Ketoprofen
 | |
 | |
| Klinik veriler | |
|---|---|
| Ticari isimler | Oruvail, diğerleri |
| AHFS/Drugs.com | Monografi |
| MedlinePlus | a686014 |
| Lisans verileri |
|
| Hamilelik Kategori |
|
| Rotaları YÖNETİM | Ağız yoluyla, topikal, intravenöz (veteriner kullanımı) |
| ATC kodu |
|
| Yasal statü | |
| Yasal statü |
|
| Farmakokinetik veriler | |
| Protein bağlama | 99% |
| Eliminasyon yarı ömrü | 2-2,5 saat |
| Tanımlayıcılar | |
IUPAC adı
| |
| CAS Numarası | |
| PubChem CID | |
| IUPHAR/BPS | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| UNII | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C16H14O3 |
| Molar kütle | 254.285 g-mol-1 |
| 3D model (JSmol) | |
| Kiralite | Rasemik karışım |
GÜLÜMSEMELER
| |
InChI
| |
  (bu nedir?) (doğrulayın) | |
Ketoprofen, analjezik ve antipiretik etkileri olan nonsteroidal antiinflamatuvar ilaçların (NSAID) propiyonik asit sınıfından biridir. Vücudun prostaglandin üretimini inhibe ederek etki gösterir. ⓘ
1967'de patenti alınmış ve 1980'de tıbbi kullanım için onaylanmıştır. ⓘ
| Ketoprofen ⓘ | |
|---|---|
 | |
| Sistematik (IUPAC) adı | |
| (RS)-2-(3-benzoyilfenil)propanoik asit | |
| Kimlik belirteçleri | |
| CAS numarası | 22071-15-4 |
| ATC kodu | M01AE03 |
| PubChem | 3825 |
| DrugBank | APRD01059 |
| Kimyasal özellikler | |
| Kimyasal formül | C16H14O3 |
| Moleküler ağırlık | 254,281 g/mol g/mol |
| Farmakokinetik özellikler | |
| Proteine bağlanma | 99% |
| Yarılanma ömrü | 2-2,5 saat |
| Atılma | İdrarla |
Jel formu için: ⓘ
Kullanım şekli
Günde 2-4 kez ağrılı bölgeye ovularak uygulanır. ⓘ
Endikasyonları
Romatoid artrit, osteoartrit, ankilozan spondilit, akut gut artriti, bursit, tendinit, travmatik sinovit gibi hastalıkların akut ve uzun süreli tedavisinde ve ağrılarının giderilmesinde endikedir. Ayrıca şurup formu 6 aylıktan büyük bebek ve çocuklarda (6 ay-11 yaş) ateşin semptomatik tedavisinda kullanılır. ⓘ
Kontrendikasyonları
Asetilsalisilik asit ve diğer non-steroidal antienflamatuvar ilaçlara aşırı duyarlılığı olanlarda kullanılmamalıdır. Daha önce mide-bağırsak hastalığı (özellikle gastroduodenal ülser) geçirmiş olanlara ketoprofen tedavisi uygulanmamalıdır. ⓘ
Uyarılar
Ketoprofen ile tedavi süresince diğer non-steroidal antienflamatuvar ilaçlarda görüldüğü gibi peptik ülserasyon ve gastrointestinal kanamalar ciddi olabilir. Özgeçmişinde ülser ya da gastrointestinal kanama öyküsü bulunanlarda tedavi çok dikkatli ve kontrol altında uygulanmalıdır. Uzun süreli tedavi gerektiren olgularda karaciğer ve böbrek fonksiyonlarıyla hematolojik incelemeler yapılmalıdır. Tedavi süresince antikoagülan maddeler, aspirin, digoksin ve diüretik alması gereken hastalar dikkatle izlenmelidir. Ketoprofen ya da diğer non-steroid antienflamatuvar ilaçların uzun süreli ve devamlı kullanılmalarında interstisyel nefrit ya da nefrotik sendrom oluştuğunu belirtir raporlar mevcuttur. Ayrıca, bu gibi olgularda, uygulanan doz ile ilgili prostaglandin sentez inhibisyonuna bağlı renal kan akımı azalması nedeniyle böbrek yetmezliği oluşabilmesi de gözönünde bulundurulmalıdır. Yaşlılar, böbrek veya karaciğer fonksiyon bozukluğu