Koşer

Kaşrut (ayrıca kaşruth veya kaşrus, כַּשְׁרוּת), Yahudilerin yemesine izin verilen yiyecekler ve bu yiyeceklerin Yahudi yasalarına göre nasıl hazırlanması gerektiği ile ilgili bir dizi diyet yasasıdır. Tüketilebilecek yiyecekler koşer (/ˈkoʊʃər/ İngilizce, Yidiş: כּשר), İbranice kashér (כָּשֵׁר) kelimesinin Aşkenazca telaffuzundan (KUHsher) gelir ve "uygun" anlamına gelir (bu bağlamda: "tüketime uygun"). ⓘ

Kaşerut yasalarının ayrıntıları çok sayıda ve karmaşık olsa da, birkaç temel ilkeye dayanırlar:

• Yalnızca belirli kriterleri karşılayan belirli memeli, kuş ve balık türleri koşerdir; domuz, kurbağa ve kabuklu deniz ürünleri gibi bu kriterleri karşılamayan hayvanların etinin tüketimi yasaktır.
• Koşer memeliler ve kuşlar shechita olarak bilinen bir işleme göre kesilmelidir; kan asla tüketilemez ve etin kullanılabilmesi için tuzlama ve suda bekletme işlemiyle etten uzaklaştırılması gerekir.
• Et ve et türevleri asla süt ve süt türevleri ile karıştırılamaz: et ve süt bazlı gıdaların saklanması ve hazırlanması için ayrı ekipmanlar kullanılmalıdır. ⓘ

Koşer olarak kabul edilen her gıda da aşağıdaki gibi kategorize edilir:

• "Et" ürünleri (b'sari veya fleishig olarak da adlandırılır) sığır, kuzu veya geyik eti gibi koşer et, tavuk, kaz, ördek veya hindi gibi koşer kümes hayvanları veya hayvansal jelatin gibi et türevleri içeren ürünlerdir; et veya et türevi ürünler için kullanılan ekipmanlarda işlenen hayvansal olmayan ürünler de et olarak kabul edilmelidir (b'chezkat basar)
• "Süt ürünleri" (c'halavi veya milchig olarak da adlandırılır) süt veya tereyağı veya peynir gibi türevlerini içerir; süt veya süt türevi ürünler için kullanılan ekipman üzerinde işlenen süt ürünü olmayan ürünler de süt olarak kabul edilmelidir (b'chezkat chalav)
• Pareve ürünler ne et, ne süt ne de bunların türevlerini içerir; balık, izin verilen kuşların yumurtaları, tahıllar, ürünler ve diğer yenilebilir bitkiler gibi gıdaları içerir. Herhangi bir et veya süt ürünüyle karıştırılmadıkları veya bu ürünler için kullanılan ekipmanlar kullanılarak işlenmedikleri takdirde pareve olarak kalırlar. ⓘ

Meyveler, tahıllar, sebzeler ve mantarlar gibi topraktan yetişen her türlü ürüne her zaman izin verilirken, özellikle İsrail Toprakları'nda yetişen ondalıklar ve Şabat Yılı ürünleri gibi bazı tarımsal ürünlerin statüsüne ilişkin yasalar bunların tüketimine izin verilebilirliğini etkiler. ⓘ

Kaşrut'un temel yasalarının çoğu Tevrat'ın Levililer ve Tesniye kitaplarından alınmıştır. Ancak bunların ayrıntıları ve pratik uygulamaları Sözlü Tevrat'ta (sonunda Mişna ve Talmud'da kodlanmıştır) belirtilmiş ve daha sonraki rabbinik literatürde detaylandırılmıştır. Tevrat çoğu kaşrut yasasının gerekçesini belirtmese de, bazıları bunların sadece itaat testleri olduğunu öne sürerken, diğerleri felsefi, pratik ve hijyenik nedenler öne sürmüştür. ⓘ

Geçtiğimiz yüzyılda, birçok kaşerut sertifikasyon ajansı ürünleri, üreticileri ve restoranları kaşer olarak sertifikalandırmaya başlamış, genellikle gıda kuruluşu tarafından veya ürünün üzerinde kaşer yasalarına uygun olduklarını gösteren ve hechsher adı verilen tescilli bir sembol veya sertifika kullanımına izin vermiştir. Bu etiketleme, bir gıdanın et veya süt türevi içerip içermediğini belirlemek için çeşitli koşer tanımlamalarını kullanan, dinleri benzer bir dizi diyet yasasına bağlı kalmayı bekleyenler, süt ürünlerine alerjisi olan kişiler veya veganlar da dahil olmak üzere birçok kişi için yararlıdır. ⓘ

Yahudilik Yahudi felsefesi Dinî metinler Kutsal Şehirler Yahudi bayramları Önemli şahsiyetler Yahudi hayatı Okullar Dinî roller Dinî yapılar Yahudi ayin sistemi Yahudi dilleri Etnik bölünmeler Yahudi mezhepleri Dinî objeler Yahudi duaları Diğer dinler ve Yahudilik  Yahudilik Portali

Buenos Aires'te koşer ürünler satan bir McDonalds. ⓘ

Koşer veya kaşer (İbranice: כשׁר; Sefarad Yahudilerince kaşer, Aşkenaz Yahudilerince koşer diye telaffuz edilir), Yahudiliğe göre; yenilmesi ve kullanılmasında dinen bir sakınca bulunmayan ürünlerdir. Bunları belirleyen kurallara ise kaşerut ya da kaşrut kuralları adı verilir. ⓘ

Yahudiliğe göre; yenilmesi serbest veya yasak olan hayvanların listesi Tevrat'ta verilmiştir. Buna göre:

• Karada yaşayanlardan geviş getiren ve çift tırnaklı olan hayvanların yenmesi serbest, bu özelliği taşımayanlar ise yasaktır; bunlara ek olarak domuz, tavşan ve deve eti yasaktır.
• Her türlü böcek, sürüngen ve kemirgenin yenilmesi yasaktır.
• Kuşlardan Tevrat'ta ismi geçen yirmi kuş dışında kalanların yenilmesi yasaktır.
• Balıklardan pullu ve yüzgeçli olanlar dışında kalanların, kabuklu hayvanların (midye, istiridye) ve ahtapot, kalamar, ıstakoz, karides, kerevit, yengeç, denizkestanesinin yenilmesi yasaktır.
• Yenilmesi yasak olan hayvanlardan çıkan yumurta, süt gibi her türlü ürünün (bal hariç) yenmesi yasaktır. ⓘ

Yenilmesi serbest olan hayvanların kesiminin şehita adı verilen özel bir kesim tekniği ile bu işin eğitimini almış ve anatomi bilgisi olan şohet adında yetkili tarafından yapılması gereklidir. ⓘ

Şehita eğitimini almamış kişi tarafından veya şehita kurallarına uyulmadan yapılmış kesim hayvanın etini trefa (murdar) hale getirir. ⓘ

