de uymaktadır. ⓘ

Toplum içinde

Eylül 2020'de bilim insanları, "daha geniş sürdürülebilirlik gündemiyle tutarlı, ancak benzeri görülmemiş bir hırs ve koordinasyonla acil çabaların, habitat dönüşümünün neden olduğu küresel karasal biyolojik çeşitlilik eğilimlerini tersine çevirirken artan insan nüfusu için gıda sağlanmasını mümkün kılabileceğini" bildirdi ve arazi kullanım değişikliğinin itici güçlerini ele almak ve koruma yönetimi altındaki arazinin kapsamını, tarımda verimliliği ve bitki bazlı diyetlerin paylarını artırmak gibi önlemler önerdi. ⓘ

Vatandaş bilimi

Bilimsel araştırmalara halkın katılımı olarak da bilinen yurttaş bilimi, çevre bilimlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır ve özellikle biyoçeşitlilikle ilgili bağlamda popülerdir. Bilim insanlarının halkı biyoçeşitlilik araştırmalarına dahil etmelerini sağlamak için kullanılmış ve böylece bilim insanlarının başka türlü elde edemeyecekleri verileri toplamalarına olanak sağlamıştır. Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelanda'daki 63 biyoçeşitlilik vatandaş bilimi projesinde 1.160 CS katılımcısıyla yapılan çevrimiçi bir anket, (a) bilimsel bilginin içeriği, süreci ve doğası, (b) bilimsel sorgulama becerileri, (c) bilim ve çevre için öz yeterlilik, (d) bilim ve çevreye ilgi, (e) bilim ve çevre için motivasyon ve (f) çevreye yönelik davranışlarda olumlu değişiklikler olduğunu bildirmiştir. ⓘ

Gönüllü gözlemciler, biyolojik çeşitlilikle ilgili sahadaki bilgilere önemli katkılarda bulunmuş ve teknolojideki son gelişmeler, vatandaş kaynaklarından gelen olayların akışını ve kalitesini artırmaya yardımcı olmuştur. Biological Conservation'da yayınlanan 2016 tarihli bir çalışma, vatandaş bilim insanlarının Küresel Biyoçeşitlilik Bilgi Tesisi (GBIF) tarafından aracılık edilen verilere halihazırda yaptıkları büyük katkıları kaydetmektedir. Veri kümesi düzeyindeki analizin bazı sınırlamalarına rağmen, GBIF ağı aracılığıyla paylaşılan tüm oluşum kayıtlarının neredeyse yarısının önemli gönüllü katkıları olan veri kümelerinden geldiği açıktır. Gözlemlerin kaydedilmesi ve paylaşılması, iNaturalist ve eBird de dahil olmak üzere çeşitli küresel ölçekli platformlar tarafından sağlanmaktadır. ⓘ

Yasal statü

Hopetoun Falls, Avustralya'nın doğal özelliklerini korumak ve ziyaretçi erişimine izin vermeye devam etmek için büyük bir çalışma yürütülmektedir. ⓘ

Uluslararası

Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (1992) ve Cartagena Biyogüvenlik Protokolü;
Nesli Tehlike Altında Olan Türlerin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES);
Ramsar Sözleşmesi (Sulak Alanlar);
Göçmen Türlere ilişkin Bonn Sözleşmesi;
Birleşmiş Milletler Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme (dolaylı olarak biyoçeşitlilik habitatlarını koruyarak)
Apia Sözleşmesi gibi Bölgesel Sözleşmeler
Japonya-Avustralya Göçmen Kuş Anlaşması gibi ikili anlaşmalar. ⓘ

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi gibi küresel anlaşmalar, "biyolojik kaynaklar üzerinde egemen ulusal haklar" vermektedir (mülkiyet değil). Anlaşmalar, ülkelere "biyolojik çeşitliliği koruma", "sürdürülebilirlik için kaynakları geliştirme" ve kullanımlarından kaynaklanan "faydaları paylaşma" taahhüdünde bulunmaktadır. Biyolojik çeşitliliğe sahip ülkeler, biyo-keşfe veya doğal ürünlerin toplanmasına izin vererek, kaynağı keşfeden/kullanan kişi veya kurumun bunları özel olarak ele geçirmesine izin vermek yerine, faydalardan pay almayı beklemektedir. Bu tür ilkelere saygı gösterilmediğinde biyo-keşif bir tür biyo-korsanlık haline gelebilir. ⓘ

Egemenlik ilkeleri daha çok Erişim ve Fayda Paylaşımı Anlaşmaları (ABA) olarak bilinen anlaşmalara dayanabilir. Biyoçeşitlilik Sözleşmesi, hangi kaynağın ne için kullanılacağını belirlemek ve fayda paylaşımı konusunda adil bir anlaşmaya varmak için kaynak ülke ile toplayıcı arasında bilgilendirilmiş rıza anlamına gelir. ⓘ

Avrupa Birliği

Mayıs 2020'de Avrupa Birliği 2030 Biyoçeşitlilik Stratejisini yayınladı. Biyoçeşitlilik stratejisi, Avrupa Birliği'nin iklim değişikliğini azaltma stratejisinin önemli bir parçasıdır. Avrupa bütçesinin iklim değişikliğiyle mücadeleye ayrılacak %25'lik kısmının büyük bir bölümü biyoçeşitliliğin ve doğa temelli çözümlerin yeniden tesis edilmesine harcanacaktır. ⓘ

AB'nin 2030 Biyoçeşitlilik Stratejisi bir sonraki hedefleri içermektedir:

