İlhanlılar

Ilkhanate ایل خانان ⓘ
1256–1335
Angelino Dulcert'in 1339 tarihli haritasında ve 1375 tarihli Katalan Atlası'nda tasvir edilen bayrak
İlhanlı Devleti en geniş kapsamıyla
Durum	Göçebe imparatorluk Moğol İmparatorluğu'nun bölünmesi
Sermaye	Maragheh (1256-1265) Tebriz (1265-1306) Soltaniyeh (1306-1335)
Ortak diller	Farsça (lingua franca, resmi, yönetim, belgeler) Orta Moğol (yönetici hanedan, belgeler) Arapça
Din	Şamanizm, Nasturilik ve Budizm (1256-1295) İslam (1295-1335)
Hükümet	Monarşi
Khan
• 1256–1265	Hulagu Han
• 1316–1335	Ebu Sa'id
Yasama Organı	Kurultai
Tarih
- Kuruldu	1256
- Kurulmamış	1335
Alan
1310 tahmini.	3.750.000 km2 (1.450.000 sq mi)
Öncesinde Tarafından başarıldı Moğol İmparatorluğu Abbasi Halifeliği Nizari İsmaili Devleti Rum Sultanlığı Gürcistan Krallığı Kutluğ-Hanlılar Eyyubi Hanedanı Celayiroğulları Chobanids Muzafferiler Kartids Sarbadarlar Yaralılar Mihrabanlılar Eretnidler Gürcistan Krallığı Osmanlı Beyliği Memlükler Sutayidler

Moğollar tarafından Hülegü Ulus (Moğolca: Хүлэгийн улс, ᠬᠦᠯᠦᠭ ᠦᠨ) olarak bilinen İl-hanlık (Farsça: ایل خانان, Ilxānān) olarak da yazılır.
ᠤᠯᠤᠰ, Qulug-un Ulus), Moğol İmparatorluğu'nun güneybatı kesiminde kurulmuş bir hanlıktı. Resmi olarak İranzamin (lit. 'İran ülkesi') olarak bilinen İlhanlı ülkesi, Moğol Hülagü Hanedanı tarafından yönetiliyordu. Tolui'nin oğlu ve Cengiz Han'ın torunu olan Hulagu Han, kardeşi Möngke Han 1260 yılında öldükten sonra Moğol İmparatorluğu'nun Orta Doğu kısmını miras almıştır. İmparatorluğun ana toprakları günümüzde İran, Azerbaycan ve Türkiye'nin bir parçası olan bölgede yer almaktadır. İlhanlılar en geniş zamanlarında modern Irak, Suriye, Ermenistan, Gürcistan, Afganistan, Türkmenistan, Pakistan, modern Dağıstan'ın bir kısmı ve modern Tacikistan'ın bir kısmını da kapsıyordu. Daha sonraki İlhanlı hükümdarları, 1295'te Gazan ile başlayarak, İslam'ı kabul ettiler. 1330'larda İlhanlık Kara Ölüm tarafından tahrip edildi. Son kağan Ebu Said 1335'te öldü ve ardından kağanlık dağıldı. İlhanlı hükümdarları, İran kökenli olmamalarına rağmen, kendilerini İran geçmişine bağlayarak otoritelerini tanıtmaya çalıştılar ve Moğolları İslam öncesi İran'ın Sasanilerinin (MS 224-651) mirasçıları olarak sunmak için tarihçileri işe aldılar. ⓘ

İlhanlılar (İlhanlı) Devleti (Farsça:ایلخانیان (Īlkhāniyān) veya ‏سلسله یلخانی‎ (Silsilaye Īlḫānī), Moğolca: Хүлэгийн улс), Cengiz Han'ın torunu Hülagû Han tarafından, merkezi Tebriz olmak üzere Azerbaycan'da kurulan Moğol devletidir. (1256) ⓘ

