Portekizce
| Portekizce ⓘ | |
|---|---|
| português | |
| Telaffuz | [puɾtuˈɣeʃ], [poɾtuˈɡes], [poʁtuˈɡes], [poɹtuˈɡes], [pohtuˈgejʃ], [pɔhtuˈgejs] |
| Etnik köken | Lusophones
|
Ana dili İngilizce olanlar | Yerli: 250 milyon; 24 milyon L2 konuşucusu; Toplam: 274 milyon |
Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
Erken formlar | Eski Latince
|
Yazı sistemi |
|
İmzalı formlar | Elle kodlanmış Portekizce |
| Resmi statü | |
Resmi dil | 9 ülke
1 bağımlılık |
Tanınan azınlık içinde dil | Kültürel dil
|
| Tarafından düzenlenmiştir |
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | pt |
| ISO 639-2 | por |
| ISO 639-3 | por |
| Glottolog | port1283 |
| Linguasphere | 51-AAA-a |
 Anadil
Resmi ve idari dil
Kültürel veya ikincil dil
Portekizce konuşan azınlıklar
Portekizce temelli creole dilleri | |
Portekizce (português veya tam adıyla língua portuguesa), Hint-Avrupa dil ailesinden, Avrupa'nın İber Yarımadası kökenli bir batı Roman dilidir. Portekiz, Brezilya, Cape Verde, Angola, Mozambik, Gine-Bissau ve São Tomé ve Príncipe'nin tek resmi dilidir ve Doğu Timor, Ekvator Ginesi ve Makao'da ortak resmi dil statüsüne sahiptir. Portekizce konuşan bir kişi veya ulus "Lusophone" (lusófono) olarak adlandırılır. Sömürge dönemindeki yayılmanın bir sonucu olarak, Portekizce konuşanların kültürel varlığı da dünyanın dört bir yanında bulunmaktadır. Portekizce, Ortaçağ Galiçya Krallığı ve Portekiz Kontluğu'nda Halk Latincesi'nin çeşitli lehçelerinden evrilen İbero-Romans grubunun bir parçasıdır ve sözlüğünde bazı Kelt fonolojisini korumuştur. ⓘ
Yaklaşık 250 milyon anadil konuşuru ve 24 milyon L2 (ikinci dil) konuşuru ile Portekizce yaklaşık 274 milyon toplam konuşura sahiptir. Genellikle en çok konuşulan altıncı dil, anadil konuşurları açısından dünyanın en çok konuşulan üçüncü Avrupa dili ve sadece İspanyolca'nın geçtiği dünyanın en çok konuşulan ikinci Roman dili olarak listelenir. Güney Amerika'da ve tüm Güney Yarımküre'de en yaygın konuşulan dil olan Portekizce, aynı zamanda Latin Amerika'da İspanyolcadan sonra en çok konuşulan ikinci dil, Afrika'da en çok konuşulan 10 dilden biri ve Avrupa Birliği, Mercosur, Amerikan Devletleri Örgütü, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu, Afrika Birliği ve dünyanın resmi olarak Lusophone ülkelerinin tümünden oluşan uluslararası bir kuruluş olan Portekiz Dili Ülkeleri Topluluğu'nun resmi dilidir. 1997 yılında kapsamlı bir akademik çalışma Portekizceyi dünyanın en etkili 10 dilinden biri olarak göstermiştir. ⓘ
Brezilya ve Portekiz’de konuşulan şiveler telaffuz açısından pek çok farklılık taşısa da iki ülkede yaşayanlar birbirlerini en ufak bir zorluk olmadan anlayabilirler. Az sayıda da olsa bazı kelimeler iki ülkede değişik biçimde söylenir. Portekiz’de “ananas”, Brezilya’da “abacaxi”dir. ⓘ
Tarihçe
Romalılar MÖ 216 yılında İber Yarımadası'na geldiklerinde, tüm Roman dillerinin türediği Latince dilini de beraberlerinde getirmişlerdir. Bu dil Romalı askerler, yerleşimciler ve tüccarlar tarafından yayılmış ve Roma şehirleri çoğunlukla Romalıların gelişinden çok önce kurulmuş olan Kelt uygarlıklarının yerleşim yerlerinin yakınlarında inşa edilmiştir. Bu nedenle dil, Hispano-Kelt antik diller grubunun bir parçası olan çok daha eski Atlantik Avrupa Megalitik Kültürü ve Kelt kültürünün ilgili bir alt katmanını muhafaza etmiştir. Latince'de Portekiz dili, bugünkü Portekiz ve İspanya topraklarında yaşayan ve Romalı yerleşimcilerin bölgeye gelmesiyle Latin dilini benimseyen bir Kelt kabilesi olan Lusitanyalılardan sonra lusitana veya (latina) lusitanica olarak bilinir. Bu aynı zamanda "Lusophone" gibi terimlerde görülen luso- ön ekinin de kökenidir. ⓘ
MS 409 ve MS 711 yılları arasında, Batı Avrupa'da Roma İmparatorluğu çökerken, İber Yarımadası Göç Dönemi Germen halkları tarafından fethedildi. Başta Suebi, Vizigot ve Buri olmak üzere aslen Germen dillerini konuşan işgalciler, geç Roma kültürünü ve yarımadanın Vulgar Latince lehçelerini hızla benimsemiş ve sonraki 300 yıl boyunca yerel halklarla tamamen bütünleşmiştir. O dönemden kalma bazı Cermen kelimeleri Portekiz sözlüğünün bir parçasıdır. 711'de başlayan Mağribi istilasından sonra, Arapça fethedilen bölgelerde idari ve ortak dil haline geldi, ancak kalan Hıristiyan nüfusun çoğu, İspanya'da üç yüzyıl daha süren Mozarabic olarak bilinen bir Romans biçimini konuşmaya devam etti. Diğer Neo-Latin ve Avrupa dilleri gibi Portekizce de Yunancadan, özellikle teknik ve bilimsel terminolojide, önemli sayıda ödünç kelime almıştır. Bu ödünçlemeler Latince aracılığıyla ve daha sonra Orta Çağ ve Rönesans döneminde gerçekleşmiştir. ⓘ
Portekizce, bugün dilbilimciler tarafından Galiçyaca-Portekizce, Eski Portekizce veya Eski Galiçyaca olarak bilinen, Portekiz Kontluğu'nun bir parçası olduğu kuzeybatı ortaçağ Galiçya Krallığı'nın ortaçağ dilinden gelişmiştir.
Yazılı Galiçyaca-Portekizce sözcük ve deyimler ilk olarak 9. yüzyıla ait Latince idari belgelerde kaydedilmiştir. Bu aşama Proto-Portekizce olarak bilinir ve 9. yüzyıldan 12. yüzyılda Portekiz Kontluğu'nun o zamana kadar Galiçya'da hüküm sürmüş olan Leon Krallığı'ndan bağımsızlığını kazanmasına kadar sürmüştür. ⓘ
Galiçyaca-Portekizce döneminin ilk kısmında (12. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar), bu dil belgeler ve diğer yazılı formlar için giderek daha fazla kullanılmıştır. Bir süre Hıristiyan Hispanya'da lirik şiirler için tercih edilen dil olmuştur, tıpkı Fransa'daki ozanların şiir dilinin Oksitanca olması gibi. Klasik yazımında kullanılan Oksitanca digraflar lh ve nh, muhtemelen 1047'de Portekiz'de Braga piskoposu olan ve klasik Oksitanca normlarını kullanarak yazılı Portekizceyi modernleştirmede önemli bir rol oynayan Moissac'lı bir keşiş olan Bragalı Gerald tarafından Portekiz yazımına uyarlanmıştır. Portekiz, 1139 yılında Portekiz Kralı I. Afonso yönetiminde bağımsız bir krallık haline gelmiştir. Portekiz Kralı Denis 1290 yılında Lizbon'da ilk Portekiz üniversitesini (daha sonra Coimbra'ya taşınan Estudos Gerais) kurdu ve o zamanlar sadece "ortak dil" olarak adlandırılan Portekizce'nin Portekiz dili olarak bilinmesine ve resmi olarak kullanılmasına karar verdi. ⓘ
Eski Portekizcenin ikinci döneminde, 15. ve 16. yüzyıllarda, Portekiz keşifleriyle birlikte dil Afrika, Asya ve Amerika'nın birçok bölgesine taşındı. 16. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Portekizce, Asya ve Afrika'da sadece sömürge yönetimi ve ticaret için değil, aynı zamanda yerel yetkililer ve her milletten Avrupalılar arasında iletişim için de kullanılan ortak bir dil haline gelmişti. Portekizliler dillerini de yanlarında götürerek Güney Amerika'dan Afrika'ya ve Pasifik Okyanusu'na kadar genişlediler. ⓘ