Açıklamalar

Felsefi

Yahudi felsefesi 613 emri (ya da mitzvot) üç gruba ayırır: mantıklı bir açıklaması olan ve muhtemelen en düzenli toplumlar tarafından yasalaştırılacak olan yasalar (mishpatim), açıklandıktan sonra anlaşılan ancak Tora'nın emri olmadan yasalaştırılmayacak olan yasalar (eidot) ve mantıklı bir açıklaması olmayan yasalar (chukim). ⓘ

Bazı Yahudi âlimler, insan zihni ilahi niyetleri her zaman anlayamayacağı için kaşrutun belirli bir açıklaması olmayan yasalar olarak kategorize edilmesi gerektiğini söyler. Bu düşünceye göre, beslenme yasaları Tanrı'nın otoritesinin bir göstergesi olarak verilmiştir ve insan nedenini sormadan itaat etmelidir. Maimonides Tevrat'taki tüm hükümlerin emir olduğunu kabul etmekle birlikte, mümkün olduğunda Tevrat'ın emirleri için neden aranması gerektiği görüşündedir. ⓘ

Bazı teologlar kaşerut yasalarının sembolik bir karaktere sahip olduğunu söylemiştir: kaşer hayvanlar erdemleri, kaşer olmayan hayvanlar ise erdemsizlikleri temsil eder. M.Ö. 1. yüzyıla ait Aristeas'ın Mektubu, yasaların "dindar düşünceleri uyandırmak ve karakteri şekillendirmek için [...] verildiğini" savunur. Bu görüş 19. yüzyılda yaşamış Haham Samson Raphael Hirsch'in çalışmalarında yeniden ortaya çıkmaktadır. ⓘ

Tevrat "oğlağı (keçi, koyun, buzağı) annesinin sütünde pişirmeyi" yasaklar. Tevrat bir neden belirtmese de, bu uygulamanın zalimce ve duyarsızca algılandığı öne sürülmüştür. ⓘ

Hasidik Yahudilik, günlük yaşamın Tanrısal Varlık ile bağlantı kuran kanallarla dolu olduğuna inanır ve bu kanalların harekete geçirilmesinin Tanrısal Varlığın fiziksel dünyaya çekilmesine yardımcı olduğunu düşünür; Hasidizm, gıda yasalarının 'kutsallık kıvılcımları' olarak adlandırılan bu tür kanallarla ilgili olduğunu savunur ', çeşitli hayvanlarla etkileşime girer. Bu 'kutsallık kıvılcımları' bir Yahudi herhangi bir nesneyi 'kutsal bir nedenle' (ki buna yemek de dahildir) manipüle ettiğinde açığa çıkar; ancak tüm hayvansal ürünler 'kutsallık kıvılcımlarını' açığa çıkarma kapasitesine sahip değildir. Hasidik argüman, hayvanların bu kıvılcımların salınımını ortaya çıkaran işaretlerle dolu olduğu ve bu işaretlerin İncil'deki ritüel olarak 'temiz' ve ritüel olarak 'kirli' kategorilerinde ifade edildiği yönündedir. ⓘ

Tıbbi

Kaşrut'un gerekçesi Tevrat'ın bir emri olması olsa da, Yahudi gıda yasalarının sağlık açısından tesadüfi bir faydası olduğu görüşüne bilimsel destek sağlama girişimleri olmuştur. Bu girişimlerin en eskilerinden biri Maimonides'in The Guide for the Perplexed (Şaşkınlar için Rehber) adlı eseridir. ⓘ

1953 yılında, Ortodoks bir Yahudi olan ve İncil'deki bilimsel öngörü teorisinin savunucusu David Macht, birçok hayvan ve balık türü üzerinde toksisite deneyleri yapmıştır. Macht'ın deneyinde acı bakla fidelerine çeşitli hayvanların etlerinden elde edilen özler verilmiştir; Macht vakaların %100'ünde ritüel olarak 'kirli' etlerden elde edilen özlerin fidelerin büyümesini ritüel olarak 'temiz' etlerden elde edilenlere kıyasla daha fazla engellediğini rapor etmiştir. ⓘ

Aynı zamanda bu açıklamalar tartışmalıdır. Oxford Bible Commentary on Leviticus'ta yazan akademisyen Lester L. Grabbe şöyle demektedir: "Artık neredeyse evrensel olarak reddedilen bir açıklama, bu bölümdeki yasaların temelinde hijyen olduğudur. Ritüel saflıkla ilgili bazı yasalar modern fiziksel temizlik fikirleriyle kabaca örtüşse de, birçoğunun hijyenle pek ilgisi yoktur. Örneğin, bazen iddia edildiği gibi, 'kirli' hayvanların yenmesinin özünde kötü olduğuna ya da Akdeniz ikliminde kaçınılması gerektiğine dair hiçbir kanıt yoktur." ⓘ

Kurallar

Yasaklanmış gıdalar

Koşer havayolu yemeği Johannesburg Beth Din tarafından onaylandı ⓘ

Kaşrut yasaları, yasağın kökenine (İncil'e veya hahamlığa) ve yasağın gıdanın kendisiyle mi yoksa bir gıda karışımıyla mı ilgili olduğuna göre sınıflandırılabilir. ⓘ

İncil'de yasaklanan gıdalar şunlardır

• Koşer olmayan hayvanlar - belirli tanımlayıcı özellikleri olmayan tüm memeliler (çift tırnaklı ve geviş getiren); tüm yırtıcı kuşlar; yüzgeçleri veya pulları olmayan tüm balıklar (örneğin yayın balığı hariç). Çoğu toplumda net bir geleneğin olmadığı bazı çekirge türleri dışında tüm omurgasızlar koşer değildir. Hiçbir sürüngen ya da amfibi koşer değildir.
• Leş (nevelah)- kaşer bir hayvandan elde edilen ve shechita yasalarına göre kesilmemiş et. Bu yasağa Yahudi olmayanlar tarafından kesilen hayvanlar da dâhildir.
• Yaralı (terefah)-kırık kemik veya belirli türde akciğer yapışıklıkları gibi önemli bir kusuru veya yaralanması olan hayvan.
• Kan (dam)- Kaşer memeli hayvanların ve kümes hayvanlarının kanı, kan açısından çok zengin olan karaciğer için özel prosedürler uygulanarak tuzlama yoluyla uzaklaştırılır.
• Belirli yağlar (chelev)-sığır, keçi ve koyunların karın yağlarının belirli kısımları nikkur adı verilen bir işlemle alınmalıdır.
• Bükülmüş sinir (gid hanaşeh)- Yaratılış 32:32'ye göre patrik Yakup'un siyatik siniri bir melekle savaşırken hasar gördüğü için yenemez ve nikkur ile çıkarılır.
• Canlı bir hayvanın uzvu (ever min ha-chai)-Yahudi yasalarına göre, Tanrı Nuh ve soyundan gelenlerin canlı bir hayvandan koparılan eti tüketmelerini yasaklamıştır. Dolayısıyla, Yahudi hukuku bu yasağın Yahudi olmayanlar için de geçerli olduğunu kabul eder ve bu nedenle bir Yahudi, Yahudi olmayan birine böyle bir et veremez veya satamaz.
• İsrail topraklarında üretilen ondalıksız yiyecekler (tevel), eski zamanlarda kohanim (rahipler), Levililer ve fakirlere verilen (sırasıyla terumah, maaser rishon ve maasar ani) ya da yenmek üzere Kudüs'ün Eski Şehri'ne götürülen (maaser sheni) bazı ondalıkların kaldırılmasını gerektirir.
• İlk üç yıl boyunca meyve (orlah)- Levililer 19:23'e göre, dikimden sonraki ilk üç yıl içinde bir ağaçtan elde edilen meyve tüketilemez (hem İsrail Ülkesi'nde hem de diasporada). Bu, asma meyveleri ve onlardan üretilen şarap için de geçerlidir.
• Yeni tahıl (şadaş)- Kutsal Kitap yeni yetiştirilen tahılın (bir önceki yıl Fısıh Bayramı'ndan sonra ekilen) Fısıh Bayramı'nın ikinci gününe kadar tüketilmesini yasaklar; bu yasanın İsrail toprakları dışında yetiştirilen tahıl için geçerli olup olmadığı konusunda tartışmalar vardır.
• İçki şarabı (yayin nesekh)- putperest uygulamalara adanmış olabilecek şarap. ⓘ