Siyasi Tarihi

Hûlâgü Han ve büyük ordusu

1243 yılında gerçekleşen Kösedağ Savaşı'nda Selçuklular'ı yenilgiye uğratan Moğollar, Karakurum merkezine bağlı olarak, İran'a geçerek 1256 yılında başkenti Tebriz olmak üzere İlhanlı yönetimini kurdular. (İlhanlı: Hana bağlı topraklar) Başında da Hülagû Han bulunmaktaydı. 1256 yılında Alamut Kalesini ele geçirerek Bâtınîlerin çalışmalarına son verdiler. 1258 yılında ise Bağdat'ı işgal ederek halifeliğe son verdiler. Bu orduyu Memlûk komutan Baybars mağlup etmeyi başarmıştır.İkinci Humus Savaşı Moğol baskısını sona erdirmiş Bu yenilgiden sonra Moğol İlhanlı devleti gerileme dönemine girmiştir ve bir süre sonra yıkılmıştır. ⓘ

Azerbaycan'ı ele geçiren Hülagû Han, 1258'de Bağdat'ı alarak Abbasî Devleti'ne son vermiş, Anadolu Selçuklu Devleti'ni egemenliği altına almıştır. Moğollar, Anadolu'nun bilim, kültür ve ticaret merkezleri olan kentlerini yakıp yıkıp ve yağmalamışlar ve bu dönemde Anadolu'da ticaret gerilemiştir. Türkler, Doğu ve Orta Anadolu'dan batı bölgelerine doğru göç etmek zorunda kalmıştır.. Moğollar, Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında önemli rol oynarken, İlhanlılar döneminde Anadolu'nun büyük kısmı İlhanlılara ait olduğu için Orta Asya'dan Anadolu'ya yoğun Türkmen göçleri olmuştur. ⓘ

İlhanlılar, Suriye ve Filistin'i işgalden sonra Mısır'a doğru ilerlemeye başladılar. Ancak Memlûklar, Ayn-ı Câlut Savaşı'nda İlhanlıları yenilgiye uğratarak Filistin ve Suriye'den çıkardılar (1260). Memlûk Sultanı Baybars, İlhanlıları ikinci kez Elbistan'da yenilgiye uğrattı (1277). Memlûklar tarafından uğratıldıkları yenilgiler dışında savaş kaybetmediler. ⓘ

İlhanlılar, Gazan Mahmud Han (1295-1304) zamanında Müslümanlığı kabul ettiler. Aslında bu bölgede (İran'da) İslam zaten yaygındı. Bununla anlatılmak istenen idarecilerin görüş değişikliğidir; ancak İlhanlı yöneticilerin tam anlamıyla İslam'ı seçtikleri söylenemez ancak bölgedeki halkın Müslüman olması fikir değişikliğini kısmen de olsa sağlamıştır diyebiliriz yine de İlhanlıların İran topraklarındaki Müslüman çoğunluğu baskı altında yaşıyordu. Çünkü İlhanlı yöneticiler gelişmekte olan Tibet Budizmi ve Diofizit'i (Nasturilik) teşvik ediyorlardı. ⓘ

Gazan 1295'te Nevruz'un desteğiyle kuzeni Baydu'yu devirdi. Yardımının karşılığı olarak Nevruz, Gazan'ı Müslümanlığı kabul etmeye razı etti. İslam'a girmesiyle beraber Gazan, adını Mahmud olarak değiştirdi. Ancak çeşitli kaynaklar Müslüman olmasına rağmen Moğol Şamanizmini sürdürdüğünü ve Tengri'ye taptığını belirtirler. Moğol şamanların İlhanlı İmparatorluğunda kalmalarına izin verilmiş ve nüfuzları hem Gazan hem de onun halefi Olcaytu saltanatında devam etmiş ama daha sonra gerilemeye yüz tutmuşlardır. Bundan önce Budizm'i benimsemişlerdi ve Müslümanlara karşı Hristiyanlarla ittifak kurmak istiyorlardı. 14. yüzyılın başlarında çıkan iç karışıklıklar sonucu İlhanlılar parçalandı (1336). İlhanlı topraklarının Azerbaycan bölümünde Çobanoğulları, geriye kalan büyük bölümü üzerinde ise Celâyirliler Devleti kuruldu. ⓘ

Batı Avrupa sarayları, Yedinci Haçlı Seferi zamanından başlayarak 13. ve 14. yüzyıllarda başta İlhanlılar olmak üzere Moğollarla ittifak kurmak için birçok girişimde bulunmuştur (Haçlı Seferleri döneminde Batı Avrupalılar Müslümanlar ve Asyalılar tarafından topluca Franklar olarak adlandırılıyordu). Müslümanlara (öncelikle Memlüklere) karşı muhalefette birleşen İlhanlılar ve Avrupalılar yine de ortak düşmanlarına karşı güçlerini tatmin edici bir şekilde birleştiremediler. ⓘ

