Diplomat

ⓘ

Sultan III. Ahmed, Fransız büyükelçisi Vikont d'Andrezel'i Topkapı Sarayı'nda kabul etmesiyle ilgili bir tablo, Jean-Baptiste Vanmour, 1724 ⓘ

Diplomat, dış temsilcilik, dış politikayla uğraşan ve ülkesini yurt dışında temsil etmekle görevlendirilen kimsedir. Vatandaşlarının haklarına ve çıkarlarına uygun olarak yabancı devletler ve uluslararası kuruluşlarla ilişkileri yürütmek üzere Dışişleri Bakanlıklarına bağlı olarak atanan kişidir. ⓘ

Uygulanan uluslararası hukukta kavram olarak, dokunulmazlıklar ile ayrıcalıklar arasında bir ayrıma gidilmektedir. Dokunulmazlık kavramı genel yasalardan bağışık tutulmayı değil, fakat yargılama ve icra yollarının uygulamasından bağışık tutulmayı belirtmektedir. Buna karşılık ayrıcalık kavramı kabul eden devletin kimi yasalarının özünden bağışık tutulmayı, bunların özünün uygulanmamasını ifade eder. Diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıkları, 1. Diplomasi Temsilciliği Bakımından, 2. Diplomasi Temsilcilikleri ve Görevlileri bakımından olmak üzere iki kısma ayırabiliriz. ⓘ

• Diplomasi Temsilciliği Bakımından ayrıcalık ve bağışıklıklar şunlardır:
• Elçilik binasının ve Araçlarının Dokunulmazlığı
• Elçilik Arşivlerinin Dokunulmazlığı
• Elçiliğin Haberleşme Serbestliği
• Elçiliğin Vergi Ayrıcalığı
• Elçiliğin Gümrük Ayrıcalığı ⓘ

Diplomasi Temsilcileri ve Görevlileri Bakımından ayrıcalık ve bağışıklıklar ise, ⓘ

• Kişi ve Aile Bireyleri Dokunulmazlığı
• Konut Dokunulmazlığı
• Yargı Dokunulmazlığı ya da Bağışıklığı
• Vergi Ayrıcalığı
• Gümrük Ayrıcalığı ⓘ

Fransız diplomat Charles Maurice de Talleyrand-Périgord tüm zamanların en yetenekli diplomatlarından biri olarak kabul edilir. ⓘ

Diplomat (Eski Yunanca: δίπλωμα; romanize diploma), bir devlet veya Birleşmiş Milletler veya Avrupa Birliği gibi hükümetler arası bir kurum tarafından bir veya daha fazla başka devlet veya uluslararası kuruluşla diplomasi yürütmek üzere atanan kişidir. ⓘ

Diplomatların temel işlevleri şunlardır: gönderen devletin çıkarlarının ve vatandaşlarının temsil edilmesi ve korunması; stratejik anlaşmaların başlatılması ve kolaylaştırılması; antlaşmalar ve sözleşmeler; bilginin teşvik edilmesi; ticaret ve ticaret; teknoloji; ve dostane ilişkiler. Uluslararası saygınlığa sahip deneyimli diplomatlar, yönetim ve müzakere becerilerindeki deneyimleri nedeniyle uluslararası kuruluşlarda (örneğin dünyanın en büyük diplomatik forumu olan Birleşmiş Milletler) ve çok uluslu şirketlerde kullanılır. Diplomatlar, dünyanın çeşitli uluslarının dışişleri servislerinin ve diplomatik birliklerinin üyeleridir. ⓘ

Gönderen devletin, misyon şefi olarak da adlandırılan büyükelçi gibi kilit diplomatik pozisyonlarda görev yapması önerilen bir kişi için kabul eden devletin onayını alması gerekir. Teklif edilen diplomatı kabul eden devlet, diplomatı kabul edebilir ya da reddetme veya kabul etme gerekçelerini belirtmek zorunda kalmadan diplomatı kabul etmeyi reddedebilir. Misyon şefi veya diplomatik personelin herhangi bir üyesi kabul eden devlette görevdeyken, kabul eden devlet herhangi bir zamanda kişinin artık devlette istenmediğine ve persona non grata olarak kabul edildiğine karar verebilir. Bu durumda, gönderen devlet kişiyi görevden alabilir. ⓘ

