Verona
Verona | |
---|---|
Citta di Verona | |
Verona'nın Veneto'da ve İtalya'daki Konumu | |
Ülke | İtalya |
Bölge | Veneto |
İl | Verona ili |
İdare | |
• Belediye Başkanı | Flavio Tosi (Kuzey Ligi) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 206,63 km² (79,78 mil²) |
Rakım | 59 m (193 ft) |
Nüfus (2019) | |
• Toplam | 259,608 |
• Yoğunluk | 1,300/km² (3,36/mil²) |
Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
• Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
Alan kodu | 045 |
Resmî site Verona Comune portalı | |
Lamberti Kulesi'nden Piazza delle Erbe | |
UNESCO Dünya Mirası | |
Konum | İtalya |
Kriter | Kültürel: ii, iv |
Referans | 792 |
Tescil | 2000 (24. oturum) |
Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Koordinatlar | 45°25′19″K 10°59′39″D / 45.42194°K 10.99417°D |
Verona, kuzeydoğu İtalya'nın Veneto bölgesinde 2019 itibarıyla 259.608 nüfuslu bir şehirdir. Verona, Veneto bölgesinde bulunan yedi ilden biri olan Verona ili merkezidir. Verona şehri kuzey-doğu İtalya'nın en önemli turizm merkezlerinden biridir. Bunun başlıca nedeni kültürel, mimarî ve tarihi eserleridir, yıl içinde organize edilen birkaç önemli uluslararası fuar ve yaz aylarında Klasik Romalılardan kalma antik Arena da yapımlanan tiyatro ve opera temsilleridir. ⓘ
Verona'da bulunan tarihî binaların değerleri ve önemleri dolayısıyla Verona şehri UNESCO Dünya Mirasları listesine dahil edilmiştir. Verona'da klasik Roma döneminden kalmış ve Orta Çağ'da kullanılmamış birçok anıt eser bulunmaktadır. Bunların başında yaz mevsiminde açık havada opera ve tiyatro sahnelenmesi için kullanılan Arena adlı Romalılardan kalma amfi binası gelmektedir. Orta Çağ'da inşa edilen binalar 1117'deki büyük depremle yıkılmakla beraber, şehrin Romenesk tipi mimariye dayanarak yeniden imar edilmesi Verona'da çok önemli Orta Çağ'ın son dönemlerinden kalmış birçok anıt yapının ve şehir meydanın bulunmasına yol açmıştır. Ayrıca Verona, Romeo ve Juliet'in şehri olarak da bilinir. Bu hikâye, ölümsüz bir aşkın öyküsüdür. ⓘ
Verona
| |
---|---|
Komün | |
Comune di Verona | |
Koordinatlar: 45°26′19″N 10°59′34″E / 45.43861°N 10.99278°EKoordinatlar: 45°26′19″N 10°59′34″E / 45.43861°N 10.99278°E | |
Ülke | İtalya |
Bölge | Veneto |
İl | Verona (VR) |
Frazioni | Avesa, San Michele Extra, San Massimo all'Adige, Quinzano, Quinto di Valpantena, Poiano di Valpantena, Parona di Valpolicella, Montorio Veronese, Mizzole, Marchesino, Chievo, Cà di David e Moruri |
Hükümet | |
- Belediye Başkanı | Damiano Tommasi (Ind) |
Alan | |
- Toplam | 206,63 km2 (79,78 sq mi) |
Yükseklik | 59 m (194 ft) |
Nüfus (2021) | |
- Toplam | 258,031 |
- Yoğunluk | 1.200/km2 (3.200/q mi) |
Demonim(ler) | Veronese Scaligero |
Saat dilimi | UTC+1 (CET) |
- Yaz (DST) | UTC+2 (CEST) |
Posta kodu | 37100 |
Arama kodu | 045 |
ISTAT kodu | 023091 |
Koruyucu aziz | Veronalı Aziz Zeno |
Azizler Günü | 12 Nisan |
UNESCO Dünya Mirası Alanı | |
Kriterler | Kültürel: ii, iv |
Referans | 797 |
Yazıt | 2000 (24. Oturum) |
Alan | 444,4 hektar |
Tampon bölge | 303,98 hektar |
Verona (/vəˈroʊnə/ və-ROH-nə, İtalyanca: [veˈroːna] (dinle); Venedikçe: Verona veya Veròna) İtalya'nın Veneto bölgesinde Adige Nehri üzerinde 258.031 nüfuslu bir şehirdir. Bölgenin yedi il başkentinden biridir. Bölgedeki en büyük şehir belediyesi ve kuzeydoğu İtalya'daki en büyük ikinci belediyedir. Verona metropolitan alanı 1.426 km2 (550,58 sq mi)'lik bir alanı kaplar ve 714.310 kişilik bir nüfusa sahiptir. Sanatsal mirası ve her yıl düzenlenen çeşitli fuar ve gösterilerin yanı sıra antik bir Roma amfi tiyatrosu olan Arena'daki opera sezonu nedeniyle kuzey İtalya'daki başlıca turistik yerlerden biridir. ⓘ
13. ve 14. yüzyıllar arasında şehir della Scala Ailesi tarafından yönetilmiştir. Ailenin, özellikle de Cangrande I della Scala'nın yönetimi altında şehir büyük bir refah yaşamış, zengin ve güçlü hale gelmiş ve yeni surlarla çevrilmiştir. Della Scala dönemi Verona çevresindeki çok sayıda anıtta yaşatılmaktadır. ⓘ
