Themis

Themis ⓘ
İlahi kanun ve düzen tanrıçası
Titanların Üyesi
Rhamnouslu Themis, Attika, heykeltıraş Chairestratos tarafından, MÖ 300 civarı
Antik Yunan	Θέμις
Abode	Olimpos Dağı
Sembol	Adalet terazisi, bronz kılıç
Kişisel bilgiler
Ebeveynler	Uranüs ve Gaia
Kardeşler	Titanlar Crius Cronus Coeus Dione Hyperion Iapetus Oceanus Mnemosyne Phoebe Rhea Tethys Theia Hekatonkheires Briareos Cottus Gyges Cyclopes Arges Brontes Steroplar Diğer kardeşler Gigantes Erinyes (Öfkeliler) Meliae Üvey kardeşler Afrodit Eurybia Çeto Nereus Phorcys Pontus Python Thaumas Typhon Uranüs
Konsorsiyum	Zeus
Yavrular	Horae Dike Eirene Eunomia Moirai Clotho Lachesis Atropos

Yunan mitolojisi ve dininde Themis (/ˈθiːmɪs/; Antik Yunanca: Θέμις, romanize edilmiştir: Themis, lit. 'adalet, yasa, töre') Gaia ve Uranüs'ün on iki Titan çocuğundan biri ve Zeus'un ikinci karısıdır. Adaletin, ilahi düzenin, hakkaniyetin, hukukun ve geleneğin tanrıçası ve kişileştirilmesidir ve sembolleri arasında Adalet Terazisi bulunur. Ayrıca Delphi Kehaneti de dahil olmak üzere kahinler ve kehanetlerle de ilişkilendirilir. ⓘ

Atina'da bulunan mermer bir Themis heykeli ⓘ

Kendisi öfkeli veya cezalandırıcı değildir. Ona yeteri kadar saygı gösterilmediğinde veya adaletsizlik yapıldığında, o sessiz kalır ve onun yerine Nemesis gerekli karşılığı, cezayı verir. Themis, aynı zamanda kâhindir, kehânet gücü vardır, kehânet yeri olan Delphi tapınağını o inşa etmiştir. ⓘ

İlk dönemlerde tam zıddı olduğu Eris ile beraber ve benzer resmedilmiştir. Son dönemlerde ve daha sonraki çağlarda ise gözleri bağlı ve elinde bir terazi ile resmedilmiştir. Roma mitolojisindeki Iustitia (ilahi adaletin tecessümü) Themis'in roma mitolojisindeki karşılığıdır denilebilir. ⓘ

Themis, doğada, mevsimlerin, yılların ve sanatların düzenini sağlayan bir Tanrıça üçlüsüyle canlı varlıklar arasında yaşamla ölüm dengesini kuran bir Tanrıça, bir Tanrısal varlıktır. Themis, yasadır, kuraldır. Ama gelip geçici bir yasa değil, Tanrılar dünyasında da insanlar dünyasında da değişmez evrensel ve ölümsüz doğa yasasıdır. Tanrısal yasadır, onun karşıtı insansal yasa ise Nomos Nemesis'dir. ⓘ

Themis, Olympos’ta yaşar, Tanrıların toplantılarına başkanlık eder, Olympos'taki düzeni o korur, Homeros’u da tanır, bilir onu, Hera ile Zeus’la konuştuğunu gösterir İlyada’da, ama çok söz edilmez Themis'ten, efsanesi, öyküsü yoktur, Her yerde her zaman vardır. Ürettiği, tanrısal varlıklarla sürdürür etkisini, bu varlıklarlarda Tanrılardan daha güçlü oldukları için ehramın tepesinde oturur gibidir Themis. Adı da koymak, yerleştirmek, oturtmak anlamına gelen bir kökten türemiştir. ⓘ

