Komedi

Komedi, özellikle tiyatro, film, stand-up komedi, televizyon, radyo, kitap veya diğer eğlence ortamlarında kahkaha attırarak mizahi veya eğlendirici olması amaçlanan söylemler veya eserlerden oluşan bir kurgu türüdür. Bu terim Antik Yunan'da ortaya çıkmıştır: Atina demokrasisinde seçmenlerin kamuoyu, komik şairler tarafından tiyatrolarda sergilenen siyasi hicivlerden etkilenmiştir. Yunan komedisinin tiyatro türü, iki grubu, yaşı, cinsiyeti veya toplumu eğlenceli bir agon veya çatışmada karşı karşıya getiren dramatik bir performans olarak tanımlanabilir. Northrop Frye bu iki karşıt tarafı "Gençlik Toplumu" ve "Yaşlılar Toplumu" olarak tasvir etmiştir. Gözden geçirilmiş bir görüş, komedinin temel agon'unu görece güçsüz bir genç ile onun umutlarına engel teşkil eden toplumsal gelenekler arasındaki mücadele olarak nitelendirir. Bu mücadelede genç, toplumsal otorite eksikliği nedeniyle kısıtlanır ve kahkahayı kışkırtan dramatik ironiye yol açan hilelere başvurmaktan başka çaresi kalmaz. ⓘ

Hiciv ve siyasi hiciv, insanları ya da sosyal kurumları gülünç ya da yozlaşmış olarak göstermek için komediyi kullanır, böylece izleyicilerini mizah nesnelerinden uzaklaştırır. Parodi, popüler türleri ve biçimleri altüst eder, bu biçimleri kınamak zorunda kalmadan eleştirir. ⓘ

Diğer komedi türleri arasında mizahını büyük ölçüde tuhaf, şaşırtıcı (ve olanaksız) durumlardan veya karakterlerden alan screwball komedisi ve insan davranışının veya insan doğasının daha karanlık yönlerini içeren bir mizah biçimiyle karakterize edilen kara komedi yer alır. Benzer şekilde, skatolojik mizah, cinsel mizah ve ırkçı mizah, sosyal gelenekleri veya tabuları komik yollarla ihlal ederek komedi yaratır ve bu da genellikle söz konusu şakanın özneleri tarafından saldırgan olarak algılanabilir. Bir görgü komedisi tipik olarak toplumun belirli bir kesimini (genellikle üst sınıf toplum) konu alır ve üyelerinin davranış ve tavırlarını parodileştirmek veya hicvetmek için mizah kullanır. Romantik komedi, filizlenmekte olan romantizmi mizahi terimlerle tasvir eden ve aşık olan kişilerin zaaflarına odaklanan popüler bir türdür. ⓘ

Komedi veya güldürünün klasik (komedi tiyatrosu) ve popüler (güldürme amaçlı espri) olmak üzere iki kullanımı vardır. ⓘ

Tiyatroda komedi, trajedi'de başrol oyuncusunun yüksek statüsünü kaybetmesi üzerinedir. Komedide ise genç ve yaşlı bir otorite arasındaki yüzleşme söz konusudur. Olayların, insanların, durumların gülünç yanlarını ortaya koyarak, insanları güldürürken düşündürmeyi hedefler. ⓘ

Popüler anlamda komedi dikkatli tanımlama gerektirir. Espri; insanlar bir espriyi yeteri kadar komik bulduğu kadar, gülecek sebep bulundurmayan bir durum olarak da, kırıcı veya kırıcı olmayacak şekilde de bulabilirler. Buna göre komedi kişinin zevkine göre değişir. ⓘ

Komedide bir sunumun iyi ya da kötü olduğunun sınanması, bunu dinleyen ya da izleyenlerin tecrübeleriyle gerçekleşir. ⓘ

Etimoloji

Antik Yunan Tiyatrosunun Trajik Komik Maskeleri Hadrianus Villası mozaiğinde temsil edilmiştir ⓘ