William Shakespeare'in iki oyunu Verona'da geçmektedir: Romeo ve Juliet (Romeo'nun Mantua ziyaretini de içerir) ve The Two Gentlemen of Verona. Shakespeare'in Verona'yı ya da İtalya'yı hiç ziyaret edip etmediği bilinmemektedir, ancak oyunları birçok ziyaretçiyi Verona ve çevre şehirlere çekmiştir. Verona aynı zamanda ilk büyük kadın hümanist ve Rönesans'ın en önemli hümanistlerinden biri olduğu söylenen Isotta Nogarola'nın da doğum yeridir. Kasım 2000'de şehir, kentsel yapısı ve mimarisi nedeniyle UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir. ⓘ
Kentin 2026 Kış Olimpiyatları kapanış törenlerine ev sahipliği yapması planlanmaktadır. ⓘ
Tarihçe
Verona'nın erken tarihinin kesin ayrıntıları, adının kökeni ile birlikte bir gizem olarak kalmaya devam etmektedir. Bir teoriye göre burası, Cenomani'lere (MÖ 550) bırakmak zorunda kalan Euganei'lerin bir şehriydi. Po Vadisi'nin fethiyle birlikte Veronese bölgesi Romalıların eline geçmiştir (yaklaşık M.Ö. 300). Verona MÖ 89 yılında bir Roma kolonisi haline geldi. MÖ 49'da vatandaşları Roma kabilesi Poblilia veya Publicia'ya atfedildiğinde bir municipium olarak sınıflandırıldı. ⓘ
Şehir birkaç yolun kesiştiği noktada olduğu için önem kazanmıştır. Stilicho, 403 yılında Alaric ve Vizigotları burada yenmiştir. Ancak Verona'nın 489 yılında Ostrogotlar tarafından fethedilmesinden sonra İtalya'da Gotik egemenliği başlamıştır. Büyük Theoderic'in burada bir saray inşa ettirdiği söylenir. Bizans subayı Artabazes'in 541'de giriş yaptığı tek bir gün dışında, Gotik Savaşı (535-552) boyunca Gotların gücü altında kaldı. Bizanslı generallerin ganimet yüzünden firar etmeleri Gotların şehrin kontrolünü yeniden ele geçirmelerini mümkün kıldı. Valerian 552'de boş yere şehre girmeye çalıştı, ama ancak Gotlar tamamen devrildikten sonra teslim oldular. ⓘ
569'da, krallığında bir anlamda ikinci en önemli şehir olan Lombardların Kralı Alboin tarafından ele geçirildi. Alboin burada 572 yılında karısı tarafından öldürüldü. Treviso dükleri sık sık burada ikamet ederdi. Desiderius'un oğlu Adalgisus, Lombard krallığını yıkan Şarlman'a karşı son umutsuz direnişini 774 yılında Verona'da yaptı. Verona, İtalya krallarının olağan ikametgâhı haline geldi ve şehrin yönetimi San Bonifacio kontlarının atası olan Kont Milo'nun ailesinde kalıtsal hale geldi. İki Berengarii 880'den 951'e kadar burada ikamet etmiştir. ⓘ
Kutsal Roma ve Avusturya yönetimi altında Verona, Almanca'da dönüşümlü olarak Bern, Welsch-Bern veya Dietrichsbern olarak biliniyordu. I. Otto, Bavyera Dükalığı'na bağlı markizliği Verona'ya devretti, ancak burgher ailelerinin artan zenginliği kontların gücünü gölgede bıraktı ve 1135'te Verona özgür bir komün olarak örgütlendi. Verona 1164 yılında Vicenza, Padua ve Treviso ile birleşerek Veronese Birliği'ni kurdu ve bu birlik 1167 yılında Barbarossa I. Frederick'e karşı savaşmak üzere Lombard Birliği ile birleşti. Zafer 1176'da Legnano Savaşı'nda kazanıldı ve 1177'de imzalanan Venedik Antlaşması'nı 1183'te Konstanz Barışı izledi. ⓘ
Ezzelino III da Romano 1226 yılında podestà seçildiğinde, bu makamı kalıcı bir lordluğa dönüştürdü. 1257 yılında Verona ovasında (Campi di Verona) 11.000 Padualı'nın katledilmesine neden oldu. Ölümü üzerine, Büyük Konsey Mastino I della Scala'yı podestà olarak seçti ve "signoria "yı bir aile mülkiyeti haline getirdi, ancak kasabalılara yönetimde bir pay bıraktı. 1262'de yeniden podestà seçilemeyince bir hükümet darbesi yaptı ve komünal birliklerin komutasıyla Capitano del Popolo ilan edildi. Podestà'yı onaylama işlevinin de eklendiği bu yeni makamı kurmayı başarana kadar uzun süren iç anlaşmazlıklar yaşandı. Mastino della Scala 1277 yılında soylular grubu tarafından öldürüldü. ⓘ
Oğlu Alberto'nun kapitano olarak hüküm sürdüğü dönem (1277-1302), Este Hanedanı tarafından desteklenen San Bonifacio kontlarına karşı aralıksız bir savaş dönemiydi. Oğulları Bartolomeo, Alboino ve Cangrande I'den sadece sonuncusu yönetimi paylaştı (1308); savaşçı, prens ve sanat hamisi olarak büyüktü; Dante, Petrarch ve Giotto'yu korudu. Savaş ya da anlaşma yoluyla Padua (1328), Treviso (1308) ve Vicenza şehirlerini kontrolü altına aldı. Kara ölümden önce bu dönemde şehir 40.000'den fazla insana ev sahipliği yapıyordu. ⓘ