“Kılıç” adaletin verdiği cezaların caydırıcılığını ve gücünü, “Terazi” adaleti ve bunun dengeli bir şekilde dağıtılmasını simgeler. “Kadın” ve “Bakire” olması bağımsızlığı ifade eder. Ayrıca kadının gözü bağlıdır. Bu da tarafsızlığını simgeler. Hukukun evrensel ilkelerini simgesel olarak taşıdığı için Themis heykeli adaleti ifade etmektedir. ⓘ

İsim

Themis, Yunanca títhēmi (τίθημι) fiilinden gelen ve "koymak" anlamına gelen, kelimenin tam anlamıyla "yerine konan şey", insan yönetmeliğinden ziyade "ilahi yasa" anlamına gelir. ⓘ

Eski Yunanlılar için o, aslen "insanların ortak işlerinin, özellikle de meclislerin" düzenleyicisiydi. Moses Finley, Themis'in M.Ö. 8. yüzyılda Homeros tarafından 10. ve 9. yüzyıl Yunan Karanlık Çağlarının sosyal düzenini çağrıştırmak için kullanıldığını belirtmiştir:

Themis tercüme edilemez. Tanrıların bir armağanı ve medeni varoluşun bir işareti olan bu sözcük bazen doğru gelenek, uygun prosedür, sosyal düzen anlamına gelirken, bazen de sadece tanrıların iradesi (örneğin bir kehanetin ortaya koyduğu gibi) anlamına gelir. ⓘ

Finley şöyle ekler: "Bir themis vardı-gelenek, görenek, halk yolları, adetler, adına ne dersek diyelim, 'bu yapılır (ya da yapılmaz)'ın muazzam gücü." ⓘ

Apollon İlahisi'nde Themis'ten "İz Sürücü" anlamına gelen "Ichnaea" olarak bahsedilir. ⓘ

Açıklama

Marcello Bacciarelli'nin terazi ve kılıçlı Themis tablosu ⓘ

Themis'in bazı klasik tasvirlerinde elinde terazi tutan ağırbaşlı görünümlü bir kadın tasvir edilir. Themis, annesi Gaia'ya çok benzeyen bir toprak tanrıçasıdır ve bazı hikâyelerde ikisini birbirinden ayırmak zordur. Themis'in bazı klasik tasvirleri onu elinde bir kılıç tutarken gösterir. ⓘ

Themis göz ardı edildiğinde, Nemesis adil ve öfkeli bir ceza getirir; bu nedenle Themis Rhamnous'taki küçük tapınağı Nemesis ile paylaşmıştır. Themis öfkeli değildir; Zeus'la tartıştıktan sonra perişan bir halde Olimpos'a dönen Hera'ya kadehi ilk sunan "güzel yanaklı" Themis olmuştur. ⓘ

Themis, doğru düzenlenmiş ailenin temeli olan kadın ve erkek arasındaki uygun ilişkiye başkanlık ederdi (aile, deme'nin direği olarak görülürdü). Yargıçlar genellikle "themistopóloi" (Themis'in hizmetkârları) olarak anılırdı. Olimpos'taki düzenin temeli de buydu. Hera bile ona "Leydi Themis" diye hitap ederdi. ⓘ

Hesiod

Themis, Hesiod'un Teogoni'sinde Adalet'in ilahi bir şahsiyet olarak kaydedilen ilk görünümü olarak yer alır. Sadece kendi zamanının sosyo-dinsel bilincinden değil, aynı zamanda daha önceki kült-dinlerin çoğundan da yararlanan Hesiod, evrenin güçlerini kozmik ilahlar olarak tanımlamıştır. Hesiod zamansal adaleti, Dike'yi, Zeus ve Themis'in kızı olarak tasvir etmiştir. Dike hüküm ve ceza yasalarını uygular ve annesi Themis ile birlikte Moirai'nin nihai kararlarını yerine getirirdi. ⓘ

Aeschylus

Geleneksel olarak Aeschylus'a atfedilen Prometheus Bound oyununda, Prometheus tarafından Themis'in Gaia da dahil olmak üzere birçok isimle anıldığı söylenir. ⓘ