Diplomatlar, bir devletin dış politika kurumlarının en eski biçimidir; dışişleri bakanları ve bakanlık ofislerinden yüzyıllar öncesine dayanır. Genellikle diplomatik dokunulmazlıkları vardır ve resmi seyahatlerinde genellikle diplomatik pasaport ya da BM yetkilileri için Birleşmiş Milletler pasaportu kullanırlar. ⓘ

Ayrıca bakınız

• Diplomatik rütbe
• Bürokrat
• Diplomasi
• Lobicilik
• Diaspora
• Osmanlı İmparatorluğu'nun dış ilişkileri
• Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi
• Politik pazarlama
• Diplomatik liste
• Diplomatik topluluk
• İyi niyet elçisi
• Persona non grata
• Diplomatik akreditasyon
• Diplomatik yazışmalar
• Diplomatik çanta
• Diplomatik kablo
• Diplomatik kimlik bilgileri
• Diplomatik tarih
• Diplomatik hastalık
• Diplomatik dokunulmazlık
• Diplomatik hukuk
• Diplomatik rütbe
• Diplomatik hizmet
• Diplomatik üniforma
• Diplomatik protokol
• Uluslararası İlişkiler ⓘ

Edebiyat

• Igor Janev, Diplomasi, IPS, Belgrad, 2013 ISBN 978-86-7419-261-0

Terminoloji

Dünyanın en büyük uluslararası diplomatik örgütü olan Birleşmiş Milletler'in New York'taki genel merkezi. ⓘ

Daimi diplomatik temsilciliğin düzenli kullanımı 15. yüzyıl İtalya'sındaki devletlerde başlamıştır. Ancak "diplomasi" ve "diplomat" terimleri Fransız Devrimi sırasında ortaya çıkmıştır. "Diplomat" Yunanca διπλωμάτης (diplōmátēs) kelimesinden türetilmiş olup, diplomatların hükümdarlarından aldıkları akreditasyon belgelerine atıfta bulunan diploma sahibi anlamına gelmektedir. ⓘ

Diplomatların kendileri ve tarihçiler dışişleri bakanlığını genellikle adresiyle anarlar: Ballhausplatz (Viyana), Quai d'Orsay (Paris), Wilhelmstraße (Berlin); Itamaraty (Rio de Janeiro'daki eski Itamaraty Sarayı'ndan, 1970'ten beri Brasília'ya taşındı) ve Foggy Bottom (Washington). İmparatorluk Rusya'sında 1917'ye kadar bu köprü Choristers Köprüsü (St Petersburg) idi. İtalyan bakanlığı "Konsül" olarak adlandırılıyordu. ⓘ

Kariyer diplomatları ve siyasi atamalar

Devletin ulusal hükümeti tarafından herhangi bir kişi söz konusu devletin diğer devletlerle veya uluslararası örgütlerle ilişkilerini yürütmek üzere atanabilse de, bazı devletler kurumsallaşmış bir kariyer diplomatları grubunu, yani ülkenin dışişleri bakanlığıyla sürekli profesyonel bağlantısı olan kamu görevlilerini muhafaza etmektedir. Kariyer diplomatı terimi tüm dünyada siyasi atamalara (yani, resmi bir hükümet tarafından yurtdışında diplomat olarak görev yapmak üzere eşit şekilde atanabilen diğer profesyonel geçmişlerden gelen kişiler) karşıt olarak kullanılır. Yabancı bir ülkede resmi olarak bir büyükelçilikte veya delegasyonda görevliyken veya uluslararası bir kuruluşa akredite olmuşken, hem kariyer diplomatları hem de siyasi atananlar, Birleşmiş Milletler görevlileri gibi aynı diplomatik dokunulmazlıklardan yararlanırlar. Törensel devlet başkanları, genellikle Hükümet başkanlarından gelen talimatları izleyerek ulusları adına diplomat olarak hareket ederler. Sasson Sofer, "İdeal diplomat, görevinin doğası gereği, ülkesinin politikasının amaca uygun ihtiyaçlarıyla çatışmaya mahkumdur" der. Öte yandan profesyonel politikacılar diplomatlarla sık sık alay ederler. Başkan John F. Kennedy kariyer diplomatlarını sık sık "zayıf ve kadınsı" olarak aşağılamış ve dış politika kararlarını onların elinden almıştır. ⓘ