Cangrande'nin yerine Alboino'nun oğulları Mastino II (1329-1351) ve Alberto geçti. Mastino amcasının politikasını sürdürerek 1332'de Brescia'yı fethetti ve gücünü Po'nun ötesine taşıdı. Parma (1335) ve Lucca'yı (1339) satın aldı. Fransa Kralı'ndan sonra zamanının en zengin prensiydi. Ancak 1337'de ona karşı güçlü bir birlik kuruldu - Floransa, Venedik, Visconti, Este ve Gonzaga. Üç yıl süren savaşın ardından Scaliger egemenlikleri Verona ve Vicenza'ya indirildi (Mastino'nun kızı Regina-Beatrice della Scala, Barnabò Visconti ile evlendi). Mastino'nun oğlu Cangrande II (1351-1359) zalim, ahlaksız ve şüpheci bir tirandı; kendi tebaasına güvenmeyerek etrafını Brandenburglu paralı askerlerle çevirdi. Şehri saraylarla güzelleştiren, su kemerleri ve köprülerle donatan ve devlet hazinesini kuran kardeşi Cansignorio (1359-1375) tarafından öldürüldü. Ayrıca diğer kardeşi Paolo Alboino'yu da öldürmüştür. Kardeş katli bir aile geleneği haline gelmiş gibi görünüyor, çünkü Cansignorio'nun öz kardeşi Antonio (1375-87) kardeşi Bartolomeo'yu öldürdü ve böylece Milanolu Gian Galeazzo Visconti ona savaş açtığında onu terk eden halkın öfkesini uyandırdı. Tüm kaynaklarını tükettikten sonra, gece yarısı (19 Ekim 1387) Verona'dan kaçtı ve böylece Scaliger egemenliğine son verdi, ancak anıtlarında hayatta kaldı. ⓘ
1387 yılı aynı zamanda Verona'yı temsil eden Giovanni Ordelaffi ile Padua'yı temsil eden John Hawkwood arasındaki Castagnaro Savaşı'nın da yapıldığı yıldır. ⓘ
Antonio'nun oğlu Canfrancesco Verona'yı geri almak için boşuna girişimde bulunmuştur (1390). Cangrande II'nin doğal oğlu Guglielmo (1404) daha şanslıydı; halkın ve Carraresi'nin desteğiyle Milanoluları kovdu, ancak on gün sonra öldü. Bir süre Carraresi yönetiminde kaldıktan sonra Verona Venedik'e teslim oldu (1405). Scaligeri'lerin son temsilcileri imparatorluk sarayında yaşadılar ve defalarca halk ayaklanmalarının yardımıyla Verona'yı geri almaya çalıştılar. ⓘ
1508'den 1517'ye kadar şehir İmparator I. Maximilian'ın yönetimindeydi. Çok sayıda veba salgını yaşandı ve 1629-33'te İtalya modern zamanların en kötü salgınıyla sarsıldı. Verona'da 1630-1631 yıllarında yaklaşık 33.000 kişi öldü (o zamanki nüfusun yüzde 60'ından fazlası). ⓘ
1776 yılında Veronese çan çalma sanatı adı verilen bir çan çalma yöntemi geliştirildi. Verona 1797 yılında Napolyon tarafından işgal edildi, ancak Paskalya Pazartesi günü halk ayaklandı ve Fransızları kovdu. İşte o zaman Napolyon Venedik Cumhuriyeti'ne son verdi. Napolyon Ekim 1797'de Campo Formio Antlaşması'nı imzaladığında Verona Avusturya toprağı oldu. Avusturyalılar 18 Ocak 1798'de şehrin kontrolünü ele geçirdi. 1805'te Pressburg Antlaşması ile Avusturya'dan alınarak Napolyon'un İtalya Krallığı'nın bir parçası oldu, ancak Napolyon'un 1814'teki yenilgisinin ardından Avusturya'ya geri verildi ve Avusturya'nın elindeki Lombardiya-Venedik Krallığı'nın bir parçası oldu. ⓘ
Verona Kongresi, 20 Ekim 1822'de toplanmış olup, 1814-15 Viyana Kongresi ile başlayan ve "Avrupa Konseri "nin devam eden uygulamasına işaret eden bir dizi uluslararası konferans veya kongrenin bir parçasıydı. ⓘ
Üçüncü İtalyan Bağımsızlık Savaşı'nın ardından 1866'da Verona, Venedik'in geri kalanıyla birlikte Birleşik İtalya'nın bir parçası oldu. ⓘ
Faşizmin gelişi Verona'nın tarihine karanlık bir sayfa daha ekledi. İtalya genelinde Yahudi nüfusu, 1938'de kabul edilen bir dizi Yahudi karşıtı yasa olan Irk Manifestosu'ndan ve 1943'te Nazi Almanyası'nın işgalinden sonra Nazi toplama kamplarına sürgünlerden etkilendi. Bir Avusturya Kalesi (şimdi bir kilise, Santuario della Madonna di Lourdes), özellikle Verona'nın İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin bir parçası olduğu 1943'ten sonra Müttefik askerleri, Yahudileri ve anti-faşistleri hapsetmek ve işkence etmek için kullanıldı. ⓘ
Avusturya döneminde olduğu gibi, Verona rejim için büyük bir stratejik öneme sahip oldu. Benito Mussolini'nin damadı Galeazzo Ciano, cumhuriyete karşı komplo kurmakla suçlandı; Ocak 1944'te Castelvecchio'da Nazi ve faşist hiyerarşisi tarafından sahnelenen göstermelik bir duruşmada (Verona duruşması) Ciano, Adige Nehri kıyısında, bugün Via Colombo olan yerde diğer birçok subayla birlikte idam edildi. Bu olay, 26 Nisan 1945'te müttefik birlikler ve partizanların nihai kurtuluşuyla sona erecek olan şiddetin tırmanışında bir başka dönüm noktası oldu. ⓘ