Dean Rubin, "komedi" kelimesinin Klasik Yunanca κωμῳδία kōmōidía'dan türetildiğini, bunun da κῶμος kômos (cümbüş) ve ᾠδή ōidḗ (şarkı; kaside) kelimelerinin bir bileşimi olduğunu söylüyor. Kesin olarak komediyle ilgili olan anlamına gelen "komik" sıfatı (Yunanca κωμικός kōmikós), modern kullanımda genellikle "kahkaha attıran" anlamıyla sınırlandırılmıştır. Bu kelime modern kullanıma Latince comoedia ve İtalyanca commedia aracılığıyla girmiş ve zaman içinde çeşitli anlam tonlarından geçmiştir. ⓘ

Yunanlılar ve Romalılar "komedi" kelimesini kullanımlarını mutlu sonla biten sahne oyunlarının tanımlarıyla sınırlandırmışlardır. Aristoteles komediyi ortalamadan daha kötü insanların taklidi olarak tanımlamıştır (tragedya ise ortalamadan daha iyi insanların taklididir). Bununla birlikte, komedilerde tasvir edilen karakterler her yönden ortalamadan daha kötü değildi, sadece Çirkin'in bir türü olan Gülünç oldukları ölçüde. Gülünç, başkalarına acı ya da zarar vermeyen bir hata ya da deformasyon olarak tanımlanabilir; örneğin kahkahalara neden olan maske, acıya neden olmayan çirkin ve çarpık bir şeydir. Orta Çağ'da bu terim, mutlu sonla biten anlatı şiirlerini de kapsayacak şekilde genişlemiştir. Dante, La Commedia adlı şiirinin başlığında terimi bu anlamda kullanmıştır. ⓘ

Zaman ilerledikçe, kelime kahkaha attırmayı amaçlayan her türlü performansla daha fazla ilişkilendirilmeye başlandı. Orta Çağ boyunca "komedi" terimi hicivle ve daha sonra da genel olarak mizahla eşanlamlı hale geldi. ⓘ

Aristoteles'in Poetika adlı eseri Ortaçağ İslam dünyasında Arapçaya çevrilmiş ve burada Ebu Bişr ve öğrencileri Farabi, İbn Sina ve İbn Rüşd gibi Arap yazarlar ve İslam filozofları tarafından ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Komediyi Yunan dramatik temsilinden ayırdılar ve bunun yerine hiciv (hiciv şiiri) gibi Arap şiir temaları ve biçimleriyle özdeşleştirdiler. Komediyi basitçe "kınama sanatı" olarak gördüler ve hafif ve neşeli olaylara ya da klasik Yunan komedisiyle ilişkilendirilen sıkıntılı başlangıçlara ve mutlu sonlara atıfta bulunmadılar. ⓘ

"Komedi" terimi 12. yüzyılda yapılan Latince çevirilerden sonra ortaçağ edebiyatında daha genel bir anlam kazanmıştır. ⓘ

20. yüzyılın sonlarında pek çok akademisyen, grotesk, ironi ve hiciv gibi muğlak ve sorunlu bir şekilde tanımlanmış türlerin kullanımından kaçınmak için güldürü terimini komik olanın tümünü ifade etmek için kullanmayı tercih etmiştir. ⓘ

Tarih

Batı tarihi

Dionysos kökenleri, Aristophanes ve Aristoteles

Menander'in Samia ("Samoslu Kadın") adlı komedisinden bir sahneyi tasvir eden Roma dönemi mozaiği ⓘ

Antik Yunan Tiyatrosu'nun komik oyun ve hiciv yazarı Aristophanes, MÖ 425'ten başlayarak 11'i günümüze ulaşan 40 komedi yazmıştır. Aristophanes kendi komedi türünü, genellikle son derece müstehcen olan daha önceki satir oyunlarından geliştirmiştir. Satir oyunlarının günümüze ulaşan tek örneği Euripides'e aittir ve bunlar çok daha sonraki örneklerdir ve türün temsilcisi değildir. Antik Yunan'da komedi, fallik alaylara ve bereket festivallerine ya da toplantılarına uygun müstehcen ve iğneleyici şarkılar ya da ezberden okumalarla ortaya çıkmıştır. ⓘ