Portekizliler ve yerel halk arasındaki karma evlilikler ve Asya'nın birçok yerinde Kristang (cristão, "Hıristiyan" kelimesinden) gibi creole dillerinin oluşmasına yol açan Roma Katolik misyonerlik çabalarıyla olan ilişkisi yayılmasına yardımcı oldu. Bu dil 19. yüzyıla kadar Asya'nın bazı bölgelerinde popüler olmaya devam etmiştir. Hindistan, Sri Lanka, Malezya ve Endonezya'da Portekizce konuşan bazı Hristiyan topluluklar Portekiz'den izole edildikten sonra bile dillerini korumuşlardır. ⓘ
Eski Portekizce döneminin sonu, 1516 yılında Garcia de Resende tarafından Cancioneiro Geral'in yayınlanmasıyla gelmiştir. Modern Portekizce'nin 16. yüzyıldan günümüze kadar uzanan ilk zamanları, Rönesans nedeniyle Klasik Latince ve Klasik Yunanca'dan ödünç alınan öğrenilmiş kelimelerin sayısındaki artışla karakterize edildi (Latince'den ödünç alınan öğrenilmiş kelimeler, Latince'nin o dönemdeki şekli olan Rönesans Latincesi'nden de geldi) ve bu da sözlüğü büyük ölçüde zenginleştirdi. Okuryazar Portekizce konuşanların çoğu aynı zamanda Latince okuryazardı; ve böylece Latince kelimeleri Portekizce yazılarına ve nihayetinde konuşmalarına kolayca adapte ettiler. ⓘ
İspanyol yazar Miguel de Cervantes bir keresinde Portekizceyi "tatlı ve zarif dil" olarak adlandırmış, Brezilyalı şair Olavo Bilac ise onu a última flor do Lácio, inculta e bela ("Latium'un son çiçeği, naif ve güzel") olarak tanımlamıştır. Portekizce, Portekiz dilinin en büyük edebi figürlerinden biri olan ve Portekiz epik şiiri Lusiads'ın yazarı Luís Vaz de Camões'e atfen "Camões'in dili" olarak da adlandırılır. ⓘ
Mart 2006'da, Portekiz dili hakkında interaktif bir müze olan Portekiz Dili Müzesi, dünyada en fazla Portekizce konuşan kişinin bulunduğu Brezilya'nın São Paulo kentinde kuruldu. Müze dünyada türünün ilk örneğidir. Müze 2015 yılında çıkan bir yangında kısmen tahrip olmuş, ancak restore edilerek 2020 yılında yeniden açılmıştır. ⓘ
Coğrafi dağılım
Portekiz, Brezilya ve São Tomé ve Príncipe'de halkın büyük çoğunluğunun ana dili Portekizce'dir (%95). Kentsel Angola nüfusunun belki de %75'i anadili olarak Portekizce konuşmaktadır ve yaklaşık %85'i akıcı bir şekilde konuşmaktadır; bu oranlar kırsal kesimde daha düşüktür. Mozambik nüfusunun %50'sinden biraz fazlası (ve hızla artmaktadır) anadili Portekizce'dir ve 2007 nüfus sayımına göre %70'i akıcı konuşmaktadır. Gine-Bissau'da da nüfusun %30'u anadili olarak Portekizce konuşmaktadır ve Portekizce temelli bir creole herkes tarafından anlaşılmaktadır. Cape Verde için veri mevcut değildir, ancak nüfusun neredeyse tamamı iki dillidir ve tek dilli nüfus Portekizce temelli Cape Verdean Creole konuşmaktadır. Portekizce, Güney Afrika Anayasası'nda Pan Güney Afrika Dil Kurulu'nun teşvik etmek ve saygı duyulmasını sağlamakla görevlendirildiği ülke içindeki topluluklar tarafından konuşulan dillerden biri olarak belirtilmiştir. ⓘ
Ayrıca Andorra (%17,1), Bermuda, Kanada (2006 nüfus sayımına göre 400.275 kişi), Fransa (1.625.000 kişi), Japonya (400.000 kişi), Jersey, Lüksemburg (2021 itibariyle nüfusun yaklaşık %25'i), Namibya (nüfusun yaklaşık %4-5'i, çoğunlukla ülkenin kuzeyindeki Angola'dan gelen mülteciler), Paraguay (%10. 7 veya 636.000 kişi), Makao (%2,3'ü akıcı Portekizce konuşuyor veya 15.000 kişi), İsviçre (2019'da 550.000, + ana dil öğreniyor), Venezuela (554.000). ve Amerika Birleşik Devletleri (2007 Amerikan Toplum Araştırmasına göre nüfusun %0,35'i veya 1.228.126 kişi). ⓘ
Goa ve Daman ve Diu gibi eski Portekiz Hindistan'ının bazı bölgelerinde bu dil hala yaklaşık 10.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. 2014 yılında Goa'da tahminen 1.500 öğrenci Portekizce öğreniyordu. ⓘ
Resmi statü
Portekiz Dili Ülkeleri Topluluğu (Portekizce Comunidade dos Países de Língua Portuguesa, Portekizce kısaltmasıyla CPLP) resmi dili Portekizce olan dokuz bağımsız ülkeden oluşmaktadır: Angola, Brezilya, Cape Verde, Doğu Timor, Ekvator Ginesi, Gine-Bissau, Mozambik, Portekiz ve São Tomé ve Príncipe. ⓘ
Ekvator Ginesi Haziran 2010'da CPLP'ye tam üyelik için resmi başvuruda bulunmuştur; bu statü sadece resmi dili Portekizce olan devletlere verilmektedir. 2011 yılında Portekizce, İspanyolca ve Fransızcanın yanı sıra üçüncü resmi dil haline geldi ve Temmuz 2014'te ülke CPLP'ye üye olarak kabul edildi. ⓘ
Portekizce aynı zamanda Çin Halk Cumhuriyeti Makao Özel İdari Bölgesi'nin (Çince ile birlikte) ve Mercosur, İbero-Amerikan Devletleri Örgütü, Güney Amerika Ülkeleri Birliği, Amerikan Devletleri Örgütü, Afrika Birliği, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu, Güney Afrika Kalkınma Topluluğu ve Avrupa Birliği dahil olmak üzere birçok uluslararası örgütün resmi dillerinden biridir. ⓘ
Lusophone ülkeleri
The World Factbook'un 2018 ülke nüfus tahminlerine göre, on yargı bölgesinin her birinin nüfusu aşağıdaki gibidir (azalan sırayla):
| Ülke | Nüfus | Daha fazla bilgi | Anadil çoğunluğun |
Tarafından konuşuldu ⓘ |
|---|---|---|---|---|
 Brezilya |
214,364,583 | Brezilya'da Portekizce |  |
Ana dil olarak büyük çoğunluk |
 Angola |
34,731,760 | Angola'da Portekizce | |
Anadil olarak çoğunluk; ikinci dil olarak önemli bir azınlık |
 Mozambik |
32,842,099 | Mozambik'te Portekizce |  |
Anadil olarak önemli bir azınlık; ikinci dil olarak hafif bir çoğunluk |
 Portekiz |
10,344,802 | Portekiz'de Portekizce | |
Ana dil olarak büyük çoğunluk |
 Gine-Bissau |
2,051,458 | Gine-Bissau'da Portekizce | |
İkinci dil olarak önemli ölçüde azınlık |
 Ekvator Ginesi2 |
1,487,427 | Ekvator Ginesi'nde Portekizce | |
İkinci dil olarak küçük azınlık |
 Doğu Timor |
1,363,047 | Doğu Timor'da Portekizliler | |
Ana dil olarak küçük bir azınlık; ikinci dil olarak çoğunluk |
 Makao1 |
664,872 | Makao'da Portekizce | |
Anadil olarak küçük bir azınlık |
 Yeşil Burun Adaları |
566,523 | Yeşil Burun Adaları'nda Portekizce | |
İkinci dil olarak çoğunluk |
 São Tomé ve Príncipe |
226,380 | São Tomé ve Príncipe'de Portekizce | |
Ana dil olarak büyük çoğunluk |
| Toplam | yaklaşık 298,6 milyon | Portekiz Dili Ülkeleri Topluluğu | ||
Notlar:
- Makao, Çin Halk Cumhuriyeti'nin iki özerk Özel İdari Bölgesi'nden biridir (diğeri eski bir İngiliz kolonisi olan Anglofon Hong Kong'dur).