bulunan ya da kalp yetmezliği bulunan hastalar bu yönden büyük risk taşırlar. Uygulanan ilacın kesilmesiyle tablo hızla normale döner. Ketoprofen eliminasyonu idrarla olduğundan ve farmakokinetik veriler böbrek yetmezliğiyle değiştiğinden, bu gibi durumlarda hastalar yakından izlenmeli ve ilaç ya da metabolitlerinin birikimini önlemek için doz ayarlaması yapılmalıdır. Ketoprofen ile tedavi süresinde karaciğer fonksiyon testlerinde yükselmeler izlenebilir. Bu gibi durumlarda hastalar yakından izlenmelidir. Bazı romatoid artrit olgularında izlenen anemi non-steroidal antienflamatuvar ilaç tedavisi süresinde artabilir, minor gastrointestinal kanama oluşabilir ya da sıvı retansiyonu ortaya çıkabilir. Hastalar bu yönden yakından izlenmelidir. Ketoprofen uygulanan olgularda %2 oranında periferal ödem oluştuğu rapor edilmiştir. Bu nedenle sıvı retansiyonu, hipertansiyon ve kalp yetmezliği tanısı konan olgularda non-steroidal antienflamatuvar ilaçlar dikkatle kullanılmalıdır. Ketoprofen ile yapılan hayvan deneylerinde ilacın teratojenik ve kanserojenik etkisi olmadığını göstermekle beraber gebelik, emzirme süresi ve çocuklarda kullanılmamalıdır. ⓘ
Yan etkileri
Dispepsi, bulantı, karın ağrısı, diyare ya da kabızlık, gaz, anoreksi, kusma, stomatit, iştah artması, ağız kuruluğu, geğirme, gastrit, rektal kanama, melena, tükrük artması, peptik ülserasyon, gastrointestinal perforasyon, hematemez ve bağırsak ülserasyonu gibi sindirim sistemiyle ilgili yan etkiler; baş ağrısı, uykusuzluk ya da uyku hali, bitkinlik ya da eksitasyon, depresyon, rüya görme, amnezi, migren, konfüzyon, impotans, vertigo, parestezi gibi santral sinir sistemiyle ilgili; ödem, BUN yükselmesi, irritasyon, menometroraji, hematüri, nefrit, nefrotik sendrom gibi ürogenital sistemle ilgili; dispne, hemoptizi, epistaksis, larenks ödemi, bronkospazm, rinit, farenjit gibi solunum sistemiyle ilgili; hipertansiyon, palpitasyon, taşikardi, kalp yetmezliği, vazodilatasyon gibi kardiyovasküler sistemle ilgili; alopesi, ekzema, prurit, purpura, döküntü, ürtiker, terleme, eksfolyatif dermatit, renk değişmesi, fotosensitivite ve onikoliz gibi deriyle ilgili yan etkiler görülebilir. Genel olarak konjonktivit, göz ağrısı, işitme bozukluğu, retinal kanama ve pigmentasyon değişikliği, stomatit, tat bozukluğu, titreme, miyalji, yüz ödemi, hiperkoagülasyon, agranülositoz, anemi, hemoliz, susama, trombositopeni, kilo alma ya da kaybetme, hepatik disfonksiyon, hiponatremi gibi yan etkiler görülebilir. ⓘ
İlaç etkileşimleri
Ketoprofen, kan proteinlerine yüksek oranda bağlanan ilaçlarla birlikte, 50 mg/tek doz üzerinde ya da 200 mg/gün şeklinde kullanıldığı zaman etkileşmenin artacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Bazı olgularda aspirin ile birlikte kullanıldığında aspirinin ketoprofenin kan proteinlerine bağlanmasını azalttığı ve ketoprofen plazma klirensini artırdığı izlenmiştir. Ketoprofen, hidroklorotiyazid ile birlikte kullanıldığında potasyum ve klorun idrar ile atılımını azaltır. Aynı zamanda prostaglandin inhibisyonu nedeniyle renal kan akımını azaltacağından böbrek iflası da oluşabilir. Varfarin