Diplomatik rütbeler

Her diplomat, yurtdışında görevliyken, uluslararası hukuk (yani 1961 tarihli Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi) tarafından düzenlenen diplomat rütbelerinden birine (sekreter, danışman, bakan, büyükelçi, elçi veya maslahatgüzar) sınıflandırılacaktır. ⓘ

Diplomatlar, iş adamlarına yardımcı olan konsoloslar ve askeri ataşeler ile karşılaştırılabilir. Diplomatlar dışişleri bakanlığını değil, hükümetlerinin diğer kollarını temsil ederler, ancak dış politika ile en üst düzeyde ilgilenme konusunda diplomatın rolünden yoksundurlar. ⓘ

İşlev

Görev yerlerindeki diplomatlar ulusal çıkarları etkileyebilecek bilgileri toplar ve rapor eder, genellikle de ana ülke hükümetinin nasıl yanıt vermesi gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunur. Daha sonra, ana ülkenin başkentinde herhangi bir politika tepkisine karar verildikten sonra, görev yerleri bunu uygulamak için büyük sorumluluk taşır. Diplomatların görevi ana ülke hükümetinin görüşlerini mümkün olan en ikna edici şekilde akredite oldukları hükümetlere iletmek ve bunu yaparken de bu hükümetleri ana ülke çıkarlarına uygun şekilde hareket etmeye ikna etmeye çalışmaktır. Bu şekilde diplomatlar, dış politikanın geliştiği sürekli süreçte her bir döngünün başında ve sonunda yer alırlar. ⓘ

Genel olarak diplomatların bağımsız hareket etmeleri zorlaşmıştır. Diplomatlar e-posta gibi güvenli iletişim sistemleri ve en münzevi misyon şefine bile ulaşmayı sağlayan cep telefonları kullanmaktadır. Bu teknoloji aynı zamanda diplomatlara ana başkentteki politika oluşturma süreçleri hakkında daha hızlı girdi sağlama kapasitesi de veriyor. ⓘ

Güvenli e-posta, diplomatlar ve bakanlık arasındaki iletişimi dönüştürmüştür. Sızıntı olasılığı daha düşüktür ve geniş bir alana yayılan ve kişisel olmayan resmi telgrafa kıyasla daha kişisel bir temas sağlar. ⓘ

Savunuculuk

Ana ülke genellikle diplomatik bir göreve hangi dış politika hedeflerinin takip edileceğine dair talimatlar gönderir, ancak taktiklerle ilgili kararlar - kimlerin etkilenmesi gerektiği, onları en iyi neyin ikna edeceği, potansiyel müttefiklerin ve düşmanların kimler olduğu ve bunun nasıl yapılabileceği - denizaşırı ülkelerdeki diplomatların vereceği kararlardır. ⓘ

Bu operasyonda, bireysel diplomatların zekası, dürüstlüğü, kültürel anlayışı ve enerjisi kritik hale gelir. Eğer yetkinlerse, akredite oldukları ülkenin nüfuzlu üyeleriyle güvene ve karşılıklı anlayışa dayalı ilişkiler geliştirmiş olacaklardır. Karşı tarafın güdülerini, düşünce kalıplarını ve kültürünü anlamak için çok çalışmış olacaklardır. ⓘ