- Ekvator Ginesi 2007 yılında Portekizceyi resmi dillerinden biri olarak kabul etmiş ve 2014 yılında CPLP'ye kabul edilmiştir. Bu ülkede Portekizce dilinin kullanımı sınırlıdır. ⓘ
Tüm Lusophone bölgesinin birleşik nüfusunun Ocak 2022'de 300 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Bu sayıya yaklaşık 10 milyon kişi olduğu tahmin edilen Lusophone diasporası dahil değildir (4,5 milyon Portekizli, 3 milyon Brezilyalı dahil, ancak diasporik Portekizce konuşanların resmi kesin sayılarını elde etmek zordur çünkü bu vatandaşların önemli bir kısmı Lusophone bölgesi dışında doğmuş vatandaşlığa geçmiş vatandaşlardır veya göçmenlerin çocuklarıdır ve dili yalnızca temel düzeyde biliyor olabilirler. Ayrıca, diasporanın büyük bir kısmı, Portekiz'deki yüksek sayıdaki Brezilya ve PALOP göçmen vatandaşları veya PALOP ve Brezilya'daki yüksek sayıdaki Portekiz göçmen vatandaşları gibi, Portekizce konuşulan ülke ve bölgelerin halihazırda sayılan nüfusunun bir parçasıdır. ⓘ
Bu nedenle Portekizce dili, herhangi bir temasta kullanılan tek dilden, sadece eğitime, yerel veya uluslararası yönetim, ticaret ve hizmetlerle temasa veya Portekizce yol işaretleri, kamu bilgileri ve reklamları görmeye kadar değişen, onunla doğrudan veya dolaylı yasal, hukuki ve sosyal teması olan günlük 250 milyondan fazla insana hizmet etmektedir. ⓘ
Yabancı dil olarak Portekizce
Uruguay'da Portekizce okul müfredatında zorunlu bir derstir. Portekizce'nin okullarda yaygın olarak öğretildiği veya bir seçenek olarak sunulduğu diğer ülkeler arasında Venezuela, Zambiya, Kongo Cumhuriyeti, Senegal, Namibya, Eswatini (Svaziland), Güney Afrika, Fildişi Sahili ve Mauritius yer almaktadır. 2017 yılında Zimbabve'de Portekizce'nin okullarda ders olarak okutulması için bir proje başlatıldı. Ayrıca, Portekiz Dışişleri Bakanı'na göre, Portekizce 2020 yılına kadar toplam 32 ülkenin okul müfredatının bir parçası olacak. Aşağıda listelenen ülkelerde Portekizce, Portekiz sömürge geçmişi nedeniyle büyük çoğunluk tarafından anadil olarak ya da Brezilya ile Uruguay ve Paraguay arasındaki sınırın yanı sıra Angola ve Namibya gibi sınır ve çok dilli bölgelerde ortak dil olarak konuşulmaktadır. Diğer birçok ülkede Portekizce çoğunluk tarafından ikinci dil olarak konuşulmaktadır. Portekiz kolonizasyonu nedeniyle Goa, Sri Lanka, Kuala Lumpur, Daman ve Diu gibi ülkelerde hala binlerce Portekizce (veya Creole) ana dilini konuşan topluluklar bulunmaktadır. Doğu Timor'da Portekizce konuşanların sayısı, Portekizli ve Brezilyalı öğretmenlerin adanın dört bir yanındaki okullarda Portekizce öğretme konusunda büyük adımlar atmasıyla hızla artmaktadır. Ayrıca, dünyanın her yerinde çok sayıda büyük Portekizli göçmen topluluğu bulunmaktadır. ⓘ
| Ülke | Nüfus (Temmuz 2017 tahmini) |
Daha fazla bilgi | Zorunlu öğretilen | Tarafından konuşuldu ⓘ |
|---|---|---|---|---|
 Uruguay |
3,444,006 | Uruguay'da Portekizce | |
Anadil olarak önemli ölçüde azınlık; ikinci dil olarak önemli ölçüde azınlık |
 Arjantin |
43,847,430 | Arjantin'de Portekizce | |
İkinci dil olarak azınlık |
 Paraguay |
7,052,984 | Paraguay'da Portekizce | |
Anadil olarak önemli bir azınlık |
 Venezuela |
31,568,179 | Venezuela'da Portekizce | |
İkinci dil olarak azınlık |
 Güney Afrika |
57,725,600 | Güney Afrika'da Portekizce | |
Anadil olarak küçük bir azınlık |
 Namibya |
2,606,971 | Namibya'da Portekizce | |
Anadil olarak küçük bir azınlık |
 Kongo |
5,125,821 | Kongo'da Portekizce | |
İkinci dil olarak küçük azınlık |
 Zambiya |
16,591,390 | Zambiya'da Portekizce | |
İkinci dil olarak küçük azınlık |
 Senegal |
15,411,614 | Senegal'de Portekizce | |
İkinci dil olarak küçük azınlık |
 Eswatini |
1,343,098 | Esvatini'de Portekizce | |
İkinci dil olarak küçük azınlık |
Gelecek
UNESCO'nun tahminlerine göre Portekizce, İngilizceden sonra en hızlı büyüyen Avrupa dilidir ve UNESCO'nun verilerini yayınlayan The Portugal News gazetesine göre, uluslararası bir dil olarak en yüksek büyüme potansiyeline Güney Afrika ve Güney Amerika'da sahiptir. Portekizce, dört kıtada resmi olarak ve dünya çapında milyonlarca kişi tarafından ikinci dil olarak konuşulan küreselleşmiş bir dildir. ⓘ
Brezilya'nın diğer Güney Amerika ülkeleri Arjantin, Uruguay ve Paraguay ile birlikte Mercosul ekonomik topluluğuna katıldığı 1991 yılından bu yana, Portekizce bu Güney Amerika ülkelerinin okullarında ya zorunludur ya da öğretilmektedir. ⓘ
Her ne kadar 21. yüzyılın başlarında Makao'nun Çin'e iade edilmesi ve Japon asıllı Brezilyalıların Japonya'ya göçünün yavaşlamasıyla Portekizce Asya'da düşüşe geçmiş olsa da, dünyanın ekonomik açıdan güçlü Portekizce konuşan ülkeleriyle artan diplomatik ve finansal bağlar nedeniyle Portekizce yeniden bir fırsat dili haline gelmeye başlamıştır. ⓘ
Güncel durumu ve önemi
Tüm kıtalara yayılmış bir dil olan Portekizce, birçok uluslararası kuruluşta resmi dildir; Avrupa Birliği'nin yirmi resmi dilinden biri, NATO, Amerikan Devletleri Örgütü'nün resmi dili (İspanyolca, Fransızca ve İngilizce ile birlikte), Avrupa Uzay Ajansı'nın on sekiz resmi dilinden biri. ⓘ
Aynı zamanda Kızıl Haç (İngilizce, Almanca, İspanyolca, Fransızca, Arapça ve Rusça ile birlikte), Uluslararası Af Örgütü (en çok İngilizce kullanılan 32 dilin yanı sıra İspanyolca, Fransızca, Almanca ve İtalyanca ile birlikte) ve Médecins sans Frontières (İngilizce, İspanyolca, Fransızca ve Arapça ile birlikte kullanılır) gibi kar amacı gütmeyen kuruluşların çalışma dilidir; ayrıca Afrika İnsan ve Halkların Hakları Mahkemesi'nde ve esasen lusofon ülkeler tarafından oluşturulan uluslararası bir kuruluş olan Portekiz Dili Ülkeleri Topluluğu'nda resmi hukuk dilidir. ⓘ
Lehçeler, aksanlar ve çeşitler
"Sen" anlamına gelen bir zamir olan Você, Portekizce konuşulan bölgelerin çoğunda eğitimli, resmi ve konuşma dilinde saygılı konuşmalar için kullanılır. Rio Grande do Sul, Pará gibi birkaç Brezilya eyaletinde você konuşma dilinde neredeyse hiç yoktur. Riograndense ve Avrupa Portekizcesi normalde sözlü çekimle resmi ve gayri resmi konuşmayı birbirinden ayırır. Resmi olmayan konuşmalarda tu ve ardından ikinci şahıs fiilleri kullanılırken, resmi dilde você ve ardından üçüncü şahıs çekimleri kullanılır. ⓘ
Fiillerin tu ile çekimi Brezilya'da üç farklı şekle sahiptir ("görmek" fiili: tu viste?, geleneksel ikinci şahıs, tu viu?, üçüncü şahıs ve tu visse?, yenilikçi ikinci şahıs), Brezilya'nın Pará, Santa Catarina ve Maranhão eyaletlerinde kullanılan çekim genellikle Portekizce konuşulan diğer ülkelerde kullanılan ve Brezilya okullarında öğrenilen geleneksel ikinci şahıs çekimidir. ⓘ
Güneydoğu merkezli medya ürünlerinin baskınlığı, você'yi hem yazılı hem de multimedya iletişimlerinde ikinci tekil şahıs için tercih edilen zamir haline getirmiştir. Bununla birlikte, ülkenin ana kültür merkezi olan Rio de Janeiro şehrinde tu kullanımı 20. yüzyılın sonlarından bu yana artmakta olup, en çok gençler arasında yaygındır ve bir dizi çalışma diğer bazı Brezilya lehçelerinde de kullanımında artış olduğunu göstermiştir. ⓘ
Modern Standart Avrupa Portekizcesi (português padrão veya português continental) orta Portekiz'de Coimbra ve Lizbon şehirlerini içeren ve çevreleyen bölgede konuşulan Portekizceye dayanmaktadır. Standart Avrupa Portekizcesi aynı zamanda Portekizce konuşulan Afrika ülkeleri tarafından da tercih edilen standarttır. Bu nedenle ve konuşurlarının dünyanın dört bir yanına dağılmış olmasına rağmen, Portekizce'nin öğrenmede kullanılan yalnızca iki lehçesi vardır: Avrupa ve Brezilya. Brezilya'nın birçok lehçesinde bulunan bazı özellikler ve sesler Güney Amerika'ya özgüdür ve Avrupa'da bulunmaz. Aynı durum Afrika'ya özgü olan Santomean, Mozambik, Bissau-Gine, Angola ve Cape Verde lehçeleri için de geçerlidir. Afrika'da Portekizce bölümüne bakınız. ⓘ
Portekizce'nin bazı lehçe ve aksanlarının ses örnekleri aşağıda mevcuttur. Bölgeler arasında bazı farklılıklar vardır ancak bunlar mümkün olan en iyi yaklaşımlardır. IPA transkripsiyonları yerel telaffuzdaki isimleri ifade etmektedir. ⓘ
Brezilya
- Caipira - São Paulo eyaletlerinde (en belirgin olarak taşra ve kırsal alanlarda); güney Minas Gerais, kuzey Paraná ve güneydoğu Mato Grosso do Sul'da konuşulur. Caipira'yı neyin oluşturduğuna dair görüşe bağlı olarak Triângulo Mineiro, Goiás'ın sınır bölgeleri ve Mato Grosso do Sul'un geri kalan kısımları dahil edilir ve Minas Gerais'teki caipira'nın sınırı, metropol Belo Horizonte'ye ulaşmasa da daha kuzeye doğru genişletilir. Genellikle caipira'nın, 18. yüzyıldan önce Brezilya'nın çağdaş Centro-Sul bölgesinin çoğunda eski bir lingua franca olan ve kuzeydeki muadili Nheengatu ile yakın akraba olan Sömürge Brezilya'sının iç kesimlerdeki öncüleri bandeirantes tarafından getirilen ve o zamanlar São Paulo'nun neredeyse tamamında konuşulan língua brasílica ve ilgili língua geral paulista'nın çözülmesiyle ortaya çıktığı ve bu nedenle lehçenin dilin diğer varyantlarından birçok genel farklılık gösterdiği söylenir. Fonoloji, prozodi ve gramer açısından diğer Brezilya lehçelerine kıyasla dikkat çekici farklılıklara sahiptir ve genellikle şu anda çoğunlukla kırsal olan standart altı bir varyantla güçlü bir şekilde ilişkilendirilerek damgalanmıştır.