Aile

Hesiod'un Teogoni'sinde Themis, Gaia (Yeryüzü) ve Uranüs'ün (Gökyüzü) on iki Titan çocuğundan biridir. Yeğeni Zeus'un ikinci karısıdır ve Eunomia (Kanun), Dike (Adalet), Eirene (Barış) olarak listelenen Horae'lerin (Mevsimler) ve Clotho, Lachesis ve Atropos olarak listelenen Moirai'lerin (Kaderler) annesidir. ⓘ

Hyginus'un Fabulae'sinde Themis, Aether ve Terra'nın (Toprak) kızı ve Zeus tarafından Horae'nin annesidir. ⓘ

Geleneksel olarak Aeschylus'a atfedilen Prometheus Bound oyununda Themis, Prometheus'un annesidir. Hesiod'un anlatımına benzer şekilde, Themis'e Orfik İlahi onu Gaia ve Uranüs'ün kızı olarak adlandırır ve Mevsimlere Orfik İlahi onu Zeus tarafından Horae'nin annesi olarak adlandırır. Themis bazen Zeus tarafından Hesperides'in annesi olarak da adlandırılır. ⓘ

Mitoloji

Themis Delphi'deki Kahini inşa etmiştir ve kendisi de kahindir. Bir başka efsaneye göre, Themis Delphi'deki Kahin'i Gaia'dan almış ve daha sonra onu Phoebe'ye vermiş, o da torunu Apollon'a doğum günü hediyesi olarak vermiştir. Ephorus'a göre Themis, insanlığa yardım etmek amacıyla Apollon'un kahini kurmasına yardım etmiştir. Themis'in görülerine bazı örnekler; Ovid'in Metamorphoses adlı eserindeki Dryope öyküsünde Themis, tanrıları Teb'de yaklaşmakta olan bir iç savaş ve beraberinde gelecek talihsizlikler konusunda uyarır. Bir başka öyküde ise Zeus ve Poseidon'u Thetis'le evlenmemeleri konusunda uyarır çünkü oğlu babasından daha güçlü olacaktır. Ovid'e göre, Deucalion'a tufandan sonra yeni bir insan ırkı yaratmak için "Annesinin" kemiklerini omzunun üzerinden atmasını söyleyen Zeus değil Themis'tir. Yine Ovid'e göre Themis, Zeus'un bir oğlunun Atlas'ın bahçesinden altın elmalar çalacağı kehanetinde bulunmuştur. ⓘ

Homeros'un İlyada'sında Zeus tarafından tanrıları Olimpos'ta konseye çağırmakla görevlendirilir. ⓘ

Themis, Apollon'un doğumuna tanıklık etmek için Delos'ta hazır bulunmuş ve onu nektar ve ambrosia ile beslemiştir. Hyginus, De Astronomica adlı eserinde Themis'i, su perisi Amalthea'ya ek olarak, genç Zeus'un koruyucu annesi ve hemşiresi olarak listeler. Pindar'ın bir parçasında Themis, Moirai'ler (bu versiyonda kızları değil) tarafından Oceanus kaynaklarından Olimpos'a getirilmiş, burada Zeus'un ilk karısı (ikinci değil) ve onun tarafından Horae'lerin annesi olmuştur. ⓘ

Kıbrıslı Stasinus'un kayıp Cypria'sına göre, Themis ve Zeus birlikte Troya Savaşı'nın başlamasını planlamışlardır. Quintus Smyrnaeus'a göre, Truva Atı'nın yaratılmasından sonra tanrılar Zeus'un emirlerine karşı gelip birbirleriyle savaşmaya başladıklarında, Themis onları Zeus'un gazabına karşı uyararak durdurmuştur. ⓘ

Orfik "Rapsodik Teogoni" ya da Rapsodiler'de (MÖ/MS birinci yüzyıl) Nyx (Gece), Rhea Cronus'tan bir çocuk doğurana kadar Themis'in bakire kalacağı kehanetinde bulunmuştur. ⓘ