Son İlhanlar

İlhanlılar (1345) ⓘ

İlhan Ebu Said Bahadır'in 1335'te ölümünden sonra İlhanlılar devleti çözülmeye başlamıştır. İlhan unvanı, 1335-1336 döneminde Arık Böke soyundan Arpa Han'ın eline geçtikten sonra İlhan unvanı 1336-1357 döneminde yine Hülagû Hanedanı mensupları tarafından taşınmıştır. Fakat bunlar İlhan unvanını bölgesel devletlerin kuklaları olarak taşımışlardır. Bunlardan Musa (1336–1337) Bağdat'ta bulunan Ali Padişah'ın kuklası; Muhammed ile Cihan Timur (1339–1340) Celâyir Sultanlığı'nın kuklası; Satıbey Hatun (1338–1339), Süleyman (1339–1343) ve Anuşirvan (1343–1356) Çobanoğullarının kuklası olarak İlhan unvanı taşımışlardır. Son olarak Tagay Timur 14. yüzyıl ortasında soyunun Cengiz Han ve İlhanlılardan geldiğini iddia ederek Horasan ve Doğu İran'da İlhan unvanını taşımıştır. Tagay Timur'un Serbedârîler tarafından öldürülmesi ile İlhanlılar sona ermiştir. ⓘ

Hukuk

İlhanlıların kurucusu ve aynı zamanda Cengiz Han'ın torunu olan Hulagü Han devrinde tüm Müslümanların şer'i ve hukuki meselelerinde, müderris (günümüz öğretim üyesi) ve kadıların nakli ile ilgilenmek için kadi-l kudat görevi ile Şemsüddin Muhammed Kazvini görev yapardı. Kadi-l kudat sözcüğü Türkçede "Kadıların Kadısı" anlamına gelmektedir. Bu kadının günümüz eşdeğeri içişleri bakanı olarak düşünülebilir. ⓘ

İlhanlılar da Irak bölgesinde ayrı bir kadi-l kudatı bulunmaktaydı. Kadılkudat yönetimi hem ders verme, hem de hukuk işleriyle ilgilenirdi. Yargı ile ilgili görevleri içinde iki düşmanın mahkemesini görmek, mahkeme sicil ve zabıtlarını tutmak, dava ile ilgili hukuki anlamda yeterli ve tutarlı delilleri toplamak, iki tarafça kabul görmüş sözleşmeler ile ilgili tasarrufta bulunmak, evlenme, boşanma, nafaka gibi konularla ilgilenmek, miras, zekat ve yetim mallarını korumak gibi şer'i işler vardı. Kadi-l kudatın yerine bu işlere bakmak üzere merkez bölgesi ve merkez dışında kalan tüm yerlerde yeteri kadar vekaleten kadı da bulunurdu. ⓘ

Bir kısım Moğolların İslam'ı seçmesi ile birlikte, İslam hukukunu ve aynı zamanda gelenek, görenek, adet bilen din alimlerinden görevliler görülmektedir. Bu görevli kişi her kim olursa olsun bütün davaların kararını şeriata göre verirdi. Verilen bu kararlar kesin olarak uygulanması zorunlu olan kararlardı ve itiraz etmek mümkün değildi. ⓘ