- Cearense veya Costa norte - Ceará ve Piauí eyaletlerinde daha keskin konuşulan bir lehçedir. Ceará varyantı, Piauí'de konuşulan varyantla paylaştığı, kendine özgü bölgesel fonoloji ve kelime dağarcığı gibi oldukça ayırt edici özellikler içerir (örneğin, Portekizceden daha güçlü bir debuccalization süreci, Brezilya'yı fluminense ve mineiro'dan amazofonia'ya kadar kapsayan ancak özellikle nordestino'da yaygın olan farklı bir sesli harf uyumu sistemi, Portekiz ve Rio de Janeiro'daki gibi çok tutarlı bir koda ıslıklı palatalizasyon, ancak diğer nordestino aksanlarına göre daha az ortamda izin verilir, diğer nordestino aksanlarına kıyasla palato-alveolar'a diş durak palatalizasyonunun daha fazla varlığı ve diğerlerinin yanı sıra çok sayıda arkaik Portekizce kelime).
- Baiano - Bahia'da ve Goiás ve Tocantins ile sınır bölgelerinde bulunur. Nordestino'ya benzer şekilde, çok karakteristik bir hece zamanlı ritme ve vurgusuz ünlüleri açık-orta [ɛ] ve [ɔ] olarak telaffuz etme eğilimine sahiptir.
Fluminense - Rio de Janeiro, Espírito Santo eyaletlerinde ve Minas Gerais'in komşu doğu bölgelerinde konuşulan birçok varyantı olan geniş bir lehçedir. Fluminense, Avrupalı göçmenlerin kademeli etkisi nedeniyle daha önce caipira konuşulan bu bölgelerde oluşmuş ve birçok insanın konuşmalarını orijinal lehçelerinden uzaklaştırmasına ve yeni terimleri dahil etmesine neden olmuştur. Fluminense bazen carioca olarak adlandırılır, ancak carioca, fluminense lehçesine sahip konuşmacılar tarafından Büyük Rio de Janeiro bölgesinin aksanına atıfta bulunan daha spesifik bir terimdir.- Gaúcho - Rio Grande do Sul'de sulista'ya benzer. Rio Grande do Sul'da birçok farklı aksan vardır, bunun başlıca nedeni eyalet genelindeki kolonilere yerleşen farklı kökenlerden Avrupalı göçmenlerin yoğun akını ve İspanyolca konuşan uluslara yakınlıktır. Gaúcho kelimesinin kendisi, belirsiz yerli Kızılderili kökenli Portekizce'ye İspanyolca'dan geçmiş bir kelimedir.
- Mineiro - Minas Gerais (Triângulo Mineiro'da yaygın değildir). Fluminense bölgesi gibi, ilişkili bölgesi de eskiden caipira konuşulan seyrek nüfuslu bir bölgeydi, ancak altın ve değerli taşların keşfi burayı Brezilya'nın en müreffeh bölgesi haline getirdi ve Portekizli sömürgecileri, Brezilya'nın diğer bölgelerinden gelen halkları ve Afrikalı kölelerini cezbetti. Eyaletin güney-güneybatı, güneydoğu ve kuzey bölgeleri aslında sırasıyla caipira, fluminense (halk arasında genellikle aşağılayıcı bir şekilde carioca do brejo, "bataklık carioca" olarak adlandırılır) ve baiano'ya yaklaşan oldukça farklı bir konuşmaya sahiptir. Belo Horizonte ve çevresindeki bölgelerin kendine özgü bir aksanı vardır.
- Nordestino - 19. ve 20. yüzyıllarda ve özellikle Pernambuco ve güney Ceará'nın Sertão'sunu (Agreste'den sonraki kuru topraklar) içeren ve çevreleyen Sertão'da (7) daha belirgindir, diğer Portekiz lehçelerini konuşanlara Galiçyaca veya Rioplatense İspanyolcasından daha az anlaşılır gelebilir ve günümüzde kıyılardaki metropol şehirlerdeki diğer varyantlardan daha az farklıdır. Biri kuzey Maranhão ve güney Piauí'yi içeren, diğeri ise Ceará'dan Alagoas'a uzanan iki bölgesel varyanta ayrılabilir.
- Nortista veya amazofonia - Amazon Havzası eyaletlerinin çoğu, yani Kuzey Brezilya. 20. yüzyıldan önce kuraklıktan ve buna bağlı yoksulluktan kaçan Nordestino bölgesinden insanların çoğu buraya yerleşmiştir, bu nedenle burada konuşulan Portekiz lehçesiyle bazı benzerlikleri vardır. Belém ve Manaus şehirleri ve çevresindeki konuşma, fonoloji, prozodi ve gramer açısından daha Avrupai bir tada sahiptir.
- Paulistano - En geniş tanımıyla Büyük São Paulo çevresinde ve São Paulo eyaletinin daha doğu bölgelerinde konuşulan varyantlar ve belki de São Paulo eyaletinin herhangi bir yerinden (caipira ile birlikte var olduğu) "eğitimli konuşma". Caipira, Brezilya'nın Orta-Güney yarısının büyük bir kısmının hinterland sosyolektidir, günümüzde sadece kırsal alanlarda muhafazakârdır ve onlarla ilişkilidir, Rio de Janeiro, Curitiba, Belo Horizonte gibi şehirlerde ve birkaç yıl öncesine kadar São Paulo'nun kendisinde tarihsel olarak düşük bir prestije sahiptir. Sosyodilbilim ya da zaman zaman "dilsel önyargı" olarak tanımlanan ve genellikle sınıfçılıkla ilişkilendirilen şey, Adoniran Barbosa zamanından beri ülkenin tamamında bir polemik konusudur. Ayrıca, "Paulistano" aksanı São Paulo kentindeki göçmenlerin, özellikle de İtalyanların varlığından büyük ölçüde etkilenmiştir.
- Sertanejo - Orta-Batı eyaletleri ve ayrıca Tocantins ve Rondônia'nın büyük bir kısmı. Yerine göre mineiro, caipira, nordestino veya nortista'ya daha yakındır.
- Sulista - Rio Grande do Sul'un kuzey bölgeleri ile São Paulo eyaletinin güney bölgeleri arasındaki alanlarda konuşulan ve güney Brezilya'nın çoğunu kapsayan varyantlardır. Curitiba şehrinin de oldukça belirgin bir aksanı vardır ve Florianópolis çevresinde ve içinde konuşanların göreceli çoğunluğu da bu varyantı konuşur (çoğu florianopolitano veya manezinho da ilha konuşur, bunun yerine Azores ve Madeira'da konuşulan Avrupa Portekizcesi lehçeleriyle ilgilidir). Kuzey Paraná'nın konuşması iç kesimlerdeki São Paulo'ya daha yakındır.
- Florianopolitano - Florianópolis şehrinde (Portekiz'den, özellikle iç bölgelerinden gelen yoğun göç hareketi nedeniyle) ve metropol alanının çoğunda konuşulan Avrupa Portekizcesinden büyük ölçüde etkilenmiş varyantlar, Grande Florianópolis, konuşmaları en çok sulista lehçelerine benzeyenler ile konuşmaları en çok fluminense ve Avrupa lehçelerine benzeyenler arasında bir süreklilik olduğu söylenir, genellikle aşağılayıcı bir şekilde manezinho da ilha olarak adlandırılır.
- Carioca - Bir lehçe değil, kabaca Büyük Rio de Janeiro'ya karşılık gelen bir bölgede konuşulan fluminense varyantının sosyoeklektidir. Yerel halkın 19. yüzyılın başlarında Portekiz kraliyet ailesinin kaçışı sırasında Portekiz aristokrasisi ile temasa geçmesinden sonra ortaya çıkmıştır. Aslında yerel kırsal aksanlar ve carioca sosyolekt ile eğitimli konuşma arasında bir süreklilik vardır (Portekizce norma culta'da, diğer Brezilya Portekizcesi standartlarına en çok benzeyen, ancak belirgin son Portekiz etkileri olan, florianopolitano boyunca ülkenin lehçeleri arasında en yakın olanları), böylece Rio de Janeiro eyaletine özgü tüm insanlar söz konusu sosyolekt konuşmaz, ancak çoğu carioca konuşmacısı, bağlama bağlı olarak (örneğin vurgu veya resmiyet) Brezilya'da oldukça tek tip olan etkilenmemiş standart varyantı kullanacaktır.
- Brasiliense - Brasília ve metropol bölgesinde kullanılır. Bir lehçe olarak değil, daha çok bölgesel bir varyant olarak kabul edilir - genellikle Goiás'ın çoğunda yaygın olarak konuşulan sertanejo lehçesinden ziyade fluminense'ye daha yakın olduğu kabul edilir.