İncil'de yasaklanan karışımlar şunlardır:

• Et ve süt karışımları (basar be-chalav)-bu yasa "oğlağı annesinin sütünde pişirmeyin" emrinin geniş yorumlanmasından kaynaklanır; diğer kaşer olmayan yiyeceklere yemek dışı kullanım için (örneğin Yahudi olmayanlara satılmak üzere) izin verilir, ancak Yahudilerin et ve süt karışımlarından herhangi bir şekilde faydalanması yasaktır.
• Farklı bitki türlerinin bir arada yetiştirilmesi (kilayim)- Levililer 19:19 ve Tesniye 22:9-11'e göre İsrail topraklarında farklı bitki türleri ayrı ayrı yetiştirilmeli ve birbirlerine yakın olmamalıdır.
  • Bu yasanın özel bir alt bölümü kil'ei ha-kerem, yani bir asmanın yakınına herhangi bir tahıl veya sebze ekme yasağıdır; bu yasa dünyanın her yerindeki Yahudiler için geçerlidir ve bir Yahudi bu tür ürünlerden fayda sağlayamaz. ⓘ

Rabbani olarak yasaklanmış yiyecekler şunlardır

• Yahudi olmayan süt (chalav akum)-kosher olmayan hayvanların sütünün karışmış olabileceği süt (bu yasağa ilişkin güncel görüşler için aşağıya bakınız).
• Yahudi olmayan peynir (gevinat akum)-kosher olmayan peynir mayası ile üretilmiş olabilecek peynir.
• Yahudi olmayan şarap (stam yeinam)- putperest amaçlarla üretilmediği halde böyle bir amaçla dökülmüş olabilecek veya alternatif olarak tüketildiğinde evliliklere yol açacak şarap.
• Yahudi olmayan biri tarafından pişirilen yemek (bishul akum)-bu yasa, evlilik endişesi nedeniyle çıkarılmıştır.
• Yahudi olmayan ekmeği (pat akum)-bu yasa evlilik kaygıları nedeniyle çıkarılmıştır.
• Sağlık riski (sakanah)-bazı yiyecek ve karışımlar sağlık riski olarak kabul edilir, örneğin balık ve et karışımları. ⓘ

İzin verilen ve yasaklanan hayvanlar

Keçilerde (sol üst), domuzlarda (sol alt) ve sığırlarda (sağ alt) tırnaklar. At toynakları (sağ üst) çatal tırnaklı değildir. ⓘ

Sadece belirli türlerin etine izin verilir. Hem geviş getiren (ruminat) hem de toynakları dişlek olan memeliler koşer olabilir. Bir özelliğe sahip olup diğerine sahip olmayan hayvanlar (deve, sırtlan ve tavşan tırnakları olmadığı için, domuz ise geviş getirmediği için) özellikle hariç tutulmuştur. ⓘ

2008 yılında bir hahamlık kararı, zürafaların ve sütlerinin koşer olarak kabul edilmeye uygun olduğuna karar verdi. Zürafanın iki toynağı vardır ve koşer olarak kabul edilen hayvanların özellikleri olan geviş getirir. 2008 yılında elde edilen bulgular zürafa sütünün kesildiğini ve koşer standartlarını karşıladığını göstermektedir. Koşer olmasına rağmen zürafa günümüzde kesilmemektedir çünkü bu işlem çok maliyetli olacaktır. Zürafaları zapt etmek zordur ve yiyecek olarak kullanılmaları türün tehlike altına girmesine neden olabilir. ⓘ

Koşer olmayan kuşlar Tevrat'ta açıkça listelenmiştir, ancak tam zoolojik referanslar tartışmalıdır ve bazı referanslar kuş ailelerine atıfta bulunur (24 kuştan bahsedilir). Mişna, bilgeler tarafından verilen dört işarete atıfta bulunur. İlk olarak, bir dores (yırtıcı kuş) koşer değildir. Buna ek olarak, koşer kuşlar üç fiziksel özelliğe sahiptir: arkada fazladan bir ayak parmağı (bacağı desteklemek için diğer ayak parmaklarına katılmayan), bir zefek (ekin) ve soyulabilir bir lümene sahip bir korkoban (taşlık). Bununla birlikte, bireysel Yahudilerin bu düzenlemeleri tek başlarına uygulamaları yasaklanmıştır; dört kriteri de karşıladıkları kanıtlanabilse bile kuşların tüketilmesine izin vermek için yerleşik bir gelenek (masora) gereklidir. Bunun tek istisnası hindidir. Bazı otoritelerin işaretleri yeterli gördüğü bir dönemde, Yahudiler İbranice'deki tüm işaretlere (simanim) sahip olduğu için bu kuşu masorah olmadan yemeye başlamışlardır. ⓘ

Balıkların koşer olabilmesi için yüzgeçleri ve pulları olmalıdır. Kabuklu deniz hayvanları ve balık olmayan diğer su canlıları koşer değildir. (Bkz. koşer balık türleri.) Bazı koşer çekirge türleri dışında böcekler koşer değildir. İster yiyeceklerini öldürsünler ister leş yesinler, diğer hayvanları yiyen herhangi bir hayvan ve diğer hayvanlar tarafından kısmen yenmiş herhangi bir hayvan genellikle koşer değildir. ⓘ

Sınıf	Yasak türler ⓘ
Memeliler	Etoburlar; geviş getirmeyen hayvanlar (örneğin domuz); tırnakları olmayan hayvanlar (örneğin deve, tavşan, at ve hyrax); yarasalar
Kuşlar	Yırtıcı kuşlar; leş yiyiciler
Sürüngenler ve amfibiler	Tümü
Su hayvanları	Tüm balık olmayanlar. Balıklar arasında, hem yüzgeçleri hem de pulları olmayanların tümü
Böcekler	Çoğu kişiye göre bugün tanımlanamayan belirli çekirge veya çekirge türleri hariç hepsi