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra İtalya'nın NATO ittifakına katılmasıyla birlikte Verona, Demir Perde'ye olan coğrafi yakınlığı nedeniyle bir kez daha stratejik önem kazandı. Şehir SETAF'ın (Güney Avrupa Müttefik Kara Kuvvetleri) merkezi haline geldi ve Soğuk Savaş dönemi boyunca, o zamandan bu yana azalmış olsa da, özellikle Amerikan olmak üzere güçlü bir askeri varlığa sahip oldu. ⓘ
Coğrafya
İklim
Verona, Garda Gölü'nün şehir üzerinde kısmi bir etkisi olmasına rağmen, sıcak yazları ve soğuk, nemli kışları ile Kuzey İtalya'nın iç ovalarının karakteristik nemli subtropikal iklimine sahiptir. Bağıl nem oranı yıl boyunca yüksektir, özellikle kış aylarında, son yıllarda giderek daha az görülmesine rağmen, özellikle alacakaranlıktan sabahın geç saatlerine kadar sise neden olur. ⓘ
Verona için iklim verileri (1971-2000, 1946'dan günümüze aşırı uçlar) ⓘ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
Rekor yüksek °C (°F) | 19.8 (67.6) |
22.1 (71.8) |
27.2 (81.0) |
31.8 (89.2) |
36.6 (97.9) |
38 (100) |
38.2 (100.8) |
39.0 (102.2) |
33.2 (91.8) |
29.2 (84.6) |
23.6 (74.5) |
18.8 (65.8) |
39.0 (102.2) |
Ortalama yüksek °C (°F) | 6.1 (43.0) |
8.9 (48.0) |
13.4 (56.1) |
17.2 (63.0) |
22.7 (72.9) |
26.3 (79.3) |
29.2 (84.6) |
28.8 (83.8) |
24.4 (75.9) |
18.0 (64.4) |
11.0 (51.8) |
6.7 (44.1) |
17.7 (63.9) |
Günlük ortalama °C (°F) | 2.5 (36.5) |
4.5 (40.1) |
8.4 (47.1) |
12.0 (53.6) |
17.2 (63.0) |
20.8 (69.4) |
23.6 (74.5) |
23.3 (73.9) |
19.0 (66.2) |
13.3 (55.9) |
7.1 (44.8) |
3.1 (37.6) |
12.9 (55.2) |
Ortalama düşük °C (°F) | −1.2 (29.8) |
0.1 (32.2) |
3.4 (38.1) |
6.8 (44.2) |
11.7 (53.1) |
15.4 (59.7) |
18.0 (64.4) |
17.8 (64.0) |
13.7 (56.7) |
8.7 (47.7) |
3.2 (37.8) |
−0.4 (31.3) |
8.1 (46.6) |
Rekor düşük °C (°F) | −18.4 (−1.1) |
−18.4 (−1.1) |
−10.4 (13.3) |
−2.2 (28.0) |
0.0 (32.0) |
3.8 (38.8) |
7.3 (45.1) |
8.1 (46.6) |
2.0 (35.6) |
−4.6 (23.7) |
−7.9 (17.8) |
−15.5 (4.1) |
−18.4 (−1.1) |
Ortalama yağış mm (inç) | 50.9 (2.00) |
43.3 (1.70) |
48.7 (1.92) |
70.4 (2.77) |
74.2 (2.92) |
87.2 (3.43) |
62.6 (2.46) |
81.7 (3.22) |
76.2 (3.00) |
91.0 (3.58) |
64.8 (2.55) |
52.5 (2.07) |
803.5 (31.63) |
Ortalama yağış günleri (≥ 1,0 mm) | 6.8 | 5.1 | 6.0 | 8.9 | 8.6 | 8.6 | 5.5 | 5.8 | 6.0 | 7.4 | 7.1 | 6.2 | 82.0 |
Ortalama bağıl nem (%) | 85 | 78 | 73 | 75 | 73 | 73 | 73 | 74 | 76 | 81 | 84 | 84 | 77 |
Ortalama aylık güneş ışığı saatleri | 94 | 102 | 156 | 180 | 241 | 255 | 304 | 262 | 199 | 158 | 72 | 81 | 2,104 |
Kaynak 1: Servizio Meteorologico (nem 1961-1990) | |||||||||||||
Kaynak 2: Danimarka Meteoroloji Enstitüsü (güneş, 1931-1960) |
Demografik Bilgiler
Doğduğu ülke | Nüfus |
---|---|
Romanya | 12,520 |
Sri Lanka | 7,234 |
Moldova | 5,008 |
Nijerya | 3,233 |
Fas | 2,857 |
Arnavutluk | 2,500 |
Çin | 1,975 |
Gana | 1,444 |
2009 yılında, Veneto'nun Verona ilinde bulunan Verona'da %47,6'sı erkek ve %52,4'ü kadın olmak üzere 265.368 kişi ikamet etmekteydi. Reşit olmayanlar (0-17 yaş arası çocuklar) nüfusun %16.05'ini oluştururken, emeklilerin oranı %22.36'dır. Bu oran İtalya ortalaması olan %18,06 (küçükler) ve %19,94 (emekliler) ile karşılaştırılmaktadır. Verona'da yaşayanların yaş ortalaması 43 olup, İtalya ortalaması 42'dir. 2002-2007 yılları arasındaki beş yılda Verona nüfusu %3.05 oranında artarken, İtalya'nın tamamı %3.85 oranında büyümüştür. Verona'nın mevcut doğum oranı 1,000 kişi başına 9.24 doğumdur ve İtalya ortalaması 9.45 doğumdur. ⓘ
2009 yılı itibariyle nüfusun %87'si İtalyan'dır. En büyük göçmen grubu diğer Avrupa ülkelerinden gelmektedir (en büyüğü Romanya'dan gelmektedir): 3.60, Güney Asya: %2.03 ve Sahra altı Afrika %1.50. Şehir ağırlıklı olarak Roma Katoliğidir, ancak göç nedeniyle artık bazı Ortodoks Hıristiyan ve Müslüman takipçileri vardır. ⓘ
Verona komününün sınırları içindeki nüfusu 2019 itibarıyla 259.608 kişi olup nüfus yoğunluğu 1.300 kişi/km² olur. Verona komünü bulunduğu bölgenin ikinci büyük komünü ve kuzey-doğu İtalya'nın üçüncü büyük komünü olur. Verona metropoliten bölgesi 1,426 km² olup nüfusu 714,274 kişidir. ⓘ