İlhanlı hükümdarları listesi

İlhanlılar (1221–1256) ⓘ
#	Resim	Taht ismi	Asıl isim	Unvan	Doğum-Ölüm	Hükümdarlık başlangıcı	Hükümdarlık sonu	Aile bağlantıları	Not
1		Hülâgû Han		Han, İlhan	yak. 1217 – 8 Şubat 1265	1256	8 Şubat 1265	Tuluy'un oğlu
2		Abaka Han		Han, İlhan	1234 – 1282	1265	1 Nisan 1282	Hülagû Han'ın oğlu
3		Teküder Han	Ahmet	Han, İlhan, Sultan	? – 1284	1282	1284	Hülagû Han'ın oğlu	Öldürüldü
4		Argun Han		Han, İlhan, Sultan	yak. 1258 – 7 Mart 1291	1284	7 Mart 1291	Abaka Han'ın oğlu
5		Geyhatu		Han, İlhan, Sultan	? – 1295	1291	1295	Abaka Han'ın oğlu	Öldürüldü
6		Baydu		Han, İlhan, Sultan	? – 1295	1295	1295	Hülagû Han'ın torunu ve Toğay'ın oğlu	Öldürüldü
7		Gazan Han	Mahmud	Han, İlhan, Sultan	1271 – 1304	1295	1304	Argun Han'ın oğlu
8		Olcaytu	Muhammed Hüdabende	Han, İlhan, Sultan, Hüdabende	1280 – 16 Aralık 1316	1304	16 Aralık 1316	Argun Han'ın oğlu
9		Ebû Said Bahadır		Han, İlhan, Sultan, Alaaddin, Bahadır	2 Haziran 1305 – 1 Aralık 1335	1316	1 Aralık 1335	Olcaytu'nun oğlu
10		Arpa Han	Mahmud	Han, İlhan, Sultan, Kauen, Muezzeddin	? – 1336	1335	10 Aralık 1336	Tuluy'un oğlu Erikbüke'nin oğlu Malik Timur'un oğlu Munk Han'un oğlunun oğlu Suse'nin oğlu	Öldürüldü
11		Musa Han		Han, İlhan, Sultan, Nasereddin	? – 1337	12 Nisan 1336	1337	Baydu'nun oğlu Ali'nin oğlu
12		Muhammed Han		Han, İlhan, Sultan, Muzafferiddin	? – 1338	1336	1338	Hülagû Han'ın oğlu Mengü Timur'un oğlu Ambarcı'nın oğlu Il Timur'un oğlu Yul Kotlok'un oğlu
13		Satıbey Hatun		Hatun	yak. 1300 – 1345'den sonra	1338	1339	Olcaytu'nun kızı
14		Cihan Timur		Han, İlhan, Sultan, İzzeddin	? – ?	1339	1340	Geyhatu Han'ın oğlu Ala-Fireng'un oğlu
		Süleyman Han		Han, İlhan, Sultan	? – ?	Mayıs 1339	1345	Satıbey Hatun'un kocası. Hülagû Han'ın oğlu Yesmut'un oğlu Soga'nın oğlu Yusuf Şah'ın oğlu
		Toğa Timur		Han, İlhan, Sultan	? – 1353	1335	1353	Yesugey Bahadir'in oğlu Cucukisar Tur'un oğlu Amakan'ın oğlu Abaka Han'ın oğlu Bababadir'in oğlu Sudi
		Anuşirvan		Han, İlhan, Sultan, Adil	? – ?	1344	1357	?

Soy ağacı (Hulagu Hanedanı)

İlhanlı soy ağacı ⓘ
Temüjin (d. 1158-ö. 1227) Börte Ujin (d. 1162-ö. 1230) Tolui (d. 1193-ö. 1232) Sorghaghtani Beki (d. 1198-ö. 1252) 1 Hulagu Han (d. 1217-ö. 1265) Ilkhan 1256–1265 Doquz Khatun (d. 1265) Arık Böke (d. 1219-ö. 1266) 3 Tekuder (d. 1233-ö. 1284) Ilkhan 1282–1284 2 Abaqa Khan (d. 1234-ö. 1282) Ilkhan 1265–1282 Taraqai Mengü Timur Yoshmut Malik Temür 4 Arghun (d. 1258-ö. 1292) Ilkhan 1284–1291 5 Gaykhatu (d. 1295) Ilkhan 1291–1295 6 Baydu (d. 1295) Ilkhan 1295 Ambarji Sogai Mingqan 7 Ghazan (d. 1272-ö. 1304) Ilkhan 1295–1304 8 Öljaitü (d. 1280-ö. 1316) Ilkhan 1304–1316 Alafireng Ali Timur Yusufşah Söse 13 Sati Khatun (c. 1300-1345) Ilkhan 1338–1339 9 Ebu Sa'id (d. 1305-ö. 1335) Ilkhan 1316–1335 14 Cihan Temür Ilkhan 1339–1340 11 Musa (d. 1336) Ilkhan 1336–1336 Yul Qotloq 15 Süleyman Han Ilkhan 1339–1343 10 Arpa Ke'un (d. 1336) Ilkhan 1335–1336 12 Muhammed (d. 1338) Ilkhan 1336–1338