Deniz alanlarının %30'unu ve kara alanlarının %30'unu, özellikle de yaşlı ormanları korumak.
2030 yılına kadar 3 milyar ağaç dikmek.
En az 25,000 kilometre uzunluğundaki nehirleri restore ederek serbest akışlı hale getirmek.
Pestisit kullanımını 2030 yılına kadar %50 oranında azaltmak.
Organik tarımı arttırmak. AB'nin Çiftlikten Çatala programında, 2030 yılına kadar AB tarımının %25'inin organik hale getirilmesinin hedeflendiği belirtilmektedir.
Tarımda biyoçeşitliliğin arttırılması.
Bu konuya yılda 20 milyar Avro ayırın ve bunu iş uygulamalarının bir parçası haline getirin. ⓘ

Küresel GSYİH'nın yaklaşık yarısı doğaya bağlıdır. Avrupa'da yılda trilyonlarca Avro üreten ekonominin birçok bölümü doğaya bağlıdır. Sadece Natura 2000'in Avrupa'daki faydaları yılda 200 - 300 milyar Euro'dur. ⓘ

Ulusal düzeydeki yasalar

Biyoçeşitlilik bazı siyasi ve adli kararlarda dikkate alınmaktadır:

Hukuk ve ekosistemler arasındaki ilişki çok eskidir ve biyoçeşitlilik için sonuçları vardır. Özel ve kamu mülkiyet hakları ile ilgilidir. Tehdit altındaki ekosistemler için korumanın yanı sıra bazı hak ve görevleri de tanımlayabilir (örneğin balıkçılık ve avlanma hakları).
Türlerle ilgili hukuk daha yenidir. Nesli tükenme tehdidi altında olabileceği için korunması gereken türleri tanımlar. ABD Tehlike Altındaki Türler Yasası, "yasa ve türler" konusunu ele alma girişimine bir örnektir.
Gen havuzlarına ilişkin yasalar sadece yaklaşık bir asırlıktır. Evcilleştirme ve bitki ıslahı yöntemleri yeni değildir, ancak genetik mühendisliğindeki gelişmeler genetiği değiştirilmiş organizmaların dağıtımı, gen patentleri ve süreç patentlerini kapsayan daha sıkı yasalara yol açmıştır. Hükümetler, örneğin genlere mi, genomlara mı yoksa organizmalara ve türlere mi odaklanacaklarına karar vermekte zorlanmaktadır. ⓘ

Bununla birlikte, biyoçeşitliliğin yasal bir standart olarak kullanılması için tek tip bir onay elde edilememiştir. Bosselman, biyolojik çeşitliliğin yasal bir standart olarak kullanılmaması gerektiğini savunarak, bilimsel belirsizlik alanlarının kabul edilemez idari israfa neden olduğunu ve koruma hedeflerini desteklemeden davaları artırdığını iddia etmektedir. ⓘ

Hindistan, 2002 yılında Hindistan'daki biyolojik çeşitliliğin korunması için Biyolojik Çeşitlilik Yasasını kabul etmiştir. Yasa aynı zamanda geleneksel biyolojik kaynakların ve bilginin kullanımından elde edilen faydaların adil bir şekilde paylaşılması için mekanizmalar sağlamaktadır. ⓘ

Analitik sınırlar

Taksonomik ve boyut ilişkileri

Tanımlanmış olan tüm türlerin %1'inden daha azı, sadece varlıklarını belirtmenin ötesinde incelenmiştir. Dünya'daki türlerin büyük çoğunluğu mikrobiktir. Çağdaş biyoçeşitlilik fiziği "görünür [makroskopik] dünyaya sıkı sıkıya bağlıdır". Örneğin, mikrobiyal yaşam metabolik ve çevresel olarak çok hücreli yaşamdan daha çeşitlidir (bkz. örn. ekstremofil). "Küçük alt birim ribozomal RNA analizlerine dayanan yaşam ağacında, görünür yaşam zar zor fark edilebilen dallardan oluşur. Boyut ve popülasyon arasındaki ters ilişki, evrim merdiveninin üst basamaklarında tekrarlanır - ilk yaklaşıma göre, Dünya'daki tüm çok hücreli türler böcektir". Böceklerin yok olma oranları yüksektir ve Holosen yok olma hipotezini desteklemektedir. ⓘ

Çeşitlilik çalışması (botanik)

Çeşitlilik çalışması için puanlanabilen morfolojik özelliklerin sayısı genellikle sınırlıdır ve çevresel etkilere açıktır; dolayısıyla filogenetik ilişkileri tespit etmek için gereken ince çözünürlüğü azaltır. Bu nedenle, basit dizi tekrarları (SSR) olarak bilinen DNA tabanlı belirteçler - mikrosatellitler, belirli türlerin ve yabani akrabalarının çeşitlilik çalışmaları için kullanılmıştır. ⓘ

Börülce örneğinde, börülce germplazmı ve ilgili geniş türlerdeki genetik çeşitlilik seviyesini değerlendirmek için yapılan, çeşitli taksonlar arasındaki akrabalığın karşılaştırıldığı, taksonların sınıflandırılması için yararlı primerlerin belirlendiği ve ekili börülcenin kökeni ve filogenisinin sınıflandırıldığı bir çalışma, SSR belirteçlerinin tür sınıflandırması ile doğrulamada ve çeşitliliğin merkezini ortaya çıkarmada yararlı olduğunu göstermektedir. ⓘ