- Arco do desflorestamento veya serra amazônica - Bölgesinde "göçmenlerin aksanı" olarak bilinen bu lehçe caipira, sertanejo ve genellikle sulista ile benzerlikler gösterir ve amazofonia'dan (nordestino, baiano, mineiro ve fluminense ile birlikte yer aldığı Brezilya lehçelerinin karşıt grubunda) ayrılır. Brezilya'nın diğer bölgelerinden gelen ailelerin, yakın zamanda ormansızlaştırılan bölgelerdeki ucuz arazi teklifinin cazibesine kapılarak yerleşmesiyle ortaya çıkan en yeni lehçedir.
- Recifense - Recife ve metropol bölgesinde kullanılır. ⓘ
.svg)
Portekiz
- Micaelense (Açores) (São Miguel) - Azores.
- Alentejano - Alentejo (Alentejan Portekizcesi)
- Algarvio - Algarve (Batı Algarve'nin küçük bir bölümünde özel bir lehçe vardır).
- Minhoto - Braga ve Viana do Castelo bölgeleri (hinterland).
- Beirão; Alto-Alentejano - Orta Portekiz (hinterland).
- Beirão - Orta Portekiz.
- Estremenho - Coimbra ve Lizbon bölgeleri (Coimbra ve "Estremadura "nın bir parçası olmadığı için bu tartışmalı bir adlandırmadır ve Lizbon lehçesi sadece Coimbra ile paylaşılmayan değil, aynı zamanda önemli ölçüde farklı olan ve Portekiz'in başka yerlerinden gelen çoğu anadil konuşucusu tarafından tanınabilen bazı özelliklere sahiptir).
- Madeirense (Madeiran) - Madeira.
- Portuense - Porto bölgesi ve Aveiro'nun bazı kısımları.
- Transmontano - Trás-os-Montes e Alto Douro. ⓘ
Diğer ülkeler ve bağımlılıklar
- Angola - Angolano Archived 6 August 2020 at Wayback Machine (Angola Portekizcesi)
- Cape Verde - Cabo-verdiano (Yeşil Burun Portekizcesi)
- Doğu Timor - Timorense (Doğu Timor Portekizcesi)
Hindistan - Damaense (Daman Portekizcesi) ve Goês (Goan Portekizcesi)- Gine-Bissau - Guineense (Gine Portekizcesi)
- Makao - Macaense (Macanese Portekizce)
- Mozambik - Moçambicano (Mozambik Portekizcesi)
- São Tomé ve Príncipe - Santomense (São Tomean Portekizcesi)
- Uruguay - Dialectos Portugueses del Uruguay (DPU) ⓘ
Lehçeler arasındaki farklılıklar çoğunlukla aksan ve kelime dağarcığı ile ilgilidir, ancak Brezilya lehçeleri ile diğer lehçeler arasında, özellikle en konuşma biçimlerinde, bazı gramer farklılıkları da olabilir. Afrika, Asya ve Amerika'nın çeşitli bölgelerinde konuşulan Portekiz kökenli kreoller bağımsız dillerdir. ⓘ
Karakterizasyon ve özellikler
Portekizce, Katalanca gibi, diğer Roman dillerinin çoğunda çift sesli hale gelen Halk Latincesinin vurgulu ünlülerini korur; bkz. Port., Cat., Sard. pedra; Fr. pierre, Sp. piedra, It. pietra, Ro. piatră, Lat. petra'dan ("taş"); veya Port. fogo, Cat. foc, Sard. fogu; Sp. fuego, It. fuoco, Fr. feu, Ro. foc, Lat. focus'tan ("ateş"). Erken dönem Portekizce'nin bir diğer özelliği de sesler arası l ve n'nin kaybolması, bazen de bunu çevreleyen iki ünlünün birleşmesi ya da aralarına epentetik bir ünlünün girmesiydi: bkz. Lat. salire ("çıkmak"), tenere ("sahip olmak"), catena ("hapishane"), Port. sair, ter, cadeia. ⓘ
Atlanan ünsüz n olduğunda, genellikle önceki sesli harfi nazallaştırırdı: bkz. Lat. manum ("el"), ranam ("kurbağa"), bonum ("iyi"), Eski Portekizce mão, rãa, bõo (Portekizce: mão, rã, bom). Bu süreç, dilin kendine özgü nazal çift ünlülerinin çoğunun kaynağı olmuştur. Özellikle, Latince -anem, -anum ve -onem çoğu durumda -ão olmuştur, bkz. Lat. canis ("köpek"), germanus ("kardeş"), ratio ("sebep") ile Modern Port. cão, irmão, razão ve bunların çoğulları -anes, -anos, -ones normalde -ães, -ãos, -ões olmuştur, bkz. cães, irmãos, razões. ⓘ
Portekizce klitik durum mezoklisini koruyan tek Roman dilidir: bkz. dar-te-ei (sana vereceğim), amar-te-ei (seni seveceğim), contactá-los-ei (onlarla iletişime geçeceğim). Galiçyaca gibi, Latince sentetik çokluk zamanını da korur: eu estivera (olmuştum), eu vivera (yaşamıştım), vós vivêreis (yaşamıştınız). Rumence de bu zaman kipine sahiptir, ancak -s- biçimini kullanır. ⓘ
Kelime dağarcığı
.jpg)
Portekizce sözlüğünün çoğu, doğrudan ya da diğer Roman dilleri aracılığıyla Latince'den türetilmiştir. Bununla birlikte, orijinal Lusitanian ve Kelt Gallaecian mirası ve Portekiz'in daha sonra Keşifler Çağı'na katılımı nedeniyle, eski Hispano-Kelt grubundan ilgili sayıda kelimeye sahiptir ve dünyadaki diğer dillerden ödünç kelimeler almıştır. ⓘ
Portekizce kelimelerin bir kısmı hala Portekiz'in Gallaeci, Lusitanyalı, Celtici ve Cynetes gibi Roma öncesi sakinlerine dayandırılabilir. Bu kelimelerin çoğu kuzeybatı İberya'nın Hispano-Kelt Gallaecian dilinden türemiştir ve her iki dil de Galiçyaca-Portekizce ortaçağ dilinde aynı kökene sahip olduğu için sıklıkla Galiçyaca ile paylaşılır. Bu sözcüklerden birkaçı Latincede diğer Kelt kaynaklarından, genellikle de Galya dilinden ödünç alınmış sözcükler olarak bulunmaktadır. Bunların toplamı 2,000'den fazla kelime, bazı fiiller ve şehir, nehir, mutfak eşyaları ve bitkilerin toponimik isimleridir. ⓘ
5. yüzyılda İber Yarımadası (Roma Hispanyası) Cermenler, Suebiler ve Vizigotlar tarafından fethedilmiştir. Ancak bu insanlar Roma medeniyetini ve dilini benimsedikleri için yaklaşık 500 Germence sözcükleri sözlüğe katmıştır. Bu sözcüklerin çoğu savaşla ilgilidir, örneğin sırasıyla Gotik *spaúra, *stakka ve *wirro'dan gelen espora 'mahmuz', estaca ('kazık') ve guerra ('savaş'); doğal dünya, örn. suino ('domuz') *sweina'dan, gavião ('şahin') *gabilans'tan, vaga ('dalga') *vigan'dan orgulho veya orgulhoso ('gurur') gibi insani duygular, 'gururlu') Eski Germence *urguol'dan veya *graba'dan gravar ('işlemek, kaydetmek, aşılamak') veya Suebce *magōn'dan esmagar ('sıkmak, bastırmak, öğütmek') veya *harpō'dan esfarrapar ('parçalamak') gibi fiiller. Germen dillerinin etkisi, Vizigot hükümdarları ve onların soyundan gelenlerin taşıdıkları toponimik soyadlarında ve patronimik soyadlarında da mevcuttur ve sinde ve sende'nin Germen sinths'ten ('askeri sefer') türetildiği Ermesinde, Esposende ve Resende gibi yer adlarında ve Resende örneğinde re önekinin Germen reths'ten ('konsey') geldiği yerlerde yoğunlaşmaktadır. Germen toponimik kökenli Portekiz adları, soyadları ve kasaba adlarının diğer örnekleri arasında Henrique, Henriques, Vermoim, Mandim, Calquim, Baguim, Gemunde, Guetim, Sermonde ve daha pek çoğu, esas olarak eski Suebi ve daha sonra Vizigotik hakimiyetindeki bölgelerde oldukça yaygındır ve bugün Portekiz'in Kuzey yarısı ile Galiçya'yı kapsamaktadır. ⓘ
9. yüzyıl ile 13. yüzyılın başları arasında Portekizce, Mağribi İberya'sının etkisiyle Arapça'dan 400 ila 600 kelime almıştır. Bunlar genellikle Arapça a(l)- artikeli ile tanınır ve الضيعة alḍaiʿa'dan gelen aldeia ('köy') gibi yaygın sözcükleri içerir, الخس alkhass'tan alface ('marul'), المخزن almakhzan'dan armazém ('depo') ve الزيت azzait'ten azeite ('zeytinyağı'). ⓘ
15. yüzyıldan itibaren Portekizlilerin deniz keşifleri Asya dillerinden çok sayıda alıntı kelimenin kullanılmasına yol açmıştır. Örneğin, Japonca katana'dan catana ('cutlass'), Çince chá'dan chá ('tea') ve Malayca'dan canja ('chicken-soup, piece of cake'). ⓘ
16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Portekiz'in Atlantik köle ticaretindeki aracılık rolü ve Angola, Mozambik ve Brezilya'da büyük Portekiz kolonilerinin kurulması nedeniyle Portekizce, Afrika ve Amerind kökenli birçok kelime, özellikle de bu bölgelerde bulunan hayvan ve bitkilerin çoğunun adını almıştır. Bu terimler çoğunlukla eski kolonilerde kullanılsa da, birçoğu Avrupa Portekizcesinde de geçerli hale geldi. Örneğin Kimbundu'dan kifumate > cafuné ('baş okşamak') (Brezilya), kusula > caçula ('en küçük çocuk') (Brezilya), marimbondo ('tropikal eşek arısı') (Brezilya) ve kubungula > bungular ('büyücü gibi dans etmek') (Angola). Güney Amerika'dan Taino dilinden batata ('patates'); Tupi-Guarani naná ve Tupi ibá cati dillerinden sırasıyla ananás ve abacaxi (iki ananas türü) ve Tupi dilinden pipoca ('patlamış mısır') ve Guarani tucan dilinden tucano ('tucan') gelmiştir. ⓘ
Son olarak, diğer Avrupa dillerinden, özellikle de Fransızca ve İngilizceden sürekli olarak alıntı sözcükler almıştır. Bunlar, alıntı sözcükler söz konusu olduğunda açık ara en önemli dillerdir. Bunun gibi birçok örnek vardır: colchete/crochê ('bracket'/'crochet'), paletó ('jacket'), batom ('lipstick') ve filé/filete ('steak'/'slice'), rua ('street'), sırasıyla, Fransızca crochet, paletot, bâton, filet, rue; ve bife ('steak'), futebol, revólver, stock/estoque, folclore, İngilizce "beef", "football", "revolver", "stock", "folklore "dan. " ⓘ
Diğer Avrupa dillerinden örnekler: macarrão ('makarna'), piloto ('pilot'), carroça ('at arabası') ve barraca ('kışla'), İtalyanca maccherone, pilota, carrozza ve baracca'dan; melena ('saç kilidi'), fiambre ('ıslak kürlenmiş jambon') (Portekiz'de, Latince prae-exsuctus 'kurutulmuş'tan presunto 'kuru kürlenmiş jambon'un aksine) veya ('konserve jambon') (Brezilya'da, konserve olmayan, ıslak kürlenmiş (presunto cozido) ve kuru kürlenmiş (presunto cru)'un aksine) veya castelhano ('Kastilya'), İspanyolca melena ('yele'), fiambre ve castellano'dan. ⓘ
Sınıflandırma ve ilgili diller
Portekizce Roman dillerinin Batı İberya koluna aittir ve bu grubun aşağıdaki üyeleriyle özel bağları vardır:
- Galiçyaca, Fala ve portunhol do pampa (riverense ve kardeş lehçelerine Portekizce'de atıfta bulunulduğu şekilde), en yakın akrabaları.