ⓘ

Temüçin

Börte Ujin (d. 1162–ö. 1230)

Tuluy (d. 1193–ö. 1232)

Sorgagtani Beki (d. 1198–ö. 1252)

1 Hülagû Han (b. 1217–d. 1265) İlhanlı 1256–1265

Dokuz Hatun (ö. 1265)

3 Teküder Han (d. 1233–ö. 1284) İlhanlı 1282–1284

2 Abaka Han (d. 1234–ö. 1282) İlhanlı 1262–1282

Trqay

Mengü Timur

4 Argun (d. 1258–ö. 1292) İlhanlı 1284–1291

5 Geyhatu Han (ö. 1295) İlhanlı 1291–1295

6 Baydu Han (ö. 1295) İlhanlı 1295

Ambarcı

7 Gazan Han (d. 1272–ö. 1304) İlhanlı 1295–1304

8 Olcaytu (d. 1280–ö. 1316) İlhanlı 1304–1316

Alafireng

Ali

Timur

15 Satıbey Hatun (yak. 1300–1345) İlhanlı 1338–1339

9 Ebu Said Bahadır (d. 1305–ö. 1335) İlhanlı 1316–1335

14 Cihan Timur İlhanlı 1339–1340

10 Musa Han (ö. 1336) İlhanlı 1336–1337

Yul Kotlok

12 Muhammed (ö. 1338) İlhanlı

Galeri

• 

  'İlhan' Hülagû ve eşi Dokuz Hatun (Reşidüddin Camiût-Tevarih kitabından)]]

• 

  Hülagû'ün Bağdat kuşatması (Reşidüddin Camiût-Tevarih kitabından)]]

• 

  Moğol askerleri (Reşidüddin Camiût-Tevarih kitabından)

• 

  Argun ve Abaka, Argun'un kolunda küçük Gazan

• 

  Argun'un eşi Bulukan Hatun

• 

  Hülagû'nun son Abbasi halifesi Mustasım Billah önce hapis sonra da idam edilmişti (15. y.y)

• 

  İkinci Humus Muharebesi (1281), Araplar (sağda) Moğolları (solda) yenmişti

• Resim:IlkhanateSilkCircular.jpg

  İlhanlılardan kalma olan, ipek, pamuk ve altından oluşan ve birçok farklı motifle süslenmiş daire şeklinde bir ipek kumaş. Erken 14. yüzyıldan kalma olan eserin kökeninin İran veya Irak olduğu tahmin edilmektedir. ⓘ

Ayrıca bakınız

• Ayn Calut Savaşı
• Birinci Humus Muharebesi
• Vadi el-Haznedar Muharebesi
• Yakutiye Medresesi ⓘ

Tanım

Tarihçi Reşidüddin Hemedani'ye göre Kubilay Han, Arık Böke'yi yenmesinin ardından Hülagu'ya (Hülegü) İlhan unvanını vermiştir. Buradaki ilhan terimi "kabilenin hanı, 'ulus'un hanı" anlamına gelir ve bu aşağı "hanlık", Moğol imparatorluğunun Büyük Hanları olarak Möngke Han ve haleflerine gösterilen ilk saygıyı ifade eder. Hülagü'nün ve daha sonra İran'daki diğer Borcigin prenslerinin soyundan gelenlerin taşıdığı "İlhan" unvanı, kaynaklarda 1260 sonrasına kadar görülmez. ⓘ

Tarih

Dağılma (1316-1357)

Ebu Said'in ölümünden on yıl sonra, 1345'te Orta Doğu. Celayiroğulları, Çobanoğulları, Muzafferoğulları, Cucioğulları, Sarbadarlar ve Kartoğulları İran'da büyük güçler olarak İlhanlıların yerini aldılar. ⓘ