Themis bir keresinde Moirai'lerle birlikte Zeus'un kutsal Dictaean mağarasından bal çalmaya çalışan hırsızları öldürmesini engellemiştir, zira mağarada ölmek dinsizlik sayılırdı. Bunun üzerine Zeus hırsızları kuşa çevirmiştir. Themis, Eros'un büyümesinde rol oynamıştır; Afrodit oğlu Eros'un sonsuza kadar çocuk kalmasından endişe etmiş ve onu Themis'e getirmiştir. Themis ona Eros'a bir kardeş vermesini söylemiş, çünkü Eros yalnızlığı yüzünden büyüyemiyormuş. Bunun üzerine Afrodit Anteros'u doğurmuş ve Eros onun yanında her büyüdüğünde büyümüş. ⓘ

Kült

Themis'in Yunanistan'da birkaç tapınağı vardı, ancak bunlar antik yazarlar tarafından ayrıntılı olarak anlatılmamıştır. Zeus'un Dodona'daki kehanet tapınağında, Tanagra'da, Atina'da Akropolis'in yakınında, Rhamnous'ta Nemesis tapınağının yanında ve Thessalia, Phthiotis'te Themis Ikhnaia Tapınağı'nda tapınakları vardı. Pausanias, Thebes'teki kutsal alanını normalde olduğundan biraz daha ayrıntılı olarak anlatır ve bu nedenle daha önemli olabilir:

Neistan kapısından [Teb, Boiotia'da] gelen yol boyunca üç kutsal alan vardır. Themis'in beyaz mermerden bir sureti olan bir mabedi vardır; bitişiğinde Moirai'nin (Moirae, Fates) [kızları] mabedi, üçüncüsü ise Zeus Agoraios'un (Pazar'ın) mabedidir. ⓘ

Themis'in de Olympia'da bir sunağı vardı: "Stomion (Ağız) denilen yerde Themis için bir sunak inşa edilmiştir." Themis bazen diğer tanrıların mabetlerinde tasvir edilmiş ve zaman zaman onlarla tapınakları paylaşmış olabilir; Epidauros'ta Aphrodite ile bir tapınağı paylaştığından bahsedilir: "Epidauros'taki Asklepios kutsal alanının koruluğunda Artemis'in bir tapınağı, Epione'nin bir resmi, Afrodit ve Themis'in bir kutsal alanı ve bir yarış pisti vardır." ⓘ

Atina'daki Themis tapınağı Dionysos tiyatrosunun batısında bulunur. Themis'in Dodona'daki tapınağı tetrastil pronaos in antis olup bir cella, kuzey tarafında bir giriş ve dışında büyük bir sunak vardı. Dodona'daki tapınak sütunları yerel kumtaşından yapılmış İyonik sütunlardır. ⓘ

Modern tasvirler

Hong Kong'da Themis'i gözleri kapalı gösteren modern bir heykel. ⓘ

Günümüz tasvirlerinde Themis genellikle "Adalet Hanım" olarak adlandırılır ve heykelleri birçok adliye binasının dışında bulunabilir. ⓘ

Şecere

Themis'in soy ağacı ⓘ
Uranüs Gaia Pontus Oceanus Tethys Hyperion Theia Crius Eurybia Nehirler Oceanidler Helios Selene Eos Astraeus Pallas Perses Cronus Rhea Coeus Phoebe Hestia Hera Hades Zeus Leto Asteria Demeter Poseidon Iapetus Clymene (veya Asya) Mnemosyne (Zeus) TEMALAR Atlas Menoetius Prometheus Epimetheus İlham Perileri Eunomia Dike Eirene Clotho Lachesis Atropos Horae Moirai

Ayrıca bakınız

• Adikia, adaletsizlik tanrıçası
• Adrestia, intikam tanrıçası
• Raguel, adalet meleği ⓘ