Müzakere

Diplomat mükemmel bir müzakereci ama her şeyden önce insanlar arasında barış ve anlayış için bir katalizör olmalıdır. Diplomatın başlıca rolü devletler arasında barışçıl ilişkileri teşvik etmektir. Savaş patlak verdiğinde bu rolün önemi daha da artar. Müzakereler mutlaka devam etmelidir - ancak önemli ölçüde değişmiş bağlamlar içinde. ⓘ

Eğitim

Kariyer diplomatlarının çoğu uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi, tarih, ekonomi veya hukuk alanlarında üniversite derecesine sahiptir. "Duygusal zeka" son zamanlarda birçok dış hizmet eğitim programının bir bileşeni haline gelmiştir. ⓘ

Statü ve kamu imajı

Diplomatlar genellikle seçkin ve prestijli bir mesleğin mensupları olarak görülmüşlerdir. Diplomatların kamuoyundaki imajı "hiç bitmeyen küresel bir kokteyl partisinde süzülerek ilerleyen ince çizgili adamların karikatürü" olarak tanımlanmıştır. J. W. Burton, "özel bir mesleki eğitim olmamasına rağmen, diplomasi, belki de uygulayıcılarının bilinçli olarak teşvik ettiği bir gizlilik ve gizem derecesi nedeniyle yüksek bir mesleki statüye sahiptir" demiştir. Devlet, kendi uluslararası statüsünü ve konumunu desteklemek için diplomatlarının yüksek statüsünü, ayrıcalıklarını ve öz saygısını destekler. ⓘ

Diplomatlara duyulan yüksek saygı, çoğu ülkenin kendi çıkarlarını etkin bir şekilde desteklemek için diplomatlarını profesyonellikleri ve belirli bir görgü kuralına göre davranma becerileri açısından dikkat çekici bir şekilde seçmesinden de kaynaklanmaktadır. Ayrıca, uluslararası hukuk diplomatlara kapsamlı ayrıcalıklar ve dokunulmazlıklar tanır, bu da diplomatı sıradan bir vatandaş statüsünden daha da ayırır. ⓘ

Psikoloji ve sadakat

Yurtdışında görev yaparken diplomatların kendi ülkelerinden ve kültürlerinden kopma tehlikesi vardır. Sir Harold Nicolson diplomatların "milliyetsizleşebileceğini, uluslararasılaşabileceğini ve bu nedenle de susuz kalabileceğini, zarif bir boş kabuk" haline gelebileceğini kabul etmiştir. Nicolson ayrıca kişisel güdülerin ulusal çıkarların diplomatik takibini sıklıkla etkilediğini iddia etmiştir. Örneğin şöyle yazmıştır: "Devlet adamlarının birbirleriyle olan ilişkilerini izlememiş hiç kimse, insan ilişkilerinde halsizlik, yakınlık, kişisel sevgi ya da hoşlanmama, yanlış anlama, sağırlık ya da yabancı dile tam hakim olamama, kibir, sosyal meşguliyetler, kesintiler ve anlık sağlık gibi kabul edilemez ve çoğu zaman tanınmaz nedenlerin oynadığı muazzam rol hakkında gerçek bir fikre sahip olamaz." ⓘ

Kendi devletlerinden kopma ve ilgisizliği önlemek için birçok dışişleri servisi, çalışanlarının yurtdışında görev yaptıkları dönemler arasında kendi ülkelerine dönmelerini zorunlu kılmaktadır. ⓘ

Uluslararası Diplomatlar Günü

Diplomatlar 2017 yılından itibaren 24 Ekim'de Uluslararası Diplomatlar Gününü kutlamaya başladı. Uluslararası Diplomatlar Günü'nün Birleşmiş Milletler'in kurulduğu gün kutlanması fikri, diplomasinin anlaşmazlıkların çözümünde başlıca araç haline gelmesi vesilesiyle Hintli diplomat Abhay Kumar tarafından ortaya atılmıştır. ⓘ