Öljaitü'nün oğlu, son İlhan Ebu Said Bahadur Han 1316'da tahta çıktı. 1318'de Horasan'daki Çağataylılar ve Karunların isyanı ve aynı zamanda Altın Orda'nın istilasıyla karşı karşıya kaldı. Bir Anadolu emiri olan İrençin de isyan etti. İrençin, 13 Temmuz 1319'da Zencan-Rud Savaşı'nda Taichiud'dan Çupan tarafından ezildi. Çupan'ın etkisiyle İlhanlılar, Çağataylı isyanını bastırmalarına yardım eden Çağataylılar ve Memlükler ile barış yaptı. 1327 yılında Ebu-Sa'd, Çupan'ın yerine "Büyük" Hasan'ı getirdi. Hasan, hana suikast girişiminde bulunmakla suçlandı ve 1332'de Anadolu'ya sürüldü. Moğol olmayan emirler Sharaf-ud-Din Mahmud-Şah ve Ghiyas-ud-Din Muhammed'e, Moğol emirlerini kızdıran eşi benzeri görülmemiş bir askeri yetki verildi. 1330'larda Kara Ölüm salgınları İlhanlığı kasıp kavurdu ve 1335'te hem Ebu-Sa'd hem de oğulları veba yüzünden öldürüldü. Ghiyas-ud-Din, Arık Böke'nin soyundan gelen Arpa Ke'un'u tahta geçirdi ve "Küçük" Hasan 1338'de Azerbaycan'ı alana kadar kısa ömürlü hanlar silsilesini tetikledi. 1357'de Altın Orda'dan Can Bey, bir yıl boyunca Çupaniler'in elinde tuttuğu Tebriz'i fethederek İlhanlı kalıntılarına son verdi. ⓘ

Hükümet

Yerli nüfusu yüksek makamların kontrolünü ele geçirmekten dışlayan Çin merkezli Yuan hanedanının aksine, İlhanlılar topraklarını Türk-Moğol askeri subaylarla ortaklaşa bir Orta Asya-Fars ("Tacik") yönetimi aracılığıyla yönetti. Fars yöneticilerin hepsi Müslüman ya da Selçuklulara ve Harezmilere hizmet etmiş geleneksel ailelerin (örneğin Cuveyni ailesi) üyeleri değildi. Örneğin, 1288'den 1291'e kadar İlhanlı veziri bir Yahudi olan Sa'ad al-Dawla iken, önde gelen vezir ve tarihçi Rashid-al-Din Hamadani İslam'ı kabul etmiş bir Yahudi'ydi. ⓘ

İlhanlı Moğolları, hanedanlığın sonuna kadar göçebe yaşam tarzlarını sürdürdüler. Göçebe güzergâhları orta Irak, kuzeybatı İran, Azerbaycan ve Ermenistan'ı kapsıyordu. Moğollar, Gürcistan, Mardin Artuklu sultanı, Kufe ve Luristan dışında Irak'ı, Kafkasya'yı, batı ve güney İran'ı doğrudan yönetmişlerdir. Kar'unas Moğolları Horasan'ı özerk bir bölge olarak yönetmiş ve vergi ödememiştir. Herat'ın yerel Kart hanedanı da özerkliğini korudu. Anadolu, gelirinin dörtte birini, Irak ve Diyarbakır ise gelirinin yaklaşık yüzde 35'ini sağlayarak İlhanlı Devleti'nin en zengin vilayetiydi. ⓘ

1330 yılında Abhazya'nın ilhakı Gürcistan Krallığı'nın yeniden birleşmesiyle sonuçlandı. Ancak İl-Hanlar'ın Gürcistan'dan aldığı haraç, savaşlar ve kıtlıklar nedeniyle 1336 ile 1350 yılları arasında yaklaşık dörtte üç oranında azaldı. ⓘ

Miras

İlhanlı Devleti'nin ortaya çıkışının Orta Doğu bölgesinde önemli bir tarihsel etkisi olmuştur. Birleşik Moğol İmparatorluğu'nun kurulması Asya'da ticaret ve taşımacılığı önemli ölçüde kolaylaştırmıştı. İlhanlılar ile merkezi Çin'de bulunan Yuan Hanedanlığı arasındaki iletişim bu gelişmeyi teşvik etmiştir. İmparatorluk Çin'inin ejderha kıyafetleri İlhanlılar tarafından kullanılmış, Çin Huangdi (İmparator) unvanı, Çin siyaset sisteminin Moğollar üzerindeki ağır etkisi nedeniyle İlhanlılar tarafından kullanılmıştır. Çince karakterler içeren mühürler, Yuan hanedanından aldıkları ve bir Çin hükümet teşkilatına atıflar içeren mühürlerin yanı sıra İlhanlılar tarafından bizzat yaratılmıştır. ⓘ