M.Ö. 335 civarında Aristoteles, Poetika adlı eserinde komedinin fallik törenlerden ve başka türlü basit ve çirkin olanın hafifçe işlenmesinden kaynaklandığını belirtmiştir. Ayrıca komedinin kökeninin belirsiz olduğunu çünkü başlangıcından itibaren ciddiye alınmadığını da ekler. Bununla birlikte, komedinin kendi ilham perisi vardı: Thalia. ⓘ

Aristoteles, komedinin toplum için genellikle olumlu olduğunu, çünkü Aristoteles için ideal durum olan mutluluğu, herhangi bir faaliyetteki nihai hedefi ortaya çıkardığını öğretmiştir. Aristoteles için bir komedinin cinsel mizah içermesine gerek yoktu. Komedi, sempatik bir karakterin talihli yükselişiyle ilgilidir. Aristoteles komediyi üç kategoriye ya da alt türe ayırır: fars, romantik komedi ve hiciv. Öte yandan Platon, komedinin benliğe yönelik bir yıkım olduğunu öğretmiştir. Rasyonel özdenetim ve öğrenmeyi geçersiz kılan bir duygu ürettiğine inanmıştır. Cumhuriyet'te, devletin koruyucularının kahkahadan kaçınması gerektiğini söyler, "çünkü normalde kişi kendini şiddetli kahkahalara bıraktığında, durumu şiddetli bir tepkiye neden olur." Platon, ideal devlete ulaşmak isteniyorsa komedinin sıkı bir şekilde kontrol edilmesi gerektiğini söyler. ⓘ

Ayrıca Poetika'da Aristoteles komediyi edebiyatın orijinal dört türünden biri olarak tanımlamıştır. Diğer üç tür ise trajedi, epik şiir ve lirik şiirdir. Edebiyat, genel olarak, Aristoteles tarafından bir mimesis ya da yaşamın taklidi olarak tanımlanır. Komedi, edebiyatın üçüncü türüdür ve gerçek bir mimesisten en uzak olanıdır. Tragedya en gerçek mimesistir, onu epik şiir, komedi ve lirik şiir takip eder. Komedi türü, Aristoteles'in tanımına göre belirli bir kalıpla tanımlanır. Komediler önemsiz amaçlar peşinde koşan alçak ya da bayağı karakterlerle başlar ve başlangıçtaki alçaklığı hafifleten ya da amaçların önemsizliğini ortaya çıkaran amaçlara ulaşılmasıyla sona erer. ⓘ

Commedia dell'arte ve Shakespeare, Elizabeth dönemi komedisi

Shakespeare'in Bir Yaz Gecesi Rüyası'nın ilk dörtlüğünün başlık sayfası (1600) ⓘ

Elizabeth dönemindeki kullanımıyla "komedi", modern komediden çok farklı bir anlama sahipti. Bir Shakespeare komedisi, genellikle evlenmemiş karakterler arasındaki evlilikleri içeren mutlu bir sona sahip olan ve Shakespeare'in diğer oyunlarından daha hafif yürekli bir ton ve tarza sahip olan bir komedidir. ⓘ

Punch and Judy gösterisinin kökleri 16. yüzyıl İtalyan commedia dell'arte'sine dayanır. Punch figürü Napolili Pulcinella karakterinden türemiştir. Daha sonra Bay Punch adını alan figür, ilk kez 1662 yılında İngiltere'de kayıtlara geçmiştir. Punch ve Judy, genellikle şok kahkahalara neden olan çirkin komedi ruhuyla sahnelenir ve Bay Punch'ın anarşik palyaçoluğu tarafından domine edilir. Profesör Glyn Edwards, İngiliz tarihinin önemli bir döneminde ortaya çıktığını belirtiyor: "[Pulcinella] Püritanizm yıllarının ardından eğlenceye aç kalan Restorasyon dönemi İngiliz seyircisi için özellikle iyi gitti. Kısa süre sonra Punch'ın adını değiştirdik, onu kukladan el kuklasına dönüştürdük ve gerçekten de Britanya'nın ruhu haline geldi - otoriteye meydan okuyan yıkıcı bir başına buyruk, siyasi karikatürlerimize eşdeğer bir tür kukla." ⓘ

19. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına

19. yüzyılın başlarında İngiltere'de pandomim, slapstick komedi içeren ve ilk ana akım palyaço Joseph Grimaldi'nin yer aldığı bugünkü halini alırken, komedi rutinleri de 1850'lerde popüler hale gelen İngiliz müzikhol tiyatrosunda yoğun bir şekilde yer aldı. Müzikhol skeçlerinde yeteneklerini geliştiren İngiliz komedyenler arasında Charlie Chaplin, Stan Laurel ve Dan Leno sayılabilir. İngiliz müzikhol komedyeni ve tiyatro emprezaryosu Fred Karno 1890'larda diyalogsuz bir skeç komedisi biçimi geliştirdi ve Chaplin ve Laurel onun şirketi için çalışan komedyenler arasındaydı. Karno slapstick'in öncülerinden biriydi ve Laurel biyografisinde, "Fred Karno, Charlie [Chaplin] ve bana komedi hakkında bildiğimiz her şeyi öğretmedi. Bize sadece çoğunu öğretti" demiştir. Film yapımcısı Hal Roach şöyle demiştir: "Fred Karno sadece bir dahi değil, slapstick komediyi yaratan adamdır. Hollywood'daki bizler ona çok şey borçluyuz." 1880'lerde ortaya çıkan ve 1930'lara kadar popülerliğini koruyan Amerikan vodvillerinde W. C. Fields, Buster Keaton ve Marx Kardeşler gibi komedyenler yer almıştır. ⓘ

20. yüzyıl tiyatro ve sanatı

Gerçeküstü mizah ('absürdist mizah' olarak da bilinir) veya 'gerçeküstü komedi', nedensel akıl yürütmenin kasıtlı olarak ihlal edilmesine dayanan, açıkça mantıksız olan olaylar ve davranışlar üreten bir mizah biçimidir. Gerçeküstü mizah yapıları tuhaf yan yana gelişleri, uyumsuzlukları, birbirini takip etmeyenleri, mantıksız veya absürt durumları ve saçma ifadeleri içerme eğilimindedir. Mizah, izleyicinin beklentilerinin altüst edilmesinden kaynaklanır, böylece eğlence, durumun mantıksal analizinden ayrı olarak öngörülemezlik üzerine kurulur. Türetilen mizah, çekiciliğini durumun gülünçlüğünden ve olağandışılığından alır. Bu türün kökleri sanatta Sürrealizm'e dayanır. ⓘ

Edward Lear, 73 Buçuk Yaşında ve Kedisi Foss, 16 Yaşında, Edward Lear'a ait 1885 tarihli bir taş baskı ⓘ

Gerçeküstü mizah, mantıksızlık ve absürdlüğün mizahi etki için kullanılmasıdır. Bu tür öncüller altında, insanlar en azından 19. yüzyıldan beri Lewis Carroll'ın Alice Harikalar Diyarında ve Aynanın İçinden gibi mantıksızlığı ve absürtlüğü (nargile içen tırtıllar, canlı flamingoların tokmak olarak kullanıldığı kroket maçları, vb) mizahi etki için kullanan gerçeküstü mizahın öncülerini ve erken örneklerini tespit edebilirler. Edward Lear'ın çocuk öyküleri ve şiirlerinin çoğu saçmalık içerir ve temelde gerçeküstü bir yaklaşıma sahiptir. Örneğin, The Story of the Four Little Children Who Went Round the World (1871) (Dünyayı Dolaşan Dört Küçük Çocuğun Hikâyesi) çelişkili ifadeler ve aşağıdaki gibi eğlendirmeyi amaçlayan tuhaf imgelerle doludur:

Bir süre sonra uzakta bir kara parçası gördüler; oraya vardıklarında, bunun etrafı toprakla çevrili, sudan yapılmış bir ada olduğunu gördüler. Bunun yanı sıra, her yerinden büyük bir körfez akıntısının aktığı uçsuz bucaksız kıvrımlarla çevriliydi, böylece mükemmel bir güzelliğe sahipti ve içinde sadece 503 fit yüksekliğinde tek bir ağaç vardı. ⓘ