Verona komünü nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllardaki değişimi resmî nüfus sayımı sonuçlarına göre şu şekilde gösterilmektedir: Kişi ⓘ
$wgTimelinePerlCommand
öğesinin doğru ayarlandığından emin olun.Hükümet
1993'teki yerel yönetimin siyasi olarak yeniden düzenlenmesinden bu yana Verona, merkezi Palazzo Barbieri'de bulunan Verona Belediye Meclisi tarafından yönetilmektedir. Seçmenler her beş yılda bir doğrudan 33 meclis üyesini ve Verona Belediye Başkanını seçmektedir. ⓘ
Verona aynı zamanda kendi ilinin de başkentidir. İl Konseyi Palazzo del Governo'da yer almaktadır. Verona'nın mevcut Belediye Başkanı 26 Haziran 2022'de seçilen Damiano Tommasi'dir. ⓘ
Verona geleneksel olarak sağcı gelenekçi bir Katolik kenti olup, İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin büyük şehirlerinden biri olarak eski statüsünü ve Veneto bölgesinin sağcı politikalarını yansıtmaktadır. Ekim 2018'de Verona İtalya'da kendini yaşam yanlısı ilan eden ilk şehir oldu ve 2019'da Amerikan Hıristiyan sağ lobi grubu Dünya Aileler Kongresi'nin konferansına ev sahipliği yaptı. Buna rağmen, 1994 yılında belediye başkanlarının doğrudan seçilmeye başlanmasından bu yana, şehir iki solcu belediye başkanı seçmiştir: 2002 yılında Paolo Zanotto ve 2022 yılında mevcut belediye başkanı Damiano Tommasi, büyük ölçüde görevdeki belediye başkanı Federico Sboarina'nın sağcı koalisyonuna merkez sağ partileri dahil etmeyi reddetmesi nedeniyle. ⓘ
Başlıca turistik yerler
Verona, sahip olduğu çok sayıda tarihi yapının değeri ve önemi nedeniyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır. Verona erken Ortaçağ'da birçok antik Roma anıtını (muhteşem Arena dahil) korumuştur, ancak erken Ortaçağ yapılarının çoğu, büyük bir Romanesk yeniden inşasına yol açan 3 Ocak 1117 depreminde yıkılmış veya ağır hasar görmüştür. Karolenj dönemine ait Versus de Verona, erken ortaçağ dönemindeki Verona'nın önemli bir tanımını içermektedir. ⓘ
Roma yapıları
Bugün şehrin merkezinde yer alan Roma askeri yerleşimi, dik açılarla kesişen cardines ve decumani üzerinden genişleyecekti. Bu yapı günümüze kadar korunmuştur ve havadan açıkça görülebilmektedir. Daha sonraki gelişmeler orijinal haritayı yeniden şekillendirmemiştir. Bazalt döşeli yollarıyla Roma kenti çoğunlukla gözden uzak olsa da, yüzeyin yaklaşık 6 m altında neredeyse hiç bozulmadan durmaktadır. Çoğu palazzi ve ev, Roma yapıları üzerine inşa edilmiş ve ziyaretçilerin nadiren erişebildiği mahzenlere sahiptir.
Roma forumunun yakınındaki Piazza delle Erbe, Verona'nın lordları Cangrande I ve Cansignorio della Scala I tarafından Roma kaplıcaları ve villalarından alınan malzemeler (mermer bloklar ve heykeller gibi) kullanılarak yeniden inşa edilmiştir. ⓘ
Verona, şehrin en büyük meydanı olan Piazza Bra'da bulunan Roma amfitiyatrosu Arena ile ünlüdür. MS 30 civarında tamamlanan bu amfitiyatro, Roma'daki Kolezyum ve Capua'daki arenadan sonra İtalya'daki üçüncü büyük amfitiyatrodur. 139 metre uzunluğunda ve 110 metre genişliğindedir ve 44 kademeli mermer koltuklarında yaklaşık 25.000 seyirci oturabilir. Duvarları içinde gerçekleştirilen ludi (gösteriler ve gladyatör oyunları) o kadar ünlüydü ki şehrin çok ötesinden izleyicileri kendine çekiyordu. Şu anki iki katlı cephe aslında katların iç desteğidir; Valpolicella'dan beyaz ve pembe kireçtaşından yapılmış üç katlı orijinal dış çevre duvarından geriye sadece bir parça kalmıştır. Oldukça etkileyici ve neredeyse hiç bozulmamış olan iç mekan, bugün bile halka açık etkinlikler, fuarlar, tiyatro ve sıcak yaz gecelerinde açık hava operası için kullanılmaya devam etmektedir. ⓘ
Kentte ayrıca Verona Roma tiyatrosu gibi çeşitli Roma anıtları da bulunmaktadır. Bu tiyatro M.Ö. 1. yüzyılda inşa edilmiş, ancak çağlar boyunca kullanılmaz hale gelmiş ve üzerine konut inşa edilmiştir. 18. yüzyılda zengin bir Veronalı olan Andrea Monga, zaman içinde tiyatronun üzerine inşa edilen tüm evleri satın alarak yıktırmış ve anıtı kurtarmıştır. Çok uzakta olmayan Ponte di Pietra ("Taş Duvar Köprüsü"), günümüze kadar ayakta kalmış bir başka Roma simgesidir. ⓘ