İlhanlılar aynı zamanda daha sonraki Safevi hanedan devletinin ve nihayetinde modern İran ülkesinin önünün açılmasına da yardımcı olmuştur. Hulagu'nun fetihleri İran'ı doğudan gelen Çin etkisine de açmıştı. Bu durum, haleflerinin himayesiyle birleşerek İran'ın mimaride kendine özgü mükemmelliğini geliştirecekti. İlhanlılar döneminde İranlı tarihçiler de Arapça yazmaktan ana dilleri olan Farsça yazmaya geçtiler. ⓘ

Çift girişli muhasebenin temelleri İlhanlılar döneminde atılmıştır; merdiban daha sonra Osmanlı İmparatorluğu tarafından benimsenmiştir. Bu gelişmeler Avrupa'da kullanılan muhasebe uygulamalarından bağımsızdı. Bu muhasebe sistemi öncelikle 1295-1304 yılları arasında Gazan Han'ın tarımsal ve mali reformlarının yarattığı sosyo-ekonomik gerekliliklerin bir sonucu olarak benimsenmiştir. ⓘ

19/20. yüzyıl İran'ında bir aşiret unvanı olarak İlhan

İlhan unvanı 19. yüzyılda Güney İran'daki Kaşkay göçebeleri arasında yeniden ortaya çıkmıştır. Jan Mohammad Khan 1818/19'dan itibaren bu unvanı kullanmaya başlamış ve sonraki tüm Kaşkay liderleri tarafından devam ettirilmiştir. Son İlhan, 1954 yılında Musaddık'a verdiği destekten sonra sürgüne gönderilen Nasır Han'dır. 1979'daki İslam Devrimi sırasında geri döndüğünde, eski konumunu geri kazanamadı ve 1984'te Kaşkayların son İlhan'ı olarak öldü. ⓘ

• 

  İlhanlık, Anka kuşlu Lampas, ipek ve altın, İran veya Irak, 14. yüzyıl.

• 

  İlhanlık, Lampas tekstili, ipek ve altın; 14. yüzyılın ikinci yarısı.

• 

  1305 İlhan Moğol Öljaitü mektubu (İlhanlı'nın resmi kare kırmızı damgası).

• 

  Gazan'ın mührü ⓘ

Ilkhans

Hülagü Hanedanı (1256-1335; İlhanlı Moğol kralları)

• Hulagu Han (1256-1265)
• Abaqa Han (1265-1282)
• Ahmed Tegüder (1282-1284)
• Arghun (1284-1291)
• Gaykhatu (1291-1295)
• Baydu (1295)
• Mahmud Gazan (1295-1304)
• Muhammad Khodabandeh (Oljeitu veya Öljaitü) (1304-1316)
• Ebu Sa'id Bahadur (1316-1335) ⓘ

İlhanlı'dan sonra, İlhanlı'nın parçalanması sırasında kurulan bölgesel devletler kendi adaylarını hak sahibi olarak yetiştirdiler. ⓘ

Arık Böke Hanedanı

• Arpa Ke'ün (1335-1336) ⓘ

Hülagü Hanedanı (1336-1357)

• Musa (1336-1337) (Bağdat Ali Padişahı'nın kuklası)
• Muhammed (1336-1338) (Celayirî kuklası)
• Sati Beg (1338-1339) (Çobanid kuklası)
• Süleyman (1339-1343) (Çobanid kuklası, Sarbadarlar tarafından tanındı 1341-1343)
• Cihan Temür (1339-1340) (Celayirî kuklası)
• Anushirwan (1343-1356) (Çobanid kuklası)
• Gazan II (1356-1357) (sadece sikkelerden biliniyor) ⓘ

Hasar'ın Evi

Doğu İran'dan (Horasan) hak iddia edenler:

• Togha Temür (yak. 1338-1353) (Kartidler tarafından 1338-1349; Celayiriler tarafından 1338-1339, 1340-1344; Sarbadarlar tarafından 1338-1341, 1344, 1353)
• Lokman (1353-1388) (Togha Temür'ün oğlu ve Timur'un himayesi) ⓘ