20. yüzyılın başlarında dadaistler, sürrealistler ve fütüristler de dahil olmak üzere birçok avangart akım rastgele, sarsıcı ve mantıksız bir sanatı savunmaya başladı. Bu hareketlerin amaçları bir anlamda ciddiydi ve çağdaş sanat kurumunun ciddiyetinin ve kendinden memnunluğunun altını oymaya kararlıydılar. Sonuç olarak, sanatlarının çoğu kasıtlı olarak eğlendiriciydi. ⓘ

Ünlü bir örnek, Marcel Duchamp'ın "R. Mutt" imzalı ters çevrilmiş bir pisuar olan Çeşme'sidir (1917). Bu, tarihin en ünlü ve etkili sanat eserlerinden biri ve buluntu nesne hareketinin ilk örneklerinden biri haline gelmiştir. Aynı zamanda bir şaka niteliği de taşıyan bu eser, başlığında da ifade edildiği gibi nesnenin işlevinin tersine çevrilmesine ve bir sanat sergisindeki uyumsuz varlığına dayanmaktadır. ⓘ

20. yüzyıl film, plak, radyo ve televizyon

Charlie Chaplin "The Tramp" rolünde (1921) ⓘ

Jim Carrey kamera karşısında ⓘ

Jordan Peele Peabody ödüllerinde. ⓘ

Sinemanın 19. yüzyılın sonlarında ve daha sonra radyo ve televizyonun 20. yüzyılda ortaya çıkması, komedyenlerin halka erişimini genişletti. Charlie Chaplin, sessiz film sayesinde dünyanın en tanınmış yüzlerinden biri haline geldi. Sessiz gelenek, Marcel Marceau gibi pandomim sanatçıları ve Rowan Atkinson (Mr. Bean olarak) gibi sanatçıların slapstick komedisi aracılığıyla 20. yüzyılın sonlarına kadar devam etti. Sirk palyaçosu geleneği de Amerika Birleşik Devletleri'nde Palyaço Bozo ve Rusya'da Oleg Popov gibi sanatçılarla devam etti. Radyo yeni olanaklar sağladı - İngiltere İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Goon Show'un etkili gerçeküstü mizahını üretti. Goonların etkisi Amerikan radyo ve kayıt topluluğu Firesign Theatre'a yayıldı. Amerikan sineması, 20. yüzyılın ortalarında Laurel ve Hardy, Three Stooges, Abbott ve Costello, Dean Martin ve Jerry Lewis, Bob Hope ve Phyllis Diller'dan yüzyılın sonuna doğru George Carlin, Bill Cosby, Joan Rivers, Robin Williams ve Eddie Murphy gibi sanatçılara kadar dünya çapında tanınan çok sayıda komedi sanatçısı yetiştirmiştir. Hollywood, İngiliz komedyenler Peter Sellers, Dudley Moore ve Sacha Baron Cohen, Kanadalı komedyenler Dan Aykroyd, Jim Carrey ve Mike Myers ve Crocodile Dundee ile ünlü Avustralyalı komedyen Paul Hogan gibi pek çok uluslararası yeteneği kendine çekmiştir. Yaratıcı komik faaliyetlerin diğer merkezleri Hong Kong sineması, Bollywood ve Fransız farsı olmuştur. ⓘ

Amerikan televizyonu da dünya komedisinde etkili bir güç olmuştur: M*A*S*H, Seinfeld ve The Simpsons gibi Amerikan dizileri dünya çapında büyük takipçi kitlelerine ulaşmıştır. İngiliz televizyon komedisi de Fawlty Towers, Monty Python, Dad's Army, Blackadder ve The Office gibi özlü eserlerle etkisini sürdürmektedir. Ev kadını ve "gigastar" Dame Edna Everage gibi komik yaratımlarıyla milyonlara Dadaist ve absürdist mizah sunan Avustralyalı hicivci Barry Humphries, 2010 yılında biyografi yazarı Anne Pender tarafından sadece "zamanımızın en önemli tiyatro figürü ... [[[Charlie Chaplin|Charlie Chaplin]]'den bu yana ortaya çıkan en önemli komedyen" olarak tanımlamıştır. ⓘ