Et ve sütün ayrılması

Et ve süt (veya türevleri), et ve süt ürünlerinin aynı öğünde servis edilmemesi, aynı kaplarda servis edilmemesi veya pişirilmemesi ya da birlikte saklanmaması anlamında karıştırılamaz. ⓘ

Gözlemci Yahudilerin et ve süt için ayrı kapları ve bazen de farklı mutfakları vardır ve et yedikten sonra süt ürünlerini tüketmeden önce bir ila altı saat arasında beklerler. Milchig ve fleishig (kelimenin tam anlamıyla "sütlü" ve "etli") kaplar ve tabaklar, sırasıyla sütlü ve etli olanlar arasında yaygın olarak atıfta bulunulan Yidiş tanımlamalarıdır. ⓘ

Şelomo Dov Goitein, "Mutfağın et ve süt bölümü olarak ikiye ayrılması, gözlemci bir Yahudi evinde çok temeldir, Geniza'da [...] hiç bahsedilmemiştir" diye yazmaktadır. Goitein, Orta Çağ'ın başlarında Yahudi ailelerin sadece tek bir çatal bıçak takımı ve pişirme gereçleri bulundurduğuna inanıyordu. David C. Kraemer'e göre, ayrı tabak takımları bulundurma uygulaması ancak 14. yüzyılın sonlarında ve 15. yüzyılda gelişmiştir. Muhtemelen o dönemden önceki Yahudiler, tencereyi diğer gıda maddesi (et veya süt) için kullanmadan önce bir gece boyunca tencerenin duvarlarında emilen et veya süt sosunun önemsiz hale gelmesini (lifgam) beklemişlerdir. ⓘ

Koşer kesim

• Kesimi yapacak olan şohet gerekli eğitimi almış olmalı ve keseceği hayvanın anatomisini çok iyi tanımalı ve bu konuda Hahamlıkça verilen diplomaya sahip olmalıdır.
• Kesimi yapılacak hayvan iyice incelenmeli, bir hastalığı, sakatlığı olmamalıdır; örneğin bir organı, bacağı vs. eksik olan hayvan kesilmez. Kesilirse murdar olur. Yine duruşundan, yürüyüşünden genel durumundan hasta olduğu anlaşılan hayvan kesilmez. Şohet hayvanı kesmeden önce tepeden tırnağa muayene etmelidir.
• Kesimin yapıldığı bıçak hayvanın boğaz çapından daha büyük olmalı, çok keskin olmalı, üzerinde çentik bulunmamalıdır.
• Hayvanın şah damarı ve nefes borusu tek bir darbede kesilmelidir; bıçak hayvanın etine gömülmemelidir. En ufak bir duraksama, bir tereddüt hayvanın tamamını murdar hale getirir.
• Her kesimden sonra bıçak kontrol edilmeli, üzerinde bir çentik ya da takılmaya neden olacak çöp vs. olmamalıdır.
• Hayvan mutlaka Tanrı'nın adı anılarak kesilmelidir.
• Kesimi yapan şohet hayvanın içini açar öd kesesinin, karaciğerin ve akciğerin durumunu kontrol eder, işkembeyi açar ve inceler.
  • Öd kesesi patlamış hayvan murdardır tümüyle kullanılmaz.
  • Karaciğer ve akciğer zarı incelenir toplu iğnenin başı kadar dahi olsa en ufak bir kist, ur varsa hayvan murdar olur bu hayvanın hiçbir yeri yemek için kullanılamaz, tamamı murdar olur.
  • Hayvanın işkembesinde çivi, iğne vs. metal yabancı madde çıkarsa hayvan tamamen murdar olur kullanılamaz.
• Hayvanın arka butları ayrılır bunların içindeki siyatik siniri tek parça olarak menaker adı verilen bir uzman tarafından çıkartılır menakerlik çok uzun bir eğitim gerektirdiğinden ve her şehirde menaker bulunmadığından çoğu zaman bu butlar Yahudilerce kullanılamaz.
• Kesim ayrıca veteriner kontrolünde gerçekleştirilir, ancak veterinerin yenilebilir ifadesine karşılık şohet yenilemeyeceğini ifade ederse bu hayvanın eti dinen murdar kabul edilir. Örneğin hayvanın işkembesinden çıkabilecek ufak bir çivi parçası sağlık bakımından bir sorun oluşturmasa da dinen oluşturur.
• Tüm bu işlemleri gerçekleştikten sonra etin üzerine koşer (כשׁר) damgası vurulur. ⓘ

15. yüzyıldan kalma bir shechita tasviri ⓘ

Bu koşullar (treifot), varlığı hayvanı koşer olmayan hale getiren 70 farklı yaralanma, hastalık ve anormallik kategorisini içerir. ⓘ

Hayvanın belirli yağları (chelev) ve bacaklarındaki siyatik sinirleri gibi belirli kısımlarının tüketilmesi yasaktır; bu kısımların çıkarılması işlemi et satılmadan önce uzmanlar tarafından yapılır. ⓘ

Kaşerleme işlemi sırasında mümkün olduğunca fazla kanın uzaklaştırılması gerekir; bu genellikle etin ıslatılması ve tuzlanması yoluyla yapılır, ancak kan açısından zengin olduğu için karaciğer açık ateşte ızgara yapılır. ⓘ

Balıklar (ve bunlara izin veren gelenekleri takip edenler için koşer çekirgeler) yenmeden önce öldürülmelidir, ancak Yahudi hukukunda belirli bir yöntem belirtilmemiştir. Ritüel kesimin yasal yönleri sadece Yahudi hukuku tarafından değil, medeni hukuk tarafından da yönetilmektedir. ⓘ

Bazıları bunun hayvanın gereksiz acı çekmeden anında ölmesini sağladığına inanmaktadır, ancak birçok hayvan hakları aktivisti, hayvanın bilincini hemen kaybetmeyebileceğini iddia ederek süreci zalimce bulmaktadır ve aktivistler bunun yasaklanması çağrısında bulunmuştur. ⓘ

Etlerin hazırlanması

Bir hayvan ritüel olarak kesildiğinde (shechted) çiğ et geleneksel olarak pişirilmeden önce kesilir, durulanır ve tuzlanır. Çiğ etin tuzlanması, etin iç yüzeyine yerleşen kanı dışarı çeker. Tuzlama, genellikle kaşer tuzu olarak adlandırılan iri taneli tuzla yapılır, ardından et bir ızgara ya da kevgir üzerine serilerek süzülmesi sağlanır ve bir mil yürüme süresi kadar (yaklaşık 18-24 dakika) bu şekilde bekletilir. Daha sonra tuz kalıntıları su ile durulanır ve et pişirilir. ⓘ

Ateş kanın doğal olarak temizlenmesine neden olduğundan, kavrulmuş etin önceden tuzlanmasına gerek yoktur. ⓘ