ile etkileşme söz konusu olmamakla beraber, prostaglandinlerin hemostaz üzerindeki rolüyle ketoprofenin trombosit fonksiyonları üzerindeki etkisi göz önünde bulundurularak, uzun süreli kullanımlarda hastalar, her iki ilaç yönünden yakından izlenmelidir. Probenesid, ketoprofenin kan proteinlerine bağlanmasını azalttığından ve plazma klirensini ortalama 1/3 oranında düşürdüğünden birlikte kullanılmamalıdır. Ketoprofen, kan proteinlerine bağlanan metotreksatın protein bağlarını açması nedeniyle toksisitesini artıracağından birlikte kullanılmamalıdır. ⓘ
Tıbbi kullanımları
Ketoprofen genellikle artrite bağlı iltihaplı ağrılar veya diş etlerinin iltihaplanmasına neden olan şiddetli diş ağrıları için reçete edilir. ⓘ
Ketoprofen topikal bantları kas-iskelet sistemi ağrılarının tedavisinde kullanılmaktadır. ⓘ
Ketoprofen ayrıca bazı ağrıların, özellikle siyatik, postherpetik nevralji ve radikülopati için sevk edilen ağrı gibi sinir ağrılarının tedavisinde krem, merhem, sıvı, sprey veya jel şeklinde kullanılabilir, ketamin ve lidokain ile birlikte siklobenzaprin, amitriptilin, asiklovir, gabapentin, orfenadrin ve NSAİİ veya ağrı tedavisinde yardımcı, atipik veya güçlendirici olarak kullanılan diğer ilaçlar gibi yararlı olabilecek diğer ajanları da içerebilir. ⓘ
Etkililik
2013 yılında yapılan bir sistematik derlemede "Ağızdan uygulanan ketoprofenin orta-şiddetli ağrıyı dindirmedeki, fonksiyonel durumu ve genel durumu iyileştirmedeki etkinliğinin ibuprofen ve/veya diklofenaktan önemli ölçüde daha iyi olduğu" belirtilmiştir. Akut, orta-şiddetli ameliyat sonrası ağrıda ağızdan tek doz olarak ketoprofeni araştıran 2017 Cochrane sistematik incelemesi, etkinliğinin ibuprofen ve diklofenak gibi ilaçlara eşdeğer olduğu sonucuna varmıştır. ⓘ
Osteoartrit için topikal ketoprofeni destekleyen kanıtlar vardır ancak diğer kronik kas-iskelet sistemi ağrıları için geçerli değildir. ⓘ
Yan etkiler
Ekim 2020'de ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), düşük amniyotik sıvı ile sonuçlanan fetüslerde böbrek sorunları riskini tanımlamak için tüm nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar için ilaç etiketinin güncellenmesini istedi. Hamileliğin 20. haftasında veya sonrasında hamile kadınlarda NSAİİ'lerden kaçınılmasını önermektedirler. ⓘ
Mekanizma
Bantların, geleneksel oral uygulamaya kıyasla kandaki ilaç konsantrasyonu seviyelerini önemli ölçüde artırmadan altta yatan dokulara hızlı ve sürekli iletim sağladığı gösterilmiştir. Ketoprofen karaciğerde UGT enzimleri tarafından glukuronik asit ile konjugasyon (glukuronidasyon), CYP3A4 ve CYP2C9 enzimleri tarafından benzoil halkasının hidroksilasyonu ve karbonil indirgeyici enzimler (CRE'ler) tarafından keton parçasının (bir karbonil fonksiyonel grubu, yani karbon-oksijen çift bağı ile) indirgenmesi yoluyla metabolizmaya uğrar. Ketoprofen, siklooksijenaz-1 ve -2 (COX-1 ve COX-2) enzimlerini geri dönüşümlü olarak inhibe ederek proinflamatuar prostaglandin öncüllerinin üretimini azaltan antipiretik, analjezik ve anti-inflamatuar özellikleri için kullanılır. ⓘ
Mevcut formlar