Doğu tarihi

Hint estetiği ve draması

MÖ 200'lere gelindiğinde, antik Sanskrit tiyatrosunda Bharata Muni'nin Natya Shastra'sı mizahı (hāsyam) dokuz nava rasadan biri ya da oyuncuların sergilediği duygu taklitleri olan bhavaların seyircide uyandırabileceği temel rasalar (duygusal tepkiler) olarak tanımlamıştır. Her rasa sahnede canlandırılan belirli bir bhava ile ilişkilendirilmiştir. Mizah söz konusu olduğunda bu, neşe (hasya) ile ilişkilendirilirdi. ⓘ

Mizah teorisi üzerine çalışmalar

Kahkaha ile bağlantılı olan ve onu tetikleyen olgular psikologlar tarafından dikkatle incelenmiştir. Ağırlıklı özelliklerin nesnede uyumsuzluk ya da zıtlık ve özne tarafında şok ya da duygusal nöbet olduğu konusunda hemfikirdirler. Ayrıca üstünlük hissinin de önemli bir faktör olduğu kabul edilmiştir: bu nedenle Thomas Hobbes kahkahadan "ani bir zafer" olarak bahsetmektedir. Modern araştırmacılar hem gülmenin hem de gülümsemenin kökenine, ayrıca "oyun içgüdüsünün" gelişimine ve duygusal ifadesine büyük önem vermişlerdir. ⓘ

George Meredith şöyle demiştir: "Bir ülkenin uygarlığının mükemmel bir testi ... Komedi fikrinin ve Komedinin gelişmesi olarak kabul ediyorum ve gerçek Komedinin testi, düşünceli kahkahaları uyandırmasıdır." Gülmenin hasta olmanın ilacı olduğu söylenir. Araştırmalar daha çok gülen insanların daha az hastalandığını göstermektedir. ⓘ

Amerikalı edebiyat teorisyeni Kenneth Burke, retorikteki "komik çerçevenin" "ne tamamen örtmeceli ne de tamamen çürütücü olduğunu, dolayısıyla ikna ve işbirliği amaçları için gerekli olan insanlara karşı hayırsever tutumu sağladığını, ancak aynı zamanda 'paraya çevirme' basitlikleri konusundaki kurnazlığımızı da koruduğunu" yazar. Komik çerçevenin amacı, belirli bir durumu hicvetmek ve bunu yaparak değişimi teşvik etmektir. Komik çerçeve durumlarla ve insanlarla dalga geçerken aynı zamanda düşünceyi de kışkırtır. Komik çerçeve, analizinde kötülemeyi amaçlamaz, bunun yerine koşullara dahil olanların aptallığını ve ahmaklığını azarlar. Örneğin, The Daily Show'da Jon Stewart siyasi tartışmalara müdahale etmek için "komik çerçeveyi" kullanır ve genellikle ciddi haberlere ani bir tezat oluşturacak şekilde kaba mizah sunar. Başkan Obama'nın Çin gezisiyle ilgili bir bölümde Stewart, Amerika'nın Çin hükümetine olan borcuna ve aynı zamanda bu ülkeyle olan zayıf ilişkilerine değinir. Bu iç karartıcı durumu tasvir ettikten sonra Stewart doğrudan Başkan Obama'ya seslenerek "o pisliği parlatması" çağrısında bulunuyor. Stewart ve izleyicileri için, dış ilişkilerin durumu hakkında ciddi bir yorum olan bu bölüme kaba bir dil katmak, bölümü komik bir şekilde çerçevelemeye hizmet etmekte ve Stewart tarafından sunulan komedi gündeminin altında ciddi bir ton yaratmaktadır. ⓘ

Formlar

Komedi, mizahın kaynağına, sunum yöntemine ve sunulduğu bağlama göre birden fazla türe ayrılabilir. Komedinin farklı biçimleri genellikle birbiriyle örtüşür ve çoğu komedi birden fazla türe sığabilir. Komedinin alt türlerinden bazıları fars, görgü komedisi, burlesk ve hicivdir. ⓘ