Shulchan Arukh üzerine 17. yüzyılda yazılmış bir yorum olan Turei Zahav ("Taz"), tuzlama sırasında et parçalarının "çok kalın" olabileceğine hükmetmiştir. Ancak Yemen Yahudilerinin uygulaması, tuzlama sırasında etin yarım "rotal "dan (yani yaklaşık 216 gram (7,6 oz)) büyük olmamasını şart koşan Saadiah Gaon'u takip eder. Bu, tuzun etkilerinin nüfuz etmesini sağlar. ⓘ

Bazı Ortodoks Yahudi cemaatleri çiğ etin pişirilmeden önce kaynar suya batırılmasını şart koşar ki bu uygulama ḥaliṭah (İbranice: חליטה) yani "haşlama" olarak bilinir. Bunun, etin içine yerleşmiş olan kanı sıkıştırarak et yenildiğinde dışarı sızmasını önlediğine inanılırdı. Çiğ et, etin dış tabakasının beyazlaşması için gereken süre boyunca kaynar su dolu tencerede bırakılırdı. ⓘ

Aynı tencerede ḥaliṭah yaptıktan sonra suyu çorba için kullanmak isteyen biri, kaynayan suda yüzeye çıkan film, köpük ve pisliği kaşıkla alabilir. ⓘ

Ateşte et kavururken ḥaliṭah gerekli değildir, çünkü ateş kanı daraltır. ⓘ

Koşer mutfak eşyaları

Berlin Yahudi Müzesi'nde 19. yüzyıldan kalma Koşer süt ürünleri yemekleri ⓘ

Kaşer olmayan yiyecekler için kullanılan kaplar kaşer olmayan hale gelir ve bunlarla hazırlanan kaşer yiyecekleri bile kaşer olmayan hale getirir. ⓘ

Bu tür bazı kaplar, yapıldıkları malzemeye bağlı olarak, kaynar suya daldırılarak veya kaynak makinesi kullanılarak tekrar koşer yiyecek hazırlamak için uygun hale getirilebilir. ⓘ

Şabat'ı ihlal edecek şekilde hazırlanan yiyecekler yenemez; ancak bazı durumlarda Şabat sona erdikten sonra yenmesine izin verilir. ⓘ

Hamursuz Bayramı yasaları

Bir şişe portakal suyunun üzerindeki Hamursuz Bayramı için koşer olduğunu belgeleyen etiket ⓘ

Hamursuz Bayramı'nda daha katı beslenme kuralları vardır; bunlardan en önemlisi mayalı ekmek ya da bunun türevleri olan ve şamat olarak bilinen yiyeceklerin yenmesinin yasaklanmasıdır. Bu yasak Mısır'dan Çıkış 12:15'ten alınmıştır. ⓘ

Şamatanın hazırlanmasında ve servis edilmesinde kullanılan kaplar da ritüel olarak temizlenmedikleri (kaşerlenmedikleri) sürece Hamursuz Bayramı'nda yasaktır. ⓘ

Gözlemci Yahudiler genellikle sadece Hamursuz Bayramı'nda kullanmak üzere et ve süt ürünleri için ayrı kaplar bulundururlar. Buna ek olarak, bazı gruplar Hamursuz Bayramı'nda kaşrut kurallarının ötesine geçen kitniyot, gebrochts veya sarımsak yememek gibi çeşitli yeme kısıtlamalarına uyarlar. ⓘ

İsrail Topraklarının Ürünleri

İncil'deki kurallar tarım ürünlerinin kullanımını da kontrol eder; örneğin ondalıkları, ne zaman yenebilecekleri ya da hasat edilebilecekleri ve insan tüketimine uygun hale getirilmeleri için ne yapılması gerektiği gibi. ⓘ

İsrail topraklarında yetiştirilen ürünler için, Terumat HaMaaser, Maaser Rishon, Maaser Sheni ve Maasar Ani (ondalık verilmeyen ürüne tevel denir) dahil olmak üzere, İncil'deki ondalıkların değiştirilmiş bir versiyonu uygulanmalıdır; Bir ağacın büyümesinin ya da yeniden dikilmesinin ilk üç yılının meyvelerinin yenmesi ya da orlah olarak kullanılması yasaktır; yedinci yılda İsrail Topraklarında yetiştirilen ürünler k'dushat shvi'it alır ve dikkatli bir şekilde yönetilmediği sürece Şmita'nın (Şabat Yılı) ihlali olarak yasaklanır. ⓘ

Kaşrut'un bazı kuralları farklı haham görüşlerine tabidir. Örneğin, birçok kişi Nisan ayının 16'sından önce şadaş (yeni tahıl) yememe kuralının İsrail Toprakları dışında geçerli olmadığını savunur. ⓘ

Sebzeler

Piyasada satılan bir arpa torbasındaki arpa mısırları arasında bulunan bir koza. Tohumlar, kabuklu yemişler ve sebzeler gibi gıdaların böcek yememek için kontrol edilmesi gerekir. ⓘ

Bitkiler ve mineraller neredeyse her zaman koşer olmasına rağmen, vejetaryen restoranların ve vejetaryen gıda üreticilerinin bir hahamlık kuruluşunun ürünlerinin koşer olduğunu onayladığını belgeleyen bir hechsher almaları gerekir, çünkü hechsher genellikle belirli sebzelerin böcek istilasına karşı kontrol edildiğini ve pişmiş gıdanın bishul Yisrael gerekliliklerini karşıladığından emin olmak için adımlar atıldığını belgelemektedir. Ispanak ve karnabahar gibi sebzeler böcek istilasına karşı kontrol edilmelidir. Kontrol ve temizlik için uygun prosedür türe, yetiştirme koşullarına ve hahamların görüşlerine göre değişir. ⓘ

Pareve gıdalar

Bir pareve gıda ne et ne de süt ürünü olan gıdadır. Balık ve hayvansal kaynaklı olmayan her türlü gıda bu kategoriye girer. Yumurta da hayvansal bir ürün olmasına rağmen pareve olarak kabul edilir. ⓘ

Bazı işlemler et veya süt türevi bir ürünü pareve bir ürüne dönüştürür. Örneğin, peynir mayası bazen mide astarından yapılır, ancak koşer peynir yapımında kabul edilebilir. Koşer hayvan kaynaklarından (ritüel olarak kesilen) elde edilen jelatinler de parevedir. Agar agar ve karragenan gibi hayvansal olmayan kaynaklardan elde edilen diğer jelatin benzeri ürünler de doğaları gereği parevedir. Tüm koşer balık ürünleri gibi balık jelatini de parevedir. ⓘ

Yahudi yasaları genel olarak ekmeğin parve (yani et veya süt ürünleri ile yoğrulmamış, et veya süt ürünleri ekipmanında yapılmamış) olmasını gerektirir. ⓘ

Kaşrut, ekipmanın daha önceki kaşer olmayan veya et/süt ürünü kullanımından temizlenebileceği prosedürlere sahiptir, ancak bunlar vejetaryenler, alerjisi olanlar veya diğer dini yasalara bağlı olanlar için yetersiz olabilir. ⓘ