Ketoprofen Amerika Birleşik Devletleri'nde 12,5 mg kaplı tabletler (Orudis KT ve Actron) şeklinde reçetesiz satılmaktaydı, ancak bu form kullanımdan kaldırılmıştır. Reçeteli kapsüller ile temin edilebilir. ⓘ
Ketoprofen ayrıca topikal uygulama için %2,5 jel olarak da mevcuttur ve topikal analjezi ve anti-enflamatuar etki için bir yama olarak da mevcuttur. Ancak, jel Amerika Birleşik Devletleri'nde satılmamaktadır. ⓘ
Avustralya'daki marka isimleri Orudis ve Oruvail'dir. Japonya'da Hisamitsu Pharmaceutical tarafından üretilen transdermal bir yama Mohrus Tape olarak mevcuttur. İngiltere'de Ketoflam ve Oruvail, İrlanda'da Fastum Gel, Estonya'da Keto, Ketonal ve Fastum Gel, Finlandiya'da Ketorin, Keto, Ketomex ve Orudis olarak mevcuttur; Fransa'da Profénid, Bi-Profénid ve Ketum; İtalya'da Ketodol, Fastum Gel, Lasonil, Orudis ve Oki; Polonya'da Ketonal, Ketonal active, Ketolek; Sırbistan, Slovenya ve Hırvatistan'da Knavon ve Ketonal; Romanya'da Ketonal ve Fastum Gel olarak; Meksika'da Arthril olarak; Norveç'te Zon ve Orudis olarak; Rusya'da ОКИ (OKI), Fastum Gel ve Ketonal olarak; İspanya'da Actron ve Fastum Gel olarak; Arnavutluk'ta Oki ve Fastum Gel olarak ve Venezuela'da 100 mg ve 150 mg kapsüllerin enjekte edilebilir bir çözeltisi olarak Ketoprofeno olarak. ⓘ
Bazı ülkelerde optik olarak saf (S)-enantiomer (deksketoprofen) mevcuttur; trometamol tuzunun gastrointestinal sistemden özellikle hızlı bir şekilde geri emildiği ve etkilerinin hızlı başladığı söylenmektedir. ⓘ
İnsanlarda terapötik kullanımına ilişkin en eski rapor 1972'de yayınlanmıştır. ⓘ
Veterinerlik tıbbı
Ketoprofen, atlarda ve diğer atgillerde kullanılan yaygın bir NSAID, ateş düşürücü ve analjeziktir. En yaygın olarak kas-iskelet sistemi ağrıları, eklem sorunları ve yumuşak doku yaralanmalarının yanı sıra laminit için kullanılır. Ayrıca ateşi kontrol etmek ve endotoksemiyi önlemek için de kullanılır. Daha küçük hayvanlarda, genellikle cerrahi prosedürleri takiben hafif bir ağrı kesici olarak da kullanılır. ⓘ
Atlarda 2,2 mg/kg/gün dozunda verilir. Çalışmalar, başlangıçta iddia edildiği gibi 5-lipoksijenaz ve lökotrien B4'ü inhibe etmediğini göstermiştir. Bu nedenle, kullanımı ile topallığın klinik belirtileri azalmasına rağmen, daha önce inanıldığı gibi fenilbutazondan daha üstün olduğu düşünülmemektedir. Aslında, her iki ilaç da etiketlenmiş dozlarda kullanıldığında, deneysel olarak indüklenen sinovit vakalarında fenilbutazonun ketoprofenden üstün olduğu gösterilmiştir. ⓘ
Yönetim
Ketoprofen, intravenöz olarak uygulandığında, en fazla beş günlük kullanım için tavsiye edilir. Analjezik ve antipiretik etkileri uygulamadan bir ila iki saat sonra ortaya çıkmaya başlar. En yaygın dozaj günde bir kez 1 mg/lb'dir, ancak NSAID yan etkilerine en duyarlı olan midilliler için bu dozaj düşürülebilir. Kapsül dozaj formu ve tablet olarak da mevcuttur. ⓘ
Ekolojik sorunlar
Deneyler, diklofenak gibi ketoprofenin de kızıl başlı akbabalarda ölümcül etkilere neden olan bir veteriner ilacı olduğunu ortaya koymuştur. Yakın zamanda tedavi edilmiş çiftlik hayvanlarının karkaslarıyla beslenen akbabalar, maruz kaldıktan sonraki günler içinde akut böbrek yetmezliği geliştirir. ⓘ