Genel ve atıfta bulunulan referanslar

• Aeschylus, The Eumenides in Aeschylus, with an English translation by Herbert Weir Smyth, Ph. D. in Two volumes, Vol. 2, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1926, Online version at the Perseus Digital Library.
• Aeschylus, Persler. Teb'e Karşı Yedi. Tedarikçiler. Prometheus Bound. Alan H. Sommerstein tarafından düzenlenmiş ve çevrilmiştir. Loeb Classical Library No. 145. Cambridge, Massachusetts: Harvard Üniversitesi Yayınları, 2009. ISBN 978-0-674-99627-4. Harvard University Press'de çevrimiçi versiyon.
• Antoninus Liberalis, Antoninus Liberalis'in Metamorfozları: A Translation with a Commentary, Francis Celoria tarafından düzenlenmiş ve çevrilmiştir, Routledge, 1992. ISBN 978-0-415-06896-3. ToposText adresinde çevrimiçi versiyon.
• Apollonius Rhodius, Argonautica çeviren Robert Cooper Seaton (1853-1915), R. C. Loeb Classical Library Cilt 001. Londra, William Heinemann Ltd, 1912. Topos Metin Projesi'nde çevrimiçi versiyon.
• Athanassakis, Apostolos N., ve Benjamin M. Wolkow, The Orphic Hymns, Johns Hopkins University Press, 2013) ISBN 978-1-4214-0882-8. Google Kitaplar.
• Apollodorus, Apollodorus, The Library, with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; Londra, William Heinemann Ltd. 1921. Perseus Digital Library'de çevrimiçi versiyon.
• Beekes, Robert S. P., Etymological Dictionary of Greek, Brill, 2009. ISBN 978-90-04-17418-4. Brill'de çevrimiçi versiyon.
• Brill's New Pauly: Encyclopaedia of the Ancient World, Cilt 14, Sym-Tub, editörler: Hubert Cancik, Helmuth Schneider, Brill, 2009. ISBN 978-90-04-14219-0. Brill'de çevrimiçi versiyon.
• Caldwell, Richard, Hesiod's Theogony, Focus Publishing/R. Pullins Company (1 Haziran 1987). ISBN 978-0-941051-00-2.
• Cavarzeran, Jacopo, Scholia in Euripidis "Hippolytum": Edizione critica, introduzione, indici, De Gruyter, 2016. ISBN 978-3-110-47139-7. De Gruyter'de çevrimiçi versiyon. Google Kitaplar.
• Diodorus Siculus, Diodorus Siculus: The Library of History. çeviren C. H. Oldfather, on iki cilt, Loeb Classical Library, Cambridge, Massachusetts: Harvard Üniversitesi Yayınları; Londra: William Heinemann, Ltd. 1989. Bill Thayer tarafından çevrimiçi versiyon.
• Dwight, Mary Ann, ve White, Andrew Dickson, Grek ve Roma mitolojisi, New York, Putnam, 1849. İnternet Arşivi.
• Fontenrose, Joseph Eddy, Python: A Study of Delphic Myth and Its Origins, University of California Press, 1959. ISBN 978-0-520-04091-5. Google Kitaplar.
• Fowler, R. L. (2000), Early Greek Mythography: Cilt 1: Metin ve Giriş, Oxford University Press, 2000. ISBN 978-0198147404.
• Fowler, R. L. (2013), Early Greek Mythography: Cilt 2: Yorum, Oxford University Press, 2013. ISBN 978-0198147411.
• Gantz, Timothy, Early Greek Myth: A Guide to Literary and Artistic Sources, Johns Hopkins University Press, 1996, İki cilt: ISBN 978-0-8018-5360-9 (Cilt 1), ISBN 978-0-8018-5362-3 (Cilt 2).
• Hard, Robin, The Routledge Handbook of Greek Mythology: H.J. Rose'un "Handbook of Greek Mythology" kitabından uyarlanmıştır, Psychology Press, 2004, ISBN 9780415186360. Google Kitaplar.
• Harrison, Jane Ellen (1908), Prolegomena to the Study of Greek Religion, ikinci baskı, Cambridge: Cambridge University Press, 1908. İnternet Arşivi.