Örneğin, süt ürünleri üretim ekipmanı, hahamların bu ekipmanla üretilen ürünlere pareve statüsü vermesine yetecek kadar iyi temizlenebilir, ancak süt ürünlerine karşı güçlü bir alerjik duyarlılığı olan biri yine de süt kalıntılarına tepki verebilir. Bu nedenle yasal olarak pareve olan bazı ürünler "süt" uyarısı taşır. ⓘ

Esrar

İsrail'de yetiştirilen kenevir için bitkiler şmittah'a uymalıdır, ancak bu başka yerlerden gelen kenevir için geçerli değildir. En az bir yenilebilir kenevir markasının kaşrut yasalarına uyduğu belgelenmiştir. ⓘ

Tütün

Bir gıda ürünü olmamasına rağmen, bazı tütünler bir yıl boyunca Hamursuz Bayramı için koşer sertifikası almaktadır. Bir yıl süren bu sertifika, tütünün farklı kısıtlamaların söz konusu olabileceği Hamursuz Bayramı için de sertifikalı olduğu anlamına gelir. Örneğin tütün, Hamursuz Bayramı sırasında kesinlikle yasak olan bazı chametz tahıllarıyla temas edebilir ve sertifika, bu tür bir kontaminasyondan arınmış olduğunun garantisidir. ⓘ

İsrail'de bu sertifika özel bir kaşrut haham grubu olan Beit Yosef tarafından verilmektedir, ancak Hahambaşılık tütünden kaynaklanan sağlık riskleri nedeniyle hahamlar tarafından herhangi bir sertifika verilmesine itiraz etmiştir. ⓘ

Genetiği değiştirilmiş gıdalar

Genetik mühendisliğinin ortaya çıkmasıyla birlikte dünyaya yepyeni bir gıda türü getirilmiştir ve hem akademik çevreler hem de Musevi inancına mensup akademisyenler bu yeni gıda türlerinin koşer olarak kabul edilip edilmeyeceği konusunda farklı görüşlere sahiptir. FDA tarafından insan tüketimi için onaylanan ilk genetiği değiştirilmiş hayvan AquAdvantage somonudur ve somon normalde kabul edilebilir bir koşer gıda iken, bu değiştirilmiş organizma koşer olmayan bir organizmadan bir gen içermektedir. ⓘ

2015 yılında Hahamlar Meclisi Yahudi Hukuku ve Standartları Komitesi, genetiği değiştirilmiş organizmalarla ilgili bir belge yayınlayarak, yeni organizmaya belirli bir kabiliyet kazandırmak amacıyla yabancı DNA eklenmesi yoluyla gen dizilerinin değiştirilmesine izin verilebileceğini, tamamen yeni türlerin kasıtlı olarak yaratılmaması gerektiğini ve genetiği değiştirilmiş gıdaların sağlık üzerindeki etkilerinin bireysel olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir. ⓘ

Bazıları türlerin birbirine karışmasının Talmud'un öğretilerine aykırı olduğunu ve dolayısıyla Yahudi Hukukuna aykırı olduğunu ve koşer olmadığını ileri sürmektedir. Diğerleri ise kaşrutun altmışta bir yasasının önemli olduğunu ve yabancı genin hayvanın 1/60'ından daha azını oluşturduğunu ve bu nedenle değiştirilmiş somonun kaşer olduğunu savunmaktadır. ⓘ

Denetim ve pazarlama

Hashgacha

Bazı gıdalar tamamen veya kısmen Yahudiler tarafından hazırlanmalıdır. Buna üzüm şarabı, bazı pişmiş yiyecekler (bishul akum), peynir (g'vinat akum) ve bazılarına göre tereyağı (chem'at akum), süt ürünleri (İbranice: חלב ישראל chalav Yisrael "İsrail'in sütü") ve ekmek (Pas Yisroel) dahildir. ⓘ

Ürün etiketleme standartları

Daire içine alınmış U, bir ürünün Ortodoks Birliği (OU) tarafından koşer olarak onaylandığı anlamına gelir. "Pareve" hiçbir içeriğin süt veya etten elde edilmediği anlamına gelir. ⓘ

Kolombiya'da tuz ve şeker paketleri üzerindeki koşer etiketleri. ⓘ

Gıda ürünlerinin etiketi okunduğunda koşer olmayan içerikler açıkça görülebilse de, bazı ülkeler üreticilerin belirli içeriklerin tanımlanmasını atlamasına izin vermektedir. Bu tür "gizli" içerikler, diğer katkı maddelerinin yanı sıra yağlayıcılar ve aroma vericileri de içerebilir; bazı durumlarda, örneğin doğal aroma vericilerin kullanılması halinde, bu içeriklerin koşer olmayan maddelerden elde edilmesi daha olasıdır. Ayrıca, balık gibi bazı ürünlerde yanlış etiketleme oranı yüksektir; bu da koşer olmayan bir balığın koşer balık türü olarak etiketlenmiş bir pakette satılmasına neden olabilir. ⓘ

Gıda ve gıda katkı maddesi üreticileri, ürünlerinin koşer olarak sertifikalandırılması için Yahudi dini otoritelerine başvurabilirler: bu, üretim yöntemlerini ve içeriğini denetleyecek olan bireysel bir haham veya bir haham kuruluşundan bir komite tarafından üretim tesislerine yapılacak bir ziyareti içerir ve her şey yeterince koşer ise bir sertifika verilecektir. ⓘ

OK Koşer Sertifikası (daire içine alınmış K) sembolü ve bir paket çikolata parçacığı üzerinde süt ürünleri ibaresi ⓘ

Üreticiler bazen etikete belirli grafik semboller ekleyerek bu tür bir sertifika almış ürünleri tanımlarlar. Bu semboller Yahudilikte hechsherim olarak bilinir. Farklı kuruluşlar tarafından uygulanan kaşrut standartlarındaki farklılıklar nedeniyle, bazı Yahudi otoritelerinin hechsheirim'leri zaman zaman diğer Yahudi otoriteleri tarafından geçersiz kabul edilebilir. Çeşitli hahamların ve kuruluşların sertifika işaretleri listelenemeyecek kadar çoktur, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde en yaygın kullanılanlardan biri, Ortodoks Birliği'nin baş harflerini simgeleyen bir daire içinde bir U ("O-U") kullanan Ortodoks Cemaatleri Birliği'ninkidir. İngiltere'de yaygın olarak kullanılan semboller Londra Beth Din'in "KLBD" logosu ve Manchester Beth Din'in "MK" logosudur. Tek bir K bazen koşer sembolü olarak kullanılır, ancak birçok ülke harflerin ticari marka olmasına izin vermediğinden (diğer sembollerin kötüye kullanımdan korunduğu yöntem), bu sadece ürünü üreten şirketin koşer olduğunu iddia ettiğini gösterir. ⓘ

Gıdaların koşer olduğunu gösteren damga. Auschwitz Yahudi Merkezi Koleksiyonu ⓘ

Sertifika sembollerinin birçoğuna, Yahudi yasalarına göre ürünün kategorisini belirtmek için ek harfler veya kelimeler eşlik eder; kategorizasyon, özellikle Yahudi yasalarının süt ürünü olarak kabul ettiği ancak yasal sınıflandırmanın kabul etmediği gıdalar söz konusu olduğunda, yasal sınıflandırmalarla çelişebilir.