- Mirandese, Leonese, Asturian, Extremaduran ve Cantabrian (Astur-Leonese dilleri). Mirandese Portekiz'de konuşulan tek tanınmış bölgesel dildir (Portekiz'in tek resmi dili olan Portekizce'nin yanında).
- İspanyolca ve calão (İber Romanlarının dili olan caló'ya Portekizce'de atıfta bulunulduğu şekilde). ⓘ
Portekizce ve diğer Roman dilleri (yani Fransızca ve İtalyanca) hem kelime dağarcığı hem de dilbilgisi açısından önemli benzerlikler paylaşmaktadır. Portekizce konuşanların bu Roman dillerinde güçlü bir kavrayışa ulaşmadan önce genellikle resmi bir eğitim almaları gerekecektir ve bunun tersi de geçerlidir. Bununla birlikte, Portekizce ve Galiçyaca tamamen karşılıklı anlaşılabilirdir ve İspanyolca, Batı İberya (İbero-Romans dilleri) olarak soy yakınlıkları ve ortak soy geçmişleri, konuşmacılar arasındaki tarihsel temas ve karşılıklı etki, ortak alansal özellikler ve aralarındaki modern sözcüksel, yapısal ve gramer benzerliği (% 89) nedeniyle lusofonlar için önemli ölçüde anlaşılabilirdir. ⓘ
Bir kod değiştirme biçimi olan Portuñol/Portunhol, daha canlı bir kullanıma sahiptir ve Güney Amerika'daki popüler kültürde daha kolay bahsedilir. Söz konusu kod değiştirme, Brezilya'nın Uruguay (dialeto do pampa) ve Paraguay (dialeto dos brasiguaios) ve Portekiz'in İspanya (barranquenho) sınırlarında konuşulan Portuñol ile karıştırılmamalıdır, bunlar binlerce insan tarafından yerel olarak konuşulan ve İspanyolcadan büyük ölçüde etkilenmiş Portekiz lehçeleridir. ⓘ
Portekizce ve İspanyolca, öğrenilmiş bir edinim süreci olmaksızın hedef yabancı dile ("Portuñol" olarak bilinir) yakınlaşmaya çalışarak işlevsel iki dilli iletişimin sağlandığı, ancak yine de iletişimi kolaylaştıran, görünür ve canlı iki dilli temas lehçelerinin ve kod değiştirmenin oluştuğu, böylesine gelişen diller arası formlara sahip tek İbero-Romans dilleri ve belki de tek Roman dilleridir. Bu tür olgulara odaklanan ve gelişmekte olan bir literatür bulunmaktadır (dilsel sürekliliklerin ve kullanımlarının standartlaştırılmasına yönelik gayri resmi girişimler de dahil olmak üzere). ⓘ
İspanya'da Galiçyaca-Portekizce
Portekizcenin en yakın akrabası, Galiçya'nın (kuzeybatı İspanya) özerk topluluğunda (bölge) ve tarihi milliyetinde konuşulan Galiçyaca'dır. Bu iki dil bir zamanlar bugün Galiçyaca-Portekizce olarak bilinen tek bir dildi, ancak Portekiz'in Galiçya'dan siyasi olarak ayrılması nedeniyle özellikle telaffuz ve kelime dağarcığı bakımından farklılaştılar. Bununla birlikte, Gerês-Xurés sınır ötesi biyosfer rezervi içindeki birkaç Galiçya ve Portekiz köyünde konuşulan ve galego-português baixo-limiao olarak adlandırılan Galiçyaca varyantından oluşan dilsel bir süreklilik hala mevcuttur. "Cantabria'dan Mondego'ya [...] kadar uzanan ortaçağ dilinin yaşayan bir kalıntısı olan nadir bir dil olarak kabul edilir". UNESCO tarafından bildirildiği üzere, İspanyolcanın Galiçyacanın standart resmi versiyonu üzerindeki baskısı ve yüzyıllardır süregelen Hispanizasyon nedeniyle Galiçya dili yok olmanın eşiğine gelmiştir. UNESCO filoloğu Tapani Salminen'e göre, Portekizcenin yakınlığı Galiçyacayı korumaktadır. Galiçyacanın temel kelime hazinesi ve dilbilgisi, İspanyolcaya kıyasla Portekizceye belirgin bir şekilde daha yakındır ve AB bağlamında Galiçyaca genellikle Portekizce ile aynı dil olarak kabul edilir. Portekizce gibi Galiçyaca da gelecek zaman kipi, kişisel mastar ve sentetik pluperfect kullanır. Galiçyaca ve Kuzey Portekizcesi arasında karşılıklı anlaşılabilirlik (R. A. Hall, Jr., 1989 tarafından %90 olarak tahmin edilmiştir) mükemmeldir. İspanya'da ayrı diller olarak tanımlanmaları yönündeki politik çabalara rağmen, birçok dilbilimci Galiçyacayı Portekiz dilinin bölgesel farklılıklar içeren bir ortak lehçesi olarak görmektedir. ⓘ
Galiçyaca-Portekizce grubunun en yaygın olarak Galiçyaca lehçesi olarak düşünülen bir diğer üyesi, Eonavian bölgesinde, Asturias'ın batı şeridinde ve Leon ve Zamora eyaletlerinin en batı kesimlerinde, Galiçya sınırı boyunca, Eo ve Navia nehirleri (ya da daha doğrusu Eo ve Frexulfe nehirleri) arasında konuşulur. Konuşanlar tarafından eonaviego veya gallego-asturiano olarak adlandırılır. ⓘ
Konuşurları tarafından xalimés, mañegu, a fala de Xálima ve chapurráu ve Portekizce'de a fala de Xálima, a fala da Estremadura, o galego da Estremadura, valego veya galaico-estremenho olarak bilinen Fala dili, Galiçyaca-Portekizce'nin bir başka soyundan gelmektedir, İspanya'nın Portekiz sınırına yakın Extremadura özerk topluluğundaki Valverde del Fresno (Valverdi du Fresnu), Eljas (As Ellas) ve San Martín de Trevejo (Sa Martín de Trevellu) kasabalarında az sayıda insan tarafından konuşulur. ⓘ
İspanya'da halkın ana dilinin Galiçya-Portekiz grubundan geldiği La Alamedilla, Cedillo (Cedilho), Herrera de Alcántara (Ferreira d'Alcântara) ve Olivenza (Olivença) gibi başka yerler de vardır, ancak bu belediyelerde konuşulan dil aslında Portekizce olup, ana akımda bu şekilde tartışılmamaktadır. ⓘ
Portekiz dilinin lehçelerinin çeşitliliği, Portekiz'in güneyinde konuşulan Lusitanian-Mozarabic lehçesiyle bir arada var olduğu ortaçağ Portekiz-Galiçya dili zamanından beri bilinmektedir. Fernão d'Oliveira'nın Grammatica da Lingoagem Portuguesa (1536) adlı eserinde Portekiz'in Beira, Alentejo, Estremadura ve Entre Douro e Minho bölgelerindeki insanların birbirlerinden farklı konuştuklarını belirtmesiyle lehçe çeşitliliği daha da belirginleşmiştir. Ayrıca Contador d'Argote (1725) üç ana lehçe çeşidini ayırt eder: yerel lehçeler, zaman lehçeleri ve meslek lehçeleri (iş jargonu). Yerel lehçeler arasında beş ana lehçeyi vurgular: Estremadura, Entre-Douro e Minho, Beira, Algarve ve Trás-os-Montes lehçeleri. Ayrıca denizaşırı lehçelere, rustik lehçelere, şiirsel lehçeye ve düzyazı lehçesine de atıfta bulunur. ⓘ