Bazı komediler belirli kültürel formları taklit eder: örneğin, parodi ve hiciv genellikle parodisini yaptıkları veya hicvettikleri türün geleneklerini taklit eder. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde gazete ve televizyon haberlerinin parodileri The Onion ve The Colbert Report'u içerir; Avustralya'da Kath & Kim, Utopia ve Shaun Micallef's Mad As Hell gibi şovlar aynı rolü oynar. ⓘ

Kendini küçümseme, eğlendirmek için talihsizliklerine ve zaaflarına odaklanan birçok komedyen tarafından kullanılan bir komedi tekniğidir. ⓘ

Sahne sanatları

Tarihsel formlar

• Aristophanes ve Menander tarafından uygulandığı şekliyle Antik Yunan komedisi
• Plautus ve Terence tarafından uygulandığı şekliyle Antik Roma komedisi
• Müzikhol ve Vodvilden Performans Sanatına Burlesk
• Thomas Dekker, Thomas Middleton ve Ben Jonson tarafından uygulandığı şekliyle yurttaş komedisi
• Richard Tarlton, William Kempe ve Robert Armin gibi palyaçolar
• Ben Jonson ve George Chapman tarafından uygulandığı şekliyle mizah komedisi
• Niccolò Machiavelli ve Lope de Vega tarafından uygulandığı şekliyle entrika komedisi
• Molière, William Wycherley ve William Congreve tarafından uygulandığı şekliyle görgü komedisi
• David Campton ve Harold Pinter tarafından uygulandığı şekliyle tehdit komedisi
• Pierre-Claude Nivelle de La Chaussée ve Louis-Sébastien Mercier tarafından uygulandığı şekliyle comédie larmoyante veya 'ağlamaklı komedi'
• Yirminci yüzyılda Dario Fo, Vsevolod Meyerhold ve Jacques Copeau tarafından uygulandığı şekliyle Commedia dell'arte
• Georges Feydeau'dan Joe Orton ve Alan Ayckbourn'a Farce
• Soytarı
• Oliver Goldsmith ve Richard Brinsley Sheridan tarafından uygulandığı şekliyle güldürü komedisi
• George Etherege, Aphra Behn ve John Vanbrugh tarafından uygulandığı şekliyle restorasyon komedisi
• Colley Cibber ve Richard Steele tarafından uygulandığı şekliyle duygusal komedi
• William Shakespeare tarafından uygulandığı şekliyle Shakespeare komedisi
• Stand-up Komedi
• Dadaist ve Sürrealist performans, genellikle kabare formunda
• Absürd Tiyatro, bazı eleştirmenler tarafından Samuel Beckett, Harold Pinter, Jean Genet ve Eugène Ionesco'yu tanımlamak için kullanılır
• Skeç komedisi ⓘ

Oynar

• Komik tiyatro
  • Müzikal komedi ve saray ⓘ

Opera

• Komik opera ⓘ

Doğaçlama komedi

• Doğaçlama tiyatro
• Bouffon komedisi
• Palyaçolar ⓘ

Şakalar

• Tek satırlık şaka
• Sarışın şakaları
• Shaggy-köpek hikayesi
• Paddy İrlandalı şakası
• Polonya şakaları
• Ampul şakaları
• Tak-tak şakası ⓘ

Stand-up Komedi

Stand-up komedi, sanatçının seyirciye doğrudan hitap ettiği, genellikle dramatik bir karakterden ziyade kendi kişiliğinde konuştuğu bir komik performans türüdür.