Arco dei Gavi (Gavi Kemeri) MS 1. yüzyılda inşa edilmiştir ve dönemin mimarisinde ender rastlanan bir durum olarak üzerine inşa edenin (mimar Lucius Vitruvius Cordone) adının kazınmış olmasıyla ünlüdür. Başlangıçta, şimdi Corso Cavour olan şehre giden ana Roma yolunun üzerindeydi. Fransız birlikleri tarafından 1805 yılında yıkılmış ve 1932 yılında yeniden inşa edilmiştir. ⓘ
Yakınlarda Corso Porta Borsari'nin sonunda bir kemer olan Porta Borsari bulunmaktadır. Bu, orijinal Roma şehir surlarındaki 3. yüzyıldan kalma bir kapının cephesidir. Yazıt MS 245 yılına tarihlenmekte ve şehrin adını Colonia Verona Augusta olarak vermektedir. Corso Porta Borsari, kapıdan geçen yol Roma şehrinin orijinal Via Sacra'sıdır. Bugün, birkaç Rönesans sarayı ve Piazza delle Erbe'ye birkaç metre mesafedeki antik Santi Apostoli Kilisesi ile kaplıdır. ⓘ
Porta Leoni, bir zamanlar Roma şehir kapısının bir parçası olan MÖ 1. yüzyıl kalıntısıdır. Önemli bir kısmı hala bir ortaçağ binasının duvarının bir parçası olarak ayaktadır. Caddenin kendisi açık bir arkeolojik alandır ve orijinal Roma caddesi ve geçit temellerinin kalıntıları mevcut cadde seviyesinin birkaç metre altında görülebilir. Buradan da görülebileceği gibi kapı, kulelerle korunan küçük bir avlu içermektedir. Burada, arabalar ve yolcular şehre girmeden ya da şehirden ayrılmadan önce denetlenirdi. ⓘ
Santo Stefano kilisesi ilk Hıristiyan şehidine adanmıştır, Paleochristian döneminde inşa edilmiştir ve Verona'nın ilk piskoposlarının mezarlarına ev sahipliği yapmaktadır. Yüzyıllar boyunca Aziz Stephen karmaşık mimari dönüşümler geçirmiştir. Özellikle dikkat çekici olan, muhtemelen hacılara kilisenin ünlü olduğu önemli kalıntıların bol miktarda koleksiyonuna görsel erişim sağlamak için inşa edilen nadir iki katlı ambulatuvardır. Ayrıca sütunlar, kemerler ve çapraz tonozlardan oluşan ormanıyla haç biçimli mahzen de ziyaret edilmelidir. Aziz Stephen ilk Hıristiyan şehididir ve Elçilerin İşleri'ne göre Kudüs'ün hemen dışında, bugün hala hatırlanan bir yerde, "Porta Leoni" olarak adlandırılan yerin yakınında taşlanmıştır. ⓘ
Ortaçağ mimarisi
- San Zeno Maggiore Bazilikası, Verona'nın koruyucu azizi Aziz Zeno'nun (362'den öldüğü 380'e kadar Verona piskoposu) 4. yüzyıldan kalma tapınağı üzerine 1123-1135 yılları arasında inşa edilen Romanesk tarzda bir kilisedir ve bulunduğu yerdeki üçüncü yapıdır. Ön cephesi geniş meydana hakimdir ve Dante'nin İlahi Komedya'da Araf'ın 18. bölümünde bahsettiği 72 metre yüksekliğindeki çan kulesi ile çevrilidir. Yıpranmış Veronese taşı sıcak bir altın parıltısı verirken, sütunların, kolonların ve kornişlerin ölçülü çizgileri ve çift pencereli galeri cepheye uyumlu bir zarafet havası verir. Büyük gül pencere çarkıfelek şeklinde dekore edilmiştir. Portalın üzerindeki lentolarda yılın ayları oyulmuştur. Kapının her iki tarafı İncil'den sahnelerin yer aldığı 18 kabartma panelle süslenmiştir ve içteki bronz kapı panellerinde İncil'den sahnelerin ve Aziz Zeno'nun hayatından bölümlerin 48 ilkel ama güçlü tasviri bulunmaktadır. Bazı sahnelerin anlamı artık bilinmemektedir, ancak figürlerin olağanüstü canlı enerjisi geleneksel ve Otton etkilerinin mükemmel bir karışımıdır. Kilisenin içi, yapının yaklaşık ⅔'ünü kaplayan Aşağı Kilise ve geri kalanını kaplayan Yukarı Kilise olarak ikiye ayrılmıştır. Duvarlar 12. ve 14. yüzyıl freskleriyle kaplıdır ve nefin tavanı gemi omurgası tavanının muhteşem bir örneğidir. Tonozlu mahzende Verona'nın ilk Piskoposu Aziz Zeno'nun mezarının yanı sıra diğer bazı azizlerin mezarları da bulunmaktadır. Kilisenin kuzeyinde hoş bir manastır yer almaktadır. Kilise ayrıca İtalya Kralı Pippin'in (777-810) mezarına da ev sahipliği yapmaktadır.
- San Lorenzo Bazilikası, daha küçük olmasına rağmen bir başka Romanesk kilisedir. Yaklaşık 1177 yılından kalmadır, ancak parçaları kalan bir Paleochristian kilisesinin yerine inşa edilmiştir. Kilise, tuğla ve taştan dönüşümlü olarak inşa edilmiştir ve kadın galerilerine çıkan spiral merdivenleri barındıran iki silindirik kuleye sahiptir. İç mekân sade ama yine de sessizdir. Taş ve tuğladan oluşan çizgili şeritler ve zarif kemerler ortamı tamamlamaktadır.
- Santa Maria Antica, Scaligeri klanının özel şapeli olarak hizmet vermiş küçük bir Romanesk kilisedir ve Gotik Scaliger Mezarları ile ünlüdür. Duomo da dikkate değer bir Romanesk kilisedir.