Portekiz krallığında Ladinho (veya Lingoagem Ladinha), Aravia veya Gerigonça Judenga karışımı olmayan saf Portekiz romantik diline verilen isimdi. D. Dinis'in "Portekiz dili" olarak adlandırmaya karar vermesinden önce dili adlandırmak için língua vulgar terimi kullanılırken, kullanılan ve Galiçyaca-Portekizce (Portekiz sarayının dili) olarak bilinen bilgili versiyon ve diğer tüm Portekiz lehçeleri aynı anda konuşuluyordu. Tarihsel bir perspektiften bakıldığında Portekiz dili hiçbir zaman tek bir lehçeden ibaret olmamıştır. Tıpkı bugün Portekizce'nin çeşitli lehçeleri arasında standart bir Portekizce (aslında iki) olduğu gibi, geçmişte de diğer lehçelerle bir arada var olan "standart" Galiçyaca-Portekizce vardı. ⓘ
Diğer diller üzerindeki etkisi
Portekizce, Endonezce, Manado Malaycası, Malayalamca, Sri Lanka Tamilcesi ve Sinhala, Malayca, Bengalce, İngilizce, Hintçe, Svahili, Afrikaans, Konkani, Marathi, Pencapça, Tetum, Xitsonga, Japonca, Lanc-Patuá, Esan, Bandari (İran'da konuşulur) ve Sranan Tongo (Surinam'da konuşulur) gibi pek çok dile alıntı sözcükler sağlamıştır. Bu dil, 18. yüzyıla kadar Brezilya'da en yaygın olarak konuşulan Tupi-Guarani dili olan língua brasílica ve Endonezya'nın Flores Adası'ndaki Sikka çevresinde konuşulan dil üzerinde güçlü bir etki bırakmıştır. Yakındaki Larantuka'da Kutsal Hafta ayinlerinde dualar için Portekizce kullanılır. Japonca-Portekizce sözlük Nippo Jisho (1603), Japonya'daki Cizvit misyonerlik faaliyetlerinin bir ürünü olarak Japoncanın bir Avrupa dilindeki ilk sözlüğüdür. Daha önceki Portekizli misyonerlerin çalışmalarını temel alan Alexandre de Rhodes'un Dictionarium Anamiticum, Lusitanum et Latinum (Annamite-Portuguese-Latin sözlüğü) (1651), 17. yüzyıl Portekizcesinin imlasına dayanan Vietnamcanın modern imlasını ortaya koymuştur. Çince'nin Romanizasyonu da, özellikle Çince soyadları konusunda Portekiz dilinden (diğerlerinin yanı sıra) etkilenmiştir; buna bir örnek Mei'dir. 1583-88 yılları arasında İtalyan Cizvitler Michele Ruggieri ve Matteo Ricci bir Portekizce-Çince sözlük - ilk Avrupa-Çince sözlük - oluşturdular. ⓘ
Örneğin, tatlı portakalı Avrupa'ya ilk tanıtanlar muhtemelen Portekizli tüccarlar olduğu için, birçok modern Hint-Avrupa dilinde bu meyveye onların adı verilmiştir. Bazı örnekler Arnavutça portokall, Boşnakça (arkaik) portokal, prtokal, Bulgarca портокал (portokal), Yunanca πορτοκάλι (portokáli), Makedonca portokal, Farsça پرتقال (porteghal) ve Romence portocală. İlgili isimler Arapça البرتقال (burtuqāl), Gürcüce ფორთოხალი (p'ort'oxali), Türkçe portakal ve Amharca birtukan gibi diğer dillerde de bulunabilir. Ayrıca, güney İtalya lehçelerinde (örneğin Napoliten) portakal, standart İtalyanca arancia'nın aksine portogallo veya purtuallo, kelimenin tam anlamıyla "(Portekizli) (bir)" dir. ⓘ
Türetilmiş diller
16. yüzyıldan itibaren Portekizli gezginler ve yerleşimciler, Afrikalı ve Asyalı köleler ve yerel halklar arasındaki kapsamlı temaslar, değişen miktarlarda Portekiz etkisi taşıyan birçok pidgin dilinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. ⓘ
Bu pidginlerin her biri sonraki nesillerin ana dili haline geldikçe, 18. yüzyıla kadar Asya, Afrika ve Güney Amerika'nın birçok yerinde kullanılmaya devam eden tam teşekküllü creole dillerine dönüştüler. ⓘ
Portekizce temelli ya da Portekizceden etkilenmiş bazı kreoller bugün hala dünya çapında 3 milyondan fazla insan tarafından, özellikle de kısmen Portekiz kökenli insanlar tarafından konuşulmaktadır. ⓘ
Fonoloji
Portekizcenin fonolojisi Katalanca ve Franco-Provençal gibi dillerinkine benzerken, İspanyolcanınki Sardunya ve Güney İtalya lehçelerindekine benzer. Bazıları Portekizce'nin fonolojisini İspanyolca, Gallo-Romance (örneğin Fransızca) ve kuzey İtalya dillerinin (özellikle Cenevizce) bir karışımı olarak tanımlar. ⓘ
En fazla 9 sesli harf, 2 yarı sesli harf ve 21 sessiz harf vardır; ancak dilin bazı çeşitlerinde daha az ses vardır. Ayrıca, bazı dilbilimcilerin sözlü ünlülerin alofonları olarak gördükleri beş nazal ünlü vardır. Galiçya-Portekizce, eski Roma eyaleti Gallaecia bölgesinde, Roma İmparatorluğu döneminde Romalı askerler, sömürgeciler ve yargıçlar tarafından kullanılmış olan Vulgar Latincesinden (yaygın Latince) gelişmiştir. Her ne kadar süreç diğer bölgelere kıyasla daha yavaş ilerlemiş olsa da, yüzyıllar süren iki dillilik döneminin ardından Halk Latincesi ile temas, yerel dilleri tamamen yok etmiş ve birkaç Gallaecian özellik taşıyan yeni bir Latince çeşidinin evrimleşmesine yol açmıştır. ⓘ
Galleecian ve Lusitanian etkiler, bazı Galiçyaca-Portekizce kelimelerin yanı sıra Kelt ve İber kökenli yer adlarında da tespit edilebilen yerel Halk Latincesi lehçesinde absorbe edilmiştir. ⓘ
Galiçyaca-Portekizce'nin erken bir biçimi Suebi Krallığı'nda zaten konuşuluyordu ve 800 yılına gelindiğinde Galiçyaca-Portekizce kuzeybatı İberya'nın yerel dili haline gelmişti. Galiçya-Portekizcesi'ne evrimi başlatan Halk Latincesi'ndeki bilinen ilk fonetik değişiklikler, Germen grupları olan Suebi (411-585) ve Vizigotların (585-711) egemenliği sırasında gerçekleşmiştir. Galiçyaca-Portekizce "çekimli mastar" (veya "kişisel mastar") ve nazal ünlüler yerel Keltçenin (Eski Fransızcada olduğu gibi) etkisi altında evrimleşmiş olabilir. Nazal ünlüler bu nedenle Roma Gallaecia'sında konuşulan Vulgar Latincesinin fonolojik bir özelliği olabilir, ancak 6. ve 7. yüzyıllardan sonrasına kadar yazılı olarak kanıtlanmamıştır. ⓘ
Ünlüler
.jpg)
.jpg)
|
|
Katalanca ve Almanca gibi Portekizce de vurgulu heceleri vurgusuz hecelerle karşılaştırmak için ünlü kalitesini kullanır. Vurgusuz yalıtılmış ünlüler yükselme ve bazen merkezileşme eğilimindedir. ⓘ
Ünsüzler
| Labial | Diş/ Alveolar |
Damak | Velar | Uvular ⓘ | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ova | labialize | ||||||
| Burun | m | n | ɲ | ||||
| Plosive | sessiz | p | t | k | kʷ | ||
| seslendirildi | b | d | ɡ | ɡʷ | |||
| Sürtünmeli | sessiz | f | s | ʃ | |||
| seslendirildi | v | z | ʒ | ʁ | |||
| Yaklaşık | yarı sesli harf | j | w | ||||
| yanal | l | ʎ | |||||
| Flap | ɾ | ||||||
Fonetik notlar
- Yarı ünlüler, (eu) rio /ˈʁi.u/ ve (ele) riu /ˈʁiw/ örneklerinde olduğu gibi, fiil çekimlerinde vurgusuz yüksek ünlülerle zıtlık oluşturur. Ses bilimciler bunların doğasının ünlü mü yoksa ünsüz mü olduğunu tartışmaktadır.