• Empresyonist (eğlence)
• Alternatif komedi
• Komedi Kulübü ⓘ

Etkinlikler ve ödüller

• Amerikan Komedi Ödülleri
• İngiliz Komedi Ödülleri
• Kanada Komedi Ödülleri
• Cat Laughs Komedi Festivali
• Komedi Festivali, Aspen, Colorado, eski adıyla HBO Komedi Sanatları Festivali
• Edinburgh Festival Fringe
• Edinburgh Komedi Festivali
• Halifax Komedi Festivali
• Just for Laughs festivali, Montreal
• Leicester Komedi Festivali
• Mark Twain Amerikan Mizah Ödülü
• Melbourne Uluslararası Komedi Festivali
• Yeni Zelanda Uluslararası Komedi Festivali
• New York Yeraltı Komedi Festivali
• HK Uluslararası Komedi Festivali ⓘ

Komedyen listeleri

• Komedyenlerin listesi
  • Komedyenler listesi#Komedi grupları
• Stand-up komedyenlerinin listesi
• Müzikal komedyenlerin listesi
• Avustralyalı komedyenlerin listesi
• İngiliz komedyenlerin listesi
• Kanadalı komedyenlerin listesi
• Filipinli komedyenlerin listesi
• Fin komedyenlerin listesi
• Almanca konuşan komedyenlerin listesi
• Hint komedyenlerin listesi
• İtalyan komedyenlerin listesi
• Meksikalı komedyenler listesi
• Porto Rikolu komedyenler listesi ⓘ

Kitle iletişim araçları

Edebiyat

• Çizgi Roman
• Hafif şiir
• Komedi gazeteciliği ⓘ

Film

• Komedi Filmi
  • Anarşik komedi filmi
  • İğrenç film
  • Parodi film
  • Romantik Komedi
  • Screwball komedi filmi
  • Slapstick film ⓘ

Ses kaydı

• Komedi albümü ⓘ

Televizyon ve radyo

• Televizyon komedisi
  • Durum komedisi
• Radyo komedisi ⓘ

Komedi ağları

• İngiliz sitcom'u
• İngiliz Komedisi
• Comedy Central - tamamen komediye ayrılmış televizyon kanalı
• Kapil ile Komedi Geceleri - Hint televizyon programı
• Alman televizyon komedisi
• Amerikan pazarı için yeniden çekilen İngiliz dizilerinin listesi
• Paramount Comedy (İspanya)
• Paramount Komedi 1 ve 2.
• TBS (TV ağı)
• The Comedy Channel (Avustralya)
• The Comedy Channel (Birleşik Krallık)
• The Comedy Channel (Amerika Birleşik Devletleri) - Comedy Central ile birleşti.
• HA! - Comedy Central ile birleşti
• CTV Comedy Channel - Eskiden The Comedy Network olarak bilinen Kanada TV kanalı.
• Altın
• Sky Comedy - İngiliz komedi ağı
• Comedy Gold - Kanadalı bir komedi kanalı, CTV Comedy Channel'ın kardeş kanalı
• Bip - İsrail komedi kanalı. ⓘ

Ayrıca bakınız

• Komedi filmleri listeleri
• Komedi televizyon dizileri listesi
• Türlerin listesi
• Mizah teorileri
• Komedide kadınlar ⓘ

Notasyonlar

• Aristoteles. Poetika.
• Buckham, Philip Wentworth (1827). Yunanlıların Tiyatrosu. J. Smith. Yunanlıların Tiyatrosu.
• Marteinson, Peter (2006). Komiklik Sorunu Üzerine: Gülmenin Kökenleri Üzerine Felsefi Bir Çalışma. Ottawa: Legas Press. Kahkahanın Kökenleri
• Pickard-Cambridge, Sir Arthur Wallace
  • Dithyramb, Tragedya ve Komedya, 1927.
  • Atina'da Dionysos Tiyatrosu, 1946.
  • The Dramatic Festivals of Athens, 1953.
• Raskin, Victor (1985). Mizahın Anlamsal Mekanizmaları. Springer. ISBN 978-90-277-1821-1.
• Riu, Xavier (1999). "Dionysism ve Komedi". Bryn Mawr Classical Review.
• Sourvinou-Inwood, Christiane (2003). Tragedya ve Atina Dini. Lexington Books. ISBN 978-0-7391-0400-2.
• Trypanis, C.A. (1981). Homeros'tan Seferis'e Yunan Şiiri. Chicago Üniversitesi Yayınları.
• Wiles, David (1991). Maskeli Menander: Yunan ve Roma Performansında Gösterge ve Anlam. Cambridge Üniversitesi Yayınları. ISBN 978-0-521-40135-7. ⓘ