• D-Süt Ürünleri
• DE-Süt ekipmanları
• M-Et, kümes hayvanları dahil
• Pareve-Et veya süt ürünü olmayan yiyecekler
• Balık
• P-Passover ile ilgili (P, Pareve için kullanılmaz) ⓘ

Birçok durumda sürekli denetim gereklidir çünkü üretim süreçlerindeki değişiklikler gibi çeşitli nedenlerle, bir zamanlar koşer olan ürünler koşer olmaktan çıkabilir. Örneğin, koşer bir yağlama yağı, birçok haham otoritesinin koşer olmadığı görüşünde olduğu don yağı içeren bir yağla değiştirilebilir. Bu tür değişiklikler genellikle denetleyici haham veya denetleyici kuruluş ile koordine edilerek yeni ambalajın herhangi bir kaşer veya kaşrut çağrışımı yapmaması sağlanır. Ancak bazı durumlarda, önceden basılmış kaşer etiketli mevcut stoklar, artık kaşer olmayan ürün üzerinde kullanılmaya devam edebilir. Yahudi cemaati arasında hangi ürünlerin artık şüpheli olduğu ve koşer hale gelmiş ancak etiketleri henüz koşer taşımayan ürünler tartışılmaktadır. Bazı gazeteler ve süreli yayınlar da kaşer ürünleri tartışmaktadır. ⓘ

Koşer tarzı olarak etiketlenen ürünler, tamamı dana etinden yapılan sosisli sandviç gibi koşer gıdaların özelliklerini taşıyan ya da dereotu turşusu gibi Aşkenaz uygulamalarına uygun bir şekilde tatlandırılan veya hazırlanan koşer olmayan ürünlerdir. Bu tanımlama genellikle şarküteri ürünlerini ifade eder. ⓘ

Koşer denetim ve pazarlama tarihi

Buenos Aires, Arjantin'de Koşer McDonald's ⓘ

Gıda üreticileri genellikle pazarlarını veya pazarlama potansiyellerini genişletmeye çalışırlar ve koşer gıda sunmak bunu yapmanın bir yolu haline gelmiştir. Koşer gıdanın benzersizliğinin reklamı 1849 gibi erken bir tarihte yapılmıştır. Procter & Gamble, 1911 yılında ürünlerinden biri olan Crisco'nun koşer olarak reklamını yapan ilk şirket oldu. Sonraki yirmi yıl boyunca Lender's Bagels, Maxwell House, Manischewitz ve Empire gibi şirketler gelişerek koşer pazarına daha fazla raf alanı kazandırdı. 1960'larda Hebrew National sosisli sandviçleri, hem Yahudilere hem de Yahudi olmayanlara hitap etmek için "daha yüksek bir otoriteye cevap veriyoruz" kampanyasını başlattı. Bu noktadan sonra "koşer" hem kalite hem de değer için bir sembol haline geldi. Koşer pazarı hızla genişledi ve bununla birlikte koşer ürünler için daha fazla fırsat doğdu. Kosherfest ticaret fuarının kurucusu Menachem Lubinsky, ABD'de 14 milyon kadar koşer tüketicisi ve 40 milyar dolarlık koşer ürün satışı olduğunu tahmin ediyor. ⓘ

2014 yılında İsrail Savunma Kuvvetleri, askeri üslerdeki mutfaklarında kadın koşer denetçilerinin çalışmasına izin verme kararı aldı ve İsrail'de ilk kadın koşer denetçileri sertifikalandırıldı. ⓘ

Yasal kullanım

Birçok ülkedeki reklam standartları yasaları, üretici ürünün Yahudi beslenme yasalarına uygun olduğunu gösteremediği sürece ürünün etiketinde koşer ibaresinin kullanılmasını yasaklamaktadır; ancak farklı yargı bölgeleri Yahudi beslenme yasalarına uygunluğun yasal niteliklerini genellikle farklı tanımlamaktadır. Örneğin, bazı yerlerde yasalar bir hahamın kaşerut niteliğini belgelemesini gerektirebilir, diğerlerinde kaşer kuralları tamamen yasada tanımlanmıştır ve diğerlerinde üreticinin yalnızca ürünün Yahudi beslenme düzenlemelerine uygun olduğuna inanması yeterlidir. Bazı durumlarda, koşer teriminin kullanımını kısıtlayan yasaların daha sonra yasadışı dini müdahale olduğu tespit edilmiştir. ⓘ

Maliyetler

Amerika Birleşik Devletleri'nde, seri üretim ürünler için sertifikasyon maliyeti tipik olarak çok düşüktür ve genellikle sertifikalı olmanın sağladığı avantajlarla fazlasıyla dengelenir. The New York Times 1975 yılında General Foods dondurulmuş gıda ürünleri için koşer sertifikası almanın ürün başına maliyetini 6,5 milyonda bir sent (0,000000065 $) olarak tahmin etmiştir. Burns & McDonnell tarafından 2005 yılında yayınlanan bir rapora göre, ABD'deki ulusal sertifika kurumlarının çoğu kar amacı gütmemekte, sadece denetim ve yerinde çalışma için ücret almaktadır; bu durumda yerinde denetim yapan kişi "ziyaret başına genellikle bir oto tamircisinin saat başına kazandığından daha az kazanmaktadır". Ancak mevcut bir üretim sürecini yeniden tasarlamak maliyetli olabilir. Sertifikasyon genellikle koşer diyeti uygulayan Yahudilere, helal diyeti uygulayan Müslümanlara, koşer diyetinin ana kurallarını uygulayan Yedinci Gün Adventistlerine, vejetaryenlere ve süt ürünlerinden kaçınmak isteyen laktoz intoleransı olanlara (güvenilir bir şekilde pareve olarak sertifikalandırılan ürünler bu kriteri karşılamaktadır) ek pazarlar açarak gelirlerin artmasını sağlamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük kaşerut kuruluşlarından biri olan Ortodoks Birliği, "koşer olmayan rakip bir markanın yanında konumlandırıldığında, koşer bir ürünün %20 daha iyi performans göstereceğini" iddia etmektedir. ⓘ

Bazı Avrupa Yahudi topluluklarında etin koşer denetimi, topluluktaki Yahudi eğitimini finanse etmek için kullanılan bir "vergi" içerir, bu da koşer eti tek başına denetim maliyetinden daha pahalı hale getirir. ⓘ