- Sant'Anastasia, 1290-1481 yılları arasında Dominikenler tarafından vaazlarından etkilenen büyük cemaatleri tutmak için inşa edilmiş büyük ve yüce bir kilisedir. Pellegrini şapeli, Pisanello'nun Aziz George ve Trebizond Prensesi freskinin yanı sıra Wilhelm von Bibra'nın mezarına da ev sahipliği yapmaktadır. Meydanda her mayıs ayında bir sanat festivali düzenlenmektedir. ⓘ
Segmental kemer köprü Ponte Scaligero, 48,70 m (159,78 ft) açıklık uzunluğu ile 1356 yılında tamamlandığında dünyanın en büyük köprü kemerine sahipti. ⓘ
Önemli kişiler
- Aleardo Aleardi, bir şair
- Berto Barbarani, şair
- Paolo Bellasio, Rönesans bestecisi; Roma Okulu üyesi
- Stefano Bernardi, barok besteci
- Massimo Bubola, Terrazzo doğumlu şarkıcı-söz yazarı
- Paolo Caliari, "Veronese" olarak tanınır, ressam
- Lou Campi, profesyonel bowling oyuncusu
- Mario Capecchi, Nobel Tıp Ödülü, 2007
- Giovanni Francesco Caroto, ressam
- Catullus, Latin şair
- Walter Chiari, aktör
- Gigliola Cinquetti, 1964 yılında İtalya'ya ilk Eurovision Şarkı Yarışması galibiyetini getiren şarkıcı
- Lorenzo Comendich, ressam
- Damiano Cunego, eski dünya 1 numarası bisikletçi ve eski Giro d'Italia galibi
- Giorgio de Stefani, tenis oyuncusu, 1932 Fransa Açık finalisti
- Franco Donatoni, besteci
- Gino Fano, matematikçi
- Girolamo Fracastoro, Fracastorius olarak da bilinir, ünlü bilgin, hekim ve şair
- Giovanni Giocondo, mimar ve akademisyen
- Girolamo dai Libri, el yazmaları tezhipçisi ve ressam
- Romano Guardini, ilahiyatçı
- Claudio Guglielmoni, emekli profesyonel futbolcu
- Marc' Antonio Ingegneri, besteci, Claudio Monteverdi'nin öğretmeni
- Ernestine von Kirchsberg, Avusturyalı manzara ressamı
- Cesare Lombroso, kriminolog
- Scipione Maffei, yazar ve tarihçi
- Matteo Manassero, İngiliz amatör golf şampiyonu, 2009
- Arnoldo Mondadori, editör
- Romeo Montague ve Juliet Capulet, Shakespeare'in ünlü oyunu Romeo ve Juliet'in kurgusal karakterleri
- Marcantonio Negri, Barok besteci, Monteverdi'nin ortağı
- Carlo Pedrotti, 19. yüzyıl bestecisi, orkestra şefi, ses öğretmeni ve opera yöneticisi
- Aziz Peter Martyr, Dominiken vaiz ve aziz
- Ippolito Pindemonte, şair
- Ratherius, Ortaçağ piskoposu ve yazar
- Francesca Rettondini, oyuncu
- Carlo Rovelli, fizikçi ve yazar
- Vincenzo Ruffo, Rönesans bestecisi
- Emilio Salgari, roman yazarı
- Antonio Salieri, besteci
- Michele Sammicheli, mimar
- Sara Simeoni, eski dünya yüksek atlama birincisi ve Olimpiyat altın madalyalı sporcu
- Marco Stroppa, besteci
- Bartolomeo Tromboncino, Rönesans dönemi bestecisi
- Giorgio Zancanaro, bariton
- Achille Lauro, 2022 Eurovision Şarkı Yarışması'nda San Marino'yu temsil edecek olan şarkıcı, rapçi ve söz yazarı
Verona, Catullus'un doğum yeri ve Julius Caesar'ın dinlenmek için seçtiği şehirdir. Ostrogot Kralı Büyük Theoderic, Alboin ve Rosamund, Lombard Dükleri, İtalya Şarlman ve Pippin, I. Berengar ve Dante gibi Avrupa tarihinde önemli olan birçok kişi ve olayla ilişkisi olmuştur. Önemli kongreler gibi konsiller de burada düzenlenmiştir. Verona, Goethe, Stendhal, Paul Valéry ve Michel de Montaigne'in seyahat günlüklerinde yer almıştır. İngiliz yazar Tim Parks 1980'lerden beri Verona yakınlarında yaşamaktadır ve şehir, başta A Season with Verona ve Italian Neighbors olmak üzere birçok kitabının merkezinde yer almaktadır. ⓘ
Spor
Şehrin günümüzde iki profesyonel futbol takımı bulunmaktadır. Tarihsel olarak şehrin en büyük takımı Hellas Verona olmuştur. Bu takım 1984-85 sezonunda İtalya Serie A şampiyonu olmuş ve ertesi yıl Avrupa Kupası'nda mücadele etmiştir. Chievo Verona, Verona'nın bir banliyösü olan Chievo'yu temsil ediyordu ve 1929 yılında kuruldu. Ancak, ödenmemiş vergi ödemeleri nedeniyle 2021 yılında varlıkları sona erdi. 2021-22 sezonundan itibaren Hellas, İtalyan futbolunun birinci ligi olan Serie A'da oynarken, şehrin diğer kulübü Virtus Verona Serie C'de oynamaktadır. Hellas ve Chievo takımları Derby della Scala'da mücadele etmiş ve 1990 FIFA Dünya Kupası'nda kullanılan 38.402 kişilik Stadio Marcantonio Bentegodi'yi (Chievo'nun kapanması nedeniyle artık sadece Hellas'a ev sahipliği yapmaktadır) paylaşmıştır. ⓘ