• Harrison, Jane Ellen (1912), Themis: A Study of the Social Origins of Greek Religion, Cambridge: Cambridge University Press, 1912. İnternet Arşivi.
• Hesiod, The Homeric Hymns and Homerica with an English Translation by Hugh G. Evelyn-White, Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1914. Perseus Digital Library'de çevrimiçi versiyon.
• Homeros, İlyada, A.T. Murray, Ph.D. tarafından yapılan İngilizce çevirisiyle birlikte iki cilt halinde. Cambridge, MA., Harvard University Press; Londra, William Heinemann, Ltd. 1924. Perseus Digital Library'de çevrimiçi versiyon.
• Homeros, The Odyssey with an English Translation by A.T. Murray, PH.D. in two volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; Londra, William Heinemann, Ltd. 1919. Perseus Digital Library'de çevrimiçi versiyonu.
• Homeric Hymn 3 to Apollo, in The Homeric Hymns and Homerica with an English Translation by Hugh G. Evelyn-White, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1914. Perseus Digital Library'de çevrimiçi versiyonu.
• Hermes'e Homeros İlahisi 4, The Homeric Hymns and Homerica with an English Translation by Hugh G. Evelyn-White içinde, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1914. Perseus Digital Library'de çevrimiçi versiyonu.
• Hyginus, Gaius Julius, Fabulae in Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology, Translated, with Introductions by R. Scott Smith and Stephen M. Trzaskoma, Hackett Publishing Company, 2007. ISBN 978-0-87220-821-6.
• Hyginus, Astronomica, The Myths of Hyginus'dan çeviren ve düzenleyen Mary Grant. Kansas Üniversitesi Hümanistik Çalışmalar Yayınları. Topos Metin Projesi'nde çevrimiçi versiyon.
• Kern, Otto. Orphicorum Fragmenta, Berlin, 1922. İnternet Arşivi.
• March, Jennifer R., Dictionary of Classical Mythology, Londra, Cassell, 1998. ISBN 978-1-78297-635-6.
• Meisner, Dwayne A., Orphic Tradition and the Birth of the Gods, Oxford University Press, 2018. ISBN 978-0-19-066352-0.
• Morford, Mark P. O., Robert J. Lenardon, Classical Mythology, Eighth Edition, Oxford University Press, 2007. ISBN 978-0-19-530805-1.
• Müller, Karl Wilhelm Ludwig, Fragmenta Historicorum Graecorum, Cilt I, Paris, Ambroise Firmin-Didot, 1841. İnternet Arşivi. DFHG'de çevrimiçi versiyon.
• Ovid, Metamorphoses Brookes More (1859-1942) tarafından çevrilmiştir. Boston, Cornhill Publishing Co. 1922. Topos Metin Projesi'nde çevrimiçi versiyon.
• The Oxford Classical Dictionary, ikinci baskı, Hammond, N.G.L. ve Howard Hayes Scullard (editörler), Oxford University Press, 1992. ISBN 0-19-869117-3.
• Pindar, Nemean Odes. Isthmian Odes. Fragmanlar, William H. Race tarafından düzenlenmiş ve çevrilmiştir. Loeb Classical Library No. 485. Cambridge, Massachusetts: Harvard Üniversitesi Yayınları, 1997. ISBN 978-0-674-99534-5. Harvard University Press'de çevrimiçi versiyon.
• Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, Londra (1873). Çevrimiçi versiyonu Perseus Digital Library'de.
• Strabo, Coğrafya, Editörler, H.C. Hamilton, Esq., W. Falconer, M.A., Londra. George Bell & Sons. 1903. Perseus Digital Library'de çevrimiçi versiyon
• West, M. L. (1983), The Orphic Poems, Clarendon Press Oxford, 1983. ISBN 978-0-19-814854-8.
• West, M.L., (1985), "Hesiod's Titans" in The Journal of Hellenic Studies, vol. 105, pp. 174-175. JSTOR 631535. ⓘ