Toplum ve kültür

Bağlılık

Birçok Yahudi, domuz eti veya kabuklu deniz ürünlerinden uzak durarak ya da et yemekleriyle birlikte süt içmeyerek kaşruta kısmen uymaktadır. Bazıları evlerinde kaşer tutmakta ancak kaşer olmayan restoranlarda yemek yemektedir. 2012 yılında Kuzey Amerika'daki özel gıda pazarına ilişkin bir analizde koşer tüketicilerin sadece %15'inin Yahudi olduğu tahmin edilmiştir. Koşer et, helal et bulunamadığında Müslümanlar tarafından düzenli olarak tüketilmektedir. Müslümanlar, Hindular ve süt ürünlerine alerjisi olan kişiler genellikle koşer-pareve tanımını, bir gıdanın süt ve tüm türevleri de dahil olmak üzere hayvansal kaynaklı hiçbir bileşen içermediğine dair bir güvence olarak görmektedir. Ancak koşer-parev gıdalar bal, yumurta veya balık içerebildiğinden veganlar bu sertifikaya güvenemezler. ⓘ

Amerikalı Yahudilerin yaklaşık altıda biri ya da Amerikan nüfusunun %0,3'ü koşer kurallarına tam olarak uymakta, çok daha fazlası ise tüm kurallara tam olarak uymamakla birlikte bazı yasaklı gıdalardan (özellikle domuz eti) uzak durmaktadır. Bir Hıristiyan mezhebi olan Yedinci Gün Adventist Kilisesi, koşer beslenme kurallarına uyulmasını bekleyen bir sağlık mesajı vermektedir. ⓘ

2013 yılında yapılan bir ankete göre Amerikalı Yahudilerin %22'si evlerinde koşer uyguladıklarını belirtmiştir. ⓘ

Dilbilim

Varşova'da "koşer" kelimesinin Lehçe yazılışını kullanan koşer dükkanı ⓘ

Brown-Driver-Briggs İbranice ve İngilizce Sözlüğü'ne göre, Eski İbranicede koşer kelimesi (İbranice: כשר) avantajlı, uygun, elverişli veya başarılı olmak anlamına gelir. Modern İbranice'de genellikle kaşrut anlamına gelir ancak bazen "uygun" anlamına da gelebilir. Örneğin, Babil Talmudu I. Darius'tan "koşer kral" olarak bahsederken koşeri "erdemli" anlamında kullanır; bir Pers kralı olan Darius (MÖ 522-486 yılları arasında hüküm sürmüştür) İkinci Tapınağın inşasını desteklemiştir. Konuşma dilinde koşer genellikle "meşru", "kabul edilebilir", "izin verilebilir", "gerçek" veya "otantik" anlamına gelir. ⓘ

Koşer kelimesi bazı yaygın ürün isimlerinin bir parçasını oluşturabilir. Bazen bir şeyi koşer hale getirme süreci anlamına gelen koşerlemenin kısaltması olarak kullanılır; örneğin koşer tuzu düzensiz şekilli kristallere sahip bir tuz türüdür, bu da onu kaşerut kurallarına göre et hazırlamak için özellikle uygun hale getirir, çünkü kristallerin artan yüzey alanı kanı daha etkili bir şekilde emer. Diğer zamanlarda koşer, Yahudi geleneği ile eşanlamlı olarak kullanılabilir; örneğin koşer dereotu turşusu, salamuraya bol miktarda sarımsak ekleyerek New Yorklu Yahudi turşucuların geleneksel yöntemleriyle yapılan bir turşudur ve geleneksel Yahudi gıda yasalarına uygun olması gerekmez. ⓘ

Surinam

Ağaçf (Surinam Hollandacası, Sranan Tongo trefu'dan türetilmiştir) bir yemek tabusudur. Surinam'da bazı insan grupları, özellikle Afrika kökenli insanlar arasında treef inancına uzun süredir bağlı kalmıştır. Başta cüzzam olmak üzere önemli hastalıklara neden olabileceği inancıyla belirli gıdaların tüketimi yasaklanmıştır. Bu yasaklar bireysel olarak değişebilir, ancak aile içindeki koşullarla ayrılmaz bir şekilde ilişkilidir. Bir treef baba tarafından miras alınır, ancak genellikle bir kadın tarafından bir rüyada ortaya çıkarılabilir. Buna ek olarak, bir kadın hamilelik sırasında özel yiyecek tabularını dikkate almalıdır. Treef'e büyük önem atfedilir; eğer bir çocuk babasının treef'ini gözlemlerse ve buna rağmen bir cilt rahatsızlığı yaşarsa, bu, çocuğun kadın tarafından başka bir erkekten doğduğunun güçlü bir göstergesi olarak görülür. Son olarak ağaçf, belirli yiyeceklerden uzak durmaya zorlayan belirli tılsımlar takarak yaşamın ilerleyen dönemlerinde de edinilebilir. ⓘ

Bu kelime, 17. yüzyılda Surinam'a gelen Sefarad Yahudilerinin etkisiyle İbranice'den türetilmiştir. Bu aynı zamanda Sranan kaseri 'ritüel olarak temiz, koşer' kelimesinin de kaynağıdır. ⓘ

Diğer kullanımlar

Koşer terimi esas olarak gıda ile ilgili olsa da, bazen başka bağlamlarda da kullanılır. Bazı Ortodoks perakendeciler koşer cep telefonları satmaktadır - sınırlı özelliklere sahip sadeleştirilmiş cihazlar. ⓘ

Etin tuzlanıp yıkanması

Etin ikinci kez yıkanması

• Tuzlamadan alınan et, soğuk suda üç kez yıkanır el ile ovuşturularak tuzlarından ve kanından iyice arındırılır.

Et ancak bu işlemlerden geçtikten sonra yenilebilir hale gelir. Bu işlemlerden geçmiş et buzluğa konularak daha sonra kullanılmak üzere saklanabilir. ⓘ

Et veya süt sayılmayanlar

Et veya süt sayılmayan besinlere parve adı verilir. Bunlar etlilerle de sütlülerle de beraber tüketilebilirler. ⓘ

Et dışındakiler

Et dışındaki ürünlerin de koşer sayılabilmesi ve kaşer sertifikası alabilmesi için hahamlık tarafından denetlenmiş ve hijyene uymayan ya da Yahudi inançlarına aykırı katkı maddesi ya da işlem basamakları içermemesi gereklidir. Bu sebeple koşer belgesi almak isteyen üretici firmalar bu denetimden geçerler. ⓘ

Koşer ürünler

Yurt dışında üretilen veya yurt dışına satılan birçok ürünün üzerinde koşer ibaresi bulunur. Bu ibare Yahudi olmayanlar tarafından da aranan bir özelliktir. Çünkü Yahudilerde domuz eti yemek ve kullanmak yasaktır. ⓘ

Koşer restoranlar

Koşer kurallarına uygun olarak çalışan ve kullandıkları tüm ürünler kaşer olan restoranlara Koşer Restoran adı verilir, bu restoranlar hemen her ülkede sadece Yahudilere değil, domuz eti yemekten çekinen diğer dinlerin mensuplarına da hizmet verirler. ⓘ