Verona, voleybol takımı Marmi Lanza Verona (şu anda Serie A1'de), rugby takımı Franklin and Marshall Cus Verona Rugby (şu anda Serie A1'de) ve basketbol takımı Scaligera Basket'e (şu anda Legadue'de) ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Şehir 1999 (Treviso ile birlikte) ve 2004 yıllarında olmak üzere iki kez UCI Yol Dünya Şampiyonasına ev sahipliği yapmıştır. Şehir ayrıca düzenli olarak Giro d'Italia yıllık bisiklet yarışının etaplarına ev sahipliği yapmaktadır. Verona ayrıca 2009 yılında Beyzbol Dünya Kupası'na ve Eylül-Ekim 2010'da Voleybol Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmıştır. Verona Eylül-Ekim 2014'te Voleybol Bayanlar Dünya Şampiyonası'na ev sahipliği yapacaktır. ⓘ
Altyapı ve ulaşım
Toplu taşıma
Toplu taşıma, 2007 yılından bu yana il toplu taşıma şirketi Azienda Trasporti Verona (ATV) tarafından işletilmektedir. 1884'ten 1951'e kadar şehre Verona tramvay ağı hizmet vermiştir [it]. Troleybüsler, 1975 yılında otobüslerle değiştirilen tramvayların yerini almıştır. Yeni bir troleybüs ağı şu anda ATV tarafından incelenmektedir ve 2022 yılında açılması beklenmektedir. ⓘ
Eğimli bir asansör olan Verona füniküleri 2017 yılında açılmıştır ve Ponte Pietra'dan Roma tiyatro müzesine ve San Pietro Kalesi'ne erişim sağlamaktadır. ⓘ
Demiryolları
Verona, Brenner Geçidi'nden Roma'ya uzanan kuzey-güney demiryolu hattının Milano ve Venedik arasındaki doğu-batı hattıyla kesiştiği önemli bir güzergah kavşağında yer almakta ve şehre Avrupa'nın büyük bir kısmına demiryolu erişimi sağlamaktadır. Bölgesel ve yerel hizmetlere ek olarak, şehre Zürih, Innsbruck ve Münih'e doğrudan uluslararası trenler ve Paris ve Dijon (Thello), Münih ve Viyana'ya (ÖBB) gece yataklı seferleri ile hizmet verilmektedir. ⓘ
Verona'nın ana istasyonu, şehir merkezinin güneyinde yer alan Verona Porta Nuova tren istasyonudur. Günde yaklaşık 68.000 yolcu veya yılda 25 milyon yolcu taşıyan bu istasyon İtalya'nın en yoğun dokuzuncu tren istasyonu olarak kabul edilmektedir. ⓘ
Şehrin doğusunda Porta Vescovo'da daha küçük bir istasyon daha vardır, eskiden Verona'nın ana istasyonuydu, ancak şimdi sadece Venedik ve Porta Nuova arasındaki trenleri almaktadır. ⓘ
Havaalanı
Verona Havaalanı Verona şehir merkezinin 5 km güney-batısındadır. Yılda yaklaşık 3.5 milyon uçak yolcusuna hizmet vermektedir. Bu Havaalanı şehrin ana tren garı olan Porta Nova Garı'na sık otobüs hizmetleri ile bağlıdır. ⓘ
Verona Havaalanı ile Münih, Berlin, Frankfurt, Viyana Schwechat, Moskova, Paris Charles De Gaulle, Londra Gatwick, Manchester, Liverpool John Lennon, Dublin havaalanları ile uluslararası uçak seferleri ve bu havameydanı ile Roma Fiumici, Napoli, Cagliari, Catania, Palermo arasında İtalya içi direkt uçak seferleri yapılmaktadır. ⓘ
Uluslararası ilişkiler
İkiz şehirler - kardeş şehirler
Verona ile kardeştir:
- Albany, Amerika Birleşik Devletleri
- Johannesburg, Güney Afrika
- Münih, Almanya
- Nagahama, Japonya
- Nimes, Fransa
- Pula, Hırvatistan
- Saint-Josse-ten-Noode, Belçika
- Salzburg, Avusturya ⓘ
Arkadaşlık anlaşmaları
Verona'nın dostane ilişkileri vardır:
- Ayacucho, Peru
- Beytüllahim, Filistin
- Korfu, Yunanistan
- Detmold, Almanya
- Fresno, Birleşik Devletler
- Hangzhou, Çin
- Kazan, Rusya
- Korçë, Arnavutluk
- Košice, Slovakya
- Kragujevac, Sırbistan
- Namwon, Güney Kore
- Ningbo, Çin
- Prilep, Kuzey Makedonya
- Ra'anana, İsrail
- Tiran, Arnavutluk
- Zhuji, Çin
- Zintan, Libya ⓘ
Popüler kültürde
William Shakespeare'in iki oyunu, ünlü Romeo ve Juliet ile daha az bilinen The Two Gentlemen of Verona, Verona şehrinde geçmektedir. Günümüze ulaşan hiçbir kanıt Shakespeare'in bu şehre, hatta İtalya'ya gittiğini göstermese de, şehrin Shakespeare'in eserlerinde yer alması, o zamandan beri Verona ve çevresindeki bölgelere yönelik turizmin artmasına ilham kaynağı olmuştur. ⓘ
Coğrafi konumu
Verona'nın coğrafî konumunun önemi Alplerden çıkıp Garda Gölü'nden geçip gelen Adige Nehri'nin yaptığı bir kaviste yerleşmesidir. Bu nehir 1956'ya kadar zaman zaman şehrin sel afetine uğramasına yol açmış, ama bu tarihte inşası bitirilen Mori-Torbole Tüneli nedeniyle sel riski azaltılmıştır. ⓘ
Şehirdeki turistik eserler
Diğer turistik eserler
- Romeo ve Juliyet balkon sahnesine atfedilen ev: William Shakespeare'in "Romeo ve Juliet" hikâyesinde konu edilen Juliet'in evi
- Castelvecchio Müzesi: 1154-1356'da yapılan ve 20. yüzyılda birkaç defa restore edilen bir kalede yerleşkelenmiştir ve güzel sanat eserleri heykeller ve resimler koleksiyonunu sergilenmek için kullanılmaktadır.
- Doğa Tarihi Müzesi (Museo civico di storia naturale): Verona'da bulunan doğa tarihi müzesi çok değerli fosil ve arkeolojik kalıntılar koleksiyonları ile batı Avrupa'da bulunan önemli doğa tarihi müzeleri arasındadır. ⓘ
Resimler
Verona Üniversitesi ⓘ