- Brezilya ve Angola'nın çoğunda, bundan sonra /ɲ/ olarak gösterilecek olan ünsüz, kendisinden önce gelen ünlüyü nazallaştıran bir nazal damak yaklaştırıcısı [j̃] olarak gerçekleştirilir: [ˈnĩj̃u].
- Bisol (2005:122) Portekizce'de labio-velar durakların /kʷ/ ve /ɡʷ/ velar durak ve /w/ dizilerinden ziyade ek fonemler olarak bulunduğunu öne sürer.
- Bundan sonra /ʁ/ olarak gösterilecek ünsüzün lehçeye bağlı olarak çeşitli gerçekleşmeleri vardır. Avrupa'da tipik olarak bir uvular trildir [ʀ]; ancak, kentsel alanlarda sesli bir uvular sürtünmeli [ʁ] olarak bir telaffuz baskın hale gelebilir. Ayrıca sessiz uvular sürtünmeli [χ] olarak bir gerçekleşme vardır ve alveolar tril [r] olarak orijinal telaffuz da çeşitli lehçelerde çok yaygındır. Lizbon aksanında kelime başındaki /r/'nin yaygın bir gerçekleşmesi de ötümlü uvular sürtünmeli trildir [ʀ̝]. Brezilya'da /ʁ/ velar, uvular veya glottal olabilir ve sesli sesler arasında olmadığı sürece sessiz olabilir. Genellikle sessiz velar sürtünmeli [x], sessiz gırtlaksı sürtünmeli [h] veya sessiz uvular sürtünmeli [χ] olarak telaffuz edilir. Ayrıca bakınız Portekizce'de Guttural R.
- /s/ ve /z/ normalde İngilizcede olduğu gibi lamino-alveolardır. Bununla birlikte, kuzey Portekiz'deki bazı lehçeler /s/ ve /z/'yi kuzey İberya'nın Roman dillerinde olduğu gibi apiko-alveolar ıslıklılar (yumuşak [ʃ] veya [ʒ] gibi) olarak telaffuz eder. Çok az sayıda kuzeydoğu Portekiz lehçesi hala apikal ve laminal ıslıklılar (sırasıyla s/ss ve c/ç/z olarak yazılır) arasındaki ortaçağ ayrımını sürdürmektedir.
- Bir fonem olarak /tʃ/ sadece alıntı kelimelerde görülür ve konuşmacılar /ʃ/ ile yer değiştirme eğilimindedir. Bununla birlikte, [tʃ] bazı Brezilya lehçelerinde /i/'den önce /t/'nin bir alofonudur. Benzer şekilde, [dʒ] aynı bağlamlarda /d/'nin alofonudur.
- Kuzey ve orta Portekiz'de, sesli duraklar (/b/, /d/ ve /ɡ/), kelime başları veya nazal ünlülerden sonrası hariç, genellikle sırasıyla [β], [ð] ve [ɣ] sürtünmelilerine dönüşür. ⓘ
Dilbilgisi
Portekizce gramerinin dikkate değer bir yönü de fiildir. Morfolojik olarak, klasik Latince'den daha fazla fiil çekimi Portekizce tarafından diğer büyük Roman dillerinden daha fazla korunmuştur. Portekizce ve İspanyolca çok benzer grameri paylaşır. Portekizce ayrıca diğer Roman dillerinde (Galiçyaca ve Fala hariç) bulunmayan bazı gramer yeniliklerine de sahiptir:
- Şimdiki zamanın Galiçyaca-Portekizce dil grubuna özgü yinelemeli bir anlamı vardır. Geçmişte başlamış ancak gelecekte tekrar gerçekleşmesi beklenen bir eylemi veya bir dizi eylemi ifade eder. Örneğin, Tenho tentado falar consigo cümlesi "Seninle konuşmaya çalışıyorum" olarak çevrilir, "Seninle konuşmaya çalıştım" olarak değil. Öte yandan, "Son haberleri duydun mu?" cümlesinin doğru çevirisi *Tens ouvido as últimas? değil, Ouviste as últimas? şeklindedir, çünkü tekrarlama ima edilmemektedir.
- Portekizce, Ortaçağ Batı İber Romantizminden gelişen gelecek dilek kipini kullanır. Modern İspanyolca ve Galiçyaca'da neredeyse tamamen kullanımdan düşmüştür. Gelecek dilek kipi, bağımsız cümlenin gerçekleşmesi için gelecekte yerine getirilmesi gereken bir koşulu ifade eden bağımlı cümlelerde görülür. İngilizce normalde aynı koşullar altında şimdiki zamanı kullanır:
- Se eu for eleito presidente, mudarei a lei.
- Eğer başkan seçilirsem, yasayı değiştireceğim. ⓘ
- Quando fores mais velho, vais entender.
- Büyüdüğün zaman anlayacaksın.
- Şahıs mastarı öznesine göre kişi ve sayı olarak çekimlenebilir. Genellikle belirli bir eylemi kimin gerçekleştirmesinin beklendiğini gösterir. É melhor voltares "Geri dönmek [sizin için] daha iyidir," É melhor voltarmos "Geri dönmek [bizim için] daha iyidir." Belki de bu nedenle, mastar tümceleri Portekizce'de diğer Roman dillerine göre daha sık dilek kipi tümcelerinin yerini alır. ⓘ
Örnek metin
Portekizce İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1:
- Her insanoğlu onurlu ve haysiyetli bir şekilde doğar. Akıl ve bilince sahip olan herkes, kardeşlik duygusuyla diğerleriyle birlikte hareket eder. ⓘ
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 1. Maddesinin İngilizcesi:
- Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdan ile donatılmışlardır ve birbirlerine karşı kardeşlik ruhu içinde hareket etmelidirler. ⓘ
Alfabe
| A | B | C | Ç | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z ⓘ |
| a | b | c | ç | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z |
Portekizce sesli harflerinde ayrıca à, á, â, ã, é, ê, í, ó, ô, ú işaretlerini ve ch, lh, nh, rr, ss, qu, gu digraflarını kullanır. ⓘ
Bazı sözcüklerin Portekizceleri
Rakamlar
- sıfır-zero
- bir - um
- iki - dois
- üç - três
- dört - quatro
- beş - cinco
- altı - seis
- yedi - sete
- sekiz - oito
- dokuz - nove ⓘ
Sözcükler ve söz öbekleri
- Nasılsınız? - Como você está?
- Teşekkür ederim, iyiyim - Bem, obrigado / Bem, obrigada
- Siz nasılsınız? - E tu? (Portekiz'de) E você? (Brezilya'da)
- Lütfen - Por favor
- Lütfen - Se faz favor (kullanımı daha yaygındır!) (Portekiz'de)
- Teşekkür ederim - Obrigada (Kadınlar teşekkür ederken kullanır)
- Teşekkür ederim - Obrigado (Erkekler teşekkür ederken kullanır)
- Bir şey değil - De nada
- Şerefe - Saúde (Aynı zamanda "Çok yaşa!" anlamında da kullanılır. )
- Evet - Sim
- Hayır - Não
- Var mı? - Tem? (Soru sormak için ek yok ancak soru vurgusuyla okumak gerekiyor.)
- Var - Tem/Há
- Yok - Não tem/Não Há
- Bugün - Hoje
- Yarın - Amanhã
- Bilmiyorum - Não sei
- Çok insan - muita gente
- Seni seviyorum - Amo-te (Portekiz'de) Te amo (Brezilya'da)
- sonra - depois
- önce - antes
- merhaba - oi (Brezilya'da)
- merhaba - olá
- Ne haber? - Tudo bem? (yanıt da aynıdır.)
- öptüm - beijo(s)
- güle güle - tchau (genelde 'xau' diye kullanırlar), adeus
- ben ... - eu sou ...
- .... severim - eu amo ...
- .... sevmem - eu não amo ...
- ben - eu
- sen - tu (Portekiz'de), você (Brezilya'da)
- o (kadın) - ela
- o (erkek) - ele
- biz - nós
- siz - vocês
- onlar (kadınlar) - elas
- onlar (erkekler) - eles
- için - para (cümlenin içeriğine göre farklı kelimeler de kullanılmaktadır)
- benim için - para mim
- senin için - para ti (Portekiz'de), para você (Brezilya'da)
- sonsuza kadar - para sempre
- anlaştık - combinado, fechou
- sabah - manhã
- öğle - tarde
- akşam, gece - noite
- sevgi - amor ⓘ
Portekizce'de Renkler
- Branco: Beyaz
- Preto: Siyah
- Verde: Yeşil
- Marrom: Kahverengi
- Amarelo: Sarı
- Laranja: Turuncu
- Vermelho: Kırmızı
- Cinza: Gri
- Azul: Mavi
- Rosa: Pembe
- Roxo: Mor
- Ciano:Açık mavi (cam göbeği)
- Azul-marinho: Lacivert ⓘ
Portekizce Günler ⓘ
- Segunda-feira: Pazartesi
- Terça-feira: Salı
- Quarta-feira: Çarşamba
- Quinta-feira: Perşembe
- Sexta-Feira:Cuma
- Sábado:Cumartesi
- Domingo: Pazar ⓘ
Konuşulduğu Bölgeler
| Ülke | Nüfus (2014 tahmini) ⓘ |
|---|---|
| Brezilya |
202.656.788 |
 Mozambik |
24.692.144 |
 Angola |
24.383.301 |
 Portekiz |
10.813.834 |
 Gine-Bissau |
1.693.398 |
 Doğu Timor |
1.201.542 |
 Makao |
587.914 |
 Yeşil Burun |
538.535 |
 São Tomé ve Príncipe |
190.428 |
| Toplam